Mensen uit Isaan – poa Wat

<Poa> is een soort gemoedelijke beleefdheidsvorm die aan iets oudere mensen toegekend wordt, best te vertalen als ‘vadertje’. Poa Wat is drieënzestig, exact vier jaar ouder dan De Inquisiteur. En zijn naam, <Wat> (tempel), is een nickname.

De Inquisiteur kent zijn echte naam niet eens, van in het begin dat hij de man ontmoet had gaf De Inquisiteur hem deze bijnaam. Want hij is verantwoordelijk voor de religieuzen in de zeven gehuchten van onze gemeente. Het zijn vijftien tempeltjes. Grappig: na vier jaar noemt iedereen in ons dorp hem nu poa Wat.

Poa Wat is groot naar Isaanse normen. Een meter vijfentachtig of zoiets. En mager. Vreemde haardracht, het doet De Inquisiteur denken aan die oude foto’s van nozems uit de jaren vijftig vorige eeuw, een grote bles die hij onnatuurlijk zwart laat kleuren. Door zijn activiteiten voor de monniken heeft hij wat aanzien in het dorp, in het begin was De Inquisiteur een beetje voorzichtig met de man. Je weet maar nooit of hij onheil over je heen kan laten afroepen. Poa Wat was ook wat wantrouwig tegenover die farang. De eerste in het dorp, hoe zou dat gaan, hoe zou dat aflopen? Doch dat veranderde in de loop der jaren.

Pas veel later kwam De Inquisiteur te weten waarom de man wantrouwiger was dan de meeste dorpelingen. Pao Wat had in zijn gloriejaren veel contact gehad met farangs. In Pukhet, samen met zijn vrouw was hij naar ginds uitgeweken op zoek naar fortuin. Allerlei jobs in de horeca, van bordenwasser tot kelner, van kassier naar manager van een klein resort. Langzaam werkten ze zich op, konden in die jaren zodoende aan hun familieplichten voldoen en zelf nog wat overhouden ook. Maar, zoals bij velen, de heimwee werd te groot. En keerden ze twaalf jaar geleden terug naar Isaan.

Zijn job: mensen optrommelen voor gemeenschapswerk en tempelwerk uitgeroepen door de monniken. Supervisie houden over die werken. De monniken vervoeren naar religieuze evenementen, van huwelijken tot verbrandingen tot herdenkingen. Hoe kan je daar nu je brood mee verdienen? Want poa Wat is een van die dorpelingen die het wat breder heeft, niet veel, maar toch altijd geld op zak voor sigaretten die hij zonder verpinken deelt met anderen, ze roken hem continu leeg. En De Inquisiteur begon te merken dat poa Wat graag een biertje drinkt. En dat hij, slim als hij is, van de lao kao af blijft. Poa Wat kan bergen bier verzetten zou later blijken. Maar toch, de man maakte De Inquisiteur nieuwsgierig.

Die nieuwsgierigheid was wederzijds, poa Wat waardeerde het feit dat De Inquisiteur regelmatig deel nam aan de gemeenschapswerken. Dat De Inquisiteur zonder schroom in de modderige poelen duikt wanneer er wordt vis gevangen. Dat De Inquisiteur gaat helpen bij de rijstoogst. Poa Wat was helemaal verkocht toen De Inquisiteur meldde dat hij, na een tocht van veertien dagen doorheen Thailand, heimwee had naar het dorp. Er begon vriendschap te groeien. Poa Wat werd vaste klant in de shop en dat zal De Inquisiteur geweten hebben. De man duikt steevast op een halfuur voor sluiting, waardoor we veel later dan gewenst kunnen dicht doen. Tweemaal wekelijks.

Zijn auto is voorzien van een stereoinstallatie om U tegen te zeggen en zonder uitzondering zet hij de volumeknop op maximum, <mor laam> muziek, deuren open. Neemt ongegeneerd een volle ijsemmer uit de grote bak en besteld telkens twee grote flessen Chang tegelijk. En indien De Inquisiteur aanwezig, twee glazen. Het is een vaste ceremonie geworden: zijn de twee flessen leeg, bestelt hij er weer twee, met de melding dat die voor De Inquisiteur zijn rekening zijn. Nu ja, ieder de helft, in Isaan is dat mooi genoeg, meestal proberen ze alle flessen op De Inquisiteur zijn rekening te krijgen … .

