Lezersinzending: Wetenswaardige pensioenfeitjes
Op het Thailandblog wordt natuurlijk vooral geschreven over zaken die met Thailand te maken hebben, maar daarnaast ook over zaken die veel Thailandgangers raken. Pensioenen horen daarbij. Dit artikel gaat over pensioenen van bedrijfsleven en overheid, niet over de AOW-uitkeringen die ook vaak als pensioenen worden aangeduid, waardoor nogal eens verwarring ontstaat.
Het eenvoudige verhaal
Pensioen wordt opgebouwd met premies, die grotendeels door de werkgever betaald worden. Deze premies zijn formeel ‘uitgesteld loon’. Ze zijn een component van het beloningspakket en in die zin het eigendom van de pensioenfondsdeelnemer. De premies worden zo vastgesteld dat aan het einde van de rit, bij pensionering van de deelnemer er voldoende kapitaal is opgebouwd om een waardevast (d.w.z. geïndexeerd) pensioen uit te kunnen keren. Door de jaren heen zijn de premies doorgaans vastgesteld op basis van een te behalen rendement van 3%. Als dit behaald zou worden, dan zou er genoeg kapitaal worden opgebouwd. In werkelijkheid hebben de pensioenfondsen de afgelopen 70 jaar gemiddeld een veel hoger rendement van 6,7 % behaald.
Het ABP vermeldt op haar website dat de afgelopen 20 jaar gemiddeld 7% is gerealiseerd. Er is dus consequent 2x zoveel rendement gemaakt als nodig was om de beloofde pensioenen uit te kunnen keren. De conclusie is dan ook dat er meer dan genoeg geld is, om alle pensioenen uit te keren zoals beloofd en dat er dan nog heel veel overschiet om over te hevelen als reserve voor de toekomstige generaties. Voor de toekomstige generaties kan deze systematiek uiteraard gewoon voortgezet worden en zit het even tegen dan is er volop reserve in de pensioenpotten en kunnen er dan alsnog maatregelen genomen worden die passen bij de situatie. Dit is een rechtvaardig en solidair stelsel waar iedereen blij mee zou kunnen zijn, ware het niet dat…….
Het specifieke Nederlandse stelsel t.o.v. het buitenland
Nederland heeft een afwijkende benadering in vergelijking met de meeste landen. Nederland werkt met dekkingsgraden en rekenrentes. Dat systeem is niet zo gemakkelijk te doorgronden zonder specialistische kennis van de effecten van rente en beleggingen op de op te bouwen pensioenvermogens. Als we, als exercitie voor een beter inzicht, ons stelsel zouden vertalen naar de in het buitenland gebruikelijke systematiek van omslagstelsels krijg je het volgende plaatje. Dit zijn de cijfers van 2017. In Nederland wordt globaal ca. 30 miljard aan pensioenen uitgekeerd. Er wordt ca. 33 miljard aan premies ingelegd. Er schiet dus jaarlijks 3 miljard over die als reserve in de pensioenpot verdwijnt. Omdat ons pensioenfondsen zo spaarzaam zijn is er inmiddels zo’n 1.400 miljard aan reserve opgebouwd. Laten we veiligheidshalve aannemen dat de rendementen van vroeger niet meer gehaald kunnen worden, maar dat deze terugvallen naar 5%. Dan brengt deze 1.400 miljard jaarlijks 70 miljard op aan rendement. Per saldo wordt er dus 30 miljard uitgekeerd en 103 miljard aan premies plus rendement ontvangen.
De pensioenreserves zijn dan ook in de afgelopen 10 jaar gestegen van ca. 700 miljard naar 1.400 miljard. In diezelfde periode zijn veel pensioenen bevroren omdat er ‘geen geld’ was voor een verhoging en nu wordt het dus nog gekker, er moet gekort worden. Wat er gebeurt, is dat bij een kleine tegenslag onmiddellijk ingegrepen wordt in de pensioenuitkeringen in plaats van de reserves te gebruiken voor hetgeen waarvoor ze bedoeld zijn. Die reserves blijven dus groeien en groeien tot astronomische hoogtes en zullen bij voortzetting van deze politiek nooit terechtkomen bij de deelnemers van de pensioenfondsen en eigenaars van het geld. Ook niet bij de toekomstige generaties als er niets verandert. Ons omringende landen indexeren de pensioenen gewoon, omdat daar geld voor is. Nederlandse pensioenfondsen zijn verreweg de rijkste van Europa. Duitsland met 4x zoveel inwoners heeft 472 miljard in kas, Frankrijk een magere 167 miljard. Bij ons moet echter de hand op de knip. Wij hebben dan ook het beste pensioenstelsel ter wereld, maar de pensioengerechtigden hebben daar niets aan.
