Spraakgebrek in Thailand?
Toen ik als jongeman het ouderlijk huis verliet en bij de Marine kwam, ontmoette ik jongens uit alle windstreken van Nederland. Natuurlijk hadden de Amsterdammertjes de grootste mond en die verweten de Limburgers en de Groningers, dat zij door hun spraakgebrek niet te verstaan waren.
Ik, geboren in Twente, sprak ook een dialect en hoewel je wel probeerde “netjes” te praten, was het toch altijd duidelijk, dat ik een aparte tongval had. Dat is eigenlijk altijd zo gebleven, want veel later en soms nu nog, kan men mijn Twentse afkomst horen, hoewel ik al tientallen jaren niet meer in Tukkerland woon.
Het verschil tussen twee dialecten of twee talen zit vooral in de klanken, die gebruikt worden om iets te zeggen. Een Tukker gebruikt andere klanken dan bijvoorbeeld een Thai, streekgebonden of landeigen zeggen we dan, maar dat is niet helemaal waar. Ik kom daar op terug.
Het praten gaat de meeste mensen makkelijk af, maar je moet je wel bedenken, dat geen menselijke spierbeweging zo gecompliceerd en zo subtiel is als de tongverplaatsingen die nodig zijn om taalklanken te vormen. De coördinatie van spieren in tong, mondholte, longen en lippen die nodig is om te praten is een ingewikkeld proces.
Ook het omgekeerde — verstaan wat iemand anders tegen je zegt — is bijna te ingewikkeld voor woorden. Het is een wonder, dat je in staat bent zonder er bewust moeite voor te doen te verstaan wat iemand anders tegen je zegt. Hij beweegt zijn mond en er komt een stroom vervormingen in de lucht en jij begrijpt wat hij bedoelt te zeggen.
Hoe moeilijk dat eigenlijk te begrijpen eigenlijk is, wordt duidelijk als je een vreemde taal leert. Er komt dan onvermijdelijk een stadium waarin je vrij veel woorden kent en een geschreven of een langzaam voorgedragen tekst zonder grote problemen kunt volgen. Maar zodra ervaren sprekers van die taal tegen je beginnen te spreken, raak je in de problemen. Ze zeggen misschien alleen maar woorden die je wel kent, maar hun gepraat klinkt als een lange onontwarbare stroom van klanken. U kunt niet eens horen waar het ene woord begint en het andere ophoudt. Het lijkt alsof die buitenlanders alle woorden en zinnen aan elkaar vastplakken.
Spraakklanken maken en begrijpen is op de keper beschouwd een bijna onmenselijke taak. Een verstandig mens zou denken dat niemand het zijn kinderen aan kan doen om ze aan zo’n karwei te laten beginnen. En toch gebeurt dat elke dag. Alle volkeren, alle culturen ter wereld hebben te allen tijde een taal gebruikt en verwachten dat ook hun kinderen op jonge leeftijd die taal leren te verstaan en spreken.
Heel jonge kinderen kunnen de klanken van hun moedertaal herkennen en reproduceren. Zelfs pasgeboren baby’s blijken het verschil te horen tussen hun moedertaal en de klanken van een vreemde taal. Dat hebben ze spelenderwijs geleerd, zonder enig expliciet onderwijs, zonder examens en zonder trainingssessies onder professionele begeleiding. Waaraan mensen ook trauma’s overhouden uit hun jeugd, nooit klaagt iemand over de verschrikkelijke tijd die hij heeft moeten doormaken omdat hij tegen heug en meug zijn moedertaal moest leren van zijn ouders.
Want taal, elke taal, is onbeschrijflijk ingewikkeld niet zo zeer als het om het schrijven en de grammatica gaat, maar vooral om de klanken. Elk dialect of taal is voor volwassen buitenstaanders vaak ongelooflijk moeilijk om te leren: een autochtoon hoort altijd dat je geen echte geboren en getogen ingezetene bent aan de uitspraak. Maar, ik zeg het nog maar eens, een kind leert het systeem juist uiterst gemakkelijk, hoe hard school en ouders er ook tegen ageren.
