Toekomst van Thailand

Naar aanleiding van een recent ‘Reuters News’ artikel over het onderwijssysteem in Thailand, is in de Engelstalige pers in Thailand een heftige discussie over de toekomst in het onderwijs ontstaan. Merkwaardig genoeg hebben de Thaise kranten dit nieuws (nog) niet opgepikt.

Volgens de cijfers van de overheid heeft Thailand het hoogste onderwijsbudget van de landen in Zuidoost-Azië. Met 20% van het jaarlijks budget behoort het in verhouding tot de grootte van het land, zelfs tot de wereldtop. Thailand besteedde in 2009 ruim 4% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) aan onderwijs.

Ter vergelijking: Singapore bijvoorbeeld, “slechts” 3,1%. Als het om de uiteindelijke prestaties gaat komt Singapore – volgens het Zwitserse Institute of Management Development (IMD) – op een 13de plaats en Thailand is in die rangschikking 47ste. Waar zit de discrepantie?

Vervolgstudie

De geletterdheid in Thailand is al sinds de jaren 1970 erg hoog en in 2010 kan 94% van de Thaise bevolking lezen en schrijven. In het land van 67 miljoen mensen gaat ongeveer 70% van de kinderen van een lagere school naar een middelbare school, maar slechts 18% maakt die opleiding af. Die studenten volgen daarna een hogere opleiding, maar een Thaise HBO- of Universiteitsopleiding is geen garantie voor een succesvolle carrière. Algemeen wordt aangenomen, dat de Chulalongkorn University in Bangkok het beste onderwijsinstituut van Thailand is.

In een in 2010 gepubliceerde ranglijst van universiteiten over de gehele wereld komt de Chulalongkorn University echter pas op de 180ste plaats, vergelijk dat met de Universiteit van Hong Kong op een 23ste plek en de National University of Singapore op de 31ste. Eén van de gevolgen is, dat Thailand over een beroepsbevolking beschikt, dat tot de zwakste in de wereld behoort als het om de Engelse taal gaat. Op een ranglijst van 56 landen komt Thailand op de 54ste plaats, op één na de laagste in Azië, Singapore staat derde in die ranglijst en Maleisië op 28.

Geld is niet het probleem

Veel van de politieke partijen in Thailand, die nu het midden in de verkiezingscampagne zitten, pleiten sterk voor meer geld voor onderwijs. Maar experts zeggen dat geld niet het probleem is. “Het is een mentaliteitskwestie, sinds de Koude Oorlog periode wordt gestreefd naar gehoorzame en nationalistische burgers, hetgeen niet meer van deze tijd is”, zegt Thitinan Pongsudhirak, een politieke wetenschapper aan de Chulalongkorn University. “Het onderwijssysteem is hiërarchisch en piramidevormig met een systematisch gebrek aan kritisch denken. Degenen die studenten moeten opleiden, zijn zelf beperkt in hun vaardigheden, zodat ze vasthouden aan de methodes zoals zij die van hun voorgangers hebben overgenomen. Innovatief onderwijs eist een andere mentaliteit”. Inoirb Regel, een onderwijsspecialist van de Wereldbank voegt er aan toe, dat de Thaise universiteiten slechts smalle vakgebieden behandelen, waardoor het moeilijk is voor studenten zich in te leven en aan te passen aan de wereldeconomie.

De kwestie klinkt ver buiten het klaslokaal door, want Thailand, de op één na grootste economie in Zuidoost-Azië, wedijvert met Aziatische rivalen zoals Taiwan en Singapore voor buitenlandse directe investeringen (FDI) in gebieden buiten de basic productie. Echter beide landen zijn verder met het ontwikkelen van een generatie innovatieve bedrijven. “Het is gemakkelijker jonge, veelzijdige, zeer ervaren en Engels sprekende werknemers in Singapore, Taiwan en China te vinden”, zei een Amerikaanse chief executive bij een in Bangkok gevestigd groot bedrijf, “De arbeid in Thailand is niet zo goedkoop als vroeger, zodat ook elementaire banen in de industrie dreigen te verdwijnen. Volgens een onderzoek van de Japan External Trade Organization (JETRO) was het gemiddelde maandelijkse fabrieksloon in Thailand in 2010 $ 263, weliswaar lager dan China’s 303 dollar, maar wel meer dan in de Filipijnen met $ 212, Indonesië met $ 182, Vietnam met $ 107 en Cambodja met $ 101.

