Isaan komt terug tot leven

Einde september, de regentijd is aan het aflopen. Drie maanden lang heeft de natuur het werk gedaan, regen en zon hebben de jonge rijstscheuten laten ontwikkelen tot een oogstbaar gewas. Het is nog niet echt zover, maar de mensen worden ongeduldig. 

De streek was in een soort zomerslaap gevallen. De ‘Boeddhist-Lent’, een drie maanden durende periode van soberheid, had er voor gezorgd dat er nog minder vertier was. Nauwelijks tambuns, tenzij bij een sterfgeval, geen grote festiviteiten. Weinig muziek te horen, de mensen hier koesteren die periode – buiten de notoire drinkebroers die zich bleven verzamelen in het huis van opa Sid. Er werd wat verbouwd aan woningen, maar er was geen nieuwbouw dit jaar in het dorp. Dus weer minder inkomsten voor velen, zodanig dat de laatste jongere mannen en vrouwen die anders in het dorp blijven ook nu wegtrokken richting grote steden om wat inkomen te vergaren.

Maar De Inquisiteur merkt zenuwachtigheid op. Mensen komen terug bijeen, praten over de rijst, de regens, hoe ze de oogst gaan aanpakken. Vreemd want ieder jaar toch hetzelfde denkt De Inquisiteur. Dagelijks worden de velden gecontroleerd. Er komt ook terug gemeenschapswerk op gang, vele wegen moeten worden hersteld door de schade van het regenseizoen. Rode aarde wegen waar je nog nauwelijks over kan rijden. Liefje-lief trommelt ook De Inquisiteur op, die heeft immers tijd zat vindt ze.

En daar zit hij dan, op zijn Thais gehurkt, rotsblokken tot steentjes te slaan die in de diepe kuilen worden gelegd en aangeklopt. Alles gaat manueel, maar er zijn wel meer dan dertig mensen aan het werk, gemeenschapswerk is belangrijk voor het saamhorigheidsgevoel, bijna iedere familie heeft iemand afgevaardigd. De monniken uit de plaatselijke tempel zijn er ook bij, hardwerkend, zij zijn meer actief dan wij. Want het is eigenlijk leuke arbeid, veel plezier, veel gelach, langzaamaan, genoeg volk.

Als wederdienst gaan we vervolgens naar de tempel waar de dakgoten moeten gereinigd worden. En springt De Inquisiteur op de kar : mag hij nadien de stellingen even lenen zodat hij zijn eigen afvoergoten kan reinigen ? Zo gaat dat hier niet. De volgende ochtend staat de halve bende voor de deur, de goten zijn op een uurtje gereinigd … . Mooi toch.

De grootste boer van het dorp, met vele rai’s rijst, heeft reeds een oogstmachine laten afkomen. Die hij huurt, te duur om zelf aan te schaffen, zelfs al zou hij nadien deze machine kunnen doorverhuren aan de kleinere boeren. Het ding staat voorlopig te niksen midden op straat, ’s nachts moet je goed uitkijken, er is al een motorfietser tegen aan gereden. Hij huurt dat nu reeds zodat hij niet moet wachten wanneer zijn halmen geel geworden zijn, want er is altijd risico dat er late buiten vallen, nefast voor de rijpe korrels. De anderen kijken hun gereedschappen na, scherpen sikkels, messen, … . Ze versnijden massaal bamboe in kleine reepjes zodat dit als touwtje kan gebruikt worden om de rijsthalmen te bundelen en om de zakken voor de korrels af te binden.

Opa Saam is al aan het oogsten. Zijn rijst is rijp want hij was de eerste die aanplant zette zo’n vier maanden geleden. En begint de onderlinge dienstverlening weer. Een tiental buren, vrienden en familieleden lopen voorovergebukt te sikkelen, maken een bundel en leggen die neer. Ook weer in de hoop dat er niet teveel regen zal vallen. Deze bundels worden nadien weer verzameld, een met de hand geduwde kleine tractor met laadbak volgt dan hobbelend een hoop mensen. De bundels worden naar een centrale plek gebracht, opa Saam zijn kleine velden liggen her en der verspreid om het dorp.

Hij moet nadien dan een machine huren die de korrels van de halmen scheiden, een werkje dat De Inquisiteur erg leuk vindt want stoffig, dus af en toe een biertje nodig. Dat wordt voorzien door de boer in kwestie, samen met de lao kao en de ijsblokjes. Maar dat doen ze graag, vinden ze helemaal niet erg want <sanoek mak maak>.

En ergens, zonder dat ze erover praten, weten ze dat er wat op komst is in de shop, net zoals de voorgaande jaren. Eens de rijst binnen, organiseren wij een feestje. Niks monniken of wat dan ook. Is een ‘farang-geïnspireerd’ iets. Bieden wij een biggetje aan, lekker braden op een open vuur. Karton lao kao, twee kartons Chang. Gratis voor niks op zijn Vlaams gezegd. Als dank aan de klanten, want de rijstoogst is een goede periode voor de shop. En meestal blijven er wel een man of tien lekker hangen, die moeten we dan traditioneel rond middernacht achter laten op het terrasje van de shop, rolluik dicht maar we laten een lampje branden. Liefje-lief weet altijd hoe laat ze nadien huiswaarts gaan, dikwijls meer dan twee uur later, luid schaterend de nacht in.

Maar er is nog meer. Eens de oogst massaal begint, zullen de families hun uitwerkende mannen en vrouwen optrommelen. Die vervolgens domweg hun job, in Bangkok of waar dan ook, in de steek laten en afkomen. Hopelijk ook met hun zakken vol geld. Kunnen er schulden afbetaald worden, nieuwe spullen aangekocht worden, noodzakelijke herstellingen uitgevoerd worden. En vooral, tambuns organiseren. Hoog tijd om goed karma af te smeken, goede gezondheid, financiële voorspoed. Doch het is de onderliggende gedachte dat men terug bij elkaar zal zijn, kinderen zien hun ouders terug, grootmoeders en grootvaders worden een poosje ontlast van de kinderzorg, er zal veel plezier zal gemaakt worden, genoeg eten en drinken op tafel. Dit maakt de mensen zenuwachtig-blij.

De Inquisiteur heeft nu begrip voor veel meer dingen dan vroeger. Toen hij zich boos maakte wanneer de werklui die nieuwe vloeren legden in zijn huis in Pattaya gewoonweg kwamen zeggen dat ze ermee stopten. Wat zich herhaalde bij de bouw van het huis hier in het dorp, lap ! Geen werkvolk meer, de rijst ging voor.

Liefje-lief is nu voorlopig met geen stokken weg te krijgen, de winkel moet open blijven. Voor het geld ? Speelt wel een rol natuurlijk, maar zij ziet het meer als dienstverlening – de mensen hebben nu spullen nodig die wij in voorraad hebben, we kunnen ze niet in de steek laten is haar verhaal. Bovendien houdt ze ervan dat de mensen langskomen, altijd een praatje maken, steeds vrolijk. Meestal bij valavond, wanneer ze van het land komen, even napraten bij een verfrissing, indien te moe om te koken heeft het lief wel wat.

Jawel, De Inquisiteur begint aan zijn vierde jaar Isaan en krijgt het ritme van het leven hier aardig onder de knie.