Lieve, lieve-stoute woordjes en enige scheldwoordjes in het Thais

Dit is een korte gids om je relatie met je geliefden te verbeteren door lieve woordjes te leren gebruiken en je relatie met vervelende mensen te verbreken door scheldwoorden te gebruiken.

Ik kwam op dit idee omdat ik vaak een buitenlander zijn Thaise geliefde hoorde aanspreken met ‘phǒm’ (‘ik’) en ‘khoen’ (‘U’). Dat komt vreemd over. Het is al lang geleden dat echtgenoten elkaar in Nederland aanspraken met ‘U’, meneer en mevrouw. Leer dus de volgende woordjes en zinnetjes. In het begin zullen je geliefde, goede vrienden en naaste familieleden er vreemd van opkijken, maar uiteindelijk zullen ze het waarderen. Het komt je relatie ten goede. Ga maar samen oefenen. De meesten vinden het echt niet zo’n probleem als je ook scheldwoorden oefent. Even doorzetten. Voor de velen onder ons die in Isaan wonen: dat moet je zelf vragen, ik ken geen Isaans.

Thais is een tonentaal. Elke lettergreep heeft een toon en als je die niet goed hebt, begrijpt niemand je of ze begrijpen je verkeerd.

A midden toon; à lage toon;  á  hoge toon; â  dalende toon;  ǎ stijgende toon. Een dubbele punt achter een klinker betekent een lange klinker.

Lieve woordjes

In het gebruik van persoonlijke voornaamwoorden wordt jouw relatie met de ander duidelijk vastgelegd. Dat geldt voor ‘U’ en ‘jij’ in Nederland en in nog veel sterkere mate voor Thailand. Het is een subtiele kwestie. Ik pleit ervoor je soms te vergissen in de richting van een te grote gemoedelijkheid in plaats van altijd het deftige ‘phǒm’ en ‘khoen’ te gebruiken. Deze twee woorden scheppen afstand. Overigens is het een eigenschap van het Thais dat je vaak het persoonlijk voornaamwoord kunt weglaten; misschien dat een Thai ook niet steeds vastgepind wil worden in een bepaalde relatie. ‘Khoen pai nǎi’  is bijna steeds ‘pai nǎi’ (‘Waar ga je naar toe?’).

Ik

Mannen kunnen heel goed het woord ‘chán’ gebruiken, wat altijd door vrouwen wordt gebruikt. Klinkt soms wat mietjes-achtig, maar komt voor in alle liefdesgedichtjes-en muziek. Misschien beter niet voor gewone vrienden of oudere familieleden, maar juist wel voor je geliefde en góede vrienden. Kinderen vinden ‘loeng’ (oom) of ‘pòe’ (opa) leuk. ‘Pòe: khròot ná’ ofwel ‘Opa is boos,he!’ De kinderen zullen lachen. ‘Phîe: (oudere broer/zus) is een heel goeie als je zelf wat ouder bent en tegen een jonger iemand praat. ‘Phîe: pai láew ná’ , ‘Ik ga, hoor!’ ‘Phîe: mai chôb ná’, ‘Dat vind ik niet leuk!’ Klinkt ook minder streng.

Als je tegen een ouder, eerbiedwaardig iemand spreekt, opa bijvoorbeeld, zeg dan ‘nóng’ (jongere broer/zus). AOW-ers mogen zichzelf ‘loeng’ oom noemen. Dat is gemoedelijk en dwingt tegelijkertijd eerbied af. Als je erg boos bent zeg dan, vooral tegen pubers, het onbeleefde en beledigende ‘koe:’. Dat doen ze in de Thaise soaps ook en dan mogen wij het ook doen. Maar onder vrienden en vooral pubers heel gewoon.

Je eigen naam gebruiken mag ook: ‘Nói pai tàlàat ná’ ofwel: ‘Ik (Noi) ga naar de markt’ (‘markt’ wordt door de Thais gebruikt als synoniem voor ‘ik ga naar de stad’ of ‘ik ga uit met vrienden’). Een tikkeltje verwijfd misschien (vrouwen doen dat vaker) maar wel erg warm.

Aan het eind van een zin, vooral bij een verzoek, bevel of kritiek, kun je ‘ná’  toevoegen, dat verzacht je woorden.

Jij

Het mooiste woordje is ‘the’ (stomme, lange –ee-) . Zeg: ‘chán rág the’ , ‘Ik houd van je’, en je geliefde straalt. Ook hier kun je ‘nóng’ gebruiken, als je tegen iemand praat jonger dan jij. ‘Nóng pai nǎi’, ‘Waar ga je naar toe?’ Of je gebruikt haar naam ‘Nói pai nǎi’  ‘Waar ga je naar toe, Noi?’ Beide is veel prettiger om aan te horen dan ‘khoen’ ofwel ‘u’.