Poa Wat weigert Engels te praten alhoewel hij dat -in beperkte mate- kan. Hij is een van die mensen die vindt dat je volledig moet integreren, dus ook de taal leren. Als enige toegeving wil hij zijn verhalen wel eens herhalen in het Thais wanneer hij ziet dat hij De Inquisiteur kwijt raakt. Hij moedigt De Inquisiteur ook aan wanneer die Isaanse woorden fonetisch in een nota boekje noteert met vertaling erbij. Hij is een van de weinigen die daar niet moet mee lachen.

Pukhet was lucratief voor hem en zijn vrouw. Het was de begin periode van het massatoerisme, de farangs waren nog niet gierig. De lage prijzen maakten dat ze veel drinkgeld kregen, wat het lage loon goedmaakte. En er was veel werk, te weinig arbeidskrachten en zeker geen goedkope Birmezen, Filipino’s en andere waar poa Wat een enorme hekel aan heeft. Doch in de loop der jaren veranderde alles beetje bij beetje. De individuele toeristen en gezinnen maakten plaats voor georganiseerde reizen in bulk. Met lager budget. De grote hotelketens en de maffia kwamen en namen veel in handen. De farangs werden veeleisender, werden onbeleefder. Neen, vanaf eind jaren negentig werd het een lastige boel, ook daarom keerden ze weer.

Op een dag zit poa Wat er wat geagiteerd bij wanneer De Inquisiteur meldt dat de shop dicht gaat want we gaan met het gezin uit eten. <Mu ka taa>, dat is het enige waar De Inquisiteur in het nabije stadje naar toe gaat. Want die geven daar, vreemd genoeg, frietjes bij. Pas dan meldt poa Wat dat ook hij een restaurant heeft. In het stadje. En dat ze farang food hebben, dat heeft hij geleerd in Pukhet. Een restaurant? Hoezo? Jij zit altijd hier meldt De Inquisiteur lachend. Het is zijn zoon die het uitbaat, en <mei> Wat, zijn vrouw, kookt. Waarom heeft hij dat nu nooit eerder verteld?

En zie, moeizaam te vinden, maar het is er uiterst gezellig zitten, leuke achtergrond muziek – westers. En ze hebben ‘steak’. Biefstuk, varken of vis. Met een zeer lekker speciaal sausje en groentjes die met -spijtig genoeg zoete- mayonaise opgesmaakt zijn, en frietjes. En het dessert is een van de beste die De Inquisiteur ooit at, niet uit te leggen, moet je maar gaan proeven. Het is een soort eigengebakken cake, met honig en amandelen omgeven, ijs, fruit, … . Vanaf nu is De Inquisiteur er vaste klant, en dusdanig nog meer in de smaak van poa Wat gekomen.

Zodanig dat De Inquisiteur en liefje-lief er een spel van moeten maken. Want De Inquisiteur heeft niet altijd zin in bier drinken. We weten zo ongeveer wanneer pao Wat te verwachten valt, hij doet de shop tegenwoordig vaak drie maal per week aan. Zo wat om de andere dag als er geen Boeddhistische dingen zijn waar hij bij nodig is. Zit De Inquisiteur bij liefje-lief in de shop om samen af te sluiten, liggen we op de loer. Komt zijn wagen aanrijden, en gelukkig kunnen we dat zien vanaf vijfhonderd meter, verdwijnt De Inquisiteur snel naar achter. Pech voor het lief, want poa Wat blijft zich installeren en drinkt minstens vier flessen bier. Pao Wat zie je niet dronken worden, eigenlijk wordt die nooit dronken. Want op een dag had De Inquisiteur wel eens zin in pintelieren, dat wil zeggen, even eens doordrinken. Hebben we samen veertien grote flessen Chang leeg gemaakt en moest het lief haar ventje bedwaarts begeleiden. Pao Wat? Die stapte gewoon in zijn wagen en reed huiswaarts vier kilometer verder.

Laat de reacties maar komen, De Inquisiteur ligt er niet wakker van. Dit is Isaan, daar mag je wel eens over de schreef gaan.