Goed oud worden, de kunst van het overleven
We willen allemaal graag oud worden, maar niemand wil oud zijn. Ouderen zijn immers vaak het synoniem en de gewillige speelbal van gebreken en aftakeling van lijf en brein. En toch hoeft dat soort groot ongerief (tot op zekere hoogte) niet verplicht het geval te zijn.
Onze redactie draagt zijn lezersvolk op fluwelen handen en wenst iedereen een geweldige gezondheid en waar mogelijk een superlang zo niet eeuwig leven toe. Om dat te bewerkstelligen verschijnen er in de blog ook regelmatig pennenvruchten over goede voeding, ondersteunende supplementen en allerhande andere (semi-medische) adviezen voor de oudere blogconsumenten om het leven zo lang en zo goed mogelijk op te rekken. Waarvoor niets dan onverbloemde hulde. Zijdelings kan ook het onderstaande gerangschikt worden in deze altruïstische pogingen om ons aller welzijn en onze houdbaarheidsdatum te bevorderen. Lees het vooral aandachtig en doe er je voordeel mee, maar houd daarbij steeds in het achterhoofd wie de auteur is geweest en in hoeverre het zinvol is om aan diens raadgevingen gevolg te geven.
Het geluk een handje helpen
Hoewel het hebben van enig geluk een enorm grote rol speelt bij de manier waarop we ouder worden, is er ook een behoorlijk belangrijke rol weggelegd voor de wijze waarop we zelf invulling geven aan het laten we zeggen laatste derde of kwart van ons leven.
Als jonge kinderen renden wij nog onbevangen door de Limburgse velden, al dan niet achtervolgd door wilde runderen. De zon scheen nog mild op onze toen nog behaarde koppen en zweet was een begrip dat ons onbekend was, al geurden onze korte broekjes en hemdjes na zonsondergang minder fris dan in de ochtend. Dorst werd gelest aan de bron van het leven en de toekomst lag ons van ver weg luidkeels toe te lachen. Grenzen kenden wij niet of het moesten al die zijn die Nederland van Duitsland scheidden en ook die vervaagden in steeds hogere vaart. Maar Vadertje Tijd is niet te stoppen, ook niet door jeugdige onbevangenheid en zo verminderde langzaam ons tempo en verstomden de stampedes door de groene weiden. We werden volwassen en daarna oud, met alle gebreken van dien. De jeugdige onbezonnenheid werd noodgedwongen ingewisseld voor bedachtzaamheid en de loopschoenen voor een looprekje. Sport brengt niet langer bevrediging en voldoening, maar nog slechts hartkloppingen, spierpijn en een verschoven ruggengraat.
Bij de één begint ieder nog aanwezig lichaamsdeel al pijn te doen vanaf 50 jaar en de ander loopt er met 75 nog bij als een pasgeboren kievitskuiken en springt als een opgewonden veertje door het leven. De goede poetser bijt zijn appeltje nog met zijn eigen tandjes, terwijl de suikerbuiken vaak al jaren lang met een ultrawit porseleinen gebitje aan de slag moeten om nog wat vaste voeding binnen te krijgen. Soms puilt het afdakje voor de reproductie- en afwaterzone zover uit dat men bijna een periscoop nodig heeft om de pot enigszins centraal te raken, terwijl de beter gebouwde oudere jongere nog met een oogverblindend sixpack het strand van Pattaya op zijn kop kan zetten en uiteraard zijn alle tussenvormen ook denkbaar. Waar de één nog nooit een ziekenhuis van binnen heeft gezien, loopt de minder gefortuneerde leeftijdsgenoot er de deur plat en kent alle doktoren en verpleegsters bij de voornaam, breekt al een heup bij de aanblik van een trap en durft zonder zijn rollatortje geen stap meer buitenshuis te zetten. Sommigen hangen daarbij de (wat gemakzuchtige) filosofie aan dat al dat bewegen alleen maar extra slijtage veroorzaakt en de ander de oude ‘rust roest’ wijsheid. Ik noemde gezondheid zojuist een kwestie van geluk, maar het is geluk dat je deels ook kunt afdwingen.
Beter voorkomen dan genezen
Ik ben zelf bijvoorbeeld pas wat later een aanhanger geworden van preventieve medische onderzoeken. Ik had een werkgever die dat promootte en ook vergoedde, maar ik wilde aanvankelijk het noodlot niet tarten en stak dus mijn kop in het zand in de hoop of aanname zo alle onheil af te wenden. Wat niet hielp was dat een goede collega ondanks regelmatige onderzoeken alsnog het loodje legde na een korte tweestrijd met de grote ‘K’, wat mij bevestigde in mijn toen nog onnozele gedachtegoed. In werkelijkheid kan een onderzoek dat eigenlijk preventief bedoeld was, helaas ook de bevestiging worden dat er iets behoorlijk mis is met je body. Er is een aantal aandoeningen die nu eenmaal in het dagboek van je leven geschreven staan met onuitwisbare inkt en bovendien in koeienletters, maar ook die kun je soms de weg afsnijden door ze niet te slim, maar wel te snel af te zijn. Ik ben wat dat betreft geen aanhanger van de predestinatieleer, die ook onder Boeddhisten veel aanhang vindt.
Preventieve onderzoeken zijn dan ook de aangewezen hulpmiddelen voor het omzeilen van de uitgestippelde en doodlopende levensroute. Daarnaast moet je bijvoorbeeld niet als bleekgezicht urenlang in je tanga de zon gaan provoceren, want dat is een op voorhand verloren strijd en draagt alleen maar bij aan de fors stijgende lijn in de huidkanker statistieken. Of tonnen suikerspinnen op de kermis verslinden, terwijl de diabetes je in dikke stralen de oren uitspuit. Bij wijze van spreken dan. Maar natuurlijk ook geen marathon gaan lopen in de verzengende Thaise zon, terwijl de hechtingen nog uit je borstkast moeten groeien na een zesvoudige bypass operatie. Ik zet het wat vet aan, maar een gewaarschuwd mens telt nu eenmaal voor twee. Hoewel wat lichte beweging uiteraard aan te bevelen valt na zo’n heilzame ingreep (bitte fragen Sie ihren Artzt oder Apotheker). Easy does it. En zo zijn er nog wel een paar open deuren om in te trappen. Gemakkelijker kan het soms niet. Wel moeilijker. Denk maar aan notoire veeleters, die consequent met elke maaltijd net een tikje teveel voeding tot zich nemen, maar zichzelf ondanks verwoede pogingen daartoe geen halt kunnen toeroepen. Wat ook geldt voor stevige drinkers, rokers, gokkers en onveilige vrijers. We weten dat we oh zo fout bezig zijn, maar het vlees is zwak en zo is de geest (anglicisme, maar laat maar staan).
