De littekens van een gevangenschap
Wasana Busadee* uit de Mukdahan zat ruim 2 jaar in de gevangenis wegens verdenking van betrokkenheid bij een bomaanslag. In een interview vertelt ze hoe dit haar leven en persoon drastisch heeft doen veranderen. Hier volgt een verkorte en -voor de leesbaarheid- bewerkte versie van dat artikel.
2 jaar, 4 maanden en 3 dagen gevangen voor een misdaad die je niet hebt gepleegd
Luister naar het verhaal van Wasana, wat haar overkwam, is slechts een voorbeeld van een groter probleem in de Thaise samenleving. Gerechtigheid is iets wat iedereen eist en iets wat elke instantie binnen het Thaise rechtssysteem zegt zich voor in te zetten. Maar wat gebeurt er met de levens van mensen die per ongeluk in een cyclus van onrecht belanden?
Wasana maakte eten en snacks, zette die achterop haar motorfiets en verkocht die in haar dorp. Op een dag vroeg Noi, een vaste klant die weleens kleding aan Wasana schonk, of ze haar kon helpen met geld over te maken aan familie die in de financiële problemen zat. Wasana hielp haar meteen zonder verdere vragen.
Toen, op de ochtend van 12 maart 2015, vielen tientallen politieagenten en soldaten het huis van Wasana binnen, zonder arrestatie- of huiszoekingsbevel. Wasana en haar ouders waren in shock. De politie liet een foto zien waarop Wasana aan de balie van de bank geld overmaakte voor Noi. “Tante, weet je waar dit geld voor is gebruikt? Dit geld is gebruikt om iemand in te huren die een bomaanslag op het gerechtshof heeft gepleegd. Een huurling, om honderden bommen te plaatsen.”. De verwijzing van de agent betrof een aanslag gepleegd op een rechtbank te Bangkok op 7 maart 2015. De rechtbank raakte beschadigd, maar er vielen geen gewonden.
Wasana en buurvrouw Noi werden geblinddoekt naar een militaire basis in de provincie Nakhon Phanom gebracht en vervolgens naar een militaire basis in Bangkok. In totaal werden veertien mensen aangeklaagd in de zaak: 2 vermeende daders en de overige 12 als betrokkenen.
“Ze kwamen met een opgerold papier waarvan alleen de onderkant zichtbaar was en zeiden me dat deze ondertekend moest worden” vertelt Wasana. Natuurlijk is het geen goed idee iets te tekenen zonder de inhoud te kennen, maar de stressvolle sfeer in militaire detentie maakte dat de verdachten dit toch deden. Wasana werd niet op borgtocht vrijgelaten, maar overgeplaatst naar de gevangenis, dit wegens haar status als politiek gevangene. Deze stempel leek haar surrealistisch, daar ze nog nooit in de politiek geïnteresseerd was, nooit lid was van een bende en zich nooit had aangesloten bij een politieke groepering. De bomaanslag werd gezien als reactie op de militaire coup van 2014 en de Roodhemden als de organisatoren van de aanslag.
Wasana beschrijft het verblijf in de gevangenis als de hel op aarde, vooral voor iemand die geen geld heeft: “In de gevangenis blazen ze op een fluitje en dan heb je 3 à 4 kommen water om je te douchen en je tanden te poetsen. Help je de bewakers dan krijg je er 6. Tijdens de menstruatie scheur je een stuk van je sarong af om te gebruiken als maandverband. Ik geef toe dat ik dom ben geweest en me voor iemands karretje heb laten spannen. Ik had nog nooit iets kwaads achter iemand gezocht. Ik had nooit verwacht in een situatie als deze terecht te komen… Geloof me of niet, ik heb vaak gedacht of ik zelfmoord zou willen plegen door middel van ophanging met mijn BH”.
Haar advocaat deed verschillende pogingen om Wasana op borgtocht vrij te krijgen en na twee jaar, vier maanden en drie dagen gevangenisstraf kreeg ze die. Op 24 juli 2017 stapte ze naar buiten, maar werd daar door meteen politieagenten opgepakt en overgebracht naar een politiecel. Het bleek dat er voor de aanslagen twee afzonderlijke aanklachten liepen. Nadat de rechtbank haar voor de ene zaak (voorlopige) vrijlating had gegeven is ze voor dezelfde aanklacht in de andere zaak opnieuw gevangen gezet. Een nacht later kwam ze dankzij haar advocaat alsnog vrij.
Terugkijkend zegt Wasana dat de gevangenis haar heeft veranderd: “Van een goed mens naar een gestoord iemand”. Door al deze vreselijke ervaringen voelde ze zich na haar vrijlating vaak verstrooid. “Ik ben mijzelf verloren” (“ใจไม่อยู่กับตัว” zet ze, letterlijk: “Mijn hart/geest huist niet langer met mij”). “De angst verdwijnt niet zomaar, maar we hebben het geluk dat we weer buiten zijn in plaats van een vierkante cel in de gevangenis”. Maar er zijn de mentale gevolgen, als Wasana gaat douchen moet ze denken aan de bewakers die op hun fluitje blazen. Als ze twee mensen ruzie hoort maken wil ze uit angst zich het liefst snel uit de voeten maken. Ruzie doet haar denken aan de overvolle gevangenis waar mensen voortdurend om elkaars plaats vochten.