De verklaring hiervoor, gegeven door de fonologische wetenschap, is dat een baby geboren wordt met een heleboel ideeën in zijn hoofd over hoe zijn moedertaal er mogelijkerwijs zou kunnen uitzien. Het belangrijkste deel van het mechanisme zit eigenlijk al in de jonge hersentjes. Er hoeven alleen nog een paar knopjes in de juiste stand te worden gezet. Dat omzetten van die knopjes kan alleen gemakkelijk gebeuren tot de puberteit, daarna is het voor altijd te laat. Die baby begint al op jonge leeftijd met het zetten van de knopjes. Er zijn zelfs aanwijzingen dat het leren van taal feitelijk al begint in de moederschoot. In ieder geval blijken pasgeboren baby’s al met redelijk succes de klanken van de eigen en die van vreemde talen van elkaar te kunnen onderscheiden. Lang voordat ze beginnen te praten, hebben ze dus al iets over hun moedertaal geleerd.
Ik zei eerder al, dat een taal of dialect vaak specifieke klanken kent, die je van jongsaf aan hebt aangeleerd. Specifiek wil niet zeggen uniek, want het is goed mogelijk, dat klanken uit een taal, ook in een andere taal voorkomen. Er zijn immers honderden, zo niet duizenden talen en dialecten op deze wereld. Een aardig voorbeeld daarvan is mijn familienaam Gringhuis. Een uit de keel geschraapte “gr” aan het begin en de lettercombinatie “ui”. Laat een buitenlander dat maar eens uitspreken en je krijgt de gekste varianten te horen. Toch is een taal, die die klanken wel beheerst, want in o.a. Saudi-Arabië werd mijn naam feilloos uitgesproken. Denk ook nog maar eens aan het woord Scheveningen, ook onuitspreekbaar voor menig buitenlander.
Wij, Nederlandstaligen, hebben ook moeite met bepaalde klanken in vreemde talen. Let maar eens op de simpele uitspraak van de “th” in de Engelse taal. Uitspreken met de tong tegen de tanden, maar meestal komt er een “d” of “s” voor in de plaats. “That” wordt dan “dat” of “sat”. Er zijn veel meer voorbeelden te geven, maar ik wil het over het “spraakgebrek” van Thailand hebben.
Het is natuurlijk geen spraakgebrek, maar Thais kunnen om eerdergenoemde redenen bepaalde klanken van lettercombinaties niet of nauwelijks uitspreken. De “th” en “sh” zijn onmogelijk voor hem, dus wordt een winkel “Theo’s Shoes” in het beste geval “T-O-Choo”. Enig idee wat een Thai bedoelt met “wonn-wor”? De V kent hij niet, dus dat wordt een W, een “l” als laatste letter van een lettergreep kent hij ook niet en wordt dan een “n”. Juist, hij bedoelt inderdaad een Volvo. Neem “Au bon pain” de Amerikaanse broodjeszaak, die je ook in Thailand aantreft. Nu heeft de Amerikaan zelf al moeite met deze Franse naam, maar de Thaise uitspraak komt niet verder dan “Oh-Pong-Beng”.
Iedereen, die met Thaise mensen omgaat, kent de kleine voorbeelden van onmogelijk uit te spreken woorden. House wordt hou, wife wordt wai, five wordt fai, als je witte wijn wilt drinken, vraagt een Thai om een wai wai, enz. Laat een Thai een desks zeggen of nog mooier vegatables, onmogelijk!
Andrew Biggs schreef over dat Thaise spraakgebrek een aardig artikel in de Bangkok Post, waar hij het hoofdzakelijk over een bezoek aan IKEA heeft. In Nederland zeggen wij “iekeeja”, een Engelsman zegt “aikieja” en een Zweed – het oorsprongsland van IKEA – noemt het “iekee-a”, laat daarbij die laatste a nauwelijks horen. Op een auto zag Andrew de naam in de Thaise taal en dat fonetisch terugvertaald in het Engels werd “Ickier”. De grap is, dat dit woord in het Engels “onaangenaam” of “ouderwets”betekent. “I” voor een naam betekent ook niet veel goeds in de Thaise taal, zodat IKEA iemand zou kunnen zijn, die KEA heet, maar een minder aangenaam persoon is.