Door het ouder worden neemt de natuurlijke productie af van de stofjes die ons lichaam aanmaakt om sterk te zijn en dat gebeurt al vanaf zo’n 30 jaar, een leeftijd die de meeste van ons al lang vergeten zijn. Lichamelijk en geestelijk hollen we vanaf dat moment achteruit, dus soms is het gewoonweg een ongelijke strijd, zonder dat we ons dat realiseren. We denken dat we geen wilskracht hebben, maar het daarvoor broodnodige productieteam in ons (het mannen-) lichaam ligt er gewoon uit of draait nog maar op halve kracht. Daarnaast bevindt dat team zich ook nog eens in die irritante, vaak haperende klier, die het leven van de meesten van ons ooit danig zal verzuren (statistisch feit, geen bangmakerij) terwijl we er in onze jeugd zoveel lol van hadden.
En de geest? Die takelt rustig mee af
Naast de lichamelijke teloorgang gaan we er geestelijk ook al niet op vooruit. We worden wel wijzer en rijper, bedachtzamer en redelijker (nou ja, een aantal van ons dan) maar vergeten ook meer en kunnen niet meer echt veel bijleren. Ik had een collega die na zijn pensioen nog met succes geschiedenis ging studeren aan de dagopleiding van de plaatselijke universiteit. Wij wezen achter zijn rug naar ons voorhoofd, maar het was natuurlijk wel een prestatie om trots op te zijn en maar voor weinigen weggelegd. We moeten hem nu, net als zijn vrouw aanspreken met bachelor of misschien zelfs al master. Hoewel dat ook een kwestie moet zijn geweest van pure wilskracht; we lazen net dat ook die een speelbal is (of kan zijn) van een nalatende hormoonhuishouding. Het kan ook zijn dat hij gewoon een irritante echtgenote thuis had zitten of dat zelf was; persoonlijk kende ik hem niet zo goed.
Gelukkig is het nu ook weer niet zo dat we allemaal willoze trekpoppen zijn in de handen van onze tanende lijven. Nee, het tegendeel is eigenlijk het geval: we kunnen wel degelijk het recht in eigen hand nemen en baas zijn over onze eigen buik en andere nuttige lichaamsdelen om in harmonie met onszelf en onze omgeving tot een gezonde en bevredigende oude dag te komen, ja deze zelfs te leven als ware men nog een gespierde jongeling en niet de door allerhande kwalen geteisterde ouderling.
Lessen van mijn vader
Een maatstaf van hoe je het op dat vlak niet moet aanpakken is voor mij mijn eigen vader geweest. Een hardwerkende man, die al met 14 jaar een dagje per week ondergronds werkte en met 18 jaar al fulltime kolen dolf om zichzelf en de rest van Nederland warm te houden in de toen nog wat koudere winters. En natuurlijk om bij te dragen aan het inkomen van het 22-koppige gezin. Ja, mijn opa was een productief man geweest. Mijn pa was ook een goede zorgzame vader voor zijn drie zoons waarvan ik de oudste was, maar ondanks dat alles hield het huwelijk van mijn ouders niet stand tot de dood hun scheidde, maar slechts tot een hele tijd daarvoor. Als jonge zestiger op vervroegd pensioen zat hij nooit meer lekker in zijn velletje en dat ging knagen aan zijn geest, maar ook aan zijn lijf. Mens sana in corpore sano maar ook andersom. Je kunt die twee elementen nu eenmaal niet los van elkaar koppelen.
Hij ging dat besef te lijf met allerhande tactieken die ik destijds eerder als wanhoopsdaden betitelde, hoewel ik hem wel erin ondersteunde waar ik kon. Lopen ging hem steeds wat minder af, ondanks het feit dat hij in jongere jaren samen met mijn moeder heel wat schoenzolen had afgefakkeld op de mooie Limburgse paden. Dan maar op de fiets, tot zijn evenwichtsstoornissen daar ook een einde aan maakten en hij bij tijd en wijle per ziekenwagen en zonder zijn fiets in het ziekenhuis of thuis onder de blauwe plekken afgeleverd moest worden. Weer een illusie armer en een verstuiking of schaafwond rijker. In zijn verdediging moet ik wel opmerken dat aan zijn lijden ook een in zijn hoofd gesitueerd, lichamelijk ongemak schuld was. Iets met vocht in de hersenen en bijbehorende overdruk. Het gecombineerde pakket van allerhande misère in zijn leven vormde nu eenmaal geen basis voor een comfortabele oude dag.
Dus ging hij via Tell-sell allerlei fitness apparaten bestellen, aangeprezen door topfitte krachtpatsers als Chuck Norris, maar die voor hem niet zo goed werkten als voor zijn rolmodellen. Hij kocht ze voor de volle mep om ze dan kort daarna maar weer door te schuiven naar een op een koopje beluste buurman, waarna weer het volgende wondermiddeltje over de vloer kwam. Altijd stond er wel weer een nieuw apparaat in zijn wat liefdeloze flatje, het laatste uit de serie nu (eveneens ongebruikt) bij mij in de kelder. Uiteindelijk konden al die spier- en conditie versterkende machines geen vuist maken tegen zijn teloorgang en zo zagen wij onze vader verder en verder wegzakken, al deden wij en Chuck Norris cs. nog zozeer ons best om het onvermijdelijke af te wenden. Kort na zijn 77ste verjaardag namen we voorgoed afscheid van hem. Hij was er in tegenstelling tot Chuck niet veel fitter op geworden.
Hoe pijnlijk het verlies van een ouder ook is, ik had er een paar wijze lessen uit getrokken. Levenslessen natuurlijk ook door zijn bezielende vaderschap, maar ook hoe niet te strijden tegen het ouder worden.
Samengevat: leef een gezond en gelukkig leven als het nog niet te laat is en begin niet aan een inhaalslag als het al kwart voor twaalf is.