Tegen een ouder iemand weer ‘pĥie:’. Tegen je (schoon)ouders ‘khoen phôh’ ‘khoen mâe:’, dat is én beleefd én intiem. Tegen een oudere man weer ‘loeng’  en een oudere vrouw ‘pâa’  (oudere tante). Je kunt ook nog eens het beleefde ‘khráp’  vervangen door het gemoedelijke ’chá’.

Ook heel mooi is ‘chǎa’, betekent zoiets als ‘liefje, schatje’, na een naam of verwantschapsterm. Dus: ‘Nói chǎa’ of ‘lôe:k chǎa’. Respectievelijk ‘Noi, schatje’ en ‘mijn kindje’.

Meung hoort bij het hierboven genoemde koe: . Een scheldwoord bij boosheid, maar onder vrienden en pubers heel gewoon.

Enige korte zinnetjes

In onderstaande zinnen gebruik ik ‘phǒm’ en ‘khoen’ voor ‘ik’ en ‘U’.  Vervang deze twee woorden door een van bovenstaande warme woordjes als bv ‘phîe:’ en ‘nóng’. Bijvoorbeeld: ‘khoen chai die chàng’ wordt dan het veel mooiere ‘Nóng’ ( of ‘phîe:’ etc.) chai die chàng.’ ‘Je bent erg lief’.

• ‘Thîe: rák chǎa is ‘liefje, schatje’. Thaise vrouwen zullen niet vaak, of helemaal nooit, ‘Ik houd van je’ tegen je zeggen (hoewel dat aan het veranderen is). Dat geldt ook voor ouders tegen hun kinderen. Maar van mannen wordt verwacht dat ze dat wel doen.
• khoen chai die chàng – Je bent erg aardig (kun je tegen iedereen zeggen).
• Khoen kâew taa doeang chai khǒng phǒm – Je bent mijn oogappeltje (ook letterlijk).
• Phǒm khíd thěung khoen – Ik mis je. (Betekent in de Thaise mond vaak gewoon:  ík houd van je)
• Khoen sǒeay mâak – Je bent erg mooi! (Let op! Sǒeay met een goeie stijgende toon! Met een vlakke middentoon betekent het ‘stuk ongeluk’.)
• Hǒea chai phǒm mie tàe: khoen khon dieow – Mijn hart klopt alleen voor jou.
• Khoen doe die chàng – Je ziet er goed uit!
• Die: chai thîe: dâi phób khoen ìe:k – Ik ben zo blij je weer te zien.
• Kèeng chàng (lm) – Goed gedaan!

Lieve, stoute woordjes

Sǐeow sǐeow – Eeeh. Oei! Oei! Lekker! (alleen voor in de slaapkamer!).

Scheldwoorden

Of je ze gaat gebruiken moet je zelf weten, maar het is wel handig ze te kennen als iemand in je omgeving ze gebruikt. Dat komt vaker voor dan je denkt. Tegen vrouwen gebruikt wordt het scheldwoord vaak voorafgegaan door ‘ie’ en tegen mannen door ‘âi’ . ‘Âi Tino’  betekent zoveel als: ‘die verdomde Tino’, door vrienden gebruikt is het grappig en gemoedelijk. In Isaan en in het Noorden hoor je tussen vrienden niet anders dan ‘ie’ dit ‘âi’ dat. Maar o wee, als een buitenlander het gebruikt! De meest voorkomende zijn:

Als je met een hamer op je duim slaat, zeg je tegen jezelf:

• Âi hîea  –  Verdomme! Shit!
• Als anderen tegen jou schelden zeggen ze, ongeveer in volgorde van ernst:
• Khwaai (buffel) – Stomkop! Sufferd!
• Hîea (d)  (een groot soort hagedis). – Verdomme, gvd.
• Sàt (beest, dier) – Zoiets als: Schoft!
• Sôn tie:n (dm) (voetzool) – Zoiets als: Verdomme, vuile klootzak.
• Ie hǐe (hǐe: is k*t) –  betekent zoiets als : Bitch!
• Jét – n**ken, vaak met verwantschapsterm of diersoort
• Mâeng afkorting voor jét mâe – motherfucker
• khoeay – l*l, smerigste woord voor penis

Gewoon gaan proberen. Een taal goed leren spreken is vallen en opstaan. Als je niet af op je bek gaat kom je nergens.

Over deze blogger

Tino Kuis

Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.
Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.

Lees hier de laatste artikelen

Oudere postings van deze blogger

• Geschiedenis19 december 2024Op zijn verjaardag in 1995 gaf koning Bhumibol aan dat alle mannen een gratis sterilisatie konden ondergaan
• Geschiedenis14 december 2024Hoe een Nederlandse krant schreef over de studentenopstand van 14 oktober 1973
• Geschiedenis12 december 2024Hoe schreef de Nederlandse pers in 1960 over de geschiedenis en de huidige situatie in Thailand
• Cultuur17 november 2024Schemering op de waterweg