Winter in Isaan (7)

Terwijl er nog vele rai rijst geoogst moet worden is er toch al een aantal families klaar voor andere arbeid. Echt veel werk is er niet, geen enkele bouwwerf in de buurt en zelfs nauwelijks dagloners bij het oogsten, machines doen nu volop hun intrede want de prijs, vijfhonderd baht per rai, is voordeliger dan de pakweg duizend baht die drie dagloners zouden opstrijken voor dezelfde karwei.
Moderne middelen zorgen hier duidelijk niet voor meer welvaart.

Links en rechts schuift er wat geld heen en weer, schulden die terugbetaald worden na verkoop van die rijst welke men niet voor eigen gebruik nodig heeft. Of men voert wat onderhoudswerk uit aan huis en tuin. Dat merkten De Inquisiteur en zijn lief direct op na het thuiskomen van een tweedaagse in Udon Thani.
Buurman <poa> Sid is weer eens aan de slag gegaan.

Vorig jaar had hij zijn o zo pittoreske erf al danig gewijzigd. Volledig overdekt met plaatstalen dak, een betonvloer gegoten en als altijd – een aantal bomen gerooid. In de ogen van De Inquisiteur doet een Isaaner dat blijkbaar graag. Boompje groot, boompje moet dood. Afhankelijk van de soort krijgt alle hout een bestemming. Bij degelijk hardhout gaat men de stammen en dikke takken verzagen naar zware planken of steunpalen en die gaan meestal in de verkoop. Van de wat mindere soorten maakt men een bankstel, een tafel, … waarvan men weet dat deze niet te veel aan de zon en zeker niet aan de regen blootgesteld worden.
En rest wordt stookhout. Voor houtskool of kookvuren.
Dus gratis grondstof, dat is mooi, enkel, ze vertikken het om nieuwe bomen te planten. Niet in de bossen en velden, niet in en rond het huis of tuin.
Zodoende is het uitzicht van De Inquisiteur al danig gewijzigd op zes jaar tijd.

Uitkijkende vanuit zijn voorgevel was het voorheen een typisch Isaan-landschap. Rijstvelden die voorzien waren van voldoende bomen voor de schaduw van de landbouwers. Die bomen zijn bijna allemaal verdwenen, de laatste worden nu ook verwijderd: oogsten via de machine dus geen schaduw meer nodig en meer opbrengst. Doch een triest zicht, zeker nu het droge seizoen aanbreekt en alles er voor maanden dor en bruin zal bij liggen.
Aan de achtergevel, zo’n goede driehonderd meter verder, was een groot bos. Woest en territorium van zowat de gehele fauna die Isaan kent. Het is verdwenen. Nog een paar bomen ver uit elkaar, het lijkt op wat men in Europa een “beheerst park” noemt en dus aartslelijk.

En dat is zo eigenlijk voor de ganse omgeving. De moderne manier van oogsten via machines, de houtskool business, het commercieel rooien van bossen en wouden maken dat alles in snel tempo verdwijnt. Enkel een paar grotere landeigenaars leggen nieuwe bossen aan doch vaak met snelgroeiers. De dorpelingen alleen nog eucalyptus rond de rijstvelden voor wat schaduw, bovendien kunnen ze dat zeer snel kappen indien hout nodig.

Gelukkig zijn er nog de fruit- en vruchtdragende bomen. Die laat men staan, plant men soms zelfs bij. Zodoende is de dorpskern een oase van groen want men wil die bomen vlak bij huis. En is er De Inquisiteur, die bij het bouwen van de woning zes jaar geleden al danig ‘op zijn poten’ moest spelen of men had alle bomen op het perceel gerooid. En vervolgens, na voltooiing, de tuin vol zette met hoogstammig groen ondanks wat protest van het lief. En dit voorjaar weer op zijn poten moest spelen want het lief gunde haar broer die dikstammige grote bomen wel voor zijn houtskool verkoop.
En zodoende blijft de eigen tuin ook een groene -doch weliswaar een chaotische- oase.

Houtskool maken

Tot, zoals eerder gemeld, poa Sid toesloeg tijdens een tweedaagse afwezigheid. Die had drie prachtige tamarinde bomen staan, op een rij vlak op de bouwgrens. Deze bomen maakten dat de oprit en de plantenreeks van huize Inquisiteur ernaast vanaf de middag in de schaduw lagen. Bovendien zorgden de bomen voor privacy want minder inkijk van de dorstige bezoekers die poa Sid steeds heeft. En als laatste, De Inquisiteur zag op een muur van groen wanneer hij op zijn geliefde terras zit. Nu kijkt hij op een lelijk dak van gegolfde asbest panelen waarop een grote zwarte satellietschotel staat.
Het waarom had De Inquisiteur in eerste instantie het raden naar. Poa Sid oogstte de tamarindevruchten ijverig, ieder najaar, om ze te laten drogen. En verkocht ze in zijn winkeltje waar ze gretig aftrok vonden.

Het is angst voor de farang die het ingaf. Bezorgdheid dat bij een eventuele storm, of blikseminslag, er schade zou komen want De Inquisiteur heeft er ook zijn carport staan, met de wagen er meestal in.
Poa Sid is een ouderwetse Isaaner, net over de zeventig nu, en heel zijn leven een vrij arme boer geweest. Met ervaringen zat die hem leerden dat geld altijd de overmacht heeft.

Hij was als de dood dat bij eventuele calamiteiten De Inquisiteur hem zou kaal plukken. En ja, de laatste storm die enkele maanden geleden over de streek trok was vrij zwaar met hevige rukwinden. En ja, die bomen zwaaiden verschrikkelijk heen en weer. Doch nadien was De Inquisiteur, als ieder jaar, poolshoogte gaan nemen. Het waren gezonde bomen met een grote en stevige wortelkluit, niks te zien dat die eventueel zouden neergaan, net als bij De Inquisiteur zijn eigen bomen die hij ook altijd nakijkt bij een naderende storm en erna.

En indien er echt wat zou gebeuren, ach wat. Een paar nieuwe dakpannen, mogelijk wat staal vervangen? Met wat hulp doet De Inquisiteur dat zelf. De auto? Pfff, heeft de verzekering ook wat te doen.
Zoiets moet je oplossen volgens de regels van de autochtonen. Bij gebeurtenissen waar iemand schade lijdt die ongewild veroorzaakt wordt door een ander gaan ze altijd samen zitten. Oplossingen bedenken tot ieders tevredenheid. En samen werken als er herstelwerk nodig is.

En zo is het dorp, en zeker buurman Sid, gerustgesteld. Die farang gaat niet gek doen, die gaat mee in onze gebruiken is de stelling nu. Extra voordeel: poa Sid gaat de hoogstambomen die hij achteraan nog heeft staan niet rooien alhoewel dat hij het van plan was voor dezelfde reden.

Iedereen weer gelukkig en tevree.