Winter in Isaan (5)

Er heerst een gezellige drukte in en rond het dorp. Bromfietsen met zijspan en <saam lou’s> rijden op en aan, met man en macht verplaatst men zich naar de rijstvelden. Op zowat alle paddy’s hangen de geel-rijpe korrels beloftevol te wachten en verspreiden ze die heerlijke saffraan-achtige geur. Snel nog enkele looppaden op de dijkjes bevrijden van het spontane groen dat mee genoot van de mest, snel nog naar de shops om zakken of van die blauwe netten met fijne gaas gaan inkopen. 

Kortom, het dorp is in rep en roer, hier hebben de mensen op zitten wachten.

Op deze dagen zie je mensen opdagen die je nauwelijks kent, zie je ouderlingen waarvan je dacht dat die nog enkel wat genieten van hun oude dag. Neen, jong en oud zijn opgetrommeld om een handje toe te steken. Gemoedelijk keuvelend met z’n zessen in dat zijspan waar nauwelijks plaats is voor twee. Onderweg regelmatig stoppen bij het passeren van mede-dorpelingen om een praatje te maken.

En rond acht uur ’s ochtends zie je dat typische Isaan-beeld: mensen gebukt, ingeduffeld tegen de zon en met een hoedje op midden in de velden. Steeds weer diezelfde beweging maken: grijpen, snijden, grijpen, snijden en weer opnieuw. Langzaam maar zeker verandert het uitzicht van de velden.

Een uurtje of twee later beginnen de ouderen de afgesneden halmen te bundelen met een zelfgemaakt touwtje van bamboe, de bussels worden bij elkaar gelegd op regelmatige afstand. Die gaat men later ophalen, een optrekker achter een duwtractor hobbelt langzaam doorheen het veld, omgeven door kinderen die de verzamelde bussels oprapen en op de kar gooien, ze hebben er plezier in, ze doen dat al spelende. Honden lopen er vrolijk rondom heen, de dijken afsnuffelend naar rattenburchten en wanneer ze er dan toch eentje ontdekken gaan er onmiddellijk mensen naartoe om de ratten de genadeklop te geven. Ook deze worden op de kar gegooid, een extra maaltje voor straks.

En dat straks is tegen de avond aan, iedereen verzamelt zich waar er een etensgeur hangt. De ratten gaan op de barbecue als snack, de moegestreden honden krijgen wat men zelf niet verorbert en er is zodanig veel dat ook de poezen zich laten zien zonder angst voor de volgevreten honden.

De volgende dagen blijven gevuld met deze activiteiten maar nu verschijnen er ook dorswagens in de omgeving. De bussels met de rijstkorrels zijn verzameld op de grotere erven, afzonderlijke hopen zodat iedereen zijn eigen rijst in de gaten kan houden. Nog niet zo heel lang geleden werd er nog met de hand gedorst, velen hebben er heimwee naar want een vrolijke bezigheid die werd uitgevoerd op het ritme van gezang. Maar het machinaal dorsen is ook nog steeds leuk, iedereen gaat bij elkaar helpen, een aantal mensen brengt de bussels naar de machine, een ander aantal staat daar bovenop en sturen de halmen in de gulzige dorser. Een ander deel gaat afwisselend de rijst opvangen in zakken en die worden gestapeld per persoon, iedereen weet hoeveel zakken hij of zij heeft.

Na het dorsen is het altijd gezellig samenzijn, een biertje of lao kao, wat snelle hapjes. En filosoferen over de oogst, was hij goed of niet? Een goed of slecht jaar voor de kwaliteit?

Dat hele gedoe gaat in het tempo van Isaan, traag maar zeker. Hectare na hectare wordt opgepeuzeld, kort gesneden met vlijmscherpe sikkels. Niemand die angstig afwacht hoe de oogst zal zijn na een belabberd regenseizoen. Niemand die zorgen maakt op het onheilspellende weerbericht dat er een storm op komst is. Niemand die zich zorgen maakt in economie, in winst. Niemand die het sneller wil laten gaan.

Behalve De Inquisiteur. Die huurde een oogstmachine. De rijst van huize Inquisiteur was op een halve dag binnen, gedorst en al, in zakken gereed voor de verkoop. Enkel wat voor eigen gebruik is vroeg wat werk: te drogen leggen in de zon, ’s avonds binnen halen, de volgende dag herhalen.

Een farang fier op de opbrengst die ongeveer dertig procent per rai hoger lag vanwege meer en betere meststoffen. Een farang fier vanwege het feit dat er genoeg opbrengst is om een jaar lang van te leven en met een kostendekkend plaatje vanwege de verkoop van wat er meer was. Het was natuurlijk maar drie rai.

En toch is De Inquisiteur een beetje weemoedig.

Geen vrolijke mensen op het veld, enkel een stinkende en brullende machine. Geen gelach, geen biertjes bij het dorsen want dat was meteen gedaan. Geen gezellig samenzijn ’s avonds na de gezamenlijke arbeid. Niks onverwachts grappig gebeurt, geen genietende honden op het veld. Geen in spanning afwachten over de verkoopprijs, De Inquisiteur wist dat al via internet.

De Inquisiteur gaat snel op pad, helpen bij de dorpelingen. De manuele oogst in, mee de bussels verzamelen. De honden aanschouwen hoe die hun instincten botvieren. Mee dorsen en ondertussen regelmatig aan een biertje nippen. Gezellig samen zitten ’s avonds ergens op een erf onder de bomen. Lekker mee smullen van alle vreemde gerechten inclusief rattenvlees.

Economie is echt niet alles in het leven.