Een lang verhaal is het geworden om uit te leggen, waarom een Thai in onze oren zo vaak “komische” uitspraken van de Engelse taal doet. Omgekeerd, ook een Thai kan wel eens lachen als iemand probeert een Thais woord goed uit te spreken. Lachen mag, als het maar met respect voor ieders tongval gebeurt en niet als spraakgebrek wordt betiteld.
Taal? Het blijft altijd boeien! Ik verbaas mij nog altijd als ik twee vreemde mensen bij elkaar zie, die allerlei geluiden naar elkaar uitbraken. De één praat en de ander luistert en oh wonder, hij verstaat het ook nog! Een regelrecht wonder!
N.B. Voor dit artikel heb ik gebruik gemaakt van tekstgedeeltes uit het boek “Tongval” van Marc van Oostendorp, te vinden op Internet en het artikel van Andrew Biggs in de Bangkok Post van 4 december 2011
Over deze blogger
-
Bert Gringhuis (1945), geboren en getogen in Almelo in het mooie Twente. Later vele jaren in Amsterdam en Alkmaar gewoond, werkzaam in de export voor diverse bedrijven. Ik kwam in 1980 voor het eerst in Thailand en was meteen verliefd op het land. Vele malen sindsdien terug geweest en na mijn (vroeg)pensionering als weduwnaar naar Thailand verhuisd. Daar woon ik nu al 22 jaar samen met mijn ietwat jongere Thaise dame Poopae.
Mijn eerste ervaringen in Thailand als een soort nieuwsbrief aan familie, vrienden en kennissen gestuurd, die later onder de naam Gringo op Thailandblog hebben gestaan. Veel, heel veel artikeltjes hebben die eerste verhalen gevolgd en dat is uitgegroeid tot een vrijwel dagelijkse hobby.
In Nederland nog een verwoed voetballer en voetbalscheidsrechter, maar de jaren gaan tellen en in Thailand nog altijd verwoed, maar het poolbiljarten is echt van mindere kwaliteit, ha ha!
Lees hier de laatste artikelen
Steden21 november 2024Chumphon: Rust en lekker eten!
Cultuur18 november 2024Pua, Pua, Pua
Achtergrond11 november 2024Bananen in Thailand
Bezienswaardigheden11 november 2024Ban Chiang – Een juweel in de kroon van Udon Thani
Het trieste met de uitspraak van de Engelse taal door Thai is dat zij denken (en het hun op school geleerd wordt) dat een uitspraak als “taxiiiiiiiii” correct is en dat een uitspraak als “taxi” fout is. Dat gaat dus wat verder als spraakgebrek.
Chang Noi
Ik woon naast een school en kan vanaf mijn veranda de Engelse les daar letterlijk volgen. En ik lag mij soms rot om de uitspraak van de leraren en leraressen. Het wekt dan ook geen verbazing, dat de leerlingen dit er van mee krijgen.
De kinderen hier in huis leer ik hun taal en het Engels duidelijk en correct uit te spreken.
Chris, ik hen ook hel erg hard moeten laggen!
Hier zie je ook dat de Thai niet zomaar iets denkt vind ik. Ik versta Thai-Engels en denk altijd snel na wat zou men kunnen bedoelen met de klanken. Toen ik net in Thailand was hoorde ik een radio reclame op de Thaise radio in een taxi. Ik verstond nog niks en alles was dus blablabla voor mij. Op eens hoor ik tussen de blabla door:
sek-sie-sie-toeeeee (sexy see trough lingerie). Ik begreep waar de reclame over ging :p
Ik stuntel net zo hard met de taal hier en ook met Nederlands in schrijven. Maar bij zelfs een kleine gemiste toon, klank of letter blijft de Thai me aanstaren, serieus maar zo van ik begrijp het niet en ik wacht tot ik het begrijp. En een geduld dat ze hebben maar van nature begint hij niet net als ik hmmm, klinkt als? Wat zou de persoon allemaal kunnen bedoelen? Meat, meet, met, mad…
Ik maak ook vaak de fout om hun het slecht te leren. Ik ga mee in het Thai-Engels, maidai/cannot, “no have” inplaats van “They don’t have it”. Moeilijk en logisch tegelijk want als ik don’t gebruik is het overbodig voor hun. Als iemand echt de Englese taal wil leren leg ik het uit. Zij gebruiken sommige woorden niet eens, en als ze het woord niet al hadden komt er een aftreksel van “strawberry”. Sthaw-bè-ieeeee, aroi mak mak!
begrijp nu wel dat ik echt niks begreep. Alles is anders hier! Wij denken in nee heb je en ja kun je krijgen. Zij hebben ja en nee-ja of geen-ja. maichai, maidai… Het licht knopje is hier uit als hij in Holland aan zou zijn, van de schakelaartjes is het meest verre knopje die van het meest verre lampje, tegen de klok in zie je ook veel en ja de taal is niet zo makkelijk als je het denken en de manier niet kan aanvoelen.
