Een Isaan leven (deel 14)

De Inquisiteur heeft nu een unieke kans om een modaal leven van een kleine Isaan-familie te volgen. De broer van liefje-lief. Een typisch Isaan leven, de ups en downs, waarschijnlijk met als hoofdzaak: hoe in deze kansarme streek een leven op te bouwen? Tijd voor een vervolgverhaal, De Inquisiteur neemt U mee naar het verleden, in een moderne tijd, in een wat zichzelf een modern land noemt.

Een Isaan leven (14)

‘Hot season” brengt ook vrolijkheid met zich mee. Songkran is op komst. Beetje bij beetje sijpelen de noeste werkers het dorp in. Na urenlange files, honderden kilometers lang, arriveren ze. Plots tonen Isaaners dan toch gevoelens: op hun gelaat verschijnt grote blijdschap, er worden begroetingen uitgeschreeuwd, men omarmt elkaar spontaan, … . Het duurt niet lang of er staat eten en drinken op tafel. Er heerst optimisme, er is wat cash geld, moeizaam verdient maar de beloning voor alle ijver is er nu. De Inquisiteur kan niemand nooit daadwerkelijk betrappen, maar er wordt geld heen en weer geschoven. Aan ouders, grootouders, familie, vrienden. Schulden worden afbetaald. Ook in de shop betaald men spontaan oude rekeningen.

Plannen worden gemaakt, wie blijft er thuis om op de rijstvelden te werken, wie gaat terug aan de slag? Maar ook festiviteiten zijn gepland: Songkran vieringen waar ze zolang naar uitgekeken hebben. De dertiende april is het traditioneel Songkran: alle ouderen in het dorp worden bezocht en respectvol begroet door met een mooi kommetje water gemengd met hevig ruikende bloemen over de handen en schouders te gieten. Veertien april is een soort familiedag, zei het dat er na enkele uren rustig keuvelen watergevechten uitbreken tussen de mensen, het gaat er vrolijk aan toe, vooral de kinderen hebben plezier wanneer ze de argeloze Inquisiteur kunnen te grazen nemen met hun goedkoop of zelfgemaakt waterpistooltje.

De Songkran optocht is altijd op de vijftiende. Het ganse dorp komt dan bijeen, inclusief enkele pick-up trucks. Die worden vol geladen met drank en ijs en iemand rust zijn wagen uit met een enorme muziekinstallatie die door een generator wordt gevoed. Middenin de apparatuur en grote boxen zit een enthousiasteling aan een laptop, een gek zicht. En gaat men op stap. De ganse dag lang : zingend, dansend, lachend, water kappen. Alle boerderijen die buiten het dorp liggen worden als eerste aangedaan, dan trekt de optocht door het kleine centrum zelf, de stoet stopt zo ongeveer voor ieder huis om nieuwjaarswensen over te brengen.

Gedurende deze dagen komen de mannen en vrouwen die ergens ten lande werken regelmatig in de shop zitten. Per slot van rekening is het hun vakantie nu. En vertellen verhalen, over de job, de omstandigheden, de werkgevers, het eten, … . Goeie verhalen, slechte verhalen. Ontgoochelde mensen, mensen met hoop. De frustraties moeten eruit. Maar het blijft altijd leuk, er zitten er weinig tussen die een ‘slechte dronk’ hebben, trouwens, in geval er problemen verschijnen worden de betrokkenen door hun vrienden snel tot de orde geroepen, er moet gefeest nu!

Taai kan zich inleven in die vrolijkheid, regelmatig komt ze mee aan de tafels zitten. Piak is echter een ander verhaal. Die heeft duidelijk last van al die vrolijkheid. Ten eerste is er die gelofte van soberheid die hij aflegde. Twee jaar geen alcohol. Dat maakt hem tot een grote uitzondering tussen al die feestvierders. Het plezier gaat een beetje aan hem voorbij. Bovendien heeft hij geen cash geld, in tegenstelling tot al zijn teruggekeerde vrienden die nu Isaans-gewijs gul uitpakken. Piak heeft ook geen grote verhalen, zijn leven is traditioneel, iedereen kent het reilen en zeilen hier, eigenlijk vrij eentonig. Hij kan enkel luisteren, zijn eigen belevenissen zijn niet meer zo interessant voor de anderen.

Dus gaat hij verder in zijn routine, heel af en toe komt hij even poolshoogte nemen wanneer de muziek weer eens keihard gaat, wanneer uitbundig gelach hem bereikt. Liefje-lief, zijn oudste zus, probeert hem te betrekken in de verhalen en de vrolijkheid maar slaagt er ook niet in om hem wat op te monteren. Dat bedroefd haar een beetje, ze is eigenlijk erg fier over de wijze waarop Piak zijn leven terug op rails zette. Op een late namiddag, wanneer het even wat rustiger is heeft ze een lang gesprek met hem. De Inquisiteur houdt zich afzijdig zodat ze ongestoord kunnen praten.

