Isaan winter

Poezen en honden zitten zo dicht mogelijk bij elkaar, op alle vindbare tochtvrije plekjes. Leguanen, slangen en andere koudbloedigen bewegen traag, op zoek naar de eerste ochtendzon om op te warmen. De Inquisiteur en liefje-lief dragen binnenshuis een soort sloffen, afkomstig van een of ander hotel, de koude vloertegels geven een onaangenaam gevoel. De traditionele ochtenddouche wordt uitgesteld naar een later uur, wanneer muren en leidingen opgewarmd zijn zodat de elektrische warmwaterboiler geen overprestatie moet verrichten.

Jawel, ook hier in de tropen is er een soort winter. Tropisch savanne-klimaat is wat de zoekmachine oplevert wanneer je dat intikt. Maar de koude is voorlopig relatief, meer een aanvoelen want de thermometer geeft rond zes uur ’s ochtends, bij het wakker worden, toch nog steeds zo’n drieëntwintig graden aan. Maar dat is te koud voor een doorgewinterde expat die reeds meer dan elf jaar hier woont en al bijna vijf jaar niet meer naar de koude lage landjes bij zee is geweest. Laat staan voor iemand die hier geboren en getogen is.

Nog steeds halen mensen de laat aangeplante rijst binnen maar dat loopt op zijn laatste pootjes. Voor de rest probeert men de koude te bestrijden. Magere poa Deing loopt rond als een zombie, alles wat hij heeft aan kledij hangt nu aan zijn lijf. Een versleten lange broek met gaten in, opgehouden door een touwtje. Vier lagen shirts, de laatste heeft lange mouwen. Een soort jasje met reclame van Heineken maar het groen is vaalbleek geworden. Een muts die alleen ogen en mond vrij laten, in Europa zou hij aangehouden worden wegens te gevaarlijk uitzicht. Sokken of schoenen heeft hij niet, enkel slippers. Wanneer hij ergens opduikt en weet dat hij er langer dan een halfuur zal verblijven legt hij een vuurtje aan. Om zijn voeten te warmen.

Nan, een vrijgezel voor het leven, geeft zijn vechthanen extra aandacht. De grote rieten manden waar de beesten in verblijven verplaatst hij voortdurend zodat ze steeds voor de helft in de zon staan. Piak, Inquisiteur’s ‘schoonbroertje’, legt ook vuren aan. Vlak bij de open stal, eigenlijk een schattig bouwsel van boomstammen met een zinkplaten dak. Voor de twee buffels die hij rijk is. Die vuren verdrijven de dauw welke ’s avonds en ’s ochtends tevoorschijn komt. Buffels moeten droog staan of liggen denkt De Inquisiteur. En zo reageert iedereen hier op zijn eigen manier om warm te blijven.

Want voorlopig is dat alleen na zonsondergang en ’s ochtends nodig. Vrij snel, rond een uur of negen, geeft de alomtegenwoordige zon meer dan voldoende warmte om je terug in de tropen te weten. Lekker, wat later is het weer rond de dertig graden zoals het hoort.

En is er een andere, seizoensgebonden, activiteit op gang aan het komen. De alomtegenwoordige poelen in de rijstvelden moeten worden leeggevist. Want die drogen nu langzaam maar zeker uit. Dat is altijd een gemeenschapsgebeuren, of de eigenaars van de velden geven sein dat er gevist kan worden, of de pachter van het veld trommelt familie, buren en vrienden op. En zonder uitzondering trommelt iedereen De Inquisiteur op. Want die heeft afgelopen weken, op advies van liefje-lief, zowat overal een handje toegestoken bij de rijstoogst en verwerking ervan.

Oid, een buurman – natuurlijk relatief, hij woont met zijn famille op zo’n zevenhonderd meter afstand, is zo iemand die graag veel mensen uitnodigt. Hij houdt van “sanoek”. De dag van gebeuren begint al ’s ochtends vroeg, iedereen verzamelt op zijn erf. Zo ook De Inquisiteur die natuurlijk de mist in gaat qua kledij. Want alle mannen hebben een soort heupdoek bij, die heeft De Inquisiteur niet. Heb je nodig zal later blijken. De lao kao en bier gaan al vrolijk rond ondanks het vroege uur maar er is gelukkig ook eten. Een soort soep met wat in stukken gehakt varkensgedoe, je moet knabbelen om te vermijden dat je de scherpe “khadoek” mee inslikt. Met kleefrijst natuurlijk. Alles met de hand uit een gemeenschappelijke pot nemen, De Inquisiteur hoopt maar dat iedereen een beetje hygiënisch is … .

Eens de ganse bende present, en dat duurt in Isaan altijd wel een poosje, verplaatst de stoet zich naar de bewuste poel, die ligt een drie kilometer verder ergens te midden van nergens, enkel wat bomen geven aan dat er water in de nabijheid moet zijn. Ze hebben allemaal wel materiaal mee. Vrouwen een ganse picknickmand, dat wil hier zeggen een gevulde ijsemmer, een zwart geroete kookpot, allerlei sauzen en kruiden, lepels en kommetjes. De mannen hebben een werpnet, je moet dat kunnen, de kettinkjes aan de randen zorgen ervoor dat de uiteinden zinken maar maken het vrij zwaar. En een pittoreske bamboe visfuik, er lijkt een schouwtje aan te staan maar dat is om de gevangen vis in te brengen. In de zijspan van poa Koh hebben ze de drank verstopt – lao kao, bier en frisdrank. Je weet wel, die wet dat je enkel tussen twaalf en twee, vijf en middernacht mag alcohol kopen … . Daar lachen Isaaners een beetje mee, net als De Inquisiteur.