Run buddy, run! Maar loop jezelf niet voorbij
Nu loop ik zelf, anders dan mijn vader, al mijn hele leven te sporten, daar waar zijn sport carrière zich beperkte tot die wat langere wandelingen met mijn moeder. Door sommigen, waaronder mijn moeder ook sport genoemd en ondanks de positieve uitwerking op lichaam en geest is het (niet alleen in mijn optiek) geen sport pure sang. Badminton, boksen, jogging deed ik zelf en als rode draad: fitness, in de aanvangsjaren bodybuilding genoemd, een begrip dat de indruk kan wekken dat hier een Arnold aan het woord is, maar niets is minder waar. Bij sport, om het even welke, is consistentie bepalend. Een jaar stoppen, doet (bijna) alle progressie wegsmelten als een te groot waterijsje in de hete Thaise zon; is zo weg en alles wat overblijft, is een natte plakkende vlek op de stoep die echter ook zo weer opdroogt. En hoewel het lichaam zo vriendelijk is zich te herinneren dat je ooit gesport hebt, is het toch meestal een kwestie van één stap vooruit en twee achteruit, of op zijn minst weer eentje. Koppel daaraan de tanende hormoonhuishouding en pijntjes en griepjes en alle andere ongemakken en je kijkt aan tegen een flinke uitdaging als herintredende sportman, ook al zit het sporten meer in je systeem ingebakken dan bij een debutant.
Verwacht van mij dan ook vandaag geen instant formule voor grote fysieke progressie. Maar ook geen oproep om de handdoek in de ring te smijten en maar bij de pakken te gaan neerzitten. In de gym is de kracht nog wel gebleven, maar het uithoudingsvermogen verminderd. Andere boomers zijn net fitter, maar minder sterk. De één trekt zich met ogenschijnlijk gemak tien keer op, terwijl ik zelf als een versteende stokvis onder aan de rekstok blijf hangen zonder mijn lijf ook maar 1 cm de hoogte in te tillen. Bewaar echter bij het lezen altijd in het achterhoofd dat ik geen autoriteit ben of heb in de geneeskunde, biologie, geriatrie, antropologie, fysiotherapie, sportkunde of andere hier aan gelieerde disciplines. Als altijd schrijf ik gewoon een intuïtieve anekdote, met enige amusementswaarde waarmee men kan aanvangen wat men wenst, die echter niet verward moet worden met een steekhoudende leidraad voor de lezer om klakkeloos te volgen. Houd daar uit zelfbescherming altijd rekening mee en claim straks geen morele of pecuniaire compensatie als door mij hier aangewakkerd enthousiasme leidt tot spierpijn of erger.
Blijf optimistisch, blijf actief en sluit je zelf niet af van mogelijkheden. Zoek een partner in crime die je meesleept of die jij kunt meeslepen. Ik ga naar de gym met mijn kleinzoon, als hij niet te druk is met zijn eigen leven of ik ga in de hitte van Thailand joggen met mijn vrouw, die mij inmiddels tiendubbel en dwars de baas is in die discipline, maar ze heeft dan ook geen falende prostaat (de mijne werkt ook nog wel, maar niet meer zo hard als vroeger) of versleten knieën en aanverwant. Stop niet je abonnement bij de lokale Basic-Fit, als je eens een dip, blessure of tijdgebrek hebt, want als je dat doet, sluit je definitief een hoofdstuk af.
In Udon kan ik gewichten gaan tillen bij de militaire basis voor 50 baht per sessie, maar doe dat bijna nooit. In plaats daarvan sleep ik bij aankomst in ons huisje steeds mijn eigen homestudio het terras op om mij vervolgens een paar keer per week in de vroege ochtend of late avond in het zweet te werken met mijn Lazada gewichtjes, de lokale bevolking die hoofdschuddend en verbaasd door de schutting gluurt imponerend met mijn stupide activiteiten, want op het platteland is de fitnessrage nog niet zo diep doorgedrongen als in de grote stad. Al is het land ook niet zo plat meer in onze amphur. Afhankelijk van de temperatuur ben ik het vaak met de hoofdschudders eens, maar ik ga stug door. En soms ook niet, want ook mijn lichaam roept regelmatig luidkeels om de halters er bij neer te gooien, wegens oververhitting en -vermoeidheid. Niettemin hoor ik in het kamp thuis van de voorstanders van krachttraining als beste remedie tegen het ouder worden. Ik ben zeker geen tegenstander van de aanbidders van cardio- of duursporten, ook niet in de hitte van Thailand. Toen ik als 50-plusser van rond de 100 kilo nog halve Marathons liep in Nederland was ik voor mijn doen onnoemelijk viriel, wendbaar en in balans. Krachttraining geeft weer andere voordelen (voelbare, zichtbare, maar ook onzichtbare). Het is als religie, iedereen heeft de eigen onbetwiste wijsheid in pacht. Het beste zal wellicht een melange van de beide stromingen zijn. Niemand zal willen ontkennen dat wie zich lichamelijk fit voelt daar ook geestelijk wel bij vaart.
Sport maakt meer kapot dan je lief is
Al zijn er altijd enkelingen die vinden dat sport onnodige slijtage aan het lijf veroorzaakt, vermoeit, tot blessures leidt en zonde is van de tijd. Dat soort argumenten is volgens mij eerder ingegeven door gebrek aan energie dan wetenschappelijk onderbouwd. Er zijn in feite weinig grenzen aan wat een mens kan presteren, ook een mens dat niet meer 100% gezond of compleet intact is. Kijk maar naar de paralympische spelen. Een sport-medisch advies vooraf is hoe dan ook een must, al zullen de meesten gewoon op hun gevoel afgaan. Dat laatste propageer ik niet, ondanks dat ik het zelf zo aanpak. En wees
voorzichtig op de dansvloer, de al dan niet elektrisch ondersteunde fiets of zelfs tussen de lakens; we lazen hier onlangs zeer uitvoerig dat het breken van de heup voor de aangesproken populatie einde oefening kan betekenen. Dit is geen bangmakerij of ongevraagde onwaarheid, maar een door de redactie oprecht en terecht uitgedeelde correcte en levensverlengende zo niet -reddende hint. Het staat iedereen hier vrij om te geloven wat hem of haar het beste uitkomt. Misschien is er zelfs ergens een internetpublicatie te vinden die deze geheelonthouding, deze afwijzende visie op sport (voor ouderen) kan bevestigen. Voor iedere afwijkende persoonlijke mening is er wel een steunbetuiging te vinden in het altijd gewillige internet. Uiteraard ben ik mij ervan bewust dat sommige lezers gewoon niet meer KUNNEN sporten omdat ze inmiddels door het vergevorderde leven zo zwaar gehavend zijn dat het geen kwestie meer is van onwil, maar gewoonweg van onmogelijkheid. Ik ben dan ook zeker geen sport missionaris en deel hier gewoon mijn eigen mening in een blogje, ik sport voor mezelf en zal verder nauwelijks waarnemen of andere blogbezoekers dat ook doen, of nu gauw gaan doen, tenzij ze dat hieronder met ons delen. Van hopen om een aanzetje, een milde aanmoediging te geven zoals onze redactie dat ook regelmatig doet, ben ik echter ook niet vies.