Beperkte vaardigheden

“Het BBP in Thailand is buitenproportioneel gestegen, hetgeen tot loonstijging leidt. Het is een belangrijke oorzaak van ontevredenheid”, zegt Somkiat Tangkitvanich, een econoom bij het Thailand Development Research Institute. “Dat komt deels vanwege het beschikbare onderwijs, dat niet overeenkomt met de vaardigheden die nodig zijn om te slagen in de meer dynamische arbeidsmarkt van vandaag.”

Analisten wijten de onmogelijkheid om het onderwijs te herzien, vooral aan bureaucratische traagheid, een tekort van ideeën over hoe het onderwijsprogramma aan te passen en aan de slechte werving van leraren. Toen in juli vorig jaar een commissie voor hervorming van het onderwijs, voorstelde om Engels als tweede officiële taal van Thailand om de economie te stimuleren en een meer globale visie te bevorderen, werd idee door het Ministerie van Onderwijs verworpen. Het zou kunnen leiden tot het “misverstand”, dat Thailand ooit gekoloniseerd was.

Thailand is bezig gestaag de mondiale economische concurrentie te verliezen, niet alleen internationaal, maar ook regionaal. Singapore, Maleisië en zelfs in sommige sectoren in Vietnam en Indonesië, vergroten hun BBP sneller. Deze landen bewegen zich stroomopwaarts in termen van productie, terwijl Thailand vastgeroest lijkt in de landbouw en de relatief lagere productie-tech industrie. Volgens de Bangkok Post heeft Singapore in 5 jaar tijd een verdubbeling van het BBP per inwoner gerealiseerd. In dezelfde periode verhoogde Maleisië het BBP per inwoner met bijna 50%, 7 maal sneller dan in Thailand, terwijl zelfs Indonesië heeft het BBP per inwoner 5 keer sneller liet groeien dan Thailand. Thailand’s BBP groeide moeizaam met een gemiddelde stijging van 7,5% over de dezelfde periode van vijf jaar.

Engelse taalvaardigheid

Thailand’s ambitie om een industriële export-krachtpatser te worden in de regio wordt zwaar op de proef gesteld. Singapore en Maleisië voeren twee keer zoveel industriële goederen uit naar ASEAN landen, dan Thailand. Thailand zal spoedig ook worden ingehaald door Indonesië, dat met een marktaandeel van 14,4% nog achterligt ten opzichte van Thailand’s 14,6%. De economisch leidende rol van Thailand in de regio is geleidelijk aan het afkalven.

Langzaam maar zeker dringt het wel tot de Thais door, dat een nieuwe aanpak noodzakelijk is. Eén van de doelen moet zijn, dat meer studenten worden onderwezen in wetenschap, technologie, engineering, waarbij goed kennis van de Engelse taal onontbeerlijk is. Vervolgens is het ook belangrijk te meten, hoe de afgestudeerden in de Thaise wetenschap en wiskunde in staat zijn om te concurreren met afgestudeerden uit andere landen. Soortgelijke vergelijkingen moeten ook worden gemaakt voor de Engelse taalvaardigheid. Kwaliteitsonderwijs vereist wel leraren die beter zijn in wiskunde, wetenschap en de Engelse taal dan wat nu in Thailand beschikbaar is. Bovendien zullen de onderwijsprogramma’s minder Confuciaanse moeten zijn (de leraar spreekt en de leerling luistert en maakt notities). En meer interactieve benadering van studenten, waarbij de docent en de student elkaar beter begrijpen en in staat zijn om nieuwe lesmethodes te bespreken, is zeer wenselijk.

Sleutel tot succes

Laten we eerlijk zijn. Thailand heeft zoveel goede dingen, waar de landen in de regio jaloers op kunnen zijn. Het leven is hier goed voor de meeste mensen. Er is voldoende voedsel beschikbaar. Thailand is een van de weinige ontwikkelingslanden in de wereld die een netto-exporteur van voedsel is. Thailand is een top drie producent in de wereld van rijst, rubber, ananas en vele andere voedingsproducten. Thailand is ook een topproducent van elektronische producten en een regionale basis voor de auto-industrie. De groei van de bevolking van Thailand is naar verhouding onder controle, waardoor minder problemen ontstaan ten aanzien van bijvoorbeeld water, voedsel en milieubeheer zoals het geval is in China, India, Indonesië, de Filippijnen en elders.

