Deze 15 risicofactoren vergroten de kans op dementie
Je hebt je leven hier in Thailand lekker op orde. Een goed pensioen, een leuke vrouw en een mooie woning. Hier kun je prima van je oude dag genieten. Natuurlijk merk je wel dat je geheugen achteruit gaat en dat je af en toe wat vergeet. Is dat zorgelijk? Zou het een aanloop naar dementie kunnen zijn, die verraderlijke ziekte van Alzheimer? Misschien valt het mee. Maar wat zijn nu eigenlijk belangrijke risicofactoren voor het krijgen van dementie?
Dementie is een complex en veelzijdig ziektebeeld waar verschillende factoren een rol in spelen. Het is niet slechts een kwestie van ouder worden; diverse invloeden zoals levensstijl, ziektes en genetica kunnen de kans op dementie aanzienlijk vergroten. Hieronder vind je een uitgebreide uitleg van de belangrijkste risicofactoren.
1. Leeftijd
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Hoewel ongeveer een derde van de mensen boven de 85 jaar tekenen van de ziekte vertoont, is dementie niet een vanzelfsprekend onderdeel van ouderdom. Naast genetische factoren spelen levensstijlkeuzes, voeding, beweging en sociale activiteiten ook een belangrijke rol.
2. Hartziekte
Hartziekten kunnen leiden tot een hartaanval of beroerte, waardoor het risico op dementie toeneemt. Atherosclerose, oftewel de opbouw van plaque in de slagaders rondom het hart, belemmert de bloedstroom naar de hersenen. Hierdoor neemt de kans op een beroerte toe en wordt het lastiger om helder te denken of herinneringen vast te houden. Factoren zoals roken, diabetes, hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte kunnen hartproblemen veroorzaken en vormen daardoor indirect een risico op dementie.
3. Luchtverontreiniging
Uit Engels onderzoek blijkt dat ouderen die in gebieden wonen met hoge concentraties luchtvervuiling, 1,4 keer meer kans hebben op dementie dan mensen die in schone gebieden wonen. Stikstofdioxide (NO₂) en fijnstof (kleine deeltjes die onzichtbaar zijn maar ingeademd worden) blijken de grootste boosdoeners te zijn.
4. Diabetes
Dementie wordt wel eens diabetes type 3 genoemd. Hoewel artsen nog niet precies weten waarom mensen met diabetes een verhoogde kans op dementie hebben, is bekend dat beschadigde bloedvaten de doorbloeding van de hersenen kunnen verstoren. Dit kan leiden tot vasculaire dementie. Regelmatige controle van de bloedsuikerspiegel, beweging en een gezond dieet kunnen echter de cognitieve achteruitgang vertragen.
5. Verlies van reukzin
Uit onderzoek blijkt dat ouderen met een verminderde reukzin meer dan twee keer zoveel kans hebben op dementie. Bijna de helft van de mensen met dementie had vijf jaar voor de diagnose al reukproblemen. Een simpele geurtest kan helpen om dementie vroegtijdig op te sporen en zo tijdig in te grijpen.
6. Hoog cholesterol
Een hoog cholesterolgehalte op middelbare leeftijd wordt geassocieerd met een hoger risico op obesitas, hoge bloeddruk en diabetes, die allemaal risicofactoren zijn voor dementie. Hoewel de directe link tussen cholesterol en dementie nog niet helemaal duidelijk is, wijzen sommige onderzoeken op een verhoogde kans op de ziekte van Alzheimer bij mensen met een hoog cholesterolgehalte.
7. Herpes
Herpes simplex virus 1 (HSV1), bekend als het virus dat koortsblaasjes veroorzaakt, kan mogelijk ook je hersenen infecteren. Hoewel er nog geen direct verband is gevonden met dementie, toonden laboratoriumstudies aan dat HSV1 ontstekingen en eiwitophopingen in hersenweefsel kan veroorzaken, wat kenmerkend is voor Alzheimer.
8. Depressie
Mensen die lijden aan depressie of dit in het verleden hebben gehad, lopen een groter risico op dementie. Het is nog onduidelijk of depressie een oorzaak of slechts een vroeg symptoom is. In ieder geval kan therapie of medicatie helpen om depressie te behandelen, wat mogelijk ook het risico op dementie verkleint.
9. Eetgewoonten
Een ongezond dieet vol zetmeelrijke en bewerkte voedingsmiddelen kan het risico op dementie vergroten. Onderzoek toonde aan dat mensen die bewerkt vlees combineerden met veel koolhydraten, zoals aardappelen, alcohol en zoetigheden, meer kans hadden op dementie. Een dieet rijk aan fruit en groenten blijkt echter beschermend te werken.