Bidden of werken?
Mochten deze blogs ooit spontaan verstommen, kan het zijn dat het in de wind slaan van mijn eigen ‘advies’ daar een cruciale rol in heeft gespeeld, want ik schrijf dit ook om mezelf weer te herinneren aan de noodzaak van een sportief leven en vooraf een kort bezoek aan een (sport-) arts, om te vragen of daar geen persoonlijke bezwaren tegen bestaan.
Wie eens in de buurt is (Limburg of Udon) nodig ik dan ook van harte uit voor een wandeling, een rondje lopen of wat gewichten tillen, want voor mij heeft een gezamenlijke aanpak zoals gezegd altijd beter gefunctioneerd dan de eenzame, vaak onrechtvaardige en uiteindelijk niet te winnen strijd tegen de veroudering. Maar we hebben het wel geprobeerd en dat is het beste wat we kunnen doen. Men kan natuurlijk ook de gemakkelijke route kiezen en volledig (en herhaaldelijk) inzetten op een gunstige loting bij reïncarnatie of op een aangename positie in het christelijke hiernamaals (ook wel hemel genoemd, vermoedelijk ergens hoog gesitueerd tussen het aardoppervlak en de stratosfeer), nog maar te zwijgen over de variant voor onze moslimvrienden, die helemaal met de neus in de boter vallen na overlijden al zou de manier waarop daar een rol in kunnen spelen. Ik weet het niet. Ik houd niet van heilige geschriften.
Helaas voor hun allemaal is er nog nooit en nimmer een steekhoudende aanwijzing geweest dat dit geen kansloze verwachtingen zijn, maar dat mag hun pret gelukkig niet drukken. Het klassieke door mij aangehangen carpe diem sluit meer aan bij de realiteitszin al moet ik toegeven dat de fictieve regelingen minder inspanningen behoeven, behoudens een strategisch gepreveld of zelfs maar gedacht weesgegroetje dan wel een wierookstaaf op het juiste moment aangestoken en een lotusbloem geplukt, namelijk als ‘de kosmos’ net openstaat voor dergelijke futiele steekpenningen. Donaties in de collecteschaal en een klont kleefrijst in de monnikenmand zijn ook alom erkende en geapprecieerde alternatieven voor het arrangeren van een vermeende gezegende overgang. Het ligt er allemaal maar net aan waarvoor men kiest. Wie nog redelijk in orde is, gaat/blijft misschien beter fysiek wat aan de gang en wie al half op apegapen hangt, heeft misschien geen andere keuze meer dan de onzekere vlucht in comfortabele fantasieën. De miljarden gelovigen die deze aardkloot draagt kunnen immers niet allemaal ongelijk hebben.
Over deze blogger
- Khun Rick dateert van 1959 (momenteel 65 jaar), opgegroeid en nog steeds woonachtig in Zuid-Limburg. Na 40 jaar ambtenarij nu al bijna 5 jaar met vervroegd pensioen. Komt sinds 2001 regelmatig als toerist in Thailand, maar leerde zijn vrouw in Nederland kennen en is met haar vaak te vinden bij schoonmoeder in Udon Thani. Samen reizen is zijn passie, eten (helaas) ook en sporten een noodzaak. En natuurlijk schrijven: vroeger serieus en nu luchtiger.
Lees hier de laatste artikelen
- Cultuur9 januari 2025Het leven van een sugar babe in Bangkok
- Cultuur5 januari 2025Die Avond onder de Tamarindeboom
- Cultuur3 januari 2025De Amulet
- Cultuur30 december 2024Murphy, pech, geluk, karma? De (on-) zin van statistiek
Dank voor je persoonlijke beschouwingen op het al dan niet ‘gezond’ ouder worden, Rick! Als relatief fitte 79-jarige mag ik me vast wel ervaringsdeskundige noemen op dit thema. ‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’: het één staat niet los van het ander. Wanneer ik in Nederland of Thailand (Chiang Rai) op de fiets stap voor een flinke trip, is dat niet alleen een fysieke inspanning maar zeker ook een geestelijke – het is het hoofd dat besluit wanneer het ‘genoeg’ is. Soms doet het eerste uur alles pijn, zegt het oude lijf ‘ga toch terug, man’, maar besluit het ietwat koppige hoofd niet te luisteren, en kom ik uiteindelijk toch terug met een dikke 100 km op de klok (en een brede grijns op het gezicht…….). De voldoening is de grootste beloning!
Je houdt bewegen, sporten, niet lang vol zonder voldoende motivatie. Wanneer je het eigenlijk niet leuk vindt maar het alleen en uitsluitend doet om gezond te blijven is het lastiger vol te houden dan wanneer je er plezier in hebt. Dat heb ik met het fietsen, ik vind het geweldig, heerlijk om te doen, en dat het gezondheidsvoordelen oplevert is dan mooi meegenomen.
Hardlopen, ‘joggen’, heb ik ook geprobeerd. In een periode waarin ik doordeweeks in Brussel woonde ging ik in de winter, als alternatief voor het fietsen, ‘s avonds door ‘mijn’ heuvelachtige buitenwijk rennen. Ik kon er echter niet de motivatie – ik vond het niet ècht leuk – voor opbrengen die ik voor het fietsen had, en toen ik wat door het lopen veroorzaakte last van m’n knieën begon te krijgen was de stap om ermee te stoppen geen grote. Iets dergelijks heb ik ook met de ‘fitness centers’, de sportscholen, gyms, of hoe je het ook noemt – ik hou het nooit lang vol, ben gewoon onvoldoende gemotiveerd. Een sleutelwoord dus, motivatie!
Bedankt voor je fijne aanvulling Cornelis!
Motivatie en fun zijn zeker sleutelwoorden. Ik had het met badminton: spannend, actief, sociaal en was er tamelijk aan verslaafd, tot een knie het begaf….
Dan is de fiets een veiliger alternatief tenminste als je overwegend overeind blijft. Ik vind dat laatste wat beangstigend, maar ik denk dat het een kwestie is van gewenning. Oefening baart kunst, ook in het hoofd.
