Uitspraak van het Thai

Redactie: een ingezonden artikel over de Thaise taal van Frans de Beer. 

Frans is een trouwe lezer van Thailandblog, heeft Thais gestudeerd en spreekt dit met zijn vrouw en dochter. Om mensen wat meer over de Thaise taal te vertellen heeft hij twee artikelen geschreven, waarvan nu deel 1. 

Tonen

Geen enkele taal wordt monotoon uitgesproken, er is altijd wel een variatie in de toonhoogte of intonatie. Talen waarbij de woordbetekenis afhangt van de toonhoogte noemt men een toontaal. We kennen register-toontalen en contour-toontalen. Register-toontalen kennen een aantal vlakke tonen, die zich van elkaar in toonhoogte verschillen. Bij contour-toontalen heeft elke vorm zijn eigen toon (dalend, vlak, stijgend, dalend en weer stijgend enz.), maar er zijn ook toonhoogteverschillen mogelijk van eenzelfde contour.

Het Thai behoort samen met andere soorten oosterse talen tot de contour-toontalen. In het Thai kent de vlakke contour drie toonhoogten. De Thaise taal kent vijf tonen :laag, midden hoog, stijgend en dalend. De hoge, midden en lage tonen zijn min of meer vlak. In het Thai heeft elke lettergreep één van de vijf tonen. Een woord dat uit meerdere lettergrepen bestaat heeft dus even zoveel tonen, die natuurlijk niet gelijk hoeven te zijn. In onze fonetische weergave van het Thai gebruiken we streepjes voor de lettergreep om de toon aan te geven.

De volgorde in deze tabel is niet zomaar gekozen, maar is de volgorde die ook in Thailand wordt gehanteerd bij de opsomming van de tonen. Het Thaise schrift is geheel ingericht op het gebruik van tonen. Woorden die alleen in toon verschillen, worden toch anders geschreven.

Medeklinkers aan het begin van een woord

Enkelvoudige medeklinkers

In het Thai komen de volgende begin medeklinkers voor

k        k-klank                            ng      ng-klank  (als in koning)

p        ongeaspireerde p       l

t        ongeaspireerde t       r        korte r-klank

d                                    s

b                                    h

kh      geaspireerde k          w       bilabiale w

ph      geaspireerde p          j

th       geaspireerde t          tj        als de tj in tjalk of dj in vodje

m                                   ch      als ch in change

n                                    ?        abrupt begin of eind van een klinker

Een medeklinker is geaspireerd als achter de klank een luchtstroom volgt. In de fonetische weergave geven we dit aan met een h achter de medeklinker. Het gaat hier om de medeklinkers k,p en t; geaspireerd dus kh, ph en th. Het Nederlands ken veelal ongeaspireerde k,p en  t klanken, maar in dialecten in noordoost Nederland komen wel degelijk geaspireerde vormen voor. De Engelse taal aspireert veel vaker (tea, push enz.)

Het Thai kent geaspireerde en niet geaspireerde medeklinkers naast elkaar. Dit verschil is net zo belangrijk als het verschil tussen de ‘d’ en ‘t’ in onze taal. Voor ons krijgt het woord dak een geheel andere betekenis als we het uitspreken met een ‘t’ in plaats van een ‘d’ (tak dus). Overigens kent het Thai ook het verschil tussen ‘d’ en ‘t’. In het Engels zal men u wel verstaan als u hier en daar wat ongeaspireerde p’s gebruikt waar ze eigenlijk geaspireerd moeten zijn. In het Thai liggen de misverstanden voor het oprapen als u slordig met dit gegeven omspringt.

De ‘ch’ kan men in het Thai beschouwen als de geaspireerde versie van de ‘tj’. De ‘ng’ aan het begin van een woord kennen we niet in onze taal. Met enige oefening is deze beginklank wel te leren. Thaise sprekers spreken de ‘r’ vaak uit als ‘l’. Als het al een r-klank is, is het een korte roffel van de tongpunt..

Dubbele medeklinkers

Het Thai kent slechts een klein aantal medeklinker clusters (groepen van medeklinkers die zonder tussenkomst van een klinker achter elkaar worden uitgesproken). Deze clusters staan altijd aan het begin van een lettergreep, nooit aan het eind. De eerste letter is altijd een k,p of t, waarbij de k en p ook geaspireerd kunnen zijn. De tweede letter is  een r, l of w. Niet alle combinaties komen voor, zoals in de volgende tabel te zien is.

kr       ongeaspireerde k met korte r          pl       ongeaspireerde p met l

kl       ongeaspireerde k met l                           pr       ongeaspireerde p met korte r

kw      ongeaspireerde k met w                 phl      geaspireerde p met l

khr     geaspireerde k met korte r             phr     geaspireerde p met korte r

khl      geaspireerde k met l                     tr       ongeaspireerde t met korte r

khw    geaspireerde k met w

Opmerking:  Thaise sprekers zijn nogal slordig met het uitspreken van clusters, soms verdwijnt de tweede letter of wordt de tweede r als l uitgesproken.

