Vraag aan huisarts Maarten: Is het verstandig om als oudere farang extra vitamine B1 te gebruiken?

Maarten Vasbinder woont in de Isaan. Zijn beroep is huisarts, een vak dat hij grotendeels heeft uitgeoefend in Spanje. Op Thailandblog beantwoordt hij vragen van lezers die in Thailand wonen en schrijft over medische wetenswaardigheden.

Heb je zelf een vraag aan Maarten en woon je in Thailand? Stuur deze naar de redactie: www.thailandblog.nl/contact/ Het is van belang dat je de juiste informatie geeft zoals:

• Leeftijd
• Klacht(en)
• Voorgeschiedenis
• Medicijngebruik, ook supplementen etc.
• Roken, alcohol
• Overgewicht
• Eventueel: laboratoriumuitslagen en ander onderzoek
• Eventueel bloeddruk

Foto’s kan je sturen naar [email protected] dat alles kan anoniem, je privacy is gewaarborgd.

Let op: De reactiemogelijkheid staat standaard uit om te voorkomen dat er verwarring wordt gezaaid met niet-medisch onderbouwde adviezen door goedwillende lezers.

Beste Maarten,

Dr. Maarten, je bent een man naar mijn hart. Dat zeg ik omdat de manier waarop je de vragen beantwoordt mij zeer bevalt en ook gezien je bereidheid om relevante literatuur te raadplegen. Ook je afkeer van overbodige onderzoeken en overdadig medicijngebruik deel ik. Maar – er is altijd een maar – je aversie jegens extra vitaminegebruik – al ben je wel een voorstander van extra vitamine D voor met name oudere mensen – is mogelijk niet helemaal terecht. Maar juist daarom ben je waarschijnlijk de juiste man voor het beantwoorden van de volgende vraag:

Is het verstandig dat oudere mensen extra vitamine B1 gebruiken, en dan bedoel ik met name de ouderen die in Thailand wonen en dan niet het grootste deel van hun tijd doorbrengen in een ruimte met airco maar gewoon in de buitenlucht of in een ruimte met een ventilator.

Als achtergrond van de vraag kan ik het volgende melden:

1. Ik heb ergens gelezen dat de opname door de darmen van vitamine B1 met het ouder worden verslechtert en dat dat tot een tekort aan vitamine B1 kan leiden. Als leeftijdsgrens werd 70 jaar genoemd. Boven die leeftijd zou het verstandig zijn om wat extra te nemen.

2. Verder heb ik ergens gelezen dat vitamine B1 muggen afschrikt omdat vitamine B1 door zweten op de huid terecht komt. De geur van vitamine B1 zou de muggen op een afstand houden. Nu ben ik niet zo zeer geïnteresseerd in die claim maar meer op het feit dat vitamine B1 (naast andere wateroplosbare vitamines) ook door de zweetkliertjes uitgescheiden wordt. En dat veel zweten dus mogelijk tot een tekort aan vitamine B1 zou kunnen leiden. Eén en ander wordt ook vermeld op de volgende site: https://www.livestrong.com/article/458415-vitamin-deficiency-caused-by-excessive-sweating/

Maar ook die site is waarschijnlijk niet helemaal betrouwbaar.

Je weet natuurlijk dat het verband tussen beriberi en onvolwaardige voeding vastgesteld werd door de Nederlandse arts Christiaan Eijkman. Door de overgang van ongepelde rijst naar gepelde rijst werd de inname van vitamine B1 sterk gereduceerd met als gevolg het ziektebeeld van beriberi. Nu kan ik mij goed voorstellen dat niet alleen de geringere inname van vitamine B1 een rol heeft gespeeld maar ook het feit dat dit geconstateerd werd in een tropisch land. Met andere woorden, de uitscheiding van vitamine B1 door zweten zou ook wel eens een grote rol gespeeld kunnen hebben omdat anders beriberi niet zo massaal de kop had kunnen opsteken. Geen bewijs natuurlijk, maar jij kan er vast wel iets zinnigs over zeggen en aanbevelingen doen.

Tot zover mijn algemene vraag. Maar misschien zou je tevens een persoonlijke vraag willen beantwoorden al verwacht ik niet dat je uitgebreid daarvoor in de literatuur gaat neuzen.

Mijn zuster van 78 jaar werd namelijk vrij plotseling met ziekteverschijnselen opgenomen en daar werd een ernstig tekort aan vitamine B1 geconstateerd. In Nederland komt zoiets zover ik weet alleen voor bij ernstig alcoholmisbruik maar daar was bij mijn zus geen sprake van. De behandelende arts had dus geen goede verklaring voor het extreme tekort aan vitamine B1 maar zelf denk ik een beetje aan een (zeldzame) genetisch afwijking die resulteert in een sterk verminderde opname van vitamine B1 op met name latere leeftijd. Als dat zo is, dan zouden haar bloedverwanten die genetische afwijking ook kunnen hebben, dus ook ik en mijn (klein)kinderen. Als dat zo is, dan had de arts mijns inziens ons moeten waarschuwen. Maar dat terzijde. Ik heb mijn familieleden daar natuurlijk op gewezen en zelf ben ik begonnen met het dagelijks innemen van een tabletje met 100mg vitamine B1, 7.5mg vitamine B4 en 0.075mg vitamine B12. Die tabletten koop ik bij de MAKRO voor ongeveer 50 baht per 100 stuks dus voor een paar euro koop ik een voorraad genoeg voor een heel jaar.