Rekenrente en dekkingsgraden
De Nederlandse pensioenfondsen staan onder toezicht van De Nederlandse Bank. De DNB kijkt naar de z.g. dekkingsgraad van de fondsen. Deze dekkingsgraad bestaat uit een vergelijking van de vermogens van de pensioenfondsen met de toekomstige verplichtingen. Deze verplichtingen worden contant gemaakt met de rekenrente. Hoe lager de rekenrente, hoe meer geld je nodig hebt om de toekomstige verplichtingen na te komen. Om onverklaarbare redenen schrijft DNB een uit de lucht gegrepen rekenrente voor, de z.g. risicovrije rente, terwijl in de pensioenwet staat dat er een marktconforme rente gehanteerd dient te worden. Deze risicovrije rekenrente is momenteel zo laag dat de fondsen eigenlijk nu reeds bijna al het geld in kas moeten hebben dat ze ooit uit moeten keren tot over 60 of 70 jaar. Er wordt uitgegaan van een rendement (1%) dat slechts 15% bedraagt van het rendement dat feitelijk behaald is de afgelopen 70 jaar (6,7%). Bij het vaststellen van de premies wordt er merkwaardig genoeg van uitgegaan dat een rendement van ca. 2,5% wordt behaald.
De pensioenfondsen worden verplicht arm gerekend, terwijl als het echt zo slecht zou gaan als deze rekenrente suggereert, de werkgevers (incl. de overheid zelf) dus veel te weinig premie inleggen. De DNB heeft kennelijk gelijktijdig twee visies op de renteontwikkeling en gebruikt wat haar het beste uitkomt. Merkwaardig is dat ook verzekeringsmaatschappijen, die onder toezicht van dezelfde DNB vallen, en die ook pensioenproducten aanbieden, niet met de lage rekenrente hoeven te werken. Een ongunstig neveneffect is dat bij dalende dekkingsgraden de pensioenfondsen hun beleggingsmix moeten aanpassen naar minder risicodragende, d.w.z. laagrentende producten. Eerst moeten de fondsen zich arm rekenen, daarna moeten ze zich arm beleggen, zodat er een self fulfilling prophecy in werking treedt en de pensioenvermogens inderdaad gaan slinken.
Rol van de overheid
De overheid is zelf een grote werkgever en wil derhalve de kosten laag houden. Als de overheid een goede werkgever was, dan zou ze zich het lot van haar oud-werknemers aantrekken. Ze zou dan kunnen overwegen een begrotingsoverschot bij te storten in het ABP. Veel bedrijven hebben in het verleden wel hun pensioenfondsen aangevuld, maar doen dit inmiddels ook niet meer. De overheid is actief met doemscenario’s bij monde van bijv. Jeroen Dijsselbloem en minister Koolmees. Er wordt angst gezaaid en op schuldgevoel ingespeeld. Ouderen zouden geld naar zich toe willen halen ten koste van de jongeren. Het omgekeerde is echter het geval. Er wordt alleen maar overgeheveld van oud naar jong. Dit blijkt het meest duidelijk uit het feit dat gesloten pensioenfondsen waar geen nieuwe deelnemers meer bijkomen, zoals het fonds van de mijnbouw, prima dekkingsgraden hebben. Zij hoeven namelijk niet op basis van rendementsloze beleggingen toekomstige verplichtingen te financieren.
Het beroep op solidariteit is verder vrij hypocriet want er wordt nooit gesproken over solidariteit tussen pensioengerechtigden. Dat medewerkers van Shell of ING een prima geïndexeerd pensioen hebben, maar ambtenaren of mensen uit de gezondheidszorg niet vindt kennelijk niemand een probleem. Naar degenen die over 40 jaar aan de beurt zijn moeten we echter zo solidair zijn dat het hen aan niets mag ontbreken. De overheid weet dat de pensioenvermogens een belangrijke kurk zijn voor de Nederlandse economie. Nederland heeft veel consumptieve schulden (hypotheken en leningen). Voor de kredietwaardigheid is het goed dat daar 1.400 miljard aan pensioenvermogen tegenoverstaat. Dat het geld niet van de overheid is, maar van de pensioendeelnemers, wordt gemakshalve vergeten.
De beruchte greep in de kas
Aan het eind van de negentiger jaren onder de kabinetten Lubbers III en Kok heeft de overheid zich schuldig gemaakt aan een schandalige misstap. In een interview heeft Lubbers toegegeven dat dit een grote fout was en dat er sprake is van een ‘ereschuld’ van de Nederlandse overheid aan de deelnemers van het ABP. Een ereschuld die echter nooit ingelost zal worden. De overheid heeft geen geweten, noch moraal.
De overheid kampte destijds met grote tekorten. Het ambtenarenpensioen viel toen nog onder de speciale ABP-wet. Die wet garandeerde ambtenaren een waardevast pensioen, ongeacht hoeveel geld er in kas zou zijn. De overheid heeft toen haar kans schoon gezien om geld over te hevelen uit de kassen van het fonds naar de algemene middelen. Dit is gedeeltelijk rechtstreeks gegaan en gedeeltelijk door het terugbrengen van de premies naar 6% i.p.v. de wettelijk verplichte 21% die nodig was om een goede dekkingsgraad te behouden. Om dit te kunnen doen zijn destijds een aantal aanvullende wetten aangenomen, de zogenaamde ‘uitname’ wetten. Alleen de naam is al voldoende om alle alarmbellen af te laten gaan natuurlijk. Toch zijn deze wetten aangenomen door de kamer. Niemand maakte zich er toen erg druk om, want de ambtenarenpensioenen waren immers toch gegarandeerd.
De bedragen zijn destijds opgevoerd als schuld