Een Isaan leven (deel 15 en slot)

De Inquisiteur heeft nu een unieke kans om een modaal leven van een kleine Isaan-familie te volgen. De broer van liefje-lief. Een typisch Isaan leven, de ups en downs, waarschijnlijk met als hoofdzaak: hoe in deze kansarme streek een leven op te bouwen? Tijd voor een vervolgverhaal, De Inquisiteur neemt U mee naar het verleden, in een moderne tijd, in een wat zichzelf een modern land noemt.

Een Isaan leven (15)

Het is snikheet de laatste dagen. Zelfs het in de ochtend zo fris ogende jonge lentegroen van bomen, struiken en planten valt kort na de middag een beetje flauw, het gaat naar beneden hangen, smekend om wat verkoeling. Maar die komt er niet, ook na zonsondergang blijft de hitte genadeloos toeslaan. Enkel een paar regenbuien in de late nacht laten de temperatuur wat zakken zodat je wakker wordt bij dertig graden en dat als koel ervaart.

De dierenwereld is ook stil gevallen. De poezen liggen lam in de meest vreemde posities, te lui om wat dan ook uit te voeren. Honden graven ondiepe kuilen aan de voet van struiken en bomen, vleien zich daar voor de rest van de dag neer want de grond is net iets frisser dan de lucht. Buffels en koeien blijven domweg in de schaduw van een boom staan, het verse gras dat overal bovenkomt kan hen niet verleiden om in de zon te stappen. Enkel koudbloedige reptielen gedijen nu. Die zijn goed opgewarmd, zelfs zonder zon. Vooral die grappige leguanen kunnen De Inquisiteur boeien, ze verraden zichzelf door hun lange staart heeft hij geleerd van liefje-lief, en nu kan ook de farang ze makkelijk ontdekken. Snelle, kleurige en zeer actieve beestjes, jammer genoeg een lekkernij voor de dorpelingen die dapper met katapult de populatie voortdurend uitdunnen.

In deze hitte is ook Piak, net als vele dorpelingen, begonnen aan het ploegen van de rijstvelden. Tweeëntwintig rai. En dat is zwaar werk. De duwtractor is vrij onhandelbaar, eigenlijk is er nog te weinig regen gevallen, de aarde is hard, de opgekomen graspollen hebben stevige wortels. Hij is verplicht via de handgrepen hard naar beneden duwen om de ploegschijven diep genoeg in de grond te laten snijden en dat maakt het niet makkelijker. Blootsvoets manoeuvreert hij het ding in zo recht mogelijke lijnen, geduldig, want zijn ploeg heeft slechts drie schijven zodat hij per lijn ongeveer veertig centimeter breedte aanpakt. Voor een enkele rai heeft Piak ongeveer een dag nodig, rust- en afkoelingsperiodes inbegrepen. Moet hij ongeveer tweeëntwintig dagen ploegen. Tweeëntwintig dagen lang zwaar en eentonig werk in volle zon….

De Inquisiteur, als altijd geïnteresseerd in de financiële aspecten van het werk, noteert dapper : tweeëntwintig dagen aan driehonderdvijftig baht (tegenwoordig het gemiddelde dagloon bij de meeste opdrachtgevers die zich normaal gedragen), dat is zevenduizend zevenhonderd baht. En Piak heeft -voorlopig- voor duizendvierhonderd baht brandstof gekocht (nu ja, voorgeschoten door liefje-lief). Afschrijving van de gammele ploeg en duwtractor laat De Inquisiteur voorlopig maar blauw-blauw.

Doch liefje-lief is een beetje ongerust aan het worden. Want het betekent dat de velden pas midden mei geploegd zullen zijn, nadien wordt er gemest, dan moeten de velden een paar weken rusten, en daarna, afhankelijk van de regenval, glad getrokken. Is het al einde juni vooraleer Piak rijst kan planten. Ze vind dat te laat. De rijst moet in deze contreien begin mei geplant worden, want mei is de derde maand qua regenval, na september en oktober. Want men kan hier niet kunstmatig irrigeren, enkel aan de westkant van het dorp zijn er een paar irrigatiekanalen aangelegd. Dus is Piak, net als de meesten hier, afhankelijk van de weergoden.

