Het verhaal achter een tattoo: van jeugdzonde tot levenslange passie

Op jonge leeftijd nemen we wel eens beslissingen waar we later als volwassen mens niet meer achter staan. Ook volwassenen nemen wel eens zulke beslissingen, de ene wat onschuldiger dan de andere.

Soms kan een boek eigenlijk al lang en breed dichtgeslagen zijn, maar door nieuwe omstandigheden toch weer opengeslagen worden en plots worden er weer nieuwe hoofdstukken toegevoegd. Het hieronder beschreven wat controversiële thema polariseert, maar schuift meer en meer de mainstream in. Tot ongenoegen van de tegenstanders, maar ook de voorstanders zijn er niet echt blij mee, want het gaat ten koste van hun exclusiviteit; ze zijn niet langer de rebelse buitenbeentjes, maar ogenschijnlijk gewone meelopers geworden in een breed uitgemeten en maatschappelijk steeds meer geaccepteerde passie, namelijk die van het tatoeëren. De nieuwe omstandigheden die mijn gesloten boek weer lieten openslaan speelden zich een jaar of acht geleden af in Thailand, in een kleine tattooshop in Udon Thani, die ik niet eens bewust had opgezocht, maar waar ik eigenlijk bij louter toeval in terechtkwam en waar ik nooit meer uit weg ben gekomen.

De educatieve jaren

Toen ik een jaar of 16-17 was zat ik netjes op het atheneum zoals dat toen nog heette (misschien nu nog steeds, maar ik lees toch vaker de term VWO). Ik was een wat luie leerling die niet hield van huiswerk maken of blokken voor een examen. Gelukkig kwam ik met die instelling niet in de problemen, want ik was vrij slim en kon al goed overweg met woorden, die op het juiste moment en in de goede verhouding ingezet de indruk wekten dat ik de materie waarover het proefwerk of tentamen ging onder de knie had. Nu werkte deze tactiek niet bij alle leraren even goed. Onze aardrijkskundeleraar was een schat van een vent, misschien maar 10 jaar ouder dan zijn leerlingen. Zijn bijnaam was ‘lijkje’ en daar was hij zich bewust van. Het leek hem ook niet te deren (tenminste daar gingen wij gemakshalve vanuit), want zijn ongezonde looks (dun, bleek, sluik, wat vettig haar, enorm dikke brillenglazen, vol met vet, altijd een sigaar in de mond met bijbehorende tanden) schreeuwden om die titel.

Iedereen mocht hem echter en zijn leven als leraar was in tegenstelling tot dat van minder populaire collega’s best draaglijk. Onlangs is hij gestorven, iets te vroeg voor zijn jaren, ondanks zijn levensstijl en die bijnaam. Maar even een jaartje of bijna 50 terug in de tijd, toen meneer Crutzen nog springlevend was, al sprong hij toen ook al niet zoveel rond als zijn leeftijdsgenoten. Zijn diverse hartinfarcten als twintiger zullen daarin wel een rolletje hebben gespeeld. Ik was wel één van zijn favoriete leerlingen, al wist ik niet méér dan de rest van de klas. Echter, hoe meer ik schreef, hoe hoger mijn punt voor de overhoring of het proefwerk. Ik scoorde dan ook menige 10 en ging met een 9 voor aardrijkskunde op mijn rapport over. Zijn tegenhanger was de geschiedenisleraar, meneer Spierts. Een klein manneke op leeftijd, die zijn sporen al ruimschoots had verdiend in het leraarsvak en discipline in de klas afdwong met gezag. Hij was dan ook niet zo populair onder de leerlingen en ik was ook niet zijn favoriet. Hij had mijn truckjes namelijk door en gaf puntenaftrek voor ieder woord dat ik ongevraagd teveel opschreef. Altijd met een mager zesje door naar het volgende leerjaar.

Jeugdzonde, één van de weinige

Enfin, over de middelbare school en wat daarna kwam, zou ik nog uren kunnen door mijmeren, maar ik ben op een zijspoor geraakt. Dus terug naar de essentie. Ik was nogal een nerdy type, al zag ik mijzelf anders, ik kon in de spiegel niet voorbij kijken aan het sluike vettige kapsel (ja, ik ook), de spaghetti armpjes, de puistjes en het best al sterke brilletje (wel zonder vetvlekken erop), type ziekenfonds. Het was dat ik een gezond hart bezat, anders had ook mij een bijnaam als meneer Crutzen toegedicht kunnen worden.