Mijn oprechte felicitaties met sportieve instelling en prestaties, een voorbeeld voor leeftijdsgenoten en 10 of 20 jaar jongeren.
Amerikaanse onderzoeker en journalist Dan Buettner stelde 20 jaar geleden 5 blauwe zones in de wereld vast: 5 zones waar mensen (veel) ouder worden dan gemiddeld. De zones zijn Okinawa, een Japans eiland, Loma Linda in Californië en het schiereiland Nicoya van Costa Rica. Europa heeft er twee: het Italiaanse eiland Sardinië en het Griekse eiland Ikaria.
Er zijn 9 kenmerken die de Blue Zones gemeen lijken te hebben. Dit zijn ze:
Een goede vriendenkring
Familie en vrienden op de eerste plaats
Tot een groep behoren
Weinig stress
Natuurlijke beweging
Elke dag een doel hebben
De 80-20 procent regel (hierbij eet je 80 procent van de tijd gezond en mag je de andere 20 procent doen wat je wil)
Plantaardig voedsel en veel bonen
Een glaasje wijn.
Geen woord over fitness.
Leuk dat er iets over levensstyle gaat in de genoemde gebieden maar zou het kunnen dat bepaalde genen en vervuiling gedurende het leven ook nog een handje hebben geholpen om zulke statische zaken te kunnen produceren?
En wat heb je überhaupt aan statistische cijfers?
Ik weet wel haast zeker dat er nu of tzt met genkennis en Ai per persoon te bepalen is wat je persoonlijke maximum leeftijd wordt en dan wordt de interessante vraag of mensen dat willen weten of toch ook maar liever een leven zonder een exacte aftikklok willen.
Nou, je kunt uit statistische cijfers een hoop kennis verwerven. En er je voordeel mee doen. Ik denk dat veel mensen met roken gestopt zijn of er niet aan begonnen zijn toen uit onderzoek het verband tussen roken en longkanker bleek. Maar nog steeds roken er mensen en die weten dat dat risico’s met zich draagt.
Een groot deel van het beschrevene in de posting is gebaseerd op wetenschappelijk medisch onderzoek dat vervolgens als advies aan patienten wordt verteld door doktoren.
Ik geloof niet zo in de voorspellende waarde van genkennis en AI. Dat zal ongewtijfled gepaard gaan met ruime marges waar je uiteindelijk niks aan hebt. Als de gemiddelde levensverwachting van een Nederlandse man 84 jaar is, weet je dat je vanaf je 84ste blij moet zijn met elke dag die je gegeven is. Daar heb ik geen AI voor nodig. Wat anders is of je op je oude dag zoveel als mogelijk gezond bent. En AI gaat niet zorgen voor vrienden en familie en sociaal contact.
In verschillende niet gefinancierde onderzoeken blijkt dat de blauwe zones een broodje aap verhaal is om de gemiddelde mens aan te sturen naar een bepaalde voedingswijze van de voedselindustrie.
Als voorbeeld de door dietistes nog steeds gewaarderde schijf van 5 die dus totaal niet klopt.
Belangrijkste om ouder dan gemiddeld te worden is Voeding ,
Geen plantaardige olien, waar de Tescos en BigC mee vol liggen maar koken etc in echte boter [grassfed],olijfolie en cocusnootolie.
Geen bonen ,maar proteinerijk voedsel zoals ,ribey,tenderloin ,kipfilet en verse vis met verse groente zoals broccoli en bloemkool en peterselie.
Een product als Malaa te koop oftewel Bitterlemon zeer gezond voor hart en bloedvaten en maag en darmen minimaal 2x per week in de soep ook kant en klaar te koop in zakjes bij bepaalde straatstalletjes.
Het belangrijkste in deze zogenaamde blauwe zones en de rest van de wereld is het sociaal contact met de gemeenschap of regio waar men woont hieronder word verstaan zeer uitgebreide families [Costa Rica etc .
Contact met jongere en oudere mensen waarbij jongeren met hun energie ook ouderen weer energie geven.
Algemene conditie is elke dag in de heuvels lopen b.v. naar de groentetuin zoals in Sardinie en Japan,
en smorgens vroeg opstaan 05.00 en vroeg gaan slapen 20.00 voor de interne biologische klok
Onderzoek in japan onder 500.000 mensen over een tijdsperiode van 30 jaar wijst uit dat wanneer je 30 minuten gaat wandelen net voordat de zon opkomt dit zeer goed is voor je algehele gezondheid en het immuumsysteem met meer dan 50% verhoogt en deze personen kregen hierdoor veel energie voor de rest van de dag.
Vooral in Thailand met de hogere temperaturen is het een aanrader om smorgens om 05.00 een wandeling van 30 minuten te maken en je zult je als herboren voelen.
Rennen of fietsen in de hitte is zeer af te raden en geeft zeer veel stress aan het inwendige organen van de mens ,start deze activiteiten net voor zonsopgang tot max 09.00 uur als je gezond oud wilt worden.
Gewichtstraining kan goed zijn maar thai chi en yoga zijn beter ,kijk b.v. naar dieren katten met rekken en strekken van het lichaam train je ook je spieren.
Belanrijk voor het brein is elke dag 2 zachtgekookte als het kan biologische eieren.
In het vloeibare eigeel van eieren zit de stof Choline ,deze stof zorgt ervoor dat de signalen in de hersenen blijven bestaan zodat bij eigen ervaring van meerdere ouderen beginnende dementie werd teruggedrongen en de personen aldaar weer helder van geest werden.
Het belangrijkste is sta altijd positief in het leven en geniet van het mooie Thailand of je nu woont in Bangkok ,Pattaya of de Isaan overal kun je elke dag genieten van het mooie weer en de vriendelijke mensen.
TIP; Probeer eens een week te glimlachen naar eenieder die je ziet tijdens een wandeling of gewoon in de 7/11 je zult zien dat mensen terug glimlachen.
Of een vergissing jouwzijds of de ander thais persoon geef een knikje en glimlach de ander zal dit ook doen en eenieder gaat tevreden zijns weegs hierdoor ga je je veel beter voelen in het dagelijks leven in Thailand en ondervind je geen stress meer waardoor het stresshormoon verdwijnt of minder word in je lichaam en na verloop van tijd je hoge bloeddruk minder word of is verdwenen.
Carpe diem,
Pluk de dag
Weer prachtig verteld Rick en hopelijk zijn er een paar bloglezers die al met het idee rondliepen door jou over de streep getrokken.
