Opkomst en ondergang van de saamtaew
(JRJfin / Shutterstock.com)
Welke Pattayaganger kent ‘m niet, die goeie, ouwe vertrouwde songtaew (letterlijk: twee-bank, song = twee)? Het voertuig, dat zich wellicht het beste laat omschrijven als een groepstaxi, brengt je voor een habbekrats van de ene plek naar de andere, met name aan de beach side van de Sukhumvit Road.
Een korte rit met de bahtbus, zoals de songtaew ook wel wordt genoemd, kost je 10 baht. Moet je iets verder weg, bij voorbeeld van Noord-Pattaya naar Jomtien, dan maakt je dat 20 baht armer en die prijzen zijn al dertig jaar zo.
In het passagiersdeel van de bolide bevinden zich twee zitbankjes tegenover elkaar. In de begintijd mocht je ook naast de chauffeur zitten, maar de manieren van sommige kwaliteitstoeristen waren dusdanig dat dit allengs niet meer werd toegestaan. Deze in feite uiterst efficiënte vorm van vervoer is te gezellig voor Nederland en België, maar op vakantie is de sfeer zodanig, dat haast niemand bezwaar heeft tegen deze manier om ergens te komen.
In fig. 1 zien we schematisch de binnenkant van de songtaew. In fig. 2 de door het Thaise ministerie van vervoer gewenste opstelling. Vijf personen op elke bank, zodat er in elk geval nog een minimum aan comfort kan worden geboden. Ieder bolletje stelt een persoon voor.
Tijdens de Covid-pandemie stelde de overheid een andere – verplichte – indeling in. Zie fig. 3. Een kruis betekent: hier zit niemand. De songtaewuitbaters waren het hier niet mee eens en maakten van kruisjes bolletjes. Zie fig. 4. Inderdaad is fig. 4 dezelfde als fig. 2.
Maar de epidemie is grotendeels voorbij en de chauffeurs keerden terug naar de opstelling die ze altijd al wilden: zes tegen zes. Sterker nog: de songtaew rijdt van zijn standplaats niet weg voordat de gewenste opstelling is bereikt. Dat is dus iedere keer wringen en welhaast klem zitten. Zie fig. 5. Helemaal blij is de eigenaar bij de opstelling van fig. 6 (zeven versus zeven). Zijn dag, of in ieder geval zijn ritje, kan dan niet meer stuk.
Nog mooier is de opstelling van fig. 7. De opstapplaatsen worden dan als staanplaatsen gebruikt. Gevaarlijk en het zou wellicht verboden moeten zijn. Toch worden de ‘staanplaatsen’ tot ieders genoegen dikwijls benut.
Soms zijn de passagiers zelf de oorzaak van overbezetting. Stel, een groep van 30 vakantiegangers wil met z’n allen naar de Pattaya Tower om daar bovenin, onder het aanschouwen van een fraaie zonsondergang, lekker aan het buffet te gaan. Op bestelling komt er één songtaew aanrijden. En ja hoor, alle 30 kunnen erin, de chauffeur is zelfs bereid om, tegen zijn principes, twee passagiers op het bankje naast de bestuurderszetel plaats te laten nemen. Zie fig. 8.
Het is alweer een paar jaar geleden dat een songtaew-eigenaar ‘s nachts met een eureka-gevoel wakker werd. Wat een geweldig idee, dat niemand daar eerder op was gekomen! Drie bankjes in plaats van twee, dus een extra bankje voor de passagiers. En na een uurtje timmeren werd de saamtaew geboren (saam = drie).
De uitvinder verscheen ermee op zijn route, kraaiend naar zijn concullega’s: “vanaf vandaag ga ik meer geld verdienen dan jullie!”
Toch vielen de verdiensten na de eerste dag wat tegen. De tweede dag bracht allerminst verbetering. Na de derde dag ging de chauffeur nadenken en pakte de tekentafel erbij. Schematisch is de saamtaew (hij heeft overigens echt gereden, het is geen verzinsel) afgebeeld op fig. 9. Maar hoeveel passagiers konden er nou extra in zo’n saamtaew? Nou, op het derde bankje vanwege conflicterend voetenwerk hooguit één, maar daarmee moesten de twee langere bankjes elk twee plaatsen inleveren. Zie fig. 10. Hooguit negen personen dus en dat was er al één minder dan bij de officiële indeling van fig. 2.
De chauffeur zag dat nu ook en vloekend en tierend vertimmerde hij de kersverse saamtaew weer terug naar de vertrouwde songtaew. En daarmee werd alles weer zoals het was.
Over deze blogger
- Eric van Dusseldorp (1960) woont in Jomtien en werkt als online daytrader. Daarnaast is hij sinds 1983 dammedewerker bij de Telegraaf Media Groep (vijf dagbladen). Hij vindt het leuk om interessante feiten uit de geschiedenis op te diepen, te onderzoeken en uiteindelijk uit te werken tot prettig leesbare verhalen op bijvoorbeeld de toonaangevende geschiedenissite Historiek. Overige hobby’s: dammen, (kinder)liedjes en limericks maken, genealogie en schrijven op JOOP (opiniesite), Thailandblog en enkele Facebookgroepen.