Ik had wat vriendjes van school, maar ook een stel uit de wijk en dat waren geen nerds. Ze hadden de LTS al achter de rug, reden opgevoerde brommers en werkten zware Van Nelle rokend in de bouw of op een fabriek. En enkele van die maten hadden een stuk of drie biervilt formaat tattoos op iedere arm die ze bij zichzelf of onderling hadden gezet. En die zagen er best stoer uit. Ik zou ze nu American Traditional noemen, maar dan in de amateur versie, gezet met omgebouwde scheerapparaten en gebruikmakend van Oost-Indische inkt. Het kostte ze ogenschijnlijk niet veel moeite om mij ook zo’n ding aan te smeren, al was er in mijn hoofd een langdurig denkproces aan vooraf gegaan. Een tattoo stond namelijk voor het tegenovergestelde van wat ik was. En wellicht juist daarom koos ik ervoor om er eentje te nemen. Het super cliché plaatje moest het worden: een hartje met een dolk er doorheen en beneden aan de punt twee druppeltjes bloed. Een puber heeft altijd wel over iets hartzeer. Omdat ik niet precies kon voorspellen hoe mijn ouders zouden reageren vroeg ik om een maatje kleiner, centimetertje of zes-zeven hoogstens. De klant is koning en dus begon mijn vriendje aan het klusje. Freehand style, voor maar 5 piek werd de opdracht aangenomen. Halverwege de job riep zijn moeder dat de frieten waren opgediend en legde hij zijn machientje neer, mij achterlatend met een pijnlijke arm, verwarde gedachten en een half voltooid kunstwerk. Geen nood, iemand uit het publiek van vriendjes, pakte de draad op en ging verder met de klus.

Deze ‘artiest’ had echter helemaal geen kennis van zaken en toen ik zag hoe hij mijn hartje dreigde te verkloten heb ik hem vriendelijk verzocht om te wachten tot de frietjes op waren en de originele kunstenaar de job kon afmaken. In mijn 5 gulden waren toen ook nog frieten voor mij inbegrepen. Tegenwoordig ondenkbaar, maar in 1975 of zo waren die dingen (frietjes) best nog betaalbaar. Enfin, lang verhaal kort (het had nog veel langer gekund): ouders niet blij (maar ook niet kwaad) en ik iets stoerder, hoewel ik in mijn wereld een beetje vreemde eend in de bijt was geworden. Ik had mij een beetje uit mijn eigen wereldje weg gemanoeuvreerd Tegenwoordig ben je een vreemde eend als je geen tattoo hebt, maar toen was het nog omgekeerd. Jarenlang heb ik met het ding rondgelopen. Omdat het op mijn onderarm stond kon ik het met een lange mouw aan het oog onttrekken, maar als de situatie het toeliet, toonde ik het kleinood met enige trots aan de wereld, hoe lullig klein en onnozel simpel het plaatje ook was.

De laser lost alle problemen wel voor je op

Tot ik ging werken bij de Europese Commissie in Brussel. Daar vond ik het niet bij passen, na alle jaren van vreemde blikken en onbegrip in de vaderlandse ambtenarij. Toen ben ik een keer of tien naar het vers opgerichte lasercentrum gereden, een dorp verderop, waar ik voor veel geld en nog veel meer pijn afscheid heb genomen van mijn decoratie die ik al bijna 20 jaar zo gekoesterd had. Ik ging met mijn broer samen, die ook een ongewenst plaatje op zijn arm had staan. Dat was pas een echt bloed spektakel te noemen; zijn tattoo was nog nieuw en zat lekker diep in zijn arm en het bloed spatte letterlijk op de bril van de laserman. Na een lichtflits of 3000 werd er dan snel een drukverband om de arm gewikkeld om de ergste zwellingen tegen te gaan en mocht hij een maand later weer opnieuw op de slachtbank. Na tien sessies of zo was de decoratie nog niet verdwenen, maar wel een hoop euro’s.

Uiteindelijk bleef hij met een soort brandwondenlitteken zitten, dus zijn behandeling kan niet echt een succes genoemd worden. Gelukkig mocht ik altijd eerst van hem, omdat ik het grotere mietje was. En het moet gezegd: zo’n oud plaatje was makkelijker te verwijderen dan zo’n verse. Wellicht zijn de apparaten tegenwoordig ook wat pijnlozer en minder bloeddorstig, maar een voorzichtig afgegeven advies zou kunnen zijn: bezint eer ge begint. Dat geldt voor veel ondoordachte beslissingen, maar die zijn niet allemaal zo pijnlijk en kostbaar. Uitzonderingen daargelaten. Ik was superblij dat mijn cliché plaatje was verdwenen, want ik was er na die lange tijd ook wel wat op uitgekeken.