10. Hoofdletsel
Hoewel een enkel licht hoofdletsel niet direct het risico op dementie vergroot, kunnen ernstigere of herhaalde klappen tegen het hoofd het risico verdubbelen of zelfs verviervoudigen. Na een hoofdletsel is het belangrijk om medische hulp te zoeken, zeker bij symptomen als flauwvallen, verwarring of misselijkheid.
11. Eenzaamheid
Eenzaamheid kan je kans op dementie vergroten, ongeacht je leeftijd of genetische aanleg. Een tien jaar durend onderzoek toonde aan dat mensen die zich langdurig eenzaam voelden, twee keer zoveel kans hadden op dementie. Gelukkig kan dit risico worden verminderd wanneer men actief probeert de eenzaamheid te doorbreken.
12. Obesitas
Obesitas op middelbare leeftijd verhoogt het risico op dementie later in het leven. Overgewicht kan hartziekten en diabetes veroorzaken, wat op zijn beurt het risico op dementie vergroot. Het is belangrijk om een gezond gewicht te behouden, door middel van een evenwichtig dieet en regelmatige lichaamsbeweging.
13. Genen
Hoewel genetica een rol speelt, betekent het niet dat je dementie zult krijgen als het in de familie voorkomt. Bepaalde genen kunnen je risico verhogen, vooral als een ouder of broer of zus de ziekte van Alzheimer heeft. Overweeg genetische counseling voordat je besluit om je te laten testen.
14. Slaapproblemen
Chronisch slechte nachtrust kan je kans op dementie verhogen. Dit komt doordat slaap essentieel is voor het herstel van je hersenen. Probeer een vast slaapschema aan te houden en vermijd alcohol, cafeïne en elektronica in de avond.
15. Roken
Roken beschadigt je bloedvaten en verhoogt je kans op een beroerte, wat op zijn beurt het risico op vasculaire dementie vergroot. Stoppen met roken vermindert dit risico en heeft direct een positieve impact op je algehele gezondheid.
Tot slot
Hoewel er geen garantie is dat je dementie kunt voorkomen, kun je de kans verkleinen door een gezonde levensstijl aan te houden. Regelmatige lichaamsbeweging, een gezond dieet, sociale interacties en stoppen met roken zijn allemaal effectieve manieren om je hersenen in goede conditie te houden. Praat met je arts als je bezorgd bent over je risico op dementie.
Bronnen:
- Alzheimer Nederland – Deze organisatie biedt betrouwbare informatie over dementie en Alzheimer. Ze hebben een uitgebreide database met onderzoeksgegevens en informatie over risicofactoren zoals leeftijd, hartziekten, diabetes en leefstijlgewoonten.
- Website: www.alzheimer-nederland.nl
- World Health Organization (WHO) – De WHO heeft een rapport uitgebracht over de risicofactoren van dementie en benadrukt aspecten als luchtverontreiniging, leefstijl, voeding, en genetische factoren. Het rapport “Risk reduction of cognitive decline and dementia” biedt uitgebreide informatie over deze factoren.
- Harvard Medical School – De Harvard Health Publishing van Harvard Medical School heeft diverse artikelen over dementie en de invloed van voeding, genetica, en andere leefstijlkeuzes op de ontwikkeling van dementie. Ze ondersteunen de relatie tussen depressie, slaap, hartgezondheid, en dementie.
- Website: www.health.harvard.edu
- The Lancet Commission on Dementia Prevention, Intervention, and Care – In een uitgebreide studie gepubliceerd in het tijdschrift The Lancet worden 12 belangrijke risicofactoren voor dementie geïdentificeerd, waaronder obesitas, roken, depressie, diabetes, en eenzaamheid. Dit rapport is een van de meest gezaghebbende publicaties over dit onderwerp.
- Alzheimer’s Association (VS) – De Alzheimer’s Association biedt uitgebreide rapporten en informatie over dementie, waaronder de invloed van leeftijd, genetica, voeding, en andere factoren. Hun jaarlijkse rapport “Alzheimer’s Disease Facts and Figures” bevat de nieuwste gegevens en trends.
- Website: www.alz.org
- European Journal of Epidemiology – Onderzoek gepubliceerd in dit wetenschappelijke tijdschrift bevestigt de relatie tussen luchtverontreiniging en dementie. In het artikel “Air pollution and dementia: a systematic review and meta-analysis” wordt geconcludeerd dat er een duidelijk verband bestaat tussen langdurige blootstelling aan luchtvervuiling en het risico op dementie.