Lees hier de laatste artikelen
Leven in Thailand5 november 2024Godfried, het beschuitje en het mobieltje
Leven in Thailand30 oktober 2024Sneeuwballen in Thailand, een verdienmodel
Leven in Thailand6 oktober 2024De avonturen van kleine Emmy
Leven in Thailand9 juli 2024Thaise limericks
Ik heb ook wel eens achterop gestaan. Nooit een onveilig gevoel gehad. Wel goed vasthouden in de bochten. Heb in mijn jeugd op de vuilniswagen gereden, dus was het wel gewend.
Ik doe dat nooit. Bij een aanrijding ben je echt de klos.
De songteaw is er niet alleen in Pattaya maar ook op andere plaatsen in Thailand.
Ik gebruikte de songtaew in Bangkok elke dag om naar de pier van de Chao Phraya om te reizen naar kantoor en weer terug. En ook hier in Udonthani is de songteaw er voor de mensen die van een dorp naar de stad (in dit geval Udonthani) willen reizen en weer terug naar huis. Vooral in de spits zit de songteaw (overvol)vol met kinderen die naar de middelbare school (of universiteit) gaan. Gedurende de dag is de songtaew veelal leeg en rijdt ook minder frequent. Ik heb begrepen dat je de songteaw wel kunt bellen als je naar de stad wilt. Een soort van belbus.
Zie ze hier in Korat ook wel eens rijden en uiteraard is Pattaya mij uit het verleden ook bekend.
Makkelijk geinig en goedkoop perfect alternatief voor korte afstanden ten opzichte van de busdiensten in Nederland.
Instappen waar je wil is wel een pluspunt.
Maar goed Nederland is de verdienste van chauffeur de spelbreker.
Zie toch nog wel een mogelijkheid voor de Thaise chauffeur met zijn eureka gevoel.
Het rek aan de achterzijde verlengen met staanplaatsen voor de schoolkinderen hier waar de songtaew meestal voor rijdt.
Om het ‘wippen’ van het voorste gedeelte te voorkomen zou er ballast aan de voorkant aangebracht moeten worden, gelijk een heftruck, maar dan andersom.
Een soort van bullbar met ballast erin.
Gelijk figuur 8 plus vijf tot zeven pubers extra.
Das verdienen.
Zie hier wel meer vrachtwagens die drie meter achter de wagen uitsteken met lading.
Geen punt.
Interessant artikel, maar ik mis de kleine plastic krukjes, die onder de banken geschoven staan en bij veel passagiers aanbod tevoorschijn komen. Wel als bolletjes getekend in fig. 8. 😉
Grappig. Ik heb die krukjes in Pattaya nooit gezien…
U bent in de war met Jeepneys uit de Filippijnen.
Die Fillipino’s trekken inderdaad plastic krukjes tevoorschijn, indien de Jeepney geen zitplaatsen meer heeft.
Zolang het goed blijft gaan …
nooit gezien in de 10 jaar dat ik in P. was
Ik was in november op Koh Samui en daar rijden ze ook. Natuurlijk komen ze in grote getale voorbij als je ze niet nodig hebt, en omgekeerd. Noodgedwongen was ik aan de wandel gegaan tot er uiteindelijk toch een voorbij kwam. Je ziet natuurlijk nooit hoeveel er in zitten als je ze aanhoudt. Maar ik had geluk, de allerlaatste plaats, midden achterop, maar geen leuning dus… In NL en BE is dit soort vervoer natuurlijk niet toegestaan vanwege overregulering van veiligheid, maar dit was het andere uiterste. Overigens meen ik dat het, in ieder geval in Pattaya, officieel niet toegestaan is op de treeplank te staan, dus ook niet op de hoeken. Geen hond die zich er iets van aantrekt natuurlijk.
Menigmaal aan boord gestapt van deze gezellige pakhuizen op wielen.
Soms ook gezeten naast de bestuurder. Want eenmaal de laadruimte achterin vol zit, en ook de treeplanken bezet zijn, schuift menig chauffeur alle principes opzij en kun je naast hem plaatsnemen. Als tenminste zijn vrouw of vriendin die plaats niet bezet houdt. Wat ik meestal beloonde met wat extra bahtjes.
In 93′, groen als gras neergestreken in exotisch Thailand, en mijn hotel uitstappend, ( overdonderd door hitte, het ‘ver in den vreemde’ zijn en na-bonkende jetlag ) begreep ik maar niet waarom die gasten in de blauwe pick-ups zo vaak hun claxon lieten horen als ze me passeerden.
Je word vanzelf wijzer.