Eind medeklinkers

Op het eind van een woord of lettergreep hebben we de volgende mogelijkheden:

1. Klinker
2. Abrupt afgebroken klinker (klinker met glottal stop))
3. Half medeklinker; j of w
4. M, n, ng (neusklank of nasaal)
5. K,p of t (plofklank)

In het geval van een meerlettergrepig woord verdwijnen bij normale spraak de glottal stops binnen het woord. Geval 2 geldt dus alleen voor woordeinden.

De wijze waarop men een k, p of t aan het einde van een woord in het Thai uitspreekt verschilt essentieel van de Nederlandse uitspraak. De k, p of t zijn zogenaamde occlusieven. Ze worden gevormd door de luchtstroom tijdelijk af te sluiten. De wijze van afsluiten is bepalend voor de klank. Zo wordt de p gevormd door het sluiten van de lippen, bij de t wordt de luchtstroom met de tongpunt en tanden geblokkeerd, de k wordt gevormd door het middengedeelte van de tong tegen het verhemelte te drukken.

Om de Thaise taal te leren kennen gebruiken we het woordje hopman. De uitspraak van de ‘p’ in hopman kan op twee manieren, n.l.:

1. Het woordje hop gevolgd door het woordje man. Hierbij komen na de uitspraak van de ‘p’ de lippen tijdelijk van elkaar om vervolgens weer te sluiten bij de vorming van de ‘m’.
2. Bij de tweede uitspraak blijven de lippen tussen de ‘p’ en de ‘m’ op elkaar. Bij de uitspraak van de ‘p’ sluiten de lippen zich, gaan niet meer open, de ‘m’ wordt gevormd en pas bij de ‘a’ gaan de lippen weer van elkaar.

Deze laatste manier wordt in Thailand voor de ‘k’, ‘p’ en de ‘t’ als eindmedeklinker gebruikt. Dit verschilt zo van onze uitspraak, dat een Nederlands oor deze eindmedeklinker soms helemaal niet hoort. Voor ons klinkt het alsof de medeklinker maar half af is, de bevrijdende luchtstroom aan het einde ontbreekt.

In de fonetiek maakt men ook onderscheid tussen deze twee manieren van uitspraak. Voor het Nederlands worden de occlusieven op het eind van een woord losgelaten. De fonetische weergave van het woord kat is kath. De ‘h’ op het einde geeft de vrijgekomen luchtstroom weer. Het Thai kent geen losgelaten eindocclusieven. De Thaise uitspraak van het woord kat is fonetisch kat.

Klinkers

Het Thai kent van veel zuivere klinkers een lange en een korte versie. De lange versie duurt ongeveer twee keer zo lang als de korte. Een overzicht van de lange en korte klinkers:

o              korte o-klank

oo            lange o-klank als in loom

oh            korte oh klank als in ochtend, maar dan wat langer

oh?           Lange oh, maar abrupt afgebroken

i               korte ie-klank als in Piet, maar dan korter

ie             lange ie-klank als in zien

oe            korte oe-klank als in doek

oe:           lange oe-klank als in boer

u              korte u-klank; een u met een breed getrokken mond

uu            lange u-klank; een uu met een breed getrokken mond

e              korte ee-klank

ee            lange ee-klank als in been

ae            lange ae-klank als in misère

eu            lange eu-klank als in de, maar dan langer

Naar zuivere klinkers zijn meerklanken; de klinkerklanken lopen vloeiend in elkaar over.

Woordherkenning

De woordherkenning in het Thai leunt zwaar op de klinker en de toon. De Thaise wijze van woordherkenning werkt dan ook anders dan onze manier. Voor ons zijn medeklinkerclusters aan het begin en eind van een lettergreep belangrijke criteria. Bij het Thai luistert men veel meer naar de klinker en de toon. Dit is al te horen wanneer u sommige Thai Engels hoort praten. Vaak ontaarden ingewikkelde woordeinden of medeklinkerclusters in een enkele medeklinker (against wordt againt of again) Mijn naam Frans wordt in het Thai als Fan uitgesproken.

In het Thai geldt dat verwaarlozing van medeklinkerclusters voor Thaise sprekers veel minder verwarring geeft dan wanneer dit bijvoorbeeld in het Nederlands gedaan zou worden.

(bron L.J.M. van Moergestel)

Over deze blogger

Redactie

Bekend als Khun Peter (62), woont afwisselend in Apeldoorn en Pattaya. Al 14 jaar een relatie met Kanchana. Nog niet gepensioneerd, heb een eigen bedrijf, iets met verzekeringen. Gek op dieren, vooral honden en muziek.
Genoeg hobby's, maar helaas weinig tijd: schrijven voor Thailandblog, fitness, gezondheid en voeding, schietsport, ouwehoeren met vrienden en nog wat eigenaardigheden.

Lees hier de laatste artikelen

Oudere postings van deze blogger

• Achtergrond2 december 2024De magie van mangosteen: Thailand’s sappige geheim
• Rooftop bars2 december 2024Above Eleven Rooftop Bar in Bangkok: kwaliteit op eenzame hoogte!
• Achtergrond30 november 2024Hervormingen van Thaise vastgoedwetten: redding of verkoop van het land?
• Agenda30 november 2024Agenda: December festivals en evenementen in Thailand