Een Isaan leven (deel 9)

De Inquisiteur heeft nu een unieke kans om een modaal leven van een kleine Isaan-familie te volgen. De broer van liefje-lief. Een typisch Isaan leven, de ups en downs, waarschijnlijk met als hoofdzaak: hoe in deze kansarme streek een leven op te bouwen? Tijd voor een vervolgverhaal, De Inquisiteur neemt U mee naar het verleden, in een moderne tijd, in een wat zichzelf een modern land noemt.

Een Isaan leven (9)

Het verhaal dat Thai, en zeer speciaal Isaaners, niet aan de toekomst denken is een fabeltje natuurlijk. De mensen hier doen dat ook, ze moeten wel. Korte termijn, lange termijn – al beoordelen ze dat meestal minder lang dan westerlingen. Zo is het momenteel nog iets te vroeg om aan het nieuwe rijstseizoen te beginnen, men is afhankelijk van de regens. Zowat de helft van de velden hier kunnen niet op economische wijze geïrrigeerd worden. Maar toch wordt er al aan gedacht, zo ook Piak en Taai.

Zoals gebruikelijk in Isaan staan de gronden op familienaam en kan niemand die kopen, de <chanoot> blijft op de oorspronkelijke naam staan. Maar men verpacht wel onderling, vaak gewoon via een mondelinge afspraak, ze hebben een hekel aan de administratie om het allemaal juridisch te regelen, de mensen blijven hier redelijk trouw aan de gemaakte afspraken. In, jawel – De Inquisiteur denkt zo, onze familie zijn de vele rai’s na het overlijden van de vader jarenlang verpacht. Moeder kon die taak niet aan als alleenstaande. Piak, als enige zoon, was door zijn levensstijl destijds niet in staat om werk te verrichten. De Inquisiteur’s eega, als oudste, moest een inkomen gaan vergaren in Bangkok en nadien in de snel opkomende havenstad Leam Chabang nabij Pattaya. Zodoende konden de andere twee jongere dochters hun school afmaken. Moeder kreeg elk jaar haar pacht uitbetaald in rijst, voor eigen gebruik en een klein deel voor de verkoop.

Maar de huidige pachter stopt ermee. Een buitenkans voor Piak, de gronden zijn terug beschikbaar voor de familie. Tweeëntwintig rai moet hij gaan bewerken. Met hun twee, Piak en Taai. Er werd wel even geopperd ‘of <lung>Rudi … ? Dat haalde ondergetekende snel uit de wereld, neen, hij gaat niet in de rijstvelden werken. Doch ze schijnen er geen groot probleem van te maken, immers, in het verleden hadden <mei> en <poa> dat ook altijd alleen gedaan, daarbovenop heeft Piak een kleine tractor ter beschikking, zo’n ding dat je moet voortduwen. Vroeger moesten mei en poa dat met buffels doen … .

Enkel, sinds er een enkele jaren een farang midden in de familie zit, hebben ze geleerd om toch maar eens een beetje te gaan rekenen. Daar zijn ze niet zo goed in, maar nu kan die westerling een beetje meedenken. Want die had al van in het begin hij hier kwam wonen gezegd dat hij nooit in rijst zou investeren. Je kan nauwelijks je rendement berekenen, immers : totaal afhankelijk van natuur, van internationale marktprijzen, van gehaaide opkopers, … . En dat beetje regeringsmaatregelen helpen ook niet veel. De Inquisiteur heeft ooit voorgerekend dat zijn gezin, drie personen, aan een kilo rijst per dag, jaarlijks ongeveer slechts vierduizend baht moet besteden. Want velen verkopen hier het ganse jaar door rijst particulier, in kleine beetjes zodat ze steeds wat cash geld kunnen vergaren. Al vier jaar lang aan zowat dezelfde prijs : tussen de acht en twaalf baht per kilogram … .

Doch het blijkt onmogelijk om een goede berekening te maken. Eerst is er het klaarmaken van de grond. Omploegen wanneer de eerste regens gevallen zijn. Benzine voor de kleine tractor – niemand weet hoeveel die verbruikt per uur, niemand weet hoeveel uur per rai te ploegen. Dan een maand laten liggen, terug ploegen en bemesten, glad trekken van de grond. Hoeveel mest per rai nodig, wat kost die mest ? Dan het inzaaien van voldoende zaad – wat kost dat zaad, hoeveel nodig per rai ? Nadien worden de jonge scheuten definitief verplant, en is het wachten tot de oogst die ze natuurlijk manueel gaan doen. Toch moet er een wagentje ingehuurd worden voor het dorsen. Hoeveel kost dat voor tweeëntwintig rai ? Op al die vragen hebben ze geen antwoord, en dan wil De Inquisiteur ook nog eens weten hoeveel dagen arbeid de twee jongelingen denken nodig te hebben. Want eigenlijk moet je die dagen ook verrekenen aan driehonderd baht per persoon … .

Doch ze benaderen de rijstproblematiek helemaal anders dan een zakelijke westerling. Rijst moet je hebben is de filosofie. Iemand zonder rijst is arm, kwetsbaar ook, men is de hongersnood van eind jaren negentig nog niet vergeten hier. Maakt niet uit wat het je kost, hoeveel dagen je er aan moet besteden. Zolang je maar een voorraad hebt voor een jaar. Bovendien, uiteindelijk verdienen ze er wel iets aan – de rijst die ze kunnen verkopen na afname eigen gebruik, ze vertrouwen erop, dat is traditie.

De Inquisiteur neemt zich voor om alles van nabij te volgen. Hij wil weten wat die tweeëntwintig rai gaan opbrengen. Dat is makkelijk genoeg, want uiteraard zal hij opdraaien voor de financiering, dat moeten ze nadien dan terugbetalen. Een deel in rijst, jazeker, ook liefje-lief wil dat er een voorraad is voor een jaar, de rest in cash bij verkoop van de rest. En hij kan makkelijk bijhouden hoeveel dagen Piak en Taai nodig zullen hebben. Die er helemaal niet wakker van liggen dat er een mammoeten job ligt te wachten, integendeel, ze gaan morgen met de rest van het dorp naar de tempel. Om een goed regenseizoen af te smeken.

Wordt vervolgd