Gezien Thailand’s reputatie als “pro business” in het verleden, is het verrassend dat men er niet in slaagt het onderwijs effectief te moderniseren. Thailand is gewoon niet in staat te leveren wat het bedrijfsleven in de 21e eeuw eist – meer en beter opgeleide wetenschappers, ingenieurs en professionele zakenlieden. Voortgezet onderwijs en innovatie zijn de sleutels tot vooruitgang. Wetenschappers en ingenieurs zijn probleemoplossers. Zij zijn de professionals die het land helpen bij innovatie, het creëren van nieuwe producten, diensten en industrieën die banen in de toekomst opleveren. Wetenschappers in verschillende gebieden, zoals landbouw, aqua-wetenschap, biochemie, bio-informatica, milieuwetenschap of levensmiddelentechnologie en -verwerking, kunnen bijdragen leveren tot verbetering van landbouwmethodes, geneeskunde voor zowel mens als dier, voedingsmiddelen, alternatief (groen en schoon) energiegebruik.

Aziatische studenten

In de VS is men bezig met een campagne om het onderwijs te bevorderen (STEM: een acroniem staat voor Science, Technology, Engineering en Wiskunde). De gebieden, waarvoor STEM bestemd is, zijn cruciaal voor het economische herstel van Amerika en de economische concurrentiekracht in de toekomst. Het wordt ondersteund door president Obama en zijn regering en gedragen door privé-bedrijven, universiteiten, stichtingen, non-profitorganisaties met het doel om in goede samenwerking de prestaties van studenten te verbeteren. Het is niet gezegd, dat de VS het allemaal zo goed doet, maar het onderwerp krijgt de nodige aandacht op het hoogste politieke niveau. Het is niet alleen belangrijk voor Amerika, maar ook voor andere landen en zeker voor Aziatische studenten, die op Amerikaanse universiteiten vaak uitblinken en tot de beste studenten horen. Daar zijn vele voorbeelden van te noemen.

Er zijn ook veel Thais, die in Amerika of elders in het buitenland studeren. Het is dus niet, dat het de Thai aan intelligentie ontbreekt, maar goede training en goede onderwijsmethoden zijn noodzakelijk. Ook een goede samenwerking met het bedrijfsleven is aan te bevelen om onderwijsprogramma’s te laten aansluiten met het wat in de deze tijd noodzakelijk is. Thailand heeft behoefte aan studenten die in het buitenland zijn afgestudeerd en zou hen moeten kunnen overhalen terug te keren om te helpen bij de hervorming van het onderwijs.

Onderwijshervorming

Thailand heeft behoefte aan die hervorming. Voor volgende generaties zou de regering zich verplicht moeten voelen de ontwikkeling van het intellectueel kapitaal te stimuleren. Thailand moet niet slechts een producent blijven van rijst, rubber en andere agrarische producten, maar door innovatie en wetenschap streven naar de toegevoegde waarde van hogere intellectintensieve industrieën, die nodig zijn in de 21e en 22e eeuw.

Dit is een ingekort artikel van een voormalig Amerikaans diplomaat, Mr. Runckel. Het volledige (Engelstalige) artikel is te vinden op: www.business-in-asia.com

Over deze blogger

Gringo
Gringo
Bert Gringhuis (1945), geboren en getogen in Almelo in het mooie Twente. Later vele jaren in Amsterdam en Alkmaar gewoond, werkzaam in de export voor diverse bedrijven. Ik kwam in 1980 voor het eerst in Thailand en was meteen verliefd op het land. Vele malen sindsdien terug geweest en na mijn (vroeg)pensionering als weduwnaar naar Thailand verhuisd. Daar woon ik nu al 22 jaar samen met mijn ietwat jongere Thaise dame Poopae.
Mijn eerste ervaringen in Thailand als een soort nieuwsbrief aan familie, vrienden en kennissen gestuurd, die later onder de naam Gringo op Thailandblog hebben gestaan. Veel, heel veel artikeltjes hebben die eerste verhalen gevolgd en dat is uitgegroeid tot een vrijwel dagelijkse hobby.
In Nederland nog een verwoed voetballer en voetbalscheidsrechter, maar de jaren gaan tellen en in Thailand nog altijd verwoed, maar het poolbiljarten is echt van mindere kwaliteit, ha ha!

