In Thailand kun je eigenlijk alleen veilig water drinken uit flessen, omdat het kraanwater niet geschikt is om te drinken. Dit betekent dat zowel locals als toeristen constant afhankelijk zijn van wegwerpflesjes voor hun dagelijkse waterinname. Hoewel dit op het eerste gezicht een handige en veilige oplossing lijkt, brengt het ook gezondheidsrisico’s met zich mee, vooral door de aanwezigheid van micro- en nanoplastics in de drank van deze flesjes.
Elke keer dat je water of bijvoorbeeld cola drinkt uit een wegwerpflesje, krijg je honderden duizenden kleine stukjes plastic binnen. Dit blijkt uit onderzoek van wetenschappers van onder andere Columbia University. Eerder wisten we al dat er plasticdeeltjes in bronwaterflesjes zitten, maar nu is het duidelijk dat dit om gemiddeld 240.000 deeltjes per liter gaat, een aantal dat veel hoger ligt dan voorheen gedacht. Wat de gevolgen zijn voor onze gezondheid, wordt nog onderzocht. Deze deeltjes komen niet alleen in het water terecht door de fabricage van de flesjes zelf, maar ook door het filtratieproces of de blootstelling aan zonlicht en warmte, iets wat in een tropisch land als Thailand veel voorkomt. Hoe langer flesjes worden blootgesteld aan hoge temperaturen, hoe meer plasticdeeltjes in het water kunnen lekken.
Het drinken van water dat vervuild is met micro- en nanoplastics kan mogelijk schadelijke effecten hebben op je gezondheid. Deze microscopisch kleine deeltjes kunnen via het water je lichaam binnendringen, waar ze zich ophopen in organen en cellen. Hoewel de gevolgen voor de gezondheid van mensen nog niet volledig zijn onderzocht, tonen studies bij dieren aan dat microplastics de hormoonbalans kunnen verstoren en het immuunsysteem kunnen aantasten. Er is ook steeds meer bewijs dat nanoplastics diep in het lichaam kunnen doordringen en mogelijk nog gevaarlijker zijn.
De gezondheidsgevaren van microplastics voor mensen worden steeds meer een zorg, maar het onderzoek naar de precieze effecten staat nog in de kinderschoenen. Toch zijn er al enkele mogelijke risico’s en effecten op de gezondheid geïdentificeerd:
Fysieke schade aan cellen en weefsels
Microplastics kunnen zeer klein zijn, maar ze zijn nog steeds vaste deeltjes die door ons lichaam niet goed afgebroken kunnen worden. Als deze deeltjes worden ingeslikt of ingeademd, kunnen ze schade toebrengen aan cellen en weefsels. Studies tonen aan dat microplastics ontstekingsreacties kunnen veroorzaken wanneer ze zich ophopen in bepaalde delen van het lichaam, zoals de longen of het spijsverteringskanaal.
Ophoping in organen
Vanwege hun kleine formaat kunnen microplastics mogelijk verschillende barrières in het lichaam passeren, zoals de darmwand, en zich ophopen in organen zoals de lever, nieren, en zelfs in het bloed of de hersenen. Nanoplastics, die nog kleiner zijn dan microplastics, vormen hierbij een nog grotere zorg, omdat ze mogelijk gemakkelijker doordringen tot in de cellen.
Transport van giftige stoffen
Microplastics kunnen gevaarlijke stoffen zoals zware metalen, pesticiden, en andere verontreinigingen aan zich binden. Wanneer deze plasticdeeltjes in het lichaam terechtkomen, kunnen ze mogelijk fungeren als dragers van deze giftige stoffen, die op hun beurt de cellen en weefsels verder kunnen beschadigen. Dit kan leiden tot verstoring van hormonale functies en andere systemische effecten.
Hormonale verstoring
Sommige plastics bevatten chemicaliën zoals bisfenol A (BPA) en ftalaten, die bekend staan als hormoonverstoorders. Deze chemicaliën kunnen via microplastics in het lichaam terechtkomen en de hormonale balans verstoren, wat gevolgen kan hebben voor de voortplanting, groei en ontwikkeling, en mogelijk het risico op bepaalde ziektes zoals kanker verhoogt.
Immuunreacties
Het immuunsysteem kan microplastics als indringers beschouwen en proberen deze te bestrijden. Dit kan leiden tot ontstekingen en een verhoogde belasting van het immuunsysteem. Bij langdurige blootstelling zou dit kunnen bijdragen aan chronische ontstekingen of het uitputten van het immuunsysteem, wat mensen vatbaarder maakt voor andere ziektes.
Risico op ademhalingsproblemen
Microplastics kunnen ook in de lucht aanwezig zijn en worden ingeademd. Dit kan leiden tot problemen met de luchtwegen, vooral bij mensen die al gevoelig zijn, zoals astmapatiënten. Inhalatie van microplastics kan mogelijk bijdragen aan luchtwegirritatie, ontstekingen of zelfs schade aan de longweefsels.
Onzekerheid over lange termijn effecten
Omdat microplastics pas de laatste jaren uitgebreid worden onderzocht, is er nog veel onbekend over de langetermijneffecten van chronische blootstelling. Er is zorg dat langdurige blootstelling kan leiden tot gezondheidsproblemen die momenteel nog niet volledig worden begrepen, zoals het ontwikkelen van nieuwe allergieën, verstoring van het metabolisme, of toename van bepaalde soorten kanker. Hoewel er nog meer onderzoek nodig is om de volledige impact van microplastics op de menselijke gezondheid te begrijpen, zijn deze mogelijke risico’s alarmerend genoeg om bewust te zijn van hun aanwezigheid in ons voedsel, drinkwater en lucht.
Dat we overal microplastics tegenkomen, is al langer bekend. Ze zitten in de lucht, de oceanen, en zelfs in ons lichaam, zoals in longen, bloed en placenta’s. We nemen deze deeltjes op door te eten, te drinken en zelfs door in te ademen. In bronwaterflesjes zit dus veel microplastic, maar nu blijkt dat het grootste deel van de deeltjes nog veel kleiner is: nanoplastics.
Nanoplastics zijn duizend keer kleiner dan de diameter van een mensenhaar en kunnen daardoor dieper in ons lichaam doordringen, zoals in organen en cellen. Uit het onderzoek blijkt dat 90 procent van de plasticdeeltjes in flesjes water uit deze nanoplastics bestaat. De wetenschappers vonden onder meer PET-nanodeeltjes, afkomstig van het plastic van de flesjes zelf, en polyamiden zoals nylon, mogelijk afkomstig van waterfilters. Nanoplastics zouden mogelijk nog meer schade kunnen veroorzaken, omdat ze makkelijker door het lichaam worden opgenomen.
Is microplastic en nanoplastic straks het nieuwe asbest?
Bronvermeldingen:
- Nature – Microplastics en hun invloed op de menselijke gezondheid (Nature)
- Ambio – De effecten van microplastics op de gezondheid van de mens (SpringerLink)
- National Institute of Environmental Health Sciences (NIEHS) – Microplasticvervuiling en menselijke gezondheid (NIEHS)