Songkran, ergerniswekkend water verkwistend vertier voor het volk, zwaar onder invloed van hectoliters bier en supermarkt whiskey of de spirituele en traditionele inluiding en inzegening van het Thaise nieuwe jaar? Lees verder en trek zelf je conclusie.
Songkran, een fenomeen waarover hier wellicht al zoveel is geschreven dat ieder ander eraan gewijd artikel alleen maar verder bijdraagt aan de verdere verwatering van dit jaarlijks terugkerende hoogst culturele evenement. Zonder direct nieuwe elementen te willen toevoegen moeten mij niettemin een paar opmerkingen van het hart.
Op voorhand zeg ik meteen erbij dat ik de gebruiken en culturen van anderen in hoge mate respecteer en waardeer, evenals de anderen zelf, zij het autochtone feestvierders of de import exemplaren, expat of toerist. Allemaal hartstikke fijne luitjes en geweldig leuk feest. Ik verlang ook niet naar het advies om Thailand niet te betreden gedurende Songkran. Soms ben ik er en soms niet. Naar gelang het in de vakantieplannen past. Het onderstaande stukje tekst is ook uitsluitend bedoeld om op ludieke wijze mijn (subjectieve) visie op een spraakmakend onderwerp te geven, meer als amusement voor de lezer dan om diepgravende wetenschappelijk, cultureel-antropologisch of sociologisch verantwoorde analyses te verrichten en te verstrekken. Het is zéker geen uitnodiging om mij persoonlijk aan te vallen op die visie, daarvoor is het thema te triviaal en luchtig en bovendien beweer ik ook niks controversieels. De verstrekkende gevolgen van Songkran spreken immers voor zich en hebben geen spreekbuis nodig in de persoon van een allochtone betweter.
Songkran in 2001
Mijn eerste confrontatie met het fenomeen Songkran vond plaats in april 2001. In Bangkok ook nog een keer. In die jaren reisde ik nog met een sporttas als reiskoffer omdat ik dat praktischer vond dan zo’n onhandige koffer waar ouwelui zichzelf mee opzadelden. Consequentie was dan wel een beperkte vakantiegarderobe omdat in zo’n tas nu eenmaal minder past dan in een koffer. Iedere stap buiten de hoteldeur resulteerde echter en uiteraard in een kletsnat pak (en schoenen) en hoewel enkele watergooiers of talksmeerders rekening hielden met mijn altijd vriendelijke en soms wat gebiedende verzoek om de emmer ijswater beter op iemand anders te gooien deden de meeste dat liever niet en was binnen 2 dagen mijn voorraad droge kleding opgebruikt.
Nog even voor de duidelijkheid van allesweters: het was mijn eerste april-vakantie in Thailand en het Songkran uit mijn Lonely Planet gids zag er toch anders uit dan de waterorgies van het nog jonge 3e millennium. Zie daarvoor ook de misleidende foto’s in reisgidsen. Daarop komen geen emmers water voor of waterkanonnen, maar fijne zilveren schaaltjes waaruit een in traditionele kledij gehulde Thaise schone enkele druppeltjes water op iemands voorhoofd sprenkelt en/of met een elegant vingertje een puntje van poeder erop plaatst. Of maximaal 3 puntjes. Je reinste toeristenbedrog dus. Het was wel al een wat oudere gids, maar ik mocht toch verwachten dat cultuur tijdloos is en gerespecteerd wordt, zeker door de uitbaters ervan?
In mijn laatste droge outfitje probeerde ik vervolgens in de avond door afgelegen stegen en langs donkere muren kruipend wat eten op de kop te tikken en dat eten lukte, maar helaas werd ik wel telkens weer ontdekt door professionele watergooiers, die op hun tot brandweerspuit omgebouwde trucks of gewoon te voet iedere droogkloot wisten op te sporen om hem rijkelijk onder te dompelen in het koude vocht, met uiteraard als enige reden vreugde en feestelijkheden te verbreiden. Tandenklapperend van de kou achter in een gekoelde taxi dachten we er dan maar het beste van te maken en naar Khosan Road af te zakken: ‘wenn schon, denn schon’. Daar aangekomen stopte de taxi en de chauffeur keek goed om zich heen voordat we groen licht kregen om uit te stappen. Maar hij had niet goed genoeg gekeken, want ik had nog niet goed en wel mijn achterdeur geopend of een lustige feestvierder gooide een volle emmer ijskoud water de wagen in. Hoe krijgen ze het zo koud bij 40° in de schaduw? Wij waren niet verguld en de chauffeur nog minder. Hij verlangde van ons als hoofdschuldigen dan ook enkele honderden bathjes om zijn auto te gaan afdrogen van binnen. Hoewel we net zo goed slachtoffer waren als hij zagen we ook wel de inkomsten-dervende gevolgen van deze vandalistische daad voor de goede man en voldeden maar aan zijn verzoek om meer geld.
Voor mij was toen in 2001 al de toon gezet voor mijn persoonlijke kijk op dit landelijke gevierde volksfeest. 0-1 voor Songkran.
