Een proeftuin voor democratie in Thailand: Dusit Thani

Het standbeeld van koning Vajiravudh bij Lumphini Park in Bangkok

Toen koning Chulalongkorn na een regeerperiode van tweeënveertig jaren in 1910 overleed, was zijn oudste zoon, de negenentwintigjarige prins Vajiravudh, zijn onbetwiste opvolger.

De prins had gestudeerd in Engeland: een militaire training in Sandhurst, recht en geschiedenis in Oxford. Deze geestelijke bagage nam hij uit Europa mee naar Siam. Hij nam als koning de absolute monarchie over, waarin het militaire en civiele bestuur werd gedomineerd door leden van de zeer uitgebreide (de overleden koning had zevenenzeventig kinderen!) koninklijke familie.

Twee jaar na zijn kroning werd Vajiravudh geconfronteerd met een samenzwering: een groep jonge officieren koesterde ideeën over een constitutionele monarchie en deels zelfs over een republiek. De groep werd opgerold en daarmee was het gevaar geweken. De koning was van mening dat Siam nog lang niet gereed was om het bestuurssysteem te veranderen van een absolute in een constitutionele monarchie, laat staan in een republiek! Wel zag hij in dat het in het belang van het land was om de automatische, op afstamming gebaseerde invloed van de prinsen terug te dringen en meer ruimte te geven aan meritocratische tendensen.

Omdat hij toch graag wilde experimenteren met andere vormen van bestuur, stichtte de koning in 1918 een soort proeftuin voor zelfbestuur: Dusit Thani, de Hemelse Stad. Deze miniatuurstad besloeg bijna een halve hectare in de paleistuinen en er werden allerlei gebouwen op kleine schaal (1:15) in opgenomen: particuliere huizen, paleizen, tempels en monumenten, een klokkentoren, overheidsgebouwen, kazernes, winkels, ziekenhuizen, een hotel, een bank, rivieren en kanalen. Er waren ook parken met fonteinen en watervallen, een brandweerkazerne en een elektriciteitsmaatschappij. De koning schreef eigenhandig een grondwet voor de stad. Zij telde tweehonderd inwoners, die hun eigen bestuur moesten kiezen. De koning stichtte twee politieke partijen: de Blauwen en de Roden, en hij wilde zelf beschouwd worden als een normale burger net als alle andere inwoners.

Hij schreef daartoe zichzelf in onder de naam Nai Ram na Krungthep, met als beroep advocaat. Dusit Thani was ook twee dagbladen rijk benevens een weekblad en deze periodieken hadden de speciale belangstelling van Nai Ram omdat hij vond dat de standaards van de Thaise journalistiek in het algemeen verbetering behoefden.

Het doel van Dusit Thani was om te laten zien hoe een democratisch bestuur functioneerde. Daartoe werden er geregeld verkiezingen gehouden: in de eerste twee jaren van Dusit Thani zelfs zeven keer. Dat lijkt wel een beetje veel in korte tijd, maar daar had de koning iets heel aardigs op bedacht: niet alleen de ruimte in Dusit Thani werd verkleind, maar ook de tijd! De tijd in de proeftuin werd teruggebracht op een schaal van 1:12. Dat hield in dat een maand in Dusit Thani een heel jaar representeerde, en een dag daar stond voor 12 dagen. Dus de zeven verkiezingen vonden niet plaats in twee maar in vierentwintig jaar, en dat is dan eigenlijk weer heel normaal.

Koning Vajiravudh

Het is een heel interessant vraagstuk: is het inderdaad zo dat als je de ruimte verkleint, de tijd dan ook kleiner wordt, dat wil zeggen sneller gaat? Of wordt de tijd dan juist groter, gaat langzamer? Of is er geen verband en maakt het niks uit? Leven mensen in kleine huizen sneller dan mensen in grote huizen? Gaat de tijd sneller in Madurodam dan in Amsterdam? Leven kleine wezens, bijvoorbeeld fruitvliegjes en muizen, sneller dan grote, bijvoorbeeld olifanten en walvissen? Over het algemeen is het zo: hoe groter een levend wezen, hoe langer het leeft, maar dat wil nog niets zeggen over de snelheid waarmee geleefd wordt. Laat staan over het subjectief gevoel daarover. Zou een muis vinden dat hij snel leeft, een olifant dat hij langzaam leeft? Gaat de tijd voor een eendagsvlieg razend snel of juist uiterst traag? ‘Toen ik geboren werd, stond de zon daar, nu ik oud ben staat de zon daar. Verder is er niks gebeurd in mijn leven!’

Tantaliserend vraagstuk! Ik heb er nog even het standaardwerk op dit gebied op nageslagen, namelijk Gulliver’s Travels van Jonathan Swift, maar dat maakt er geen melding van dat de tijd bij de dwergen in Lilliput een andere snelheid zou hebben dan die bij de reuzen in Brobdingnag. Ook bij Einstein, toch onbetwiste autoriteit op het gebied van relatieve tijd, word ik hierover niet wijzer. Hij deed wel allerlei gedachte-experimenten, maar nu juist niet over een sterk verkleind of sterk vergroot heelal en de positie van de dimensie tijd daarin.

Ik houd het er maar op dat de koning de tijdsversnelling aanbracht om vaak verkiezingen te kunnen houden in zijn laboratorium, zijn snelkookpan van de democratie, en daar had hij natuurlijk groot gelijk in. Deze verkiezingen werden overigens altijd gewonnen door de kandidaat Nai Ram na Krungthep, want het was voor de Siamezen toch wel een democratische brug te ver om via de stembus iemand anders aan de macht te brengen.

In 1924 overleed de koning, slechts vierenveertig jaar oud. Dusit Thani werd na zijn dood ontmanteld en verdween van de aardbodem. Zijn opvolger, zijn jongere broer Prajadhipok, werd op 24 juni 1932 in een geweldloze staatsgreep door een groep militairen en burgers gedwongen een constitutie te aanvaarden, waarmee er een eind kwam aan zevenhonderd jaar absolute monarchie in Siam.

Maar dat is een heel ander verhaal…..