Ik heb voor mijzelf een serie oefeningen in mijn dagschema ingepast,op YouTube vindt je oefeningen speciaal voor senioren er zijn zelfs heel effectieve oefeningen die je zittend op een stoel kan doen.
Als je begint ga dan niet forceren maar bouw het langzaam op,je hoeft ook geen halters van 20KG te kopen, 5 KG is meer dan genoeg.
En tot slot informeer je over voedingssuplementen dat is echt heel belangrijk omdat je op latere leeftijd niet alle benodigde voedingsstoffen zoals calcium meer voldoende opneemt.
Bedankt voor het compliment Geert. Jouw reacties zijn altijd een verademing en geven mij de drive om door te schrijven op en voor dit forum. Ik lach mezelf vaak kapot als ik aan het oreren ben op mijn telefoontje en wil die ongein graag delen met de mensheid van de Thailandblog.
Goed en evenwichtig eten is zeker een wezenlijke ‘aanvulling’ op sporten en dat laatste natuurlijk altijd met inachtneming van je capaciteiten aan de start.
Je kunt natuurlijk zoals ik net las ook verkassen naar een zogenaamde blauwe zone en daar zonder sport maar wel met natuurlijke beweging het eeuwig leven nastreven. Een aantal positieve elementen zul je er als expat natuurlijk missen want zo zonder vrienden en familie kan ook daar het leven stressvol zijn. Maar als je tot je dagelijks doel maakt om in je uppie elke dag wat bonen met een glas wijn (of sake) weg te spoelen pak je toch een paar van de essentiële kenmerken mee.
Helaas klopt het niet wat je zegt Chris. Je slaat de plank volledig mis. Fitness en het creëren van spieren, of het behouden daarvan is een van de belangrijkste longevity strategieën. Cardio is ook belangrijk. Dat verzin ik niet zelf, maar dat komt van de echte specialisten over dit onderwerp die ik al jaren volg en ik heb ook vrijwel al hun boeken gelezen zoals Dr Peter Attia https://peterattiamd.com/ maar ook Dr. Rhonda Patrick https://www.foundmyfitness.com/ en natuurlijk Andrew Huberman – Neurowetenschapper https://www.hubermanlab.com/ De belangrijkste expert op het gebied van fitness is Dr. Layne Norton. Het zijn allemaal topwetenschappers die de laatste inzichten hebben en alles op basis van wetenschappelijk onderzoek. David Sinclair is ook een aanrader, alhoewel hij wat meer bezig is met supplementen.
Goed verhaal Rick, en je hebt het begrepen. Dus voor iedereen: ‘wordt wijzer en ga aan het ijzer’. Als je een jaar lang regelmatig je spieren traint en je stopt daarmee heeft je lichaam daar nog 4 jaar profijt van.
En er bestaat ook nog zoiets als spiergeheugen: https://www.fit.nl/spiermassa/spiergeheugen
Nog even ter aanvulling over het profijt van sport en met name krachttraining, zeker bij ouderen, ik heb recentelijk een Dexa-scan laten maken – https://www.mmc.nl/radiologie-nucleaire/aandoeningen-en-behandelingen/dexa-scan/
De specialist was zeer verbaasd, had bij een ouder iemand zelden zo’n hoge botdichtheid gezien. Het mooie resultaat van vele jaren aan het ijzer.
Respect daarvoor!
Ja Peter, ik ben zelf ook meer een aanhanger van de ‘krachttraining filosofie’ wegens de uitvoerig beschreven en bewezen erbij horende voordelen, maar vooral ook omdat ik het zelf zo aan den lijve ervaar. Cardio als welkome, belangrijke en goede aanvulling, maar als je daar niet de energie of mogelijkheid voor hebt en je dus moet kiezen, kies dan voor de spieren, Zoals ik ook al aangaf in mijn infotainment, wie in het www iets wil vinden om het tegenovergestelde te beargumenteren vindt altijd wel wat, al moet je er soms 20 jaar voor terug in de tijd gaan zoeken
Moderator: te veel typefouten
Jij hebt echt gelijk Peter.
Mijn hele leven al doe ik aan fitness, nu op mijn zeventigste zijn de halters die ik gebruik een pak lichter dan vroeger. Tweemaal per week gaan fietsen aan een pittig tempo en niet overdrijven met eten. Het resultaat daarvan zie ik vooral in de spiegel, en dat maakt mij heel blij. Een week zonder training zorgt bij mij altijd voor gewichtsverlies, dat is dan wel spier en geen vetverlies. De aftakeling kunnen we inderdaad niet stoppen, wel het proces vertragen. De huid word slapper, de spieren kleiner, kracht minder, het haar dunner …..Ik ben nog steeds fier met wat de spiegel me toont. Het middel wordt breder doordat we meer vet krijgen in de buikholte bij het ouder worden. Als de buikomtrek groter is dan de heupomtrek dan zijn er echter al heel veel spieren verdwenen. De kwaliteit van de spiegels is wel blijkbaar minder goed dan vroeger.
Top Chris. Ja, er is van alles te vinden over dat thema. Het is maar net wat je vinden wil.
Een goed verhaal, Rick! Daar kunnen we het nodige van leren.
Ik wil nog een paar aanvullingen geven, die jouw verhaal niet onderuit halen maar wel wat relativeren.
Levensverwachting en gezondheid worden bepaald door erfelijkheid, levensstijl en omgevingsfactoren. Aan die eerste en derde factor kunnen we weinig doen, wel aan die tweede factor waar dit verhaal over gaat. Geluk en gezondheid beïnvloeden elkaar wederzijds.
Een belangrijke factor is welvaart. De twintig procent welvarendste mensen leven zo’n 7-9 jaar langer en genieten zo’n 25 jaar langer een betere gezondheid als de 20 procent minst welvarende groep. De redenen daarvoor kunt u zelf bedenken.
Vermindering van welvaartsverschillen zal hoogstwaarschijnlijk de grootste invloed hebben op gezondheid en levensverwachting. Dat is in geringe mate een individueel en in grotere mate een maatschappelijk probleem.
Bedankt voor de zinvolle en constructieve reactie, Tino. Zoals je weet en ik ook altijd aangeef, schrijf ik intuïtieve verhaaltjes op, waaraan vaak de structuur en wetenschappelijk verantwoorde diepgang wat ontbreekt. Ter compensatie probeer ik te amuseren en geef mij (en ook anderen, zij het onherkenbaar gemaakt) ook regelmatig bloot. Jouw inzichten vind ik dan ook een goede aanvulling die niet alleen zeer welkom is maar ook nog eens mijn grote schrijfinspanningen beloont.