In 2022 werden de twee daders van de aanslag schuldig bevonden, de 12 medeverdachten (waaronder Wasana) werden vrijgesproken. En ook al is Wasana nu vrij, de rechtszaak heeft haar veel tijd gekost en al die tijd had ze geen inkomsten. Het stempel van ex-gedetineerde zorgt voor een stigma. Wasana vertelt: “Ik ging solliciteren naar een baan als huishoudster in een hotel, maar werd niet aangenomen. Ze namen mijn identiteitskaart in om de informatie te controleren en zeiden dat ze [mij] niet accepteerden. Vrienden trekken niet langer met ons op, die zeggen dat ik een gangster ben”.
“Ik wil dat mensen in de samenleving hun medemensen een kans geven. Sommige mensen begaan misdaden, onbedoeld of zonder zelfs maar [echt] een misdaad te begaan. Maar moet wel naar de gevangenis Ik wil dat zij nog een kans krijgen. Niemand wil naar de gevangenis.”
Ze spreekt eerlijk over het onrecht dat haar is overkomen en zegt dat ze beter werk van de politie en het leger wil zien: “Ons thuis is kapot. Mijn ouders zijn overleden en ik heb ze niet kunnen cremeren. Dat is veel te wreed” zegt ze terwijl ze tegen haar tranen vecht. “Het leven van één persoon is geruïneerd. We zijn onze ouders verloren, onze vrijheid kwijt geraakt. (..) Ik wil de ambtenaren die mensen arresteren vragen ‘wat als een familielid in de cel wordt gestopt?’. Ik wil het systeem van leger en politie veranderen.”.
Op de vraag over compensatie voor haar gevangenschap als onschuldig persoon antwoord Wasana met kalme stem: “Als er compensatie zou zijn, kan ik dan mijn ouders terugzien? Nou dan, dan wensen wij niks.”
***
Voor een echt goede indruk raad ik aan het gehele artikel te lezen. Die daarvoor onderstaande link naar de Thaise website The 101 World.
Bron: https://www.the101.world/wassana-busdee-interview/
*Wasana: วาสนา บุษดี, uitgesproken als Wâa-sà-nǎa Bòet-die.
Over deze blogger
-
Sinds 2008 een regelmatig bezoeker aan Thailand. Werkt op de boekhoudafdeling van een Nederlandse groothandel.
Gaat in zijn vrije tijd graag fietsen, wandelen of een boek lezen. Voornamelijk non-fictie met in het bijzonder de geschiedenis, politiek, economie en maatschappij van Nederland, Thailand en landen in de regio. Luistert graag naar heavy metal en andere herrie
Lees hier de laatste artikelen
Achtergrond9 oktober 2024De littekens van een gevangenschap
Cultuur28 september 2024Khun Chang Khun Phaen, Thailand’s meest bekende legende – deel 5 (slot)
Cultuur25 september 2024Khun Chang Khun Phaen, Thailand’s meest bekende legende – deel 4
Cultuur23 september 2024Khun Chang Khun Phaen, Thailand’s meest bekende legende – deel 3
Rob V., geen enkel rechtssysteem is perfect. Wij kennen helaas dit soort dingen ook uit ons NL systeem waar giga fouten werden en mogelijk nog steeds worden gemaakt. Alleen is bij ons de behandeling in de gevangenis menselijker en medisch beter verzorgd en, zegt men wel eens, op basis van een luxe sterrenhotel… In Thailand kom je in een varkenskot terecht tenzij je ‘politieke gezagsdrager’ bent geweest want voor hen is een luxe bajes gemaakt.
Even een kennis helpen, ach, ‘ik ga wel naar de bank’. We herinneren ons de situatie van de oude man die een neefje op bezoek kreeg. ‘Opa, mag ik jouw facebook effe gebruiken?’ Neefje was vals en opa ging met LM de bak in, kanker of niet. Hij is daar weggerot. In NL zou opa hiervoor niet eens de bak in gaan.
Justitie wil scoren! Dat geeft aanzien. Toegeven dat men fout zit doet ogenschijnlijk pijn. Daar zal deze mevrouw mee moeten omgaan, de rest van haar leven. Triest maar waar.
Verschrikkelijk wat er met deze vrouw is gebeurd. Dat verdient niemand. Ik moet er niet aan denken. Mijn vrouw had een tijdje een winkeltje, en er kwamen regelmatig werkers uit Myanmar die geld naar hun familie wilden sturen. Ze gaven mij het geld, en ik maakte dan het bedrag over van mijn rekening naar een andere rekening.
Als ik eraan terugdenk, krijg ik het benauwd. Stel je voor dat ik onbewust geld heb overgemaakt naar iemand die het naar een terrorist stuurde. Dan zou ik ook op elk moment opgepakt kunnen worden als ze ontdekken dat ik geld naar zo’n rekening heb gestuurd.
De laatste keer is nu al een jaar geleden, maar ik zweer je: ik doe het nooit meer. Ik denk niet dat ik een Thaise gevangenis zou overleven.
Beste Sjaak, het is zeker triest. Wil je de risico’s op een ellendig verblijf achter tralies tot nihil terugbrengen dan zou je echter nooit je mond open moeten trekken, je mening voor jezelf moeten houden en anderen simpelweg niet helpen. Want, als is de kans heel klein, iemand die je helpt (met geld, een lift, advies,…) zou achteraf betrokken kunnen blijken bij een misdrijf. Tja… Maar (bijna?) niemand helpen lijkt mij het antwoord niet, want iemand van dienst zijn kunnen zijn is ook wel weer fijn. Maar dat moet iedereen natuurlijk helemaal zelf bepalen, waar je de streep trekt.