Lezersinzending: Doe-het-zelf met zonnepanelen, een ervaring rijker!

Op de afbeelding zie je links de inverter, rechtsboven een extra schakelkast –  de combiner box, daaronder de PEA schakelkast en rechtsonder een meter om het PEA verbruik op de watt nauwkeurig te meten.

Ben de afgelopen paar maanden in de weer geweest met het zoveel mogelijk zelf plaatsen/installeren van zonnepanelen. Het was een leuk en leerzaam proces geweest. Hieronder mijn ervaring met enkele tips voor diegene die het ook op deze manier willen proberen.

De eerste stap was heel veel Youtube filmpjes bekijken over het ontwerpen van zonnepaneel systemen, het verschil leren tussen grid-tie [aansluiting op het net], hybride en off-grid [geen aansluiting met het net]. Vervolgens handleidingen van verschillende type inverters doorgenomen.

Tenslotte wat de doorslag gegeven heeft in mijn keuze: gesprekken met leveranciers. In eerste instantie was ik gecharmeerd van hybride inverters omdat je dit met en zonder batterijen kan koppelen. Echter een groot nadeel van hybride inverters is dat je altijd meer zonne-energie moet produceren dan je actueel watt verbruik, wil je er optimaal gebruik van maken. Dus uiteindelijk gekozen voor een grid-tie inverter. Deze is makkelijker aan te sluiten en is ook goedkoper in aanschaf en installatie [goedkopere inverter en minder schakelkast componenten en bekabeling].

Je kunt trouwens grid-tie inverters in de toekomst uitbreiden met batterijen via zogenaamde power walls zoals die van Tesla. Deze zijn in principe slimme hybride inverters met batterijen. Echter de prijs is op dit moment nog vrij fors.

Mijn verbruik is op dit moment ongeveer 4 kilowatt per dag. Niet veel. Op grond hiervan heb ik een inverter genomen van 3 kilowatt met in eerste instantie 4 zonnepanelen van 485 watt [ongeveer 2000 watt piekvermogen], die ik kan uitbreiden naar 8 panelen. Waarom een groter systeem: voor eventuele groei in verbruik – meer airco’s in het huis en het opladen van een klein elektrisch voertuig.

Voor de inverter heb ik voor voor het merk Sofar gekozen. Veel goede reviews gelezen over de service in Thailand. Het is tevens een van de goedgekeurde apparaten van de PEA-elektriciteitsmaatschappij, wat meestal betekent, minimaal 5 jaar garantie en voorzien van een nul exportfunctie. Hiermee kun je de inverter instellen dat het geen stroom terug levert aan het net, een belangrijke voorwaarde van de PEA.

Ik wilde eerst het systeem laten installeren door een installatiebedrijf. De offertes lagen tussen de 100-170.000 baht. Ik heb vervolgens zelf een begroting gemaakt. Materialen had ik begroot op 35-40.000 baht en vaklui voor 5 mandagen monteren en eindcontrole elektrische aansluitingen op 5-10.000 baht. Vanwege dit groot verschil tussen offertes en eigen begroting, heb ik besloten het project zelf aan te sturen en uit te voeren. Het grote prijsverschil zit hem niet alleen in de brutowinst, maar ook in de materialen. Bijvoorbeeld een Sofar inverter met 5 jaar garantie kost 11.000 baht terwijl een installatiebedrijf kiest voor Solax met 10 jaar garantie wat minstens het dubbele kost.

Bij een verdubbeling van mijn verbruik zou ik zonder nul exportfunctie samen met een domme meter [die kan terugdraaien] de investering terugverdienen in 4 jaar. Met nul exportfunctie en/of slimme meter gaat de terugverdientijd veel langer duren.