Ik had dus drie redenen om mijn vitamine B1 aan te vullen, namelijk mijn gevorderde leeftijd (68 jaar), mijn hoge zweetproductie (geen airco, zelfs niet bij temperaturen boven de veertig) en mogelijk een genetische afwijking. Had ik problemen door een mogelijk tekort aan vitamine B1 voordat ik die tabletten ging gebruiken? Geen duidelijke. Wel heb ik gedurende mijn verblijf in Thailand aan één oor last gekregen van een plotselinge doofheid en van pijn aan de achterkant van mijn beide dijbenen. Het begon in mijn rechterbeen na een autorit (als passagier) van een uur. Ik dacht eerst dat het kwam door een sleutelbos in mijn rechter broekzak maar dat bleek niet het geval te zijn. Later kreeg ik ook last van mijn linkerbeen en begon het al ruim binnen een uur. Nog later kreeg ik ook last van langdurig achter een computer zitten. Ik ben gezond (ik geef je collega’s althans niet de kans om het tegendeel te bewijzen) en heb weinig vet op mijn benen dus eigenlijk sta ik voor een raadsel. De problemen gingen gelukkig wel over als ik wat ging lopen.

De doofheid is door extra gebruik van vitamine B1 niet overgegaan maar na ongeveer een half jaar gebruik heb ik geen last meer van mijn benen. Dankzij de vitamine?

Ik overvraag je nu natuurlijk, maar is er een redelijke kans dat mijn zus en haar bloedverwanten inderdaad een genetische afwijking hebben? Wat is dan verstandig? Regelmatig mijn bloed laten controleren? Een genetisch onderzoek laten doen? Of gewoon met het klimmen der jaren steeds meer vitamine B1 gaan gebruiken omdat de opname ervan steeds meer zal stokken?

Alvast hartelijke bedankt natuurlijk,

Groet,

H.

*****

Beste H,

Inderdaad komt vitamine B1 gebrek veel voor bij ouderen. Wat extra slikken, kan daarom geen kwaad, maar of het helpt tegen allerlei kwaaltjes, zoals geheugenverlies etc. is eigelijk nooit goed uitgezocht. Er wordt ook beweerd, dat het Alzheimer kan vertragen, maar ook daar is geen enkel bewijs voor.

Ook foliumzuur (B9), B6 en Vit B12 tekort komt regelmatig voor. Dat kan aangevuld worden door injecties (B12, de hydroxicobalamine is het beste) en tabletten (foliumzuur). Baat het niet, dan schaadt het niet.

De erfelijke vorm van Beriberi is buitengewoon zeldzaam. In dat geval lukt het niet de B1 op te nemen uit het voedsel en kunnen injecties worden toegediend. Er zijn twee vormen van Beriberi: de natte met tachycardie (snelle pols), ademnood vanwege vocht en gezwollen onderbenen en de droge, gekenmerkt door neurologische verschijnselen, zoals gevoelloosheid van extremiteiten, verlamming van de onderbenen, verwardheid en spraakproblemen. Hoge doseringen plaspillen, ondervoeding en alcohol kunnen Beriberi veroorzaken. In extreme gevallen kan Wernicke-Korsakov (een door alcohol en de gevolgen daarvan veroorzaakte hersenbeschadiging) optreden.

B4 en B9 worden vaak beiden gebruikt om foliumzuur aan te geven.

In uw geval, zou ik aanraden een normale dosis Vit.B complex per dag in te nemen. Aan vele voedingsstoffen wordt overigens al Vit B1 toegevoegd. Vit B1 wordt vooral uitgescheiden in de urine. De link, dat muggen het niet lekker vinden is zeer omstreden. Muggen zelf hebben het namelijk ook nodig. Dat u een erfelijk B1 tekort heeft, lijkt me overigens zeer onwaarschijnlijk. Onderzoek daarnaar is voornamelijk duur en lost het probleem niet op.

Over Vit D is nu al een jarenlange discussie gaande, waarbij de voordelen veranderen in nadelen en andersom. Voor hart en vaatziekten lijkt het niets te doen. Nu duiken er weer berichten op, dat het bepaalde vormen van kanker kan helpen voorkomen, maar aan de ander kant kan het ook kanker promoten. Daarom denk ik dat de “natuurlijke” plus medicinale inname niet de 4.000 eenheden per dag moet overschrijden (minimaal 1500 eenheden), behalve bij mensen die altijd hun lichaam volledig hebben afgedekt (burka’s) en mensen die vanwege hun werk bijna nooit het daglicht zien.

De pijn in uw benen zou wel eens kunnen komen door een verkeerde zithouding, of een slechte stoel, waarbij enkele bloedvaten worden afgekneld. Elk kwartier even de benen strekken is daar een oplossing voor en in de auto een aanpassing van de stoel. Hoe dat moet is niet mijn specialiteit. Vroeger waren stoelen in Duitse auto’s berucht vanwege dit euvel. De Franse stoelen waren veel beter, maar die auto’s hadden weer ander problemen. Zweedse auto’s hadden de beste stoelen en dat is nog steeds zo. Bij Japanse auto’s verschilt dat per merk. Mensen met dunne benen hebben meer last.

Hier nog een stukje over te hoge doses van verschillende Vitamines van de B-groep. https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/186210-te-veel-vitamine-b-gezondheidsrisicos-vit-b-vergiftiging.html

Met vriendelijke groet,

Maarten Vasbinder