Dagelijks leven in Thailand: Een waar gebeurd verhaal (deel 2)

Korte samenvatting van deel 1: Sweetheart, de oogappel van Martin Brands, hoort van een waarzegger dat smaragd haar ‘birth-stone’ is, en dat het raadzaam is een smaragd te dragen. Nadat Martin in een winkelcentrum al twee ringen heeft gekocht, ziet hij een unieke ring met een grote vierkante smaragd, omgeven door briljantjes, het geheel in een achtkantig, gouden montuur.

Ach, vooruit, ‘Mag ik hem even zien?’ vroeg ik dus aan de dame. Kijken kan immers nooit kwaad, en bovendien was ik ‘AIDA’ allang weer vergeten; er zijn belangrijker zaken. De 100.000 baht ring was weliswaar iets groter, maar deze kwam heel dicht in de buurt van de ideale ring. Fors, en toch, zal ik maar zeggen, niet te. Buitengewoon fraai van proporties en een mooie klassieke vorm.

Door de vrij grote briljantjes leek het alsof de smaragd nog groter was dan ie al was. Vraagprijs veel te hoog voor mijn budget. Alsof ik nog een budget had, en alsof ik niet al twee ringen op zak had! Weer uitgesloten dus, althans de vraagprijs.

‘De prijs is nog van voor de devaluatie’ merkte de dame fijntjes op, daarmee doelend op de aanzienlijke waardedaling van de lokale munt ten opzichte van westerse valuta. Ja, daar zat wat in. Voordat ik het me goed realiseerde, hoorde ik me een bod uitbrengen van 50 procent van wat ze vroeg. Onmiddellijk kwam de elektronische zakrekenmachine erbij.

Als die dingen er niet zouden zijn, dan zou de Thaise economie volledig tot stilstand komen. Zelfs de eenvoudigste marktkooplui gebruiken ze, want uit het hoofd rekenen kunnen Thais absoluut niet. Ik heb geen rekenmachine nodig om te weten dat 5 appels van 20 baht me 100 baht zullen kosten (appels zijn hier duur, en worden als regel per stuk verkocht). Als de batterij leeg is, moet je niet verbaasd zijn als de prijs voor deze 5 appels ineens 120 baht is, maar soms is 80 baht ook goed.

Het is dan ook zaak handgemaakte rekeningen na te tellen, en ook het tellen met de rekenmachine is niet feilloos. Overal toetsen ze ook in wat je geeft, zodat de machine uitrekent wat ze terug moeten geven. Toch worden afspraken met zaken als regel goed nagekomen. Dat komt dan meestal omdat het Chinese Thais zijn, en die kunnen juist wel heel goed rekenen. Soms schrijven ze zelfs met twee pennen.

Ook van afstanden hebben ze in dit (toegegeven) grote land weinig benul. Het overgrote deel van de bevolking hier berekent afstanden meer in termen van hoeveel uur het kost per bus, pickup-truck, motorfiets, achterop de buffel, of lopend naast de buffel. Als je de weg laat vragen door een Thaise bekende, dan volgt een heel lang verhaal dat steevast begint met zoiets als ‘Dus daar wil je naar toe?’.

Een richtingaanduiding die bij ons hooguit 2 minuten zou vergen, duurt hier gemakkelijk meer dan het dubbele, en blijkt vaak niet compleet te zijn, want er wordt als regel verwezen naar tempels en heilige bomen, in plaats van naar kilometers, straatnamen, en wegnummers. Ook op wegwijzers tref je dat verschijnsel aan. Op een gegeven moment is de afstand naar Bangkok 95 km, en een kilometer verderop is dat ineens 105, of andersom. Thais zitten daar absoluut niet mee.

Absoluut onmogelijk; uitgesloten

De rekenmachine had uitgewezen dat ik 50 procent had geboden van de vraagprijs. Er werd zeer geschokt op gereageerd. Absoluut onmogelijk; uitgesloten. Hoe durfde ik een dergelijke prijs te noemen? Het idee alleen al, ‘cartoon’! Was ik vergeten dat het een oude prijs was? Nee, ze wilde wel 20 procent zakken, maar absoluut niet verder.