De geschiedenis herhaalt zich

Echter, niet zonder hem het jaar erna op mijn rechterschouder te laten herplaatsen, deze keer door een professional en voor 30 keer de originele prijs. Daar op mijn achterkant was hij echt van mij en had niemand er meer zicht op. Opgerolde mouwtjes of niet. Ikzelf zag hem natuurlijk ook niet meer, behalve als ik in de spiegel keek, maar dat vond ik niet zo erg. Later liet ik er nog wat (gelukkigs) naast zetten en was het een formaat bierviltje geworden, maar iets moois was het niet echt en in de loop der jaren werd de afbeelding door slijtage ook nog eens meer en meer lelijk. Die neiging hebben alle tattoos nu eenmaal. Vers gezet zijn ze op hun mooist, vanaf dat moment worden ze alleen maar vager, onscherper, fletser, waziger, dus lelijker. Soms duurt het vele jaren, maar helaas kan die aftakeling ook vlugger plaatsvinden.

Gelukkig zat hij in dit geval op mijn rug en werd ik er zelf niet dagelijks mee geconfronteerd. De gemiddelde tattoo tegenstander zal nu gauw roepen dat ik dan ook een spijtoptant ben, net als alle tattoo fans, maar dat is zeker niet het geval; lees maar verder. Dit is wel de Thailandblog dus ik moet langzaam oostwaarts gaan manoeuvreren. Mijn nieuwe en huidige Thaise echtgenote kwam met een prachtige bonusdochter. En prachtige bonusdochters hebben ook geweldig leuke vriendjes, zeg maar stief-schoonzonen. Zo ook zij en het was ook een aardige vent, al ziet ze hem nu wellicht met andere ogen, want hij maakt na een misstap inmiddels al jaren geen deel meer uit van de familie. Een jaar of acht geleden waren we echter een keer samen in Thailand op vakantie en was hij nog gewoon mee van de partij. Het was een sportieve jongeman die al beschikte over hier en daar een homemade tattoo op zijn lijf. Niks moois en ook niet bepaald gestructureerd; gewoon wat random zwarte doodles. Maar om zijn liefje te imponeren ging hij de stad (Udon Thani) in om één van zijn armen eens flink te laten vol kleuren (in zwart-wit) bij een shop waar ik uiteraard zelf nog nooit was geweest.

Ik weet niet hoe hij op het zaakje gekomen was, maar ik besloot met hem mee te gaan, uit nieuwsgierigheid, maar ook om hem gezelschap te houden, want zo’n sessie duurt algauw een hele werkdag. Zijn armpje knapte flink op van de decoraties en hij besloot voor een full-sleeve te gaan, waarbij dus de gehele arm van pols tot schouder voorzien wordt van kunstwerken, in zijn geval van wat boeddhistisch getinte taferelen. Tijdens de lange sessies kwam ik zelf ook op het lumineuze idee om naast mijn schouder tattoo een portret van mijn inmiddels hoogbejaarde moeder te laten printen voor de eeuwigheid. Niet van haar verschrompelde kopje nu, maar van toen ze 18 jaar oud was. Ik had gemakshalve een foto van haar trouwerij meegebracht als voorbeeld. Nu was die al wat oud en niet supergedetailleerd, met als gevolg dat er wat eigen interpretatie van de artiest in kon sluipen. En omdat zijn referentiekader nu eenmaal richting Azië neigde, kwam mijn moeder ook met een Chinees-achtige look op mijn rug terecht. Stond haar niet slecht en al met al was het idee dan ook nog best goed gelukt en moeder bij thuiskomst ook min of meer aangenaam verrast, emotioneel van het mooie gebaar, hoewel je dat bij een liefhebbende moeder nooit helemaal zeker weet.

