Een farang in Isaan (5)

De ochtend zet zich in met een afwisselende wolkenlucht, lichtgrijs waartussen donkere wolken zweven die regen beloven. Maar rond zeven uur is al die grijzigheid alweer verdwenen. De zon is er weer en zal blijven tot de late namiddag. Er valt veel te weinig regen in de streek.

Jawel, alle wildgroei, bomen en struiken, zelfs groenten en fruitbomen, groeien als kool. Mooi groen en levendig, deze gewassen hebben genoeg aan de enkele buien die heel af en toe ’s nachts vallen. Maar toch, wat in potten en bakken staat moet extra water gegeven worden.

En voor de rijst, het belangrijkste gewas hier, is het veel te droog.

De enige rijstvelden die mooi groen staan zijn die welke geïrrigeerd kunnen worden, doch slechts een kwart van alle paddy’s in de streek hier hebben die mogelijkheid. Voor al de rest is de regen hoogdringend aan het worden. Half juli, het regenseizoen zou nu in volle gang moeten zijn. De mensen beginnen zich zorgen te maken. Ook liefje-lief die zes jaar na haar terugkeer in het dorp aan rijstbouw begonnen is. De Inquisiteur had zijn zegen gegeven om er in te investeren, niet eens zoveel geld nodig en er is de afspraak dat deze investering na de oogst wordt terugbetaald.

Eind april was huize Inquisiteur er aan begonnen: velden ploegen, egaliseren en inzaaien. In onderaanneming natuurlijk, buur en vriend Samak wou dat wel doen voor de gangbare prijzen, niks farang-meerprijs zoals de onverlaat die in de shop hoorde dat we volk zochten en zich spontaan aanbood doch zowat het dubbele vroeg. Enkel de koeienmest die erop moest na het ploegen en voor het egaliseren werd door het lief en De Inquisiteur zelf uitgegooid.

Een traditionele Isaaner bekijkt de rijstbouw helemaal anders dan wij. Niet gewoon als voedsel en/of inkomen. Hij of zij vindt rijst verbouwen een noodzakelijk iets. Het zit in hun bloed, in hun ziel. Je eigen basisvoedsel moet je in huis hebben. Rijst is leven, rijst is zekerheid. Zonder eigen rijst ben je verloren, trouwens, slechts drie decennia geleden was er hier nog hongersnood wegens slechte oogsten. Zelfs liefje-lief, meer werelds, voelde het feit dat we de afgelopen vijf jaar geen rijst verbouwden, aan alsof er iets ontbrak. Ja ze snapte wel dat je gewoon naar de handel kan gaan, een gans jaar door, en er rijst kan kopen voor net dezelfde prijzen in net dezelfde zakken. Maar dat is geen eigen rijst.

Eens het besluit genomen om dit seizoen wel rijst te gaan telen zag je dat ze zich beter in haar sas voelde.

Maar dit vrij afgelegen dorpje met vrij conservatieve mensen in hun doen en laten, kent veel animisme. Vooral onder de ouderen en die zijn in de meerderheid vanwege het feit dat hun kinderen en kleinkinderen het grootste deel van het jaar elders in het land aan de slag zijn. Bijgeloof in alles: het dagdagelijkse leven, wanneer men gaat bouwen, in de landbouw, wanneer men gaat feesten en zeker wanneer er wat onheil over het dorp waart.

En zie, De Inquisiteur is onderwerp van gesprek geworden zonder hij het wist, laat staan de oorzaak ervan kende. Ergens had liefje-lief al eens iets laten horen doch dat ging aan hem voorbij. Iets over het feit dat er rondging dat een farang ongeluk brengt voor de rijst wanneer die er in werkte. Ze hadden hem mest zien gooien samen met het lief. Ach, wat een onzin. De Inquisiteur vond het niet eens de moeite om er op te reageren.

Doch het bijgeloof bleef hardnekkig ronddwalen, het werd zelfs nog erger. Door de droogte: de groei stagneert, de toppen van de halmen kleuren geel. Zie je wel, het gaat niet goed komen dit jaar. Het komt door de farang zijn rijstvelden. Jongens toch, wat een gedoe. Toch blijft dat verhaal hangen in De Inquisiteur zijn hoofd.

Eerst veroordelen: wat een domme mensen. Dat idiote bijgeloof. Ach, het zijn enkel de ouderen.

Vervolgens: stel nu eens dat het echt rampzalig wordt. Wat gaan ze dan zeggen, hoe reageren ze daarop? Je weet maar nooit.

Beter dat verhaal wegwerken meldt De Inquisiteur aan liefje-lief. Bij iedereen die in de shop komt, dan weet het hele dorp het vrij snel. Zeg duidelijk dat het jou initiatief was om rijst te verbouwen, dat jij alle beslissingen neemt, en laat het goed doordringen dat het jou velden zijn. De Inquisiteur wil echt dat dit verhaaltje de wereld uitgaat, dit afgelegen dorp is te klein, te onwerelds. Je kan maar beter goed liggen in de gemeenschap. En ja hoor, het is uitgebloeid. De werkende generatie vindt het ook maar onzin.

Ondertussen gaat het dagdagelijkse leven gewoon verder, regens of niet.

Het lief is als een kind vanwege de nieuwe wagen. Leuk hoe ze haar vreugde uit, zo onschuldig en spontaan. De familie verspreid over Thailand en zelfs in Europa krijgt via Line een ongelooflijk aantal foto’s, de nummerplaat wordt doorgegeven voor de loterij die ze zeker gaan winnen nu. Met De Inquisiteur als passagier maakt ze haar eerste ritjes en dat gaat goed, geen gedoe met versnellingen en de camera die achteraan geïnstalleerd is helpt handig bij het parkeren. Vol ongeduld wacht ze op de postman die een pakketje voor haar moet afleveren welk van haar jongste zus in Bangkok komt: een handboek voor de verkeersregels en -tekens. Ze wil zo snel mogelijk haar rijbewijs halen doch beseft dat ze daar niet onvoorbereid aan kan beginnen. Eigenlijk moet ze als Thai aan veel meer verplichtingen voldoen dan een farang zoals De Inquisiteur die destijds via een internationaal rijbewijs zonder al te veel poespas een Thais kreeg, en de vernieuwing ervan is ook al een makkie. Zij moet examen afleggen en praktische proeven. De instelling waar dat kan heeft een handige website: ze leggen uit welke de praktijktesten zijn dus kunnen we daarop oefenen.

De volgende ochtend zit De Inquisiteur als altijd op zijn beneden terras en plots een kreet van het lief die even naar de woning kwam. Platte band.

Gadversammestejee, dat is de derde keer op twee weken, de oude wagen had net twee platte banden gehad. Voorheen, in drieënveertig jaar autorijden, had De Inquisiteur nooit een platte band. En vervelend, want de handleiding van de nieuwe wagen is uitsluitend in het Thais. Waar zit dat reservewiel? Waar zit het gereedschap?

Het repareren van een lekke band is erg goedkoop hier: honderd baht indien je het wiel naar de zaak brengt. Komt het lief op het idee – waarom de man niet hier laten komen? Goed idee.

Nu kost het tweehonderd baht, de moeite niet want buiten de arbeid rijdt hij er tweemaal elf kilometer voor.

Vreemd genoeg is het een klein scherp kippenbeentje dat de oorzaak is, de bandenman vindt het al wanneer het wiel eraf is. Gewoon pech hebben noemen ze dat.

Ach, leven in Isaan, altijd wel iets te beleven.