Zorgen om ‘bijzonder resistente bacteriën’ bij mensen die in het buitenland in ziekenhuis zijn opgenomen
Het percentage bacteriën in Nederland dat ongevoelig is voor antibiotica, bleef in 2023 ongeveer gelijk aan voorgaande jaren. Dit blijkt uit onderzoek naar antibioticaresistentie.
Toch worden er steeds vaker bacteriën gevonden die voor meerdere soorten antibiotica ongevoelig zijn. Daarom blijft het belangrijk om aandacht te hebben voor antimicrobiële resistentie en om antibiotica op een goede manier te gebruiken.
Wat zijn bijzonder resistente bacteriën?
Een zorgwekkende groep zijn de zogenoemde ‘bijzonder resistente bacteriën’. Deze bacteriën zijn ongevoelig voor meerdere soorten antibiotica, zelfs voor antibiotica die alleen in noodgevallen worden gebruikt. Ze komen vaak voor bij mensen die in het buitenland in een ziekenhuis zijn opgenomen. Infecties door deze bacteriën zijn lastig te behandelen en vormen een risico voor de volksgezondheid.
Antibioticagebruik bij mensen
In 2023 schreven huisartsen ongeveer even vaak antibiotica voor als in 2019, het jaar voor de coronapandemie. Tijdens de coronajaren (2020-2022) was het gebruik in Nederland lager. In ziekenhuizen is het antibioticagebruik in 2023 juist iets toegenomen ten opzichte van de jaren voor de pandemie. Ook waren er meer uitbraken van resistente bacteriën in ziekenhuizen en verpleeghuizen dan in 2022, hoewel dit aantal nog lager lag dan vóór de pandemie. Vergeleken met andere Europese landen blijft de antibioticaresistentie in Nederland relatief laag.
Hoe voorkomen we antibioticaresistentie?
Maatregelen zoals handen wassen en goede hygiëne zijn essentieel om infecties en de verspreiding van resistente bacteriën te voorkomen. Daarnaast is het belangrijk dat antibiotica alleen worden gebruikt als het echt nodig is en dat ze op de juiste manier worden voorgeschreven. Onnodig of verkeerd gebruik van antibiotica maakt bacteriën namelijk resistent.
Antibioticagebruik bij dieren
Ook in de veehouderij wordt hard gewerkt aan het terugdringen van antibioticaresistentie. Dankzij strenge regels is het antibioticagebruik in de Nederlandse veehouderij sinds 2009 flink gedaald, maar deze daling lijkt nu af te vlakken. De afname van antibioticaresistentie bij dieren stagneert eveneens.
Bepaalde antibiotica zijn cruciaal voor de behandeling van infecties bij mensen. Landbouwhuisdieren krijgen deze middelen alleen in uitzonderlijke gevallen. Hierdoor komt resistentie tegen deze belangrijke antibiotica bij dieren in Nederland weinig voor.
Jaarlijks rapport NethMap/MARAN
De resultaten over antibioticagebruik en resistentie in 2023 staan in het rapport NethMap/MARAN 2024. Dit rapport, opgesteld door verschillende organisaties, geeft een overzicht van het gebruik van antibiotica en de resistentie bij zowel mensen als dieren in Nederland.
Blijvende waakzaamheid en verantwoord gebruik van antibiotica zijn essentieel om de opmars van resistente bacteriën tegen te gaan en de volksgezondheid te beschermen.
Bron: RIVM