De begroting heb ik gemaakt op grond van een inventarisatielijst van materiaal die ik op Lazada en Shopee bijeen heb vergaard. Globalhouse heeft ook een beperkt aanbod van zonnepanelen en montagemateriaal. Dingen die ik zelf gedaan heb: ontwerp/inventarisatielijst, inkoop van materialen, testen van componenten w.o. zonnepanelen en de schakelaars in de combiner box aansluiten. De combiner box is een extra schakelkast om de elektriciteit tussen zonnepanelen, inverter en het net aan/uit te schakelen, alsmede beveiliging tegen te hoge spanningen en kortsluitingen. De elektricien was verantwoordelijk voor de eindcontrole van de elektrische aansluitingen [aarding/bekabeling, combiner box en de aansluiting naar de PEA-huisschakelkast].

Wat moet je voor over hebben om het zelf te doen. Tijd en het leuk vinden om veel te leren en zodat je vertrouwen krijgt om anderen aan te sturen, op gebieden waar je zelf nog niet veel kaas van hebt gegeten. In mijn geval – panelen op het dak monteren. Vaklui kunnen beoordelen of ze hun vak verstaan. Het is wel belangrijk dat je een beetje handig bent met elektriciteit, en zelf berekeningen op internet kan vinden hoe dik de bekabeling moet zijn en de schakelaars [voltage, amperage] in de combiner box, en je zonnepanelen moet passen binnen de beperkingen van je inverter [max spanning/stroom e.d.].  Allemaal niet zo moeilijk, je moet het wel leuk vinden. Tenslotte risico’s kunnen inschatten en de impact van deze risico’s willen accepteren.

Tenslotte enkele tips:

Vaklui

Zorg eerst dat je goede vaklui vindt, die zorgvuldig zijn, creatief en jou met argumenten kan overtuigen. Heel lastig te vinden. Zonder vaklui heb je geen kwaliteit. Dit was het moeilijkste en duurde het langst van het hele project. Leer ze kennen door eerst kleinere werkzaamheden te geven. Je hebt iemand nodig die goed op het dak en met het dak kan werken. Een kritische factor is het aanbrengen van de dakschroeven [L-feet hanger bolts] waar je de rails op monteert. Een andere vakman is de elektricien, die kennis heeft van schakelapparatuur [circuit breakers, spd’s, fuses] zonnepanelen. Bestel deze als het kan via Globalhouse, als je eentje in de buurt hebt, want dan ben je zekerder van de manier van leveren. In mijn geval heb ik de eerste batch van 2 panelen via Shopee besteld, omdat ik een paneel wilde hebben met zoveel mogelijk vermogen [485 Wp]. Deze is niet te leveren door GH. Achteraf spijt gehad van de leverancier [slecht verpakt] en de koerier en Shopee (heel late levering door DHL bulk dienst). De 2de batch via Lazada verliep voorbeeldig.

Montage op het dak

Bereid en bespreek van tevoren heel goed de impact van het boren van de dakschroeven op je daksysteem, de montage van de rails en het veilig optillen van de zware zonnepanelen op een schuin dak. Deze vaklui verstaan hun vak met het werken met en op het dak, echter het verplaatsen van iets zwaars [23 kg] en groot [2×1 meter] van een zonnepaneel en de montage van de kabels, rails en zonnepanelen is nieuw. Het is allemaal geen rocket-science, dus samen van tevoren droog oefenen op de begane grond vermijdt heel veel misverstanden achteraf. Markeer posities van bevestigingspunten op rails en paneel zodat het makkelijker is deze op het dak te monteren.

Aarding

Een niet onbelangrijk maar gedeeltelijk schimmig gebied. Specifieke voorbeelden zul je moeilijk vinden op het internet. Aarding van huishoudelijke apparaten en de PEA-schakelkast is bekend terrein. Ook de aarding van gelijkstroom componenten zoals de zonnepanelen. Echter hoe moet je de inverter aarden. Hier vind je verschillende meningen. De PEA heeft geen specifiek voorschrift. Veel grid-tie leveranciers zoals Goodwe stellen voor de inverter als een huishoudelijk apparaat te aarden, via de PEA-schakelkast. Echter Sofar stelt voor je inverter apart te aarden, los van de aarding voor zonnepanelen en de huishoudelijke apparaten. Voor een goede context van wat aarding betekent voor je inverter, is deze uitleg van een Amerikaanse expert center m.b.t. de Amerikaanse NEC-voorschriften