Die avond, wanneer De Inquisiteur en liefje-lief in bed liggen, verteld ze waarom Piak de laatste tijd wat neerslachtig is. Als eerste heeft hij last om sober te blijven. Twee jaar is wel erg lang, hij heeft het al bijna elf maanden volgehouden en vind het stilletjes aan genoeg. Hij vertelde dat hij een beetje als <lung> Rudi, De Inquisiteur, wil zijn. Af en toe een biertje, heel af en toe wat meer wanneer er wat vrolijks plaats vind. En zeker geen lao kao meer. Maar liefje-lief is daar onverbiddelijk in, de Boeddhistische gelofte is heilig, daar kunnen geen compromissen met gemaakt worden. Trouwens, moeder zou een hartaanval krijgen.

Doch er is meer, hij is een beetje jaloers op zijn zussen. De jongste is gelukkig gehuwd en gaat een nieuw leven opbouwen in Nederland met haar man en kinderen na een aantal jaren welvarend in Pattaya gewoond te hebben met hem. En ze heeft al twee nakomelingen, in Piak’s ogen is haar verzorging voor de oude dag gegarandeerd. De tweede jongste zus woont al enkele jaren in Bangkok met haar vaste vriend. Beide hebben ze een heel goede vaste job, bovendien is de zus erg ijverig, ze is naast haar bureaujob vertegenwoordigster van een cosmetica merk, en verdient er een mooie extra mee. Hierdoor is het koppel er in geslaagd om een eigen woning aan te kopen in een van die typische nieuwe wijken die overal aan de rand van Bangkok opduiken.

En dan liefje-lief, die is ook goed terecht gekomen met haar farang. Piak zag het stukje grond op honderd meter afstand van zijn huisje, een woestenij eigenlijk, op vier jaar wijzigen naar een degelijke woning met verdiep, een shop, en achter in de tuin pomphuis en magazijn. Een gecultiveerde en omheinde tuin met groenten en fruit, sierplanten en bloemen, zelfs met gras dat het ganse jaar door groen blijft. Een grote auto en een motorfiets in de carport. En hij ziet ook de manier van leven, dat is als een droom voor hem: regelmatig uit eten gaan, regelmatig op stap gaan voor enkele dagen. Dochtertje naar een goede middelbare school. Als er wat nodig is, wordt het aangekocht, gaat er wat stuk wordt het dezelfde dag nog vervangen. Hebben we er zin in, drinken we een biertje, soms zelfs wat exotisch zoals Belgische Duvel – hij onthield de prijs van zo’n fles, wie kan dat nu betalen?

Hij beseft dat hij daar nooit zal geraken, en hij kent zichzelf goed genoeg. Hij is te traditioneel, weliswaar fier op zijn kennis van de natuur, maar dat is in deze tijden spijtig genoeg te beperkt. Piak verteld liefje-lief ook dat hij een beetje last heeft van zijn gehuwde staat. Bijna zijn leven lang kon hij doen wat hij wou, wanneer hij dat wilde. Nu heeft hij de zorg van een jong kind en een vrouw. Een vrouw die zo haar eigen wil heeft en waar hij zich moet bij aanpassen. Taai heeft een typisch Thais probleem : is er wat cash geld over, gaat ze dat besteden. Neen, niet gokken of drinken, maar lekker eten op de markt gaan kopen. Iets waar Piak nauwelijks behoefte aan heeft, hij eet gewoonweg graag wat hij zelf kweekt of uit de natuur haalt, echt typisch Isaans. Taai verwent haar zoontje en kan die niets weigeren. Koopt ze wat leukere kledij, speelgoed, … . Iets wat Piak nooit had of kreeg, en waar hij minder begrip voor kan opbrengen.

De Inquisiteur weet dat Piak daar niet alleen in is. Isaaners zullen zich niet snel uitten en zeker niet tegenover een buitenlander. Maar velen hier in de streek zitten in dezelfde situatie, en beseffen dat ze eigenlijk gevangen zitten in een wereld die de hunne niet is. Een wereld die teveel verschild van hun levenswijze, een wereld die hun zaken opdringt die ze eigenlijk niet willen. Alles wordt hun opgelegd van buitenaf. Beetje bij beetje moeten ze voldoen aan wetten en verplichtingen die vaste kosten opbrengen, kosten die ze eigenlijk niet kunnen betalen. Elektriciteitsrekeningen. Verzekeringen. Belastingen. Autokeuring. Betalen voor rijbewijzen. Ze mogen eigenlijk geen bomen meer vellen. Ze mogen eigenlijk niet meer gaan jagen. Ze mogen eigenlijk geen houtskool meer branden. Ze mogen eigenlijk hun velden niet afstoken. Maar alternatieven worden niet voorgesteld of kosten te veel geld.

Tegen al die geboden en verboden staat weinig tegenover. Een te laag minimumloon. Onbeschermde, gevaarlijke jobs, weg uit hun streek en ver van familie. Ze kunnen niet zelf de prijs van hun gewassen bepalen, dus veel te laag nu. Onvoldoende goede scholing. Slechte infrastructuur. Slecht elektriciteitsnet dat dagelijks uitvalt. Kortom, ze zitten in een vicieuze cirkel – waar weinigen uit geraken want ze zijn verplicht schulden te maken om te overleven.

En toch blijven het vrolijke, optimistische mensen. Snel tevreden in de ogen van een westerling. Nooit klagen in het openbaar. De ontboezemingen van Piak is iets wat weinig farangs te weten komen. Maar zie, af en toe krijgen ze er toch wel eens genoeg van.

Vanochtend was Piak terug zijn eigenste vrolijkheid. Gelukkig maar.

Wordt vervolgd