- British Medical Journal (BMJ) – Verschillende studies gepubliceerd in de BMJ hebben het verband tussen factoren als hoge bloeddruk, diabetes, en dementie onderzocht. Een onderzoek uit 2020 getiteld “Association of blood pressure lowering with incidence of dementia or cognitive impairment: a systematic review and meta-analysis” is een goede bron.
Ik mis in dit artikel iets..
De invloed van cholesterol remmers op onze gezondheid.
Sommigen beweren dat dit geen invloed heeft of kan hebben.
Een zekere Dr Joe Wallach denkt hier heel anders over.
Sinds het gebruik van cholesterol remmers zijn bepaalde ziektebeelden explosief gestegen volgens deze arts.
https://tinyurl.com/4kbmussm
Ik kreeg ook cholesterolremmers ,met zo een indicatie van als je ze niet neemt val je om..kreeg alleen last van bijwerkingen, gestopt ,voel me al 25 jaar gezond en mijn cholesterol is laag
Jan, ik heb wel cholesterolremmers, heb geen bijwerkingen, voel me prima en mijn cholesterol is binnen de grenzen.
Wat ik hiermee wil zeggen is dat wij allemaal op een andere manier in elkaar gezet zijn en dat je geen twee mensen met elkaar kunt vergelijken. De pil waar jij je goed bij voelt kan bij mij tot klachten leiden en andersom.
Wat het onderwerp betreft, ik ben bijna 78, mijn hoofd is nog prima in orde (vind ik zelf), ik train de grijze cellen, en ga er van uit dat ik niet ga dementeren.
Er zijn ook artsen die niets moeten hebben van statines (cholesterolremmers) zoals onze blog huisarts Maarten Vasbinder. Ze doen meer kwaad dan goed. Het wel is de moneymaker van de farmaceutische industrie en sommige artsen zijn daar een verlengstuk van…
Er is een goed boek over dit onderwerp:https://www.scriptum.nl/wp-content/uploads/2020/07/Decholesterolmythe_inkijk.pdf van Daan de Wit
Zelf zou ik ze nooit slikken, geen haar op mijn hoofd.
Khun Peter, wat is dan wel waarheid? De Hartstichting adviseert ook statines. Over supplementen bestaan ook afwijkende visies, en over de schijf van vijf, over homeopathie en over Moerman. En kan Daan de Wit er niet naast zitten en over tig jaar met afgrijzen in de ban worden gedaan? Weet jij het?
Ik ben een ouwe man en maak me er niet druk om….
De Hartstichting wordt zwaar gesubsidieerd door de Big Pharma. Doe wat je goed acht Erik, maar als jij je er echt in zou verdiepen, zoals je ook uitstekend doet met belastingen, zou je ongetwijfeld tot andere inzichten komen.
Peter, ik heb even gekeken naar de inkomsten van de Hartstichting in 2023, hier:
https://static.cbf.nl/documents/Hartstichting/2023/jaarverslag.pdf
Inkomsten in miljoenen
Totaal 52.8
Particulieren 44.1
Loterij 2.8
Bedrijfsleven 1.9
overheden 1.8
overige 0.7
Totale lasten waren 48.3
Het bedrijfsleven draagt 4 procent bij. Ik weet niet welk bedrijfsleven bijdroeg aan de inkomsten. Maar om te zeggen dat Big Pharma de Hartstichting zwaar subsidieert is gewoon niet waar.
Niet alles is in de boeken terug te vinden Tino.
Ik raad je aan de documentaire over Casper van Eijck te kijken, de specialist als het gaat om alvleesklierkanker. Hij wil met een virus die dodelijke kanker bestrijden en ging daarvoor een lab opzetten. Hij klopte aan bij de KWF voor subsidie, maar kreeg geen rooie rotcent. Zijn verklaring was dat er bepaalde belangen meespeelde (hij was heel voorzichtig) er wordt nu eenmaal veel geld verdient aan chemokuren…. Dus een nieuwe mogelijk succesvolle behandeling, daar was weinig interesse voor.
Nu is de Hartstichting niet hetzelfde als de KWF, maar is al heel lang bekend dat dit soort organisaties, net als patiëntverenigingen, onder invloed staan van de Big Pharma.
Mijn erfelijke cholesterol was flink te hoog maar ik kreeg steeds een hogere dosering statines voor geschreven in het ziekenhuis in NL.
Tot ik aan de praktijk ondersteuner van mij huisarts vroeg of dat nou echt nodig was.
Zei vertelde mij als je nu elke dag begint met een flink bord havermout zakt de cholesterolwaarde ook .
Nu 6 jaar later ontbijt ik nog steeds met havermout, hier in Thailand gelukkig ook te koop