Langzaam slaat de verslaving toe

Daarna kwam er nog een (uiterst pijnvolle) cover bovenop mijn oude tattoo en dat was eigenlijk het begin van een jarenlange verslaving waarbij elk bezoek aan Thailand en Udon Thani ook automatisch een bezoek aan de tattooshop betekende. De alleraardigste uitbater van het etablissement groeide uit tot een goede vriend, hoewel onze vriendschap zich beperkt tot onze frequente ontmoetingen in zijn zaak en hij meestal na een hartelijke begroeting duizenden keren met een naald in mijn vel gaat steken. Soms best pijnlijk en soms valt het wel mee. De duur van een sessie speelt daarbij ook een rol; na tien uur prikken wil je het liefst schreeuwend van ellende het pand verlaten en zijn zowel artiest als zijn ‘slachtoffer’ helemaal gaar gestoomd. (Nu even een kleine voetnoot voor de geachte lezers die niks moeten weten van dit soort lichaamsversieringen en het meer zien als lichaamsverminking: dit is absoluut geen propaganda om het onderhuids aanbrengen van – mogelijk giftige of kankerverwekkende – kleurstoffen te promoten.

Ik heb zelf ook gewacht tot ik bijna de 60 ging aantikken en ben daarna pas behoorlijk los gegaan. Geen centje pijn -figuurlijk dan- en geen spijt. Ik heb gelukkig nog een mooi strak huidje waarop de naald goed vat heeft, maar ik ken ook leeftijdsgenoten wier vel al te slap hangt om nog doorgang te bieden aan zelfs de scherpste naald. Dus vooral niet doen als het je niet interesseert of als je velletje niet meer zo strak aansluit. Voor de angst, de pijn, de kosten hoef je het niet te laten, maar als het niet voor jou is, dan ben je waarschijnlijk een  exclusievere uitzondering dan alles en iedereen tussen Yakuza en huisvrouw met overgewicht. Namelijk met je ongerepte verpakking van een ook zonder tattoos aantrekkelijke lijf). Nee, wat ik bijna net zo bijzonder vind, is om deel te worden van een soort van cultuurverschijnsel. Mijn tattooshop in Udon is mijn tweede thuis daar. Tot voor kort ging ik er prat op dat elk stukje inkt door mijn maat is geplaatst, Ik zeg tot voor kort omdat hij onlangs met een collega samen aan de slag is gegaan om tijd te winnen en pijn in de rug uit te sparen. Zijn rug welteverstaan.

Familie van de tattoo artiest geworden

Als ik weer een keer kom opdagen word ik niettemin met open armen, bijna als familie ontvangen. De meegebrachte chocolade of tijdschriften meteen dankbaar op de website gepost en het cadeautje voor de pasgeboren baby valt nog veel beter in de smaak. Er wordt altijd eten en drinken mee besteld voor de betere klant en er heersen bijzonder hoffelijke omgangsvormen die men eigenlijk niet verwacht in een kleine ruimte met allemaal ingekleurde types. Natuurlijk druppelt er ook wel eens een wat ongepolijst figuur binnen (meestal een farang) maar tussen de collega’s onderling en vooral naar de eigenaar toe valt nooit een onvertogen woord en, zo verzekert mijn vrouw mij, is er groot respect voor elkaar.

Verfrissend in een maatschappij waarin het daaraan meer en meer ontbreekt en de brutalen de dienst uit menen te moeten maken, ook op het werk. Nu is mijn vriend de tattooman ook een bijzonder innemend figuur. Hij ziet er eerder artistiek dan ruig uit en ook zijn karakter is meer ingetogen dan uitbundig. Gewiekste zakenman die hij is weet hij daarnaast wel steeds in te springen op nieuwste trends in de markt en zo voer hij bijvoorbeeld wel bij de handel in miniatuur sierkreeften die in piepschuim verpakt door Thailand zwierven op zoek naar kapitaalkrachtige verzamelaars. Honderdduizend baht voor zo’n klein zwemmend kreng waren daarbij geen uitzondering en deze landden voor de afwisseling eens niet op de BBQ. Toen daar de nieuw vanaf was werden planten met deels witte bladeren de nieuwe rage waarvoor eveneens absurd hoge bedragen werden neergeteld. Ik zag ze ook wel eens op diverse markten en alleen het prijskaartje verried dat ze bijzonder waren. Plotseling gooide de overheid drastisch het roer om en werd cannabis zo legaal als maar wat terwijl de gevangenissen nog boordevol gebruikers en handelaren zaten (graag geen terechtwijzingen aangaande de juridische (on-) juistheid van mijn beweringen; ik probeer gewoon een verhaal te vertellen).

Prompt werd het bijouteriewinkeltje naast de tattooshop omgetoverd tot een cannabis hemel. Zittend in de tattoo afdeling zag men dan opeens een heel ander soort publiek bij de buren naar binnen lopen. Soms met opgeheven hoofd, soms een beetje schichtig. Opvallend veel buitenlanders van uiteenlopende leeftijd, maar doorgaans toch aan de foute kant van de 50. Natuurlijk ook wat Thaise liefhebbers, maar die vormden toch een duidelijke minderheid. Wellicht kweken de autochtonen hun eigen genotmiddelen op hun balkon nu het mag. In de cannabis shop zelf gold echter een rookverbod, wellicht door de wetgever zo bedoeld, maar het kan ook zo door de eigenaar zijn bepaald om te voorkomen dat zijn verkoper de godganselijke dag weed dampen moet inhaleren. Gelukkig wist hij daar een handige mouw aan te passen: kom gewoon even een trekje aan de waterpijp doen in de tattooshop.

Ik heb daar dan ook uren gelegen in een gezellige drukte, pijn lijdend door het geprik, harde muziek, in- en uitlopend volk en nieuwsgierige blikken op mijn ontluikende lichaamsversieringen, die gelukkig altijd op discrete plaatsen werden aangebracht. En lichtelijk high door de alomtegenwoordige walm van vers gerookte weed, afkomstig uit de diepe krochten van andermans longen. Niet bepaald een meditatieve gewaarwording, maar dat alles mag de pret niet drukken, want ik ben zelf ook een junk. Een tattoo junk. Nooit een sigaretje aangeraakt, nooit ook maar één glaasje bier en al zeker gen drugs, al dan niet hard. Ondanks mijn studie in Amsterdam, waar toen meer dealers en junks rondliepen dan net volk zoals ik. De inkt die onder je huid wordt gepompt heeft echter een verslavende werking op mij waardoor ik elke vakantie weer een paar keer binnenwip bij mijn home-away-from-home. Voor een gezellig babbeltje met de andere bezoekers uit allerlei windstreken aangewaaid, met allemaal verschillende achtergronden en motivaties om hun vel te laten inkleuren.

De maat is niet vol, maar wel het vel

Gelukkig (al is dat niet echt de juiste term) begin ik langzaam vol te raken. De real estate raakt op. Dat komt ook omdat bepaalde plekken op mijn lijf taboe zijn (hand, gezicht, nek en nog een paar stekkies)  of te veel pijn doen. Want ik ben geen echte bikkel. Dus het wordt steeds meer een zoektocht naar een geschikte plek, meer nog dan de zoektocht naar de geschikte afbeelding. Kinderen en moeder staan erop. Met de vrouw moet je altijd wat voorzichtiger zijn, maar we delen wel partner tattoos (natuurlijk). De laatste jaren van mijn ambtenaarschap liep ik overigens weer gewoon met blote armen rond op kantoor. Men kende mij inmiddels uitvoerig als mens en kon de decoraties goed vereenzelvigen met mijn persoonlijkheid. Bovendien werkten bij ons veel jongelui, ook in topposities die soms zelf hun body art tentoonstelden. Ik denk dat ons (internationaal) bedrijf gelijke schrede houdt met wat zich in de maatschappij afspeelt. Het enige wat ik anders zou doen is nog een keer helemaal van vooraf aan beginnen, met meer structuur en uniformiteit. Maar dat kan natuurlijk niet en zou ook jammer zijn van de vele tientallen uren op de pijnbank en de vele tienduizenden bestede lokale munteenheden. Ik heb hier in NL een schat van een kennis, werkzaam in de ouderen zorg en die verzamelt een integraal kunstwerk dat straks een groot deel van zijn huid zal bedekken. Prachtig om te zien. Zijn enige restrictie is het budget en de pijn. Het masterplan is al helemaal uitgeschreven en voor een groot deel al geïntegreerd. De rest zal ongetwijfeld nog volgen.

Lees dit persoonlijke artikel voor je plezier, maar zie het vooral niet als propaganda voor tattoo kunst of als poging iemand te overtuigen dat een tattoo een must in het leven is. Uiteindelijk is het beter van niet. Net als niet roken, niet drinken, niet te veel, maar gezond eten, niet te lang in de zon liggen/lopen, niet te sportief autorijden, onsportief zijn, niet te veel tv kijken of op je laptop en gsm. Enzovoort, de lijst is eindeloos en wordt steeds langer naarmate weer één of andere slimmerik iets leuks in iets ongezonds of zelf gevaarlijks omtovert. Veel vaak zeer aantrekkelijke dingen, die we doen om de leuk en niet omdat ze zo goed voor ons zijn, behalve voor (meestal overbodig) amusement. De tattoo ‘verslaving’ kun je gewoon in dat rijtje zetten.