16 reacties op “Hoger onderwijs, de achilleshiel van Thailand”

  1. @ Gringo, een enorme klus om dit te vertalen. Bedankt!
    Het artikel is zeer interessant en raakt denk ik de kern van het onderwijsprobleem in Thailand. De studenten moeten meer assertief worden. De interactie tussen leraar en studenten moet beter, het is nu vaak eenrichtingsverkeer. Maar vooral de Engelse taal blijft een punt van zorg.
    Onderwijs en scholing is het fundament onder de Thaise maatschappij. Hervormingen zijn noodzakelijk om niet op achterstand te raken.

  2. cor verhoef zegt op

    Zeer informatief en diepgavend artikel.
    Ik werk sinds 2001 in het Thaise (Engelstalige) middelbaar onderwijs en het is haast ondoenlijk om de redenen waarom Thailand kampt met kolossale problemen betreffende onderwijshervormingen, in kaart te brengen.

    Wellicht de twee grootste boosdoeners zijn de verouderde docenten met archaische onderwijs methoden en het “no fail” systeem. Op een Thaise Middelbare school gaat iedereen elk jaar over, ongeacht de studie resultaten.

    Ik ga hier ooit nog wel eens een meerdelig artikel over schrijven, over de muren waar je tegenaan loopt, maar ook over de lichtpuntjes, die er wel degelijk zijn.

    • Gringo zegt op

      Cor, die laatste zin van jou intrigeert mij. Laat dat “ooit” niet te lang duren, want ik ben erg benieuwd naar jouw ervaringen. Ook van andere ervaringsdeskundigen zijn reactie’s welkom.

      • hans zegt op

        Heb meerdere leraren gesproken die engels onderwijzen. Nou spreek ik zekers geen vloeiend engels, maar kon soms gewoon niet met hun communiceren.

        Ook yankees die je nauwelijks kunt verstaan geven engelse les.

        Dat engels leek echt nergens op.

        Heb vorig week een cursusboek engels in mijn handen gehad van een touristpolice man
        in opleiding, diepdroevig word je er van, gaat nergens over, onlogische zinsbouw etc. taalfouten en woorden die je niet terug vind in het engelse woordenboek.

        Hoe die beste man nou aan deze job is gekomen is vooralsnog voor mij een raadsel, tot vijf tellen in het engels lukt hem nog net, maar verder komt ie niet.

        Ik weet niet of ik het correct heb, maar heb begrepen dat de engelse leraren toch ongeveer 40.000 thb per maand verdienen en een normaal leraar zo een beetje 10.000

        Vorig jaar een rus gesproken die engelse les gaf ergens in the middle of now where in de isaan, die me wijsmaakte dat hij ook nog eens een auto, huis en huishoudster ter beschikking had betaald door de overheid.

        • Nok zegt op

          Hans ik heb precies dezelfde ervaringen als jij meegemaakt. Alleen de thai die overseas hebben gestudeerd kunnen goed engels, maar dan nog niet eens allemaal zelfs niet na 5 jaar in de usa te hebben gestudeerd.

          De thaise tv zou eens wat meer in het engels en van nivo moeten doen. Discoverychannel is in thaise taal ingesproken, vertalen zou veel beter zijn zodat de thai dan kunnen meelezen en leren. Vooral de uitspraak is vaak het probleem terwijl ze wel vloeiend engels kunnen schrijven.

          Als ik thai ontmoet die echt geen woord engels kunnen probeer ik ze soms woordjes te leren. De omstanders amuseren zich hier kostelijk aan, het schijnt erg grappig te zijn je buurman een woordje engels te horen praten. Ook als ik thais tegen de thai praat moeten ze vaak lachen om mijn domme accent of fouten, maar toch merk ik dat ze het respecteren dat ik het probeer in het thais, ook al klinkt het voor geen meter.

          In Singapore spreekt men goed engels maar bv in Hongkong weer niet terwijl ik dat wel verwacht had. Phillipino;s doen het ook goed maar Maleisiers vond ik weer zeer slecht.

          Wat ik erg slecht vind is dat de thaise taxi-chauffeurs vaak geen woord engels kunnen. Ook in 3-5 sterren hotels kom ik dat tegen bij obers etc.