Gringo idd het is vaak een wonder! En ook wel heel mooi, als me meisje “chai” zegt op een manier die ik voel en niet alleen hoor.
Oh shit sorry voor de lange tekst, las net de regels haha ok bedankt!
Beste Gringo,
Laat ik als Noord-Limburger nou altijd gedacht hebben dat de Amsterdammer een spraakgebrek had/heeft. Hoor maar eens de trainer van ’n Amsterdamse club, en het clubicoon ervan, het ABN uit hun monden rolt. Wees en blijf trots een ‘Tukker’ te zijn, ook in Thailand, je afkomst nooit verlochenen.
Vind je uiteenzetting best aardig geformuleerd over de Engelse uitspraak van de Thai. ’n vraagje, hoeveel officiele talen spreekt men in Thailand?
ps. mijn vrouw is een Sallandse, slikken ook weleens letters in,haha.
Dick C.
@Dick: Volgens mij is alleen het Thai zelf officieel. Elke andere vormen zijn dialecten of misschien een over de grens taal. Je kan wel echte andere talen vinden maar niet “officieel”.
Bij ABN zou je niet eens horen waar iemand vandaan komt misschien? Of bij mooi ABN.
Spelen we weer tegen Aarsenal? hahaha
Spreken met een rollende ‘r’ is iets wat de Thais in het zuiden beter machtig zijn dan in het noorden en oosten. Luister maar hoe iemand sapparot (sappalot) uitspreekt en je weet al een beetje waar hij/zij vandaan komt.
Dat Tenglish een spraakgebrek is zal ik niet zeggen, maar eht wordt wel bewust aangeleerd helaass. Ik had een uitstekende lerares Thais, die ook Engels aan de Thai onderwees. Hoewel ze prima wist hoe het Engels uitgesproken hoorde te worden kwa klemtonen, sprak en onderwees ze toch consequent de Thaise uitspraak van het Engels, waarbij altijd de klemtoon op de laatste lettergreep valt. Waarom dat zo is is onduidelijk, want bij Thaise woorden is dat geenszins het geval. Misschien is het een keuze om daarmee te laten horen dat het om een Engels woord gaat.
Verder is het helaas zo dat door het klassensysteem de Thais geneigd zijn hun leraren en leraressen blind te geloven. De Engelsen zijn kennelijk niet in staat hun taal behoorlijk te spreken, want mijn Thaise adjaan zegt dat het anders moet. Dat een Nederlander het beter zou weten is al helemaal uitgsloten.
Kennen jullie trouwens de vraag waarmee een Thaise in de Thaishop in Londen door haar Engelse vriendje word gebeld over een recept met longbeans (tua fak yaw, ofwel kortweg “fak”). Hij vraagt in het Thais of die aanwezig zijn in de winkel “mee fak yoo”? Zij antwoord dan in Tenglish “yes, mee fak yoo, too”
Ik ken de grap, maar het gaat niet over longbeans, maar over een meloenachtige vrucht, doorgaans gebruikt in de soep.
ABT wordt bijvoorbeeld gesproken in reclames, op het nieuws en in alle cursussen thai.
de ร is een rollende R en geen L.
als het een keuze is om daar van af te wijken, kan je zeggen dat het een kwestie van dialect is.
voor veel thai is het geen keuze, want die kunnen de R niet eens uitspreken als ze willen.
dan spreek je van een spraakgebrek.