Jaren later
Jaren later stond ik in Khon Kaen samen met mijn dochter de Songkran optocht te bekijken op de hoofdstraat aldaar. Ik weer vol respect etc. en bereid volledig mee te gaan in het vochtige feestgedruis. Mijn dochter vond het ook heel grappig allemaal, maar het vele water noopte haar een bezoekje aan de wc te brengen en ze liep voor dat doel even terug naar ons hotel 100 meter verderop. Weg van de optocht en op klaarlichte dag. Een voorgevoel (of eigenlijk nagevoel) zei mij dat ik toch beter even mee had kunnen lopen dus ik liep haar achterna. Dicht bij het hotel stond ze huilend op de stoep. Een clubje van lokale dronken jongelui had haar in een hoekje gedrukt en haar 16-jarige farang lijfje uitvoerig en bijzonder onzedelijk betast, haar doodsbang achterlatend, gelukkig op de valreep gered door minder beschonken en daarnaast zeer fatsoenlijke passanten. Ieder zijn eigen interpretatie van het waterfeest, natuurlijk, maar die aanrandingsvariant verdiende geen schoonheidsprijs. De betrokken knapen waren inmiddels natuurlijk met de noorderzon vertrokken en aan de oppervlakte leek mijn dochter verder ongeschonden, zowel lichamelijk als geestelijk. Niettemin 0-2 voor Songkran in mijn beleving.
Weer jaren later
Weer jaren later in Udon Thani gingen wij een nachtje op hotel in plaats van ‘veilig thuis’ om (voor mij vanaf de zijlijn, mag het?) Songkran te beleven. Helaas maar 1 extra setje droge kleren mee, die ik al had aangetrokken nadat de originele outfit de trip naar het hotel niet droog had overleefd. Het ging goed tot ik na het avondje plezier in het café en nog steeds droog terug was bij het hotel. Aan de overkant bevond zich echter een expat-bar waaruit plots een bezopen, maar reusachtige Brit met een grote emmer ijswater kwam stormen, die mijn vriendelijke verzoek me met rust te laten volledig negeerde en ervoor zorgde dat ik de nacht en de ochtend erna kou moest lijden in de airco van hotel en auto. 0-3 voor Songkran.
2023
We waren er weer eens met Songkran hoewel ik de periode doorgaans bij voorkeur vermijd: te heet en ook te vochtig zeg maar. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en omdat ik mijn vrouw ook weer eens graag deelname aan dat fantastische volksfeest gun, stond ik met haar langs de weg in ons eigen dorp te wachten op de lokale optocht van watergooiende monniken, verklede dansgroepen en gewoon volk op hun pick-ups voorzien van regentonnen en semi-professionele waterkanonnen waar de ME jaloers op zou zijn. De garagepoort stond ver open en schoonmoeder met haar dochter hadden enorme pret. Ikzelf wat meer discreet in de tweede linie, onbereikbaar voor de waterstralen, behoudens een verdwaald straaltje hier of daar, afgevuurd door een feestvierder die mij ook wat afkoeling of simpelweg geluk gunde. 4-3 voor Songkran. Ik was immers tot het inzicht gekomen dat Songkran er niet is om mij te behagen. Nee, het is een feest voor iedereen die mee wil feesten en niet voor zuurpruimen zoals ik. Het is net als carnaval in Limburg een volksfeest met veel alcohol en jolijt voor lieden die de rest van het jaar netjes in de rij moeten lopen. En ik drink nu eenmaal niet, noch wordt mijn stemming ingegeven door het aanbreken van een bepaalde datum op de kalender.
Daarom ontsnapte ik vroeger met Carnaval voor zover mogelijk uit Nederland of had 3 dagen de rolluiken omlaag. Terwijl anderen de beste tijd van het jaar hadden. Zo ook Songkran. Ik kon echt met eigen ogen genieten van het plezier van mijn vrouw, die (op dat moment nog) broodnuchter zo gelukkig leek als een kind dat voor het eerst in een pierenbadje zit. Samen met haar moeder. Dàt is Songkran, het voor mij zo irritante watergegooi is gewoon het calorievrije wondermiddeltje, de koele katalysator die nodig is om met elkaar oprechte pret te kunnen hebben en geluk aan anderen te schenken in de vorm van een ijskoude douche en een vette veeg babypoeder op de wangen en in de ogen. Fantastisch toch? En die natte kleren? Geen zorgen, die drogen snel weer op in april.
Ingezonden door Rick
Dronken lui die met vies water met ijs iedereen besmeuren…en nog een vlaag wit talkpoeder in het gezicht er bovenop…duizenden ongevallen en honderden doden in enkele dagen…Is dit “cultuur”? De oorspronkelijke en respectvolle Songkran is al lang zoek…
Ieder zijn meug, het is al jaren tot een opgeblazen watersmijt festijn gemaakt om toeristen te trekken en zo deviezen te ontvangen, de ware intentie van Songkran is dat kinderen naar de ouders en grootouders gaan, hen eren en om vergiffenis vragen van gemaakte fouten, dat er met wat water gegooid word zeker, niet de knotsgekke overtrokken watersmijt en zuipfestijnen hetgeen er van gemaakt is om zuip toerisme te lokken zoals nu gebeurd
Gr. Arno
Songkran heeft altijd respectvolle en wilde uitingen gekend:
Een monnik haalt herinneringen op aan Songkraan in de Isaan circa 1925:
Het deed er niet toe of de monniken of de novicen het eerst water gooiden op de vrouwen of dat de vrouwen het initiatief namen. Na het begin was alles toegestaan. De gewaden van de monniken en hen bezittingen in hun kuti’s waren drijfnat. De vrouwen renden de monniken achterna als ze zich terugtrokken. Soms kregen ze alleen hun gewaden te pakken.
Als ze een monnik grepen kon hij aan een paal van zijn kuti worden vastgebonden. Tijdens hun jacht verloren de vrouwen soms hun kleren. De monniken waren steeds de verliezers in dit spel of ze gaven op omdat de vrouwen hen in aantal overtroffen. De vrouwen speelden het spel om te winnen.
Als het spel achter de rug was, nam iemand de vrouwen mee met giften van bloemen en wierookstokjes om de monniken om vergeving te vragen. Zo is het altijd geweest.