          In het clubhouse spreken thaise kinderen me soms aan in vloeiend engels, ik sta dan perplex en moet even bijkomen van de shock. Het kan dus wel maar ik denk dat die op zaterdag een prive-leraar thuis krijgen om ze op te leiden. Ook ben ik zelf engels leraar voor wat kids uit onze omgeving. Een jongen van 8 vroeg me laatst waarom ik mijn haar verfde want het was niet zwart. 🙂

          • hans zegt op

            Cor heeft hier vandaag nog een mooi artikelhierover op dit blog gezet.

            De klein dochter van mijn huisbaas 6 jaar oud, gaf me bij de eerste kennismaking heel keurig een hand en sprak perfect engels (ouders thai chinees).

            Dus over shock gesproken kan ik je volgen, zat me de volgende dag nog af te vragen of ik het gedroomd had.

          • GerG zegt op

            Ja Nok, dat is precies wat wij buitenlanders zouden moeten doen. Gratis les geven in het Engels aan de Thaise jongeren in je omgeving. Hoeft maar twee uurtjes te zijn per week. Ben dan ook van plan om via de school van mijn kinderen in Nederland wat schoolboeken te krijgen over beginnend Engels.
            Samen met mijn vrouw kunnen we dan deze jongeren de basis leren van het Engels.
            Zou tenminste een start in de goede richting zijn voor de jeugd hier in Thailand.

      • cor verhoef zegt op

        Gringo, ik ga vanavond (straks) aan dat blog werken op WordPress waar ik blog. Over Thailand, maar ook over heel andere zaken, zoals omgeauthoriseerde biografien van BN-ers uit de jaren ’70 en ’80 😉

        Ik hoop dat Khun Peter het overneemt.

        Groet,

        cor

        • @ Natuurlijk, neem ik het over Cor.

  3. HansNL zegt op

    Ik heb me in de laatste jaren bij tijd en wijle ook vreselijk geirriteerd aan de scholen van mijn kinderen, de inhoud van de leseen, en de katten die vooral mijn twee dochters regelmatig van de (ook vaak) jonge leraren kregen als er door hen het “beruchte” waarom de klas in gegooid werd.
    Het onderwijssysteem is hopeloos, de inhoud van de lessen waardeloos, en het systeem om bij onvoldoende prestaties tegen extra “inspanning” de zaak te “repareren” is de klap op de vuurpijl.
    Twee dochters studeren nu aan verschillende universiteiten in Khon Kaen, maar ik hou mijn hart vast als ik het studiepakket zie.
    En ik vrees dat een regering die waarschijnlijk gevormd zal worden na de verkiezingen niet echt zich heel erg druk zal gaan maken over het onderwijs.
    Een nieuwe regering?
    Denk niet dat daar veel hoop op gevestigd moet worden, het gevuld houden van het arsenaal goedkope arbeidskrachten is immers een prioriteit.

  4. Harry N zegt op

    Mijn dochter heeft hier in Huahin 3 dagen stage mogen lopen op de school tegenover het paleis. Er is inderdaad geen interactie: 3 klassen, in een klas staat de video apparatuur en de leraar/lerares en daarmee kunnen de andere 2 klassen via een beeldscherm weer van mee genieten. Dat werkt dus niet, zeker niet als ook alle initiatief van de kinderen er wordt uitgestampt (hierarchie: de leraar is de baas)
    Verder las ik zeer recent dat er een onderzoek is gedaan onder studenten in Thailand (helaas bron onbekend) en het IQ was niet hoger dan 87. Ik begrijp ook niet waar de originele schrijver van dit artikel het vandaan haalt dat de geletterheid in Thailand zo hoog is. De OESO heeft een onderzoek gedaan (NRC 29 jan 2011) en daar scoorden de Aziiatische landen zeer hoog maar even doorgelezen en de grafief gezien en daar stond Thailand voor leesvaardigheid en wiskunde ergens onderaan ( de Aziatische landen die het wel goed deden zijn dan ook China,Zuid Korea, Hongkong en Singapore
    Waarom er zo’n hoog budget is is mij ook niet duidelijk waarschijnlijk om iederen maar met die feestbussen te vervoeren en spelletjes te doen op het strand!!
    Dat van die universiteit (180e plaats) kan ik wel begrijpen. Hou me ten goede ik denk zeker dat er goede universiteiten zijn maar ze noemen hier alles nogal snel universiteit zelfs als het geen HBO is. Image is veel belangrijker en het is nog altijd zo dat wanneer je naar de universiteit gaat je de Engelse taal MOET beheersen
    Wel kan er nog mee doorgaan maar de komende tijd zal het niet echt verbeteren.