Ze stond bijna op het punt mij foto’s van haar kinderen te laten zien. Dat is een regelmatig gebruikte truc hier om je de onredelijkheid van je voorstellen in te laten zien, want een lage prijs gaat altijd ten koste van het heil van hun bloedjes van kinderen en kleinkinderen.

Ik ben daar inmiddels immuun voor. Bij een grote aankoop voor een ander (dan kan ik nog wat meer afstand nemen) kreeg ik dergelijke foto’s inderdaad te zien na een laag bod. Toen ik wat verder bladerde in het fotoboek, zag ik de hele familie ook gefotografeerd in Parijs, Londen, New York en Disneyworld. Zo gering waren de inkomsten dus niet uit de zeer bescheiden ogende zaak.

Een flinke korting kon er dus best af. Helaas gaf de oude Chinese dame aldaar (het familiehoofd, dus) geen krimp, ook niet toen ik haar de Disneyworld foto’s liet zien en zei dat ik daar nog nooit geweest was (een klein leugentje, maar dat mag van Boeddha: een halve waarheid is immers niet geheel onwaar). Geen krimp, dus, en ook geen spetter korting. Wat een ‘ouwe taaie’, zeg!

Beide ringen vielen zeer in de smaak

Na het nodige heen en weer zakte de prijs uiteindelijk met een derde, en dat was op dat moment haar ‘breekpunt’, een ander essentieel begrip uit het handboek van elke inkoper. Ik zag in dat verder praten geen zin had, en besloot dat ik de ring met mijn oogappel moest gaan bekijken, want het risico om deze dure ring op eigen smaak te kopen was te groot. Dus moest ik eerst ook de andere twee ringen geven, want dat kon nu niet wachten op een zo ordinaire gebeurtenis als een verjaardag.

Als verwacht vielen beide ringen zeer in de smaak. Ik zei uiteraard ‘Ze zijn voor je verjaardag, hoor!’ en ‘Net als je auto,’, riep ik ook nog, maar dat was niet netjes, want die was inmiddels alweer drie maanden oud, een mensenleeftijd bijna.

Niets wetend over de redenen waarom er nu ineens twee ringen waren, en die achtergrond ook niet vertellend, want dat zou milde kritiek op kunnen leveren (ik weet immers dat mijn oogappel slimmer is dan ik meestal denk), werden de briljanten ringen direct van de vingers geschoven en de smaragd exemplaren ervoor in de plaats gedaan. ‘Nice!’; het gezicht straalde. Ik was dan ook een tevreden mens en besloot nog niets te zeggen over de derde verleiding.

Ik was des duivels

Groot was mijn ongenoegen toen mijn oogappel later die avond terugkwam van een bezoek aan een goede vriendin met een losse steen uit ring nummer 1. ‘Hoe kan dat nou toch weer?’ vroeg ik alsof het de schuld was van mijn Sweetheart, want schuld zoek ik vaak eerst bij een ander. Uiteraard direct terug naar de dame waarvan ik de ring gekocht had.

Dat bleek iets minder gemakkelijk te zijn dan ik gedacht had, want ik had geen bon met een naam van de zaak erop. In de grote ruimte met de stalletjes herkende ik na enig zoeken het stalletje en de wat oudere dame die mij had geholpen. Ik liet haar de losse steen en het gouden montuur zien, en vertelde dat ik erg teleurgesteld was.

Vrijwel direct daarop kwam een hoogzwangere mevrouw uit hetzelfde stalletje er met haar snufferd bij, en begon op uiterst onaangename wijze een tirade tegen mij. Ik kon haar Thais niet verstaan, maar haar gelaatsuitdrukkingen en haar gebaren lieten niets aan duidelijkheid te wensen over. Ik plofte dan ook bijna toen de oudere dame mij zei dat ze mij de ring niet verkocht had.