Weer is De Inquisiteur te westers, te onwetend. Want zijn vragen worden nogal fors weerlegd : “Waarom is Piak dan niet vroeger begonnen met ploegen ?” Dat kon niet, te weinig regen gevallen, de gronden kunnen dan niet bewerkt worden. Woeps. “Waarom heeft men overal geen kanalen aangelegd ?” Wie gaat dat doen, wie gaat die graafwerken en de betonneringen betalen Woeps.

Stilaan komt De Inquisiteur tot nog groter inzicht. De mensen zitten vast. Want iedereen heeft dezelfde problemen als Piak. Enkel op te lossen met geld. Leningen. Zodat ze zware tractors en grotere ploegen kunnen huren, die doen de job op veel kortere termijn. Of dagloners inhuren, doch dat kost ook geld. Men lost dat een beetje op door op elkaars velden te gaan werken, vrijwillig: voor iedere dag bij jou werk jij een dag bij mij. Maar zelfs dat is voor Piak en Taai nauwelijks haalbaar. Je moet voor eten en, vooral, drinken zorgen. Zelfs daar hebben ze de nodige financiën niet voor.

De Inquisiteur zou bij zoiets gewoon compleet gek worden en afhaken, weg met die rijst. Na de oogst kan je hier in de streek voor tussen de tien en twaalf baht per kilogram inkopen, een gezin als dat van De Inquisiteur, met drie personen, komt er makkelijk met een kilogram per dag. Nog geen vierduizend baht per jaar. Doch de mensen houden van de rijst, ze zien dat als enige bron van wat grotere inkomsten, een maal per jaar. Ook als een zekerheid, rijst is basisvoedsel, die willen ze op voorraad hebben. Een cultuur ook, veel gemeenschappelijke problemen maar ook belangen. Het houdt de mensen bij elkaar als gemeenschap.

Vreemd genoeg draait de shop wel goed. Continu komen de mensen ijsblokjes en gekoelde dranken halen. Rond de middag koopt men hapklaar voedsel dat nauwelijks gekookt hoeft te worden, de “ma-maa’s” zijn populair, eitjes gaan goed weg, <pla kapong> (vis met tomatensaus in een blikje), de kant en klare soepjes vliegen de deur uit. En natuurlijk ook de lao kao. Daarboven op had liefje-lief weer een goed initiatief genomen. Er zijn natuurlijk ook landbouwers die groenten en fruit verbouwen. En momenteel is de <teng moo>, watermeloen, volop verkrijgbaar. Zo massaal dat de boeren er op de markt nog slechts ongeveer acht tot tien baht voor krijgen. Ook al minder dan de productiekost. Gaan ze op zoek naar andere afnemers zoals wij, de kleine shops. Wij kopen ze in voor vijftien baht, de boer en boerin tevreden, en we verkopen ze voor vijfentwintig baht. Wij tevreden, onze klanten tevreden want ze hoeven niet naar de markt en betalen er zelfs minder voor. En de vruchten gaan goed weg, lekker verfrissend tussendoortje wanneer je in de hitte op de velden aan het werken bent….

Eigenlijk gaat het leven zijn gangetje ondanks de vele, meestal financiële, problemen. Mensen blijven optimistisch, zijn vriendelijk, zijn vrolijk. De komende weken zal Piak’s leven een beetje saai worden om te beschrijven, dus deze bijdrage in de reeks “Een Isaan leven” is voorlopig de laatste. Mogelijk hervat De Inquisiteur de reeks wanneer het oogsten aanvangt, of indien er wat speciaals gebeurt.

De vele reacties waren een goede aanmoediging, waarvoor mijn dank.

De Inquisiteur