Het nut van die lendendoek komt nu boven – de mannen gaat uit de kleren binden die doek rond de heup en door de benen. De Inquisiteur zijn eerste probleem, gelukkig heeft hij een oude, korte, werkbroek aan. En ja, de zon zorgt ervoor dat het blote lijf geen koude lijdt. Zolang je uit het water blijft.

Want het ’teentje-proeven’ van De Inquisiteur is een ijzingwekkende ervaring, het water is koud. Al nachtenlang afgekoeld. Doch een man mag zich niet laten kennen nietwaar, iedereen zat al vol verwachting te kijken of de farang het wel zou aandurven, Isaan-mensen vergeten snel, De Inquisiteur is de voorbije twee jaar al vaak mee gaan vis grijpen. En dus het donkere water in. Bruin, ondoorzichtig. De bodem ligt vol stenen en takken, boomstammen, rottende planten en andere dingen die De Inquisiteur voorzichtig maken op zijn blote voetjes.

Met een werpnet werken vraagt oefening. En dat ontbeert De Inquisiteur, hij geraakt er maar niet mee weg. Is hij veroordeelt tot ’trappelen’ : eens het net uitgeworpen en gezonken, moet je er overheen gaan, op zoek naar de grotere vissen, “pla doek”, die verstopt zich diep in de modder. Ook dat krijgt De Inquisiteur niet onder de knie. Telkens schrikken wanneer je op zo’n vettig beest stuit, en hoepla, te laat, de vis schiet door zijn handen naar veiligere oorden.

Dus gaat De Inquisiteur maar op zoek naar een betere job. Vuurtje maken voor de vrouwen. De vis opvangen die de kameraden regelmatig naar de kant werpen, meestal grotere exemplaren – ze gaan meteen op een stok en worden boven het vuur gehangen. Drinken brengen naar de mannen in het water, die hebben regelmatig een slok lao kao nodig om warm te blijven. Zelf af en toe een slok bier nemen, de vrouwen hadden zelfs een glas mee voor De Inquisiteur.

“Khungs” vangen is nu ook een makkelijke job. De garnaaltjes, in paniek door de vele gebeurtenissen in het water, zoeken veiligheid naar de kant toe. Kan je ze met de hand opscheppen. Kilo’s pakt De Inquisiteur, tot groot genoegen van de dames die ze meteen verorberen, levend en wel. Groenten gaan snijden, maar dan moet er een dame mee, die weten – in tegenstelling tot De Inquisiteur- exact wat onkruid is en wat eetbaar is, alles wordt uit de nabije velden gehaald.

Het is werkelijk een hoop plezier, grappen en grollen, de overvloedige vangst maakt de mensen blij. Regelmatig eet je een visje, zo van het vuur, of uit de soep die heerlijk opgesmaakt is met planten en kruiden. En natuurlijk, het alcoholverbruik maakt dat het een uitbundige partij wordt. Langzaam maar zeker krijgen ook ervaren vissers last om die snelle snorremansen te pakken te krijgen, anderen krijgen het koud en komen zich warmen aan het vuur.

De apotheose is altijd hetzelfde. Een zeer groot fijnmazig net moet door de vijver gesleept worden. Daar zijn alle mannen voor nodig. Dus De Inquisiteur terug mee het water in. Er is quasi geen ontsnappen mogelijk voor de vissen, klein en groot. Maar ook niet voor een eventuele waterslang. En ja hoor, er is er eentje. Niet te groot maar ze komt natuurlijk boven vlak naast De Inquisiteur die danig schrikt. Iedereen plat van het lachen, iemand pakt de slang aan de achterzijde en gooit ze nonchalant het veld in. Niet gevaarlijk is de commentaar, beetje zoals een bijensteek melden ze.

Nu hebben we dus ook massa’s kleine visjes, zilverachtig glinsteren ze in de emmers. Er wordt ongeveer een kilo van afgenomen en de dames gaan die met engelengeduld stuk voor stuk schoonmaken. Maken ze weer soep van, doch ondertussen is De Inquisiteur al een beetje op het niveau van alle mannen : lekker doezelig nonchalant door het bier. En ziet hij niet dat er buiten de visjes en groenten, er ook rode mieren in gaan. Voor de proteïnen. Pas na zijn zesde lepel merkt hij dat op. Dus zal het wel geen kwaad kunnen, De Inquisiteur blijft verder eten maar kijkt niet meer naar wat er allemaal in zijn lepel ligt … .

Ter plaatse nog wordt de vangst verdeeld, mooi evenwichtig, iedereen krijgt zijn deel. Dus kan De Inquisiteur liefje-lief gelukkig maken bij thuiskomst, want zij was natuurlijk in de shop gebleven, ze wordt een echte business-vrouw. Hij krijgt er zelfs een beloning voor, jawel, een nieuwe fles Chang. Die De Inquisiteur maar voor de helft meer op drinkt want hij krijgt het koud.

Valavond, de zon staat laag en heeft weinig kracht meer. En natte kledij. Dus maar snel een heerlijke warme douche, lange jeansbroek aan, sokken. Nog een beetje doezelen na een erg leuke dag, om vervolgens, eens in bed, als een blok in slaap te vallen.

Jawel, de winter is op komst in Isaan.

– Herplaatst bericht –