Hai Gringo, evenals jij heb ik ook een marine verleden van pak hem beet 35 jaar dus weet het e.e.a. van de dutch navy ,ben op m’n 50e met FLO gegaan en weet dus evenals jou om te gaan met de diverse (Hollandse) dialecten,leuk verhaaltje even zo goed ik denk persoonlijk dat wij niet wereldvreemd zijn, hetgeen echter van de meeste Thaise mensen niet kan worden gezegd mijns insziens, het houd bij hun al gauw op bij de voordeur om over landsgrenzen maar te zwijgen want buiten Thailand is er niets meer. even goed heb ik het in Thailand met mijn verloofde al vijf jaar erg naar m’n zin. Groetjes uit Pattaya
Hans.
Dit vind ik een wetenswaardig artikel. Ik stuur het o.a. door aan mijn kleindochter die nu een jaar in Thailand woont en probeert de Thaise taal te leren spreken.
Als ik mijn website intik: http://www.toscascreations7.com melden ze hier dat het niet geldig is, raar.vr.gr. Toos
Dag Gringo,
Wij wonen nu zo,n 3 1/2 jaar in Thailand maar,kom niet veel verder dan tukkers proaten,
t mooie er van is ….” wie zit met un hele kluutn Tukkers bie mekaar dus wie kunt mekoar goed verstoan”,en het mindere ervan is,dat we niet tussen de Thaien zitten en dus wel een cursus moeten nemen, maar iedere dag een woordje of 2 ä 3 en zo heel langzaam, komt er dan wel eens een zinnetje uit rollen,wat perfect Thais is, dus gaat goed! maar het is precies zoals je zegt,die lange halen aan het eind van een zin wel lachen soms.
ps.als ik een boodschap ga halen en doe dat in het Thais,wordt ik steevast door de verkoopster in het Engels weer geantwoord! ook omdat zij misschien trots zijn dat zij de Engelse taal machtig zijn?
Ie hebt ut mooi skreem dat stukkie van oe,neme mien pettie dr voar of.
gr.Ria Wuite
Bedankt Ria veur de mooie woord’n, proat ieleu ’n heelen dag allenig moar platt, dan?
Woar steet jullie hoes dan in Thailand? Woar komt iej vot in Twente?
Mien beste kameroad was ne Wuite, Hans uut Almeloo! Goh, wa had ik geern sien datte hier in Thailand had kunn’n ween en net so völle skik had as ik al veule joar’n heb! Moar jammer genog, isse allang nich meer bie ons en bekik et van boom’ of.
Ik gew t er noe an, Ria, ik seg moar so: goet goan!
Een Thaise vriendin , hier in Den Haag, vroeg mij eens om naar ‘ABBETAI’ te gaan ,
na enig ‘gepieker’ kwam ik er achter dat zij Albert Heijn bedoelde.
Zij spreekt die naam nog steeds uit, zoals die eerste keer, en ook bij andere namen moet ik vaak puzzelen over wàt zij dan precies bedoelt , wel grappig altijd !
Overigens woon ik al vele tientallen jaren in en om Den Haag , maar men hoort nog altijd dat ik ‘uut Tukkerlaand’ kom.
Good goân ! ( twents voor : Het ga je goed ! ).
Het blijft een grappig gehoor, mijn exvriendin bleef steevast zeggen ikkeja, daarmee bedoelde ze natuurlijk Ikea,, omdat ik elke keer moest lachen als zij dat zei bleef ze het volgens mij fout zeggen,,,,
Prachtig stuk(je)!
Als logopedist kan ik het niet laten te reageren.
Over de uitspraak van de r. In Nederland zijn daar veel varianten van. De rollende, met de tongpunt uitgesproken, r, de gorgellende r, achter uit de keel, dit zijn de twee correcte Nederlandse uitspraken van de r. De r moet rollen. Elke afgeleide hiervan kan je als spraakgebrek bestempelen. Dus die rare Gooise r is fout! Maar ik ken mensen die uit het Gooi komen en die geen rollende r kunnen produceren, is dat dan luiheid, laksheid of een gebrek aan de opvoeding? Geen van allen, het is aanpassing. Een asielzoeker met een accent? Dan weet je direct waar hij/zij in Nederland zijn/haar Nederlandse lessen heeft gevolgd.
Als ik in Thailand iemand zijn of haar uiterste best hoor doen om mij iets duidelijk te maken, dan luister is goed, realiseer mij dat in het Thais waarschijnlijk maar weinig medeklinkers achtraan in een woord staan en denk mee met wat de spreker zou kunnen bedoelen. Taal is prachtig!