Moderator: te veel typefouten.
Duidelijk verhaal Tino Kuis
Je duiding over erfelijkheid, levensstijl en omgevingsfactoren zijn natuurlijk doorslaggevend.
Je leven lang om duidelijk te zijn.
Je stelling over welvaart en de voordelen daarvan heb ik weliswaar zo mijn ideeën over de plafondhoogte.
Voor vele is welvaart wat door middel van arbeid vaak verkregen wordt nu net een reden om de stoelpoot onder gezondheid weg te zagen.
Helaas hebben de meeste van ons het woord TE voor velen zaken in het leven staan al dan niet vrijwillig.
Heb in mijn leven van alles als ‘gezond’ voorbij zien komen, Moeder Natuur denkt er vaak anders over.
Wie sport en vooral dat graag doet en er zich goed bij voelt moet dat zeker doen. Of je daar enig voordeel uit haalt is nog maar de vraag. In het WZC van mijn tante zit het vol 90 + vrouwtjes. Denk niet dat daar eentje bij is die ooit aan sport heeft gedaan. Ze hebben ook nooit specifieke dingen gegeten of juist niet gegeten.
Alles zit in de genen. Sommige mensen verzorgen zich als geen ander maar leggen het loodje voor ze 60 zijn.
Ik kan de 70 + oude rokende en zuipende knarren in Pattaya niet tellen.
Maar zoals mijn huisarts zegt…sommige mensen mogen zich niets veroorloven en anderen mogen zich nu eenmaal alles veroorloven. In het leven heeft alles veel te maken met geluk en dat geldt zeker niet alleen inzake gezondheid.
ja, dat een bekend verhaaltje en daar word ik ook altijd erg moe van. De buurvrouw van mijn oom zijn tante die kent iemand en daar de kapster van rookte als een schoorsteen en werd 93 jaar. Leuk, maar dat zijn uitzonderingen. Er zijn ook mensen zoals een van mijn beste vrienden die op zijn 38ste dood ging aan kanker, rookte niet en was een sportman. Maar het gaat om de gemiddelden en niet om de uitzonderingen. En het gaat er ook om hoe je oud wordt. Met of zonder parkinson of alzheimer. Tot hoelang kun je zelfstandig wonen.
Actueel onderzoek toont aan dat genetica, maar slechts 20% van de invloed heeft op hoe gezond we oud worden, terwijl leefstijl een veel grotere rol speelt. Mensen met een ongezonde leefstijl hebben een 78% grotere kans op vroegtijdig overlijden, ongeacht hun genetische aanleg. Daarentegen kan een gezonde leefstijl de nadelige effecten van genetica aanzienlijk compenseren. Bron: https://english.elpais.com/health/2024-06-26/macro-study-shows-that-a-healthy-lifestyle-can-compensate-for-genetics.html
En Fred als je wat beweerd kom eens met een bronvermelding, want ander is het allemaal onderbuikgevoelens.
Bedankt Fred!
Reëel beschouwd zal een goede en wellicht ook nog sportieve levensstijl een positieve uitwerking hebben op je gezondheid en misschien levensverwachting. Nog waarschijnlijker op het welbevinden. Maar zonder garantie en de luiwammes of geluksvogel kan je uiteraard overleven. Mijn vroegere loopguru zwoer bij 10 km joggen per dag onder het uur. Iedere dag voor een gezond en bijna oneindig leven. Tot hij bij dat joggen door een te snelle auto beide benen kreeg afgereden. Ik woonde de lezing bij van een dikke meneer in een rolstoel die op zijn 60ste aan kanker overleed en zijn theories niet zelf kon bewijzen.
Hi Rick,
deze mede Limburger is het totaal met je eens. Hoop dat dit andere inspireert met lichaam en geest bezich te zijn. Het maakt in principe niet uit wat je doet, mijn ervaring is dat het zich terugbetaald. Ik sport mijn bijna mijn heelleven al. Heb gebokst en ben 40jaar boksleraar geweest, heb veel gejogd en gemountenbiked (vooral in de Limburgse bossen) weer of geen weer.
Verder leef ik met in mijn achterhoofd genoeg is genoeg, ik drink een biertje omdat ik het lekker vind en nooit te veel, dit betreft ook eten etc.
Ben zeer vaak aan mijn benen geopereerd het begon met een meniscus en later enkele fouten door de chirurg waardoor ik ook een knieprotese heb. Ook aan mijn armen en handen diverse malen geopereerd, dit na een ongeluk met de mountainbike. Na een operatie thuis een ernstige long embolie gehad. Echter altijd door blijven sporten (dit op advies en begeleiding van artsen etc) Ik herstelde altijd zeer snel, voorbeeld voor een ernstige longembolie staat een herstel periode van 6 maanden. Tot verbazing van de artsen was ik na 3 maanden herstelt. Dit was volgens hen omdat ik altijd bezig was met het sporten.
Nu zullen er wel enkele denken eea is ook ontstaan door het sporten. Dat kan zijn maar het sporten heeft mij meer gebracht en geeft het nog steeds. Ben 6 dagen in de week lekker bezig met mijn lichaam, lopen, hometrainer, fitness en boksen Een mooie variatie voor mij en verder geestelijk lekker bezig blijven. Kan het iedereen aanraden maar vergeet ook niet te leven blijf relaxt en positief
Ik voel mij er heerlijk bij en wat de tijd geeft we zien wel.
Sjun verhaal Fons, eigenlijk het soort inspirerende reacties dat ik met mijn persoonlijke vertelling los wilde maken. Nu hebben we beide terug geblikt op een belangrijk deel van ons leven, een deel waar we nog steeds achter staan en blij mee zijn. Veel sporten geeft uiteraard ook wat meer kans op blessures, waar gehakt wordt vallen nu eenmaal spaanders. Mijn grootste passie was altijd badminton, gewoon omdat het zo spannend was. De kick van vechten om de overwinning, ondanks het feit dat ik in feite een logge en technisch onbekwame speler was, maar op mijn niveau kon ik mij heerlijk uitleven en won menig partijtje (uiteraard op recreanten level) in de club of op het werk waar we ook een competitie hadden, tot en met mijn laatste werkdag. Ik kreeg nog een mini beker als oudste deelnemer…
Gebokst heb ik niet lang, eigenlijk maar een dik jaar voor ik met fitness begon, maar het is een fantastische en hoogst intensieve sport met bezielende trainers (in mijn geval de familie Hendriks van BVS). Als ik langs de plek wandel waar destijds het gymhalletje stond denk ik in detail terug aan die fijne tijd. Ik was een recreant, geen wedstrijden en geen slagen naar het hoofd maar mocht wel eens in de ring tegen jonge wedstrijdboksers. Wat een wereld van verschil: je kon ze gewoon niet raken terwijl ikzelf een mitrailleurvuur aan stoten ontving…gelukkig niet op mijn kop. 40 jaar trainer: een diepe buiging Fons.