Ik was des duivels, en dacht aan alle onprettige dingen die je hier in Thailand hebt. Zeer slechte ‘after-sales service’ is er een van, want van garantie hebben ze nog nooit gehoord. Het is daarom raadzaam alles wat je koopt eerst uit te testen voordat je het betaalt. Dat leer je door schade & schande, en meestal test ik dan ook alles bij ‘zakelijke’ aankopen. Dat is een volstrekt andere categorie dan ‘emotionele’ aankopen, waarvoor heel andere regels gelden, zoals iedereen zal begrijpen.

De oudere dame zelfs wijzend op het feit dat losse stenen in haar uitstalkast nu rechts lagen, en gisteren nog in het midden, deed haar houding niet veranderen, en de zwangere tante werd nog gemener en feller in haar reacties. Bijna net zo fel als een andere hoogzwangere dame waarvan ik enige dagen daarvoor de bromfiets per ongeluk omstootte, toen ik rond lunchtijd mijn auto parkeerde bij een restaurant waar ze verrukkelijke minestronesoep hebben. Ach, een mens moet zichzelf af en toe ook een pleziertje doen, nietwaar?

Fuck you! – Yes, please!

Aan het eind van het parkeren gleed mijn auto naar achteren, want er bleek een gat in de weg te zijn. Daardoor raakte ik net de brommer van de dame in kwestie die onmiddellijk met de handen in de zij kwam aangewaggeld, en mij op schrille toon ‘Fuck you!’ toewenste. Ik was daarvan niet erg onder de indruk ,want, het woord kennende, wordt haar deze kreet met grote regelmaat toegesnauwd, en heeft dan ook niet meer betekenis dan ‘Hee, wat mot dat? Kejje niet uit je oge kijke?’

Terwijl ik de gelukkig ongehavende brommer terugzette, zei ik dan ook ‘Yes, please!’ en vervolgde mijn weg. De soep heb ik vervolgens heter gegeten dan normaal, want ik had visioenen van grote krassen die op datzelfde moment op mijn auto werden gemaakt. Bij terugkomst bleek daarvan, zoals gebruikelijk, niets waar. Thailand is immers een erg veilig land waar dit soort criminaliteit nauwelijks voorkomt. Dat is echt zo.

Inmiddels was ik nog geen steek opgeschoten met mijn pogingen de ring gerepareerd te krijgen. De verhitte discussies leidden tot niets, en ik voelde me behoorlijk gepakt. Op dat moment van wanhoop kwam de dame uit het ernaast gelegen stalletje in aktie. Zij had, met de rug naar het tafereel gekeerd, de discussie discreet gevolgd. Poeslief vroeg ze ‘Can I see the ring?’

Gerepareerd met crazy glue

Ik herkende haar direct. Zij had me de ring verkocht! Zelf had ze geen smaragd ringen, maar die werden snel bij een relatie gehaald. Veel van de standhouders zijn immers onderling verwant. Ongeveer net zoals de Sikhs hier met hun kledingzaken waar je binnen 24 uur een maatcostuum kunt krijgen. Om uiterst praktische redenen hebben die altijd clusters van drie zaken, vrijwel naast elkaar. ‘AIDA’ in optima forma, want aandacht bij de eerste zaak (geen korting) leidt zeer waarschijnlijk tot aktie bij een van de volgende (‘special price’).

Ze bekeek de ring met interesse en gebaarde haar zoon voor de reparatie te zorgen. Het probleem was binnen een paar minuten gefikst, en in tussentijd verontschuldigde ik mij bij de dame uit het vorige stalletje. ‘Mai pen rai,’ zei deze, het hoofd licht schuddend. Dat betekent zoveel als ‘Geeft niet.’

De zwangere tante kon het niet laten mij haar onderkin te laten zien. ‘Zie je wel?’ Ik gebaarde een vaag ‘sorry’ en nam vervolgens de ring weer in ontvangst. ‘Gerepareerd met crazy glue,’ vertelde de zoon mij vol trots. Uiterst professioneel, uiteraard, en afdoende, althans voor het moment.

Als je trek krijgt, moet er onmiddellijk worden gegeten

Na een rusteloze dag (waar een mens al geen zorgen om kan hebben) vertelde ik mijn oogappel over de verleidingen van de derde ring. De reaktie was koeler dan ik had gedacht, want er was op dat moment een urgentere zaak aan de orde: er moest eerst worden gegeten, maar daarna zouden de winkeltjes gesloten zijn. ‘Laten we dan morgen maar gaan kijken.’