  5. Willy zegt op

    De slechte Engelse uitspraak is inderdaad een groot probleem, niet alleen in Thailand maar
    in vrijwel alle Aziatische landen.
    Ik ben in Saigon in een dure, hoogaangeschreven kostschool geweest (middelbare school) en ook daar had de leraar Engels een beroerde Engelse uitspraak.
    In Bangkok ken ik een geslaagde industrieel die geen woord Engels spreekt; zou dat wel het geval zijn dan waren er waarschijnlijk exportkansen voor hem.

    Wat het Nederlandse onderwijs betreft (ik ben leraar): het niveau is hier de afgelopen jaren dramatisch gedaald. Zie ook de onderwijsdiscussie in De Volkskrant, bijv. de columns van economiedocent Ferry Haan.
    Leraren hebben in Nederland nauwelijks nog gezag en vechten een hopeloze strijd tegen ordeloze klassen, brutale leerlingen/ouders, softe schooldirecties en allerlei didactische modegrillen.
    Laten we Nederland dus niet ten voorbeeld aan de Thai stellen want dan zou het kind weleens met het badwater weggegooid kunnen worden.

    • Hans G zegt op

      Ik ben het helemaal met je eens Willy. Het Thaise onderwijs is beroerd, maar heeft mijns inziens toch ook wel positive kanten. Ik ben voor het zgn stampwerk bij rekenen en ardrijkskunde. Ik ergerde me altijd vreselijk aan personeel bij de kassa’s die overal een rekenmachine bij nodig hadden, terwijl ik ze al had verteld hoeveel het was en die in de stress schoten als ik vroeg “zal ik er 10 cent bijgeven?” Gelukkig voor hen is er nu de kassa die precies verteld hoeveel je terug moet geven, dus hoeven ze hun hersenen niet meer te gebruiken. Ook erger ik me aan mensen die niet weten waar het land op de kaart ligt waar ze op dat moment op vakantie zijn. Ik hoor van studenten die nauwelijks een brief in het nederlands kunnen schrijven “je hoeft niet alles te weten, als je maar weet waar je het kan vinden.” Voor wat betreft het moderniseren van het Thaise onderwijssysteem, gaan we de leraren ook bij de voornaam noemen?

      • Nok zegt op

        De vader van een vriendin van ons is oud leraar. Mijn vrouw heeft les van hem gehad, hij was wel eens zo dronken op school dat hij op de grond ging liggen en de leerlingen hem moesten masseren en natte doekjes op zn gezicht leggen.

        De man spreekt geen engels dus ik kan niet met hem spreken. Maar als wij er op bezoek komen gaan ja en ta naar de slaapkamer om met de kids tv te kijken dus ik zie hem weinig. Hij drinkt trouwens nog maar zelden.

  6. Gerrit Jonker zegt op

    Ik ben begonnen schooljeugd te helpen met engels.
    En wat ben ik begonnen.
    Natuurlijk hoeven de kinderen niet te betalen maar de toeloop is zo groot dat ik even geen les geef om mij te beraden hoe een en ander in goede banen te leiden.
    Mijn overbuurman is al jaren vlieginstructeur hier via de universiteit. Hij is gepensioneerd piloot van de Indiase luchtmacht en heeft een 6tal collega’s ook uit India. Op mijn vraag waarom vertelde hij mij dat gepensioneerde Thaise piloten zeer slecht Engels spreken. Net genoeg voor de standaard procedures op Internationale vluchten/.
    Vandaar.
    Ik ken veel Thaise leraren en mensen met vooraanstaande posities op allerlei terrein. De kennis van Engels is inderdaad shit.

    Ik vind trouwens het artikel van Gringo supertop.

    • Ben Hutten zegt op

      Beste Gerrit,

      Goed idee van je, die Engelse les. Is hard nodig. Wil dit later wanneer ik definitief in Thailand woon ook gaan doen. Waar ik benieuwd naar ben is: Wat voor lesmateriaal gebruik je hiervoor? Alvast bedankt.


Laat een reactie achter

Thailandblog.nl gebruikt cookies

Dankzij cookies werkt onze website het beste. Zo kunnen we je instellingen onthouden, jou een persoonlijk aanbod doen en help je ons de kwaliteit van de website te verbeteren. Lees meer

Ja, ik wil een goede website