Hoe zeg je ‘Ik houd echt van je, hoor’ in het Thais?

Omdat het Thais een tonentaal is kun je emoties niet, zoals in de meeste Europese talen, weergeven door verandering van de toon. Het Thais gebruikt daar korte woordjes voor aan het eind van de zin. Ik zal hier een aantal van die ‘emotiewoordjes’ bespreken. Ze zijn onmisbaar in een goede communicatie en worden in leerboeken vaak niet behandeld.

Taal is een communicatiemiddel

Taal is een communicatiemiddel. In die communicatie zijn over het algemeen twee boodschappen te onderscheiden, een letterlijke (‘Ik geloof je niet’) en een emotionele (‘Ik geloof je echt niet meer’), waar in dit laatste geval ook ergenis en irritatie wordt uitgesproken. Heel vaak zal in het dagelijkse spraakgebruik die emotie door een speciale toon of nadruk worden geuit. Denk aan ‘Nêe!’ tegen je zoon die weer om een koekje vraagt, ‘Jáa, jàa’ tegen iemand die een onzin verhaal ophangt of ‘Nóu is het genoeg!’ om je ongenoegen uit te drukken.

Als je een nieuwe taal leert, leg je in het begin terecht de nadruk op de letterlijke boodschap. Maar als je niet vrij snel óók de emotionele boodschap over weet te brengen, wordt je taalgebruik saai, vlak en oninteressant en moet je gesprekspartner maar gissen naar je emoties en zullen zij snel hun belanstelling in wat je zegt verliezen. Zelfs een hoogleraar die college geeft, toont dan meer emoties.

De Thaise taal is een speciaal geval, omdat het een tonentaal is waar de toon van elke lettergreep de betekenis van elk woord bepaalt. Ga je in het Thais allerlei tonen gebruiken om je emoties te laten zien, dan verander je de betekenis van je woorden en wordt, naast de emotionele, ook de letterlijke betekenis van je woorden onbegrijpelijk. Dat is een valkuil waar ook ik nog regelmatig intuimel.

Hoe moet het dan in het Thais? Je kunt natuurlijk letterlijk je emotie weergeven ‘Ik ben boos dat jullie weer je huiswerk niet hebben gemaakt.’ Of je kunt zeggen ‘Jullie hebben wéér je huiswerk niet gemaakt!’ dat is veel effectiever, iedereen gaat dan rechtop zitten.

In het Thais kan dat laatste niet via een verandering in toon of nadruk maar gaat het middels het gebruik van korte woordjes aan het eind van de, verder onveranderde, zin. In het vervolg behandel ik een aantal van die korte woordjes die ik ‘emotiewoordjes’ noem. Ze zijn onontbeerlijk in het dagelijks gebruik, anders kom je onbeleefd, vlak en ongeïnteresseerd over, en luistert niemand meer naar je. Natuurlijk moet je deze woordjes gaan oefenen met een Thai, de fonetische weergave is altijd slechts een benadering van de werkelijke uitspraak. Luister en oefen, wees niet bang soms op je bek te gaan.

(tonen: a midden; à laag; á hoog; â dalend; ǎ stijgend)

Beleefdheidswoordjes

+++ ครับ/ ค่ะ /จ๊ะ‘khráp’ ‘khâ’ ‘cá’
ครับ ‘khráp’ (door mannen, vaak kháp) en ค่ะ ‘khâ’ (door vrouwen, ‘khá’ na een vraag) kennen we allemaal wel. ครับผม ‘khráp phǒm’ (door mannen), als een bevestiging van een verzoek of bevel, vaak wat humoristisch gebruikt als overdreven beleefdheid en eerbied, zoals mijn zoon zegt ‘Ja hoor, papa’.

Belangrijk is het woordje จ๊ะ ‘cá’ (mannen en vrouwen), gebruikt tegen mensen met ‘lagere status’ en kinderen maar vooral tussen mensen, gelijken, met een intieme of vertrouwde relatie, partners of goede vrienden, het straalt dan warmte uit.

Als je nog steeds ‘khráp’ zegt tegen je partner of goede vrienden ben je echt verkeerd bezig. จ๋า ‘caǎ’ is tussen gelijken (of tegen kinderen) een teken van genegenheid. Dit moet je vaak tegen je geliefde zeggen.  น้อง จ๋า ไป นอน ไหม จ๊ะ ‘Nóng, caǎ, pai noon mái, cá’, ‘Nong, schat, zullen we naar bed gaan?’

Tegen leden van het koninklijk huis zeggen mannen: พ่ะย่ะค่ะ ‘phâyâkhâ’ en vrouwen เพคะ ‘pheekhá’

Onbeleefde beleefdheidswoordjes

+++ วะ /ว่ะ /โว้ย ‘wá’ ‘wâ’ ‘wóoj’
Dit wordt tussen pubers, in soaps en door dronkaards veel gebruikt (en is dan een teken van intimiteit) maar volwassenen gebruiken het om woede uit te drukken: ทำ อะไร วะ  ‘tham arai wá’ ‘Wat ben je verdorie aan het doen?’ tegen een inbreker of de buurman die afval in jouw tuin dumpt.

Verzoeken en verontschuldigingen

+++ ด้วย ‘doêay’ , verzacht een verzoek of verontschuldiging.

+++ ซิ ‘sí’ , verzacht een verzoek.

+++ หน่อย ‘nòy’, verzacht ook een verzoek of vraag.

+++ ซี่ ‘sîe’ met een lange ‘ieie’ en dalende, nadruk toon is echt een bevel.

Andere korte eindwoordjes

+++  ‘lá’Dit is een samentrekking van ‘láew’, al of reeds, en geeft een bereikte staat aan.

De combinatie met อีก‘ièk geeft een een lichte irritatie weer.

+++ ‘lâ’ Komt vaak na een vraag, aandringend op een antwoord.

Of met een zekere irritatie (‘Waarom in godsnaam………?’).

Of om het onderwerp van gesprek te veranderen (met ‘láew’).

+++ ‘ná’
Dit is verreweg het meest gebruikte eindwoordje. Het maakt een mening, verzoek of bevel milder, het zoekt goedkeuring, instemming en compromis. Het is een bij uitstek empathisch woordje. Vrouwen gebruiken het vaker, Yingluck zelfs erg vaak. Het is soms een teken van onzekerheid.

Soms vraagt het om herhaling of toelichting.

+++  ‘leuy’ Dat versterkt wat je daar voor opmerkte.

+++  ‘ròk’ of ‘lòk  Om iemands mening tegen te spreken.

Een aarzelende aanvaarding van iemands mening.

Het drukt soms sarcasme of irritatie uit.

Wat moet je nou met zo’n lijst? Leer er een aantal gebruiken, vooral ‘ná’, wees je er vooral van bewust dat deze woordjes vaak gebruikt worden, luister en aap na. Dan komt het vanzelf goed……….En dan te bedenken dat er nog veel meer zijn…….en dat ook de genoemde met een andere toon weer net iets anders kunnen betekenen.

Over deze blogger

Tino Kuis

Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.
Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.

Lees hier de laatste artikelen

Oudere postings van deze blogger

• Cultuur17 november 2024Schemering op de waterweg
• Lezersvraag4 november 2024Uw mening over integreren in de Thaise samenleving
• Opinie30 oktober 2024Hervorming van het monnikendom of anders komen er steeds nieuwe schandalen
• Maatschappij28 oktober 2024Straffeloosheid na de Tak Bai massamoord op 25 oktober 2004