Voor mij onbegrijpelijk. Eten kun je ook een uur later, zeker in een plaats waar dat 24 uur per dag volop verkrijgbaar is. Voor Thais gelden echter andere wetten. Als je trek krijgt, moet er onmiddellijk worden gegeten. Tien minuten wachten (de gemiddelde kooktijd) is oké, maar langer niet.

Ik heb dan ook meerdere malen alleen buiten de deur moeten eten omdat mijn oogappel al weg was, doordat het afmaken van een e-mail langer duurde dan de beloofde tijd. Ook bij werklui gaat dat zo: het werk wordt van het ene op het andere moment in de steek gelaten, ook al is dat middenin een karwei.

De volgende ochtend dus naar het stalletje. Ja hoor, de ring lag er nog! Die van 100.000 baht (had ik in het voorbijgaan gezien) was er inmiddels niet meer, dus haast was nu toch echt geboden. De ring werd prachtig gevonden, en aangepast. Paste perfect. Bij de andere ringen was dat ook het geval. Kennelijk hebben Thais standaardvingers.

Uit consideratie droeg mijn oogappel de andere smaragd ringen niet, want dat zou kwetsend kunnen zijn voor de verkoopster. Op gedempte toon werd er nu minutenlang tussen beiden plechtig gesproken over de ring, die van alle kanten en op meerdere afstanden werd bewonderd.

Wat een brute ingreep, echt iets voor een buitenlander

Op een gegeven moment herhaalde ik mijn bod van 50 procent. Wat een brute ingreep, zeg, echt iets voor een buitenlander! De dame was wederom sterk geschokt, en zei dat ze niet verder dan 25 procent korting kon gaan. En dat terwijl ze bij mijn laatste bezoek al een derde was gezakt. Schande!

Ik had gewild dat ze met dat laatste bod was begonnen, maar de dame in kwestie beheerste haar verkooptactiek beter dan ik mijn inkooptactiek. Geen sprake van, dus, en we liepen zelfs weg, om overigens 5 minuten later weer terug te keren op onze schreden.

Na veel gesoebat en nog veel meer gejammer en rekenwerk werden we het uiteindelijk eens op 45 procent korting. Resultaat: een heel redelijke prijs. Het kleinood werd met veel zorg verpakt, ditmaal in een smaakvol imitatieleren doosje.

De dame hield bij de afwikkeling van dit alles het hoofd half gebogen en ietwat scheef, een soort ‘Diana’-pose. Ongeveer dezelfde houding die je aanneemt wanneer je afscheid neemt van een goede bekende die je in tijden niet meer zult zien. Met weemoed zei ze ons en de ring vaarwel.

Mijn oogappel vertelde me dat ze zei dat ze hem eigenlijk het liefst zelf had willen houden. Kortom, een goed adres om nog eens zaken mee te doen. We kregen een visitekaartje tot besluit, zelfs zonder erom te vragen.

Vanaf die dag wordt de ring vol trots gedragen. Ik weet nog steeds niet hoeveel briljantjes er om de smaragd zitten. Ik kan ze nooit tellen want ze glitteren altijd te veel als ik ernaar kijk. De ring wordt meestal op zo’n manier gedragen dat zelfs de geringste lichtbron zorgt voor een zo overdadige schittering dat ik mijn handen voor de ogen moet houden om niet verblind te raken. Of was ik dat al?

De liefde voor zijn goud is een ieder aangeboren

Omdat drie smaragden ringen wat te veel van het goede was, stelde ik voor een ervan te geven aan Nong, een heel goede vriendin, en een uiterst innemend mens. Dat bleek een schot in de roos, want smaragd was toevallig ook Nong’s geboortesteen, ook al is zij vier maanden eerder jarig dan mijn oogappel.

