Isaanse brieven (1)

Ik zie weer eens een farang in het dorp, het is niet de eerste maal. Vreemd dat onze vrouwen tegenwoordig meer en meer naar de vreemdelingen grijpen in plaats naar onze eigen mannen. Voor een stuk begrijp ik het wel, een farang heeft geld. Maar dat is voor mij dan ook het enige, voor de rest zijn ze maar vreemde snuiters. Ze kennen hun wereld niet, ze kennen onze geplogenheden niet.

Farang, wat kom jij hier doen? Die hier voor jou kwamen bleven niet lang. Ze hadden een afkeer van ons eten. Ze konden niet leven in onze huizen, zelfs niet wanneer ze die lieten verbouwen, met van die toiletten waar je op moet zitten, o zo onhygiënisch. Jullie willen keukens met veel toestellen, jullie moeten warm water om te douchen. Jullie tuinen zijn volledig nutteloos, te veel versiering in plaats van eetbare gewassen. Jullie willen geen buffels, jullie zijn zelfs bang van onze honden.

Ja, ik vraag me af wat jullie hier komen zoeken. Altijd maar klagen. Over lawaai, wij horen nu eenmaal graag muziek. Hanen die ’s ochtends vroeg kraaien roepen jullie ergernis op alsof de natuur te regelen valt. Honden die hun plicht doen en blaffen wanneer iemand de huizen nadert. Klagen wanneer wij eens samen zitten en ons amuseren.
Wij moeten wel hout vergaren voor onze kookvuren, gas kunnen wij niet betalen. Maar ook dat werk is voor jullie niet goed, altijd weer lawaai. Jullie willen stilte voor jezelf, jullie denken niet aan anderen.

Wij koken op houtskool ja. Omdat het voor ons financieel de beste oplossing is, het kost ons buiten het werk helemaal niets. Maar jij hebt een hekel aan de rook en de geur van de kookvuren. Om nog maar te zwijgen over hoe jullie klagen wanneer we houtskool maken. Je hebt makkelijk praten farang. Gas is duur voor ons, en moeten we nog een gasstel kopen ook.

Onze tambuns, daar hebben jullie ook snel een hekel aan. Alhoewel jullie zakken vol geld zitten hebben jullie een afkeer om te doneren. Wij geloven daar in, wij bereiden ons voor op een beter leven. Jullie snappen niet dat wij onze overledenen goed moeten begeleiden, dat wij die blijven eren. Onze tempels hebben geld nodig, ze doen veel goeds. Ze bidden voor ons, ze verzamelen karma. Ze helpen ons vaak, doneren zand en keien om onze wegen te herstellen. Ze helpen zeer arme mensen door voedsel te schenken. Tempels en monniken horen bij ons leven, jullie snappen dat niet.

Jullie veroordelen onze rijstbouw. Wij doen dat niet goed, wij werken te simpel, te traag. Rijst is leven voor ons. Voedsel en geld, maar rijst maakt ook dat onze gemeenschap samen blijft leven. We helpen elkaar tegen geringe vergoeding. Wij hebben nog niet zo lang geleden hongersnoden gehad. Omdat we de rijst verwaarloosden. En dan gaan jullie beweren dat we er mee moeten stoppen, andere gewassen verbouwen. Alsof dat niet hetzelfde zal zijn, andere mensen zullen ook hier de prijs voor bepalen en blijven we met dezelfde problemen zitten. Er was hier ooit een farang die zei dat wij moesten machines aankopen. Van welk geld? Lenen bij de bank? We hebben al zoveel schulden, wij zitten vast. Neen farang, jou ideeën zijn niet werkbaar momenteel.

Ik zie je daar zitten farang, met een biertje. Je drinkt alleen. Iets wat wij nooit doen, wij delen. Je vriendin vertelde ons dat je er niet van houdt om te delen. Jij hebt liever dat ieder zijn eigen deel betaalt. Wat met de mensen die op dat moment geen geld hebben? Mogen die geen biertje met je meedrinken? Je zou al moeten weten dat wij alles delen, ook ons voedsel. Jij hebt ons nog nooit gevraagd om mee te eten.

Het begon wel goed farang, toen je hier voor de eerste maal kwam waren we met z’n allen o zo nieuwsgierig. Er was wat te drinken en te eten bij de familie van je vriendin. We wilden alles van je weten, van waar kom je, hou oud ben je, waar komt je geld vandaan. Maar achteraf hoorden we het, je was daar niet zo mee opgezet. Ach, dat was niet zo erg hoor.
En toen ging je een huis bouwen, weer waren we met z’n allen blij. Want er zou werk komen, wij hebben daar mensen voor. Mensen die kunnen metsen, die kunnen timmeren, die kunnen vloeren. Dat jaar zouden we wat extra inkomsten hebben want wat moeten we anders voor het rijstseizoen.

Doch al snel was je glimlach weg, wij deden niets goed. Wij werkten te traag. Wij deden het niet zoals jij dat wilde terwijl wij dachten dat je het mooiste huis uit het dorp zou krijgen. En je werd helemaal boos toen de regens kwamen. Want dan gaan we in de velden werken. Wij dachten dat jij tijd had, je zat toch goed? Je mocht gratis wonen bij de moeder van je vriendin, een eigen kamer waar ze zelfs een afsluitbare deur en een plafond hadden geplaatst zodat je je goed zou voelen.

Maar we hadden het idee dat je het wel langzaam maar zeker zou leren. Jij moet niet helemaal veranderen farang, maar toch wel een beetje met ons samen leven. Iedereen heeft zijn goede en slechte kanten, we laten ieder in zijn waarde. Maar het betert niet krijg ik de indruk. Je leeft niet met ons samen. Je leeft in je eigen wereldje. Je haalt farangvrienden naar het dorp, we zien het op hun gezichten: hoe kan iemand hier leven? En toch, we kwamen wel eens af, wij leren graag mensen kennen. Doch er werd nauwelijks met ons gesproken, jullie verschuilen je graag achter de taal die jullie maar niet willen leren, jullie verwachten dat wij allemaal het Engels machtig zijn. Waarom? Dit is Thailand. Dit is Isaan. En jullie blijven onder elkaar drinken en laten ons, de dorpelingen, niet toe om mee plezier te maken.

Wij doen veel dingen samen farang. We verwachten niet dat jullie mee op de rijstvelden komen werken. Maar wij herstellen wel onze straten en wegen zelf. Iedereen doet daar aan mee, aanwezig zijn is genoeg hoor, je kan rustig toekijken. Maar daar hou je niet van. Te warm, te veel stof, te veel zon.

Wij gaan graag samen vissen. Een boel plezier en meteen eten op de plank. We willen je laten proeven van een geroosterd visje, van de heerlijke soep die we maken, alles vers. Maar neen, dat is niet aan jou besteed blijkbaar, je vindt het water vies en je hebt angst van de dierenwereld die er aanwezig is.

Eigenlijk laat je jezelf nauwelijks zien in het dorp, farang. Terwijl wij dagelijks wel ergens bij iemand samen zitten. Wij lopen graag in- en uit bij elkaar. Wij sluiten onze deuren en ramen niet af, iedereen kent iedereen in het dorp, er is hier geen misdaad.
En waarom moet ik een dure ladder gaan kopen omdat ik die eens nodig heb, terwijl jij er eentje werkloos hangen hebt? Ik geef die wel terug hoor. Jullie zitten vreemd in elkaar farang.

Farang, ik wil nog veel meer vertellen. Ik ga je nog brieven schrijven.