Blijf actief en blijf fit en leef een geweldig leven, ondanks de pijntjes. Het zijn maar battle scars.
Dit zijn allemaal prima verhalen maar ze gaan alleen op voor de meer welvarende mensen die zich goede voeding, een gezonde omgeving, meer vrije tijd en meer lichaamsbeweging kunnen veroorloven. Dat geldt dus niet voor iedereen. Op veel plekken in de wereld is dat niet mogelijk en zijn met name omgevingsfactoren van veel groter belang voor gezondheid en levensverwachting.
Dit is toch thailandblog? In het noorden van Thailand is, zeer waarschijnlijk door de luchtverontreiniging, tweemaal zoveel longkanker als in de rest van het land. En als je 7 dagen per week, 50 weken per jaar, 10 uur per dag zwaar en gevaarlijk werk moet verrichten voor een laag loon dan is een gezonde levensstijl zoals hier terecht bepleit bijna onmogelijk.
Ik werkte in de zeventiger jaren als arts in Tanzania, in een stadje genaamd Mpapwa, dicht bij de hoofdstad Dodoma. Ik deed onderzoek naar levensverwachting. In Mpapwa was de levensverwachting 60 jaar en de kindersterfte (tot 5 jaar) 5 procent. Maar er waren veel dorpen met een levensverwachting van 45 jaar en een kindersterfte van 40 procent. Armoede was de oorzaak van deze cijfers: slechte voeding, schaars schoon drinkwaer, slechte behuizing, en natuurlijk malaria en diarree.
Ik wil wat verder kijken dan de (misschien wat egoïstische) blik van de welvarende mens, waar ik overigens ook bij hoor.
Zeker prima verhalen Tino.
Persoonlijk geloof ik niet zo in die armoede gerelateerde verhalen als het over sport en voeding gaat. Gezond eten is goedkoper dan ongezond eten. Sporten kan voor niks (lopen, krachttraining met lichaamsgewicht, etc.).
Natuurlijk is er armoede en wanhoop in de wereld maar of dat ook de remmende factor voor het volk van deze blog moet zijn betwijfel ik.
Een fijne dag toegewenst.
Als vroeggepensioneerde naar en in Thailand volg ik Thailandblog al zeker 20 jaar en ik kan alleen maar zeggen dat de laatste tijd veel aandacht is voor een goede leefstijl door middel van voeding en supplementen, bewegen en matigheid. Vooral dat laatste is van belang. Een gezonde levensstijl is veel groente en wat fruit daags, veel minder koolhydraten en vetten, maar meer proteïnes. En zo gauw de kleine piet van bovenaf niet meer te zien is wordt nog minder van alle nog meer noodzakelijk. Bedenk ook dat na 20 jaar de dood ook nadert, dus geniet zo lang nog kan, en blijf matig.
Ik ga je advies zeker volgen, Henk en de dood een loer draaien.
Ik ben bang dat ondanks sporten en gezond leven de dood niet geeft om een gedraaide loer: https://www.gedichten.nl/nedermap/poezie/poezie/32641.html
Ook de dood is met de tijd mee geëvolueerd, Wim.
En anders terugvallen op plan B, namelijk bidden en de collecteschaal spekken. Met kleefrijst of cash.
“….volg ik Thailandblog al zeker 20 jaar…” Dat zou me verbazen en de reden zal volgende maand wel duidelijk worden 😉
Ik voel me met 65 sterker en fitter dan ooit . Sinds ik veel meer ben gaan bewegen en sporten ben ik een heel ander mens geworden . Spieren en je conditie zijn ook belangrijk voor je mentale veerkracht en het zelfvertrouwen . Je lichaam wordt je vriend en bondgenoot .
Inspirerende woorden Jozef!
Geweldig, ik ben het er helemaal mee eens.
Ik heb al een paar keer gereageerd op artikelen over fitness, maar wat (voor mij althans) erg motiverend is en waar weinig over wordt geschreven, is fitness in VR (virtual reality). Ik heb zelf verschillende headsets, elk met hun eigen voor- en nadelen. De twee die je hier in Thailand via Lazada of Shopee goed kunt krijgen, zijn de Quest 3 (volgende week komt de goedkopere Quest 3-s op de markt) en de Pico 4 (en Pico 4 Ultra). Deze headsets bieden fitnessprogramma’s aan die je kunt kopen of via een abonnement kunt gebruiken, en die echt goed kunnen werken. Je kunt sporten zoals boksen, HIIT, tafeltennis, badminton, kajakken, enz., wat je helpt fit te blijven, en het mooiste is dat ze je echt kunnen motiveren. Zo kun je thuis sporten zonder naar een fitnessclub te hoeven gaan.
Ik gebruik VR-fitness sinds 2016 en neem mijn headset zelfs mee op vakantie, zodat ik op mijn hotelkamer een uur aan mijn programma kan werken. Dat doe ik omdat ik het leuk vind. Daarnaast fiets ik twee keer per week op een echte fiets en werk ik elke dag een paar uur in de tuin. Rust roest, zeggen ze!
Ik gebruik een Huawei-fitnesshorloge met de bijbehorende app op mijn telefoon. Elke dag zorg ik ervoor dat ik een minimum aantal minuten sport, minstens 10.000 stappen zet, een bepaald aantal calorieën verbruik, en gedurende de dag minimaal 12 keer per uur een paar minuten beweeg. Dit alles houdt me gemotiveerd, en ik heb geen moeite om het vol te houden. Bovendien leer ik tijdens het fitnessen ook nog eens de Thaise taal via het audiodeel van mijn Thaise programma. Twee vliegen in één klap, wat wil je nog meer?
Heel goed bezig Sjaak!
En ook nog een pionier met VR fitness; heel interessant. Je bent wat mij betreft een rolmodel voor deze blog qua instelling, motivatie, consistentie, dagindeling en ongetwijfeld ook fitheid. Een diepe buiging (al zit mijn eigen buikje daarbij iets in de weg).