Iemand die daarop aanmerkingen maakt, begrijpt niet dat Thaise kalenders heel anders in elkaar zitten dan de onze. Vooral als ze regelmatig een andere buitenlandse vriend hebben, zijn Thais heel vaak en gauw jarig. Een goed idee eigenlijk. Jammer dat ze daardoor zo snel oud worden. Je moet het dan ook eigenlijk meer zien als een kans van die buitenlanders om minder oud te zijn. Ik voel mij door dit alles dan ook rond de twintig, en vaar daar wel bij. Op goede dagen, uiteraard.

Gelukkig weer een zorg minder, want het is altijd een hele opgave een passend verjaarscadeau te bedenken. Dat kost meestal enige maanden inspanning, tenminste: als je je niet wilt verlagen tot het ‘weer eens’ geven van een gouden ketting, want dat wordt door elke Thai altijd gewaardeerd, zelfs zonder verjaardag. ‘De liefde voor zijn goud is een ieder aangeboren,’ zou Vondel hier gezegd hebben. Goud is hier niet alleen een sieraad, maar ook een belegging voor donkere tijden.

Al het goud is 24-karaats en de prijs ervan is ongeveer 10 procent hoger dan de wereldgoudprijs, inclusief een vergoeding voor het maken van het sieraad, want arbeidsloon is hier nog steeds erg laag. In slechte tijden breng je de ketting of armband terug naar de winkel, en ontvang je de dagwaarde van het goud minus een korting. Ze houden je sieraad ook nog enige tijd vast, zodat je het voor hetzelfde bedrag plus wisselgeld terug kunt kopen. De juwelier is dus ook een ‘Bank van Lening’. Vondel zou in dat opzicht hier betere zaken hebben kunnen doen dan in zijn geliefde Aemstelstad.

Stralend werd de nieuwe ketting omgedaan

Mijn oogappel maakte mij een maand voor de verjaardag op uiterst innemende wijze attent dat er voor weinig geld een veel mooiere gouden ketting te koop was dan een van de oudere exemplaren.

Had ik al verteld hoe charmant en onnavolgbaar Thais kunnen zijn? Zo niet, dan moet ik dat hoognodig eens doen, want daar valt echt iets van te leren. Bedoeld werd, uiteraard, dat ik die ketting kon kopen, of liever: de meerprijs betalen bij inruil van de oude ketting.

Het oude exemplaar was weliswaar mijn ketting (gekregen voor mijn verjaardag), maar omdat ik niet van kettingen of armbanden houd, draagt mijn oogappel hem. Zo zie ik mijn cadeau tenminste nog eens, en dan meestal ook met een van mijn armbanden.

De geringe kwestie van eigendom over het hoofd ziend, en het feit dat er al allerlei verjaardagsgeschenken waren gegeven, waaronder inmiddels ook een heuse cembalo en een nieuwe mobile phone (een verhaal apart), stemde ik ermee in ‘even te gaan kijken’ bij de juwelier. Ach, kijken kost niks, immers.

Het moet worden gezegd, de nieuwe ketting was inderdaad veel fraaier dan de oude. Dat kwam misschien ook doordat hij een stuk zwaarder was, maar dat begreep ik pas toen ik vroeg hoeveel het zou gaan kosten. Het was maar goed dat ik net geld van de bank had gehaald. Stralend werd de nieuwe ketting omgedaan. Wat is het toch jammer dat dat soort dingen mij niet staan!

Karaoke is pas echt afzien

Daarna valt eigenlijk weinig te melden, behalve dan dat de nieuwe bezittingen elke dag vol trots worden gebruikt. Oh, ja, ik vergeet bijna nog de enige wanklank te melden: een paar dagen voor de verjaardag werd een karaoke-set gevraagd (een videospeler met meezing-mogelijkheid). Dat kwam eigenlijk best goed uit, want onze oude videospeler deed het niet goed meer.

In plaats van wat rode rozen dus maar zo’n ding gekocht, en die met – uiteraard – een bos rozen op de verjaardag gegeven. Het is immers niet leuk als je niks krijgt op de dag zelf. Sinds die tijd wordt de karaoke te pas en vooral te onpas gebruikt, en daar ben ik beslist niet dol op. Dat is pas echt ‘afzien’, hoor …

Martin Brands