Ode aan de handen van de Thaise verpleegsters

Bob van Duinen (1949) ontmoete tijdens zijn 2-jarig verblijf in China in 1985 zijn toekomstige Thaise vrouw Tick. Bob heeft drie volwassen kinderen (meisjes) en drie kleinkinderen. Bob vertrok enkel jaren geleden definitief naar Rayong, Thailand.

Les mains de Jeanne-Marie
Jeanne-Marie a des mains fortes,
Mains sombres, que l’été tanna,
Mains pâles comme des mains mortes,-
Sont-ce les mains de Juana?

Et c’ést un soubresaut étrange
Dans nos êtres, quand, quelquefois,
On veut vous déhâler, mains d’anges,
En vous faisant saigner les doigts!
(Arthur Rimbaud, 1854-1891)

De handen van Jeanne-Marie
Jeanne-Marie heeft sterke handen,
donker, door de zomer gebronsd,
bleke handen als van een dode,-
zijn dit de handen van Juana?

En het is een vreemde schok
in ons wezen, wanneer, zo nu en dan,
men u wil bleken, engelen handen,
door uw vingers te doen bloeden!
(Vertaling: Bob van Duinen)

Het zijn deze twee strofen, die mij steeds te binnen schieten, wanneer ik voor een vervolgbehandeling Thai Nakarin hospitaal in Bangkok binnenstap.

Vreemde ziekteverschijnselen overvallen me zodra ik op Suvarnabhumi uitstap. Eerst dacht ik ze nog te kunnen beheersen door een paar stevige glazen pure Mekhong, maar wat een eenvoudig artsenbezoek leek, werd toch ingrijpender.

Niets levensbedreigend, dat zou ik trouwens nimmer accepteren. Gewoon minder eten, niet drinken of roken, geen opwinding en tenslotte een flinke baal pillen. Het weerzinwekkend gezond leven.

Aldus voltrok zich de eerste kennismaking met de engeltjes van het hospitaal. Drie artsen en een stuk of acht verpleegsters stonden rond de wheelchair, waarmee men mij naar binnen had gemanoeuvreerd. Tegen mijn wil overigens: nog geen tien minuten eerder zat ik samen met mijn vrouw in de taxi en wees haar op de in het wild groeiende bloemen. ‘Die hebben wij straks ook in onze tuin.’ Ze had bevestigend geknikt.

240 hoog, 160 laag. Ik had al erger meegemaakt

– ‘Wat doen al die artsen en verpleegsters hier?’

– ‘Die denken dat je zo meteen een hartaanval gaat krijgen.’

Wel, daar had ik niet zo veel zin in, ik was hier tenslotte op vakantie. De artsen dachten er anders over, en voor ik het wist lag ik op een individuele kamer en het circus kon beginnen.

Maar niet eer de zusters van barmhartigheid zich over mij ontfermden. Vertroeteld als een klein kind, hulpeloos, (ik mocht immers niets doen), verwend door de in smetteloos wit gestoken engeltjes. Om de paar minuten kwam een ander: slangetje hier, spuitje daar, knijpertje op vinger  om de zuurstof te meten, een beetje bloed hier, een paar buisjes daar. Handjevol pillen. Bloeddruk meten. Hartslag. Hoofdschudden alom. De teller van de rekening draaide intussen op volle toeren.

Alles zonder ook maar een zucht van ongeduld, zo verdroegen de engeltjes mijn gestoethaspel. Ik had nog nooit een hartaanval gehad, alles dient geleerd te zijn.

Het was ook geen hartaanval, maar een eenvoudige ontsteking van de bronchiën. Mijn geliefde vrouw had een paar medische termen verward en de vertaling had de rest gedaan. Weggaan mocht echter ook niet, en, de gelegenheid om – in het bijzijn en onder toeziend oog van je echtgenote! – zo’n kans te laten liggen om eens lekker vertroeteld te worden, wilde ik ook niet laten lopen.

Het is onbeschaafd om in Thailand iemand langdurig aan te staren, en na enige vergeefse pogingen om de naamplaatjes van de verpleegsters te bestuderen (ze bewogen of veel te vlug, of ik had net mijn bril niet op), vatte ik het plan op om hun handen te observeren. Deze moesten immers hun werk doen, en ik ontdekte dat een strategische geplaatste kreun, hen ertoe aanzette zeer langzaam en behoedzaam te werk te gaan. Een wereld ging voor mij open.

Gracieus bewegend, als van een exotische ballerina

Slanke handjes, nu eens licht van teint, dan weer gebronsd. Gracieus bewegend, als van een exotische ballerina. Volleerd en ongekunsteld, pijnlijk beschaafd. Ik fingeerde niet aanwezige pijnlijke plekjes, leed aan ongevraagde smarten. Mijn intussen twintig  engeltjes prevelden steevast: ’Oh, I’m sorry.’

Steeds meer tijd kreeg ik om die wonderschone handjes te bestuderen, de mooie bijgehouden nagels, een schalks ringetje om een vinger. Of ringloos… Handen die feilloos hun werk deden. Onnatuurlijk lange vingers.

Soms loerde ik voorzichtig omhoog. Het ongetwijfeld aanwezige lange glanzend haar, kunstig verborgen onder het witte kapje. Spoedig begon ik ze aan hun handen te herkennen. Zij met die donkere handen had een wipneusje, zij met die heel lichte handen, twee een beetje scheve tanden. Na een goede dag bleken ze allen een beetje Engels te spreken, dat ze op mij oefenden, wanneer mijn vrouw weer een koffertje geld ging pinnen.

Handen die naar de volgende kamer zouden gaan om eender werk te doen? Handen die over een paar uur naar huis zouden gaan, om eten te koken, hun kind te verzorgen, de was te doen. Handen die groenten schoonmaakten, in een goedkope bus stapten. Handen die verzorgden en beminden. Handen die een kennis toezwaaiden of begroetten. Handen die morgenvroeg eten gaven aan de monniken. Handen die nooit vermoeid raakten.

Waren dit de handen die straks geluidloos door de steriele gang zouden schuifelen voor wellicht een streling over het hoofd van een stervende, of een krijsend kind dat gevallen is?

Waren dit de handen van Juana, of de handen van Noi en Lek, van Tim en Aye en Aed, of van Nid , Two en Uan… Hemelse engeltjes uit de Stad der Engelen?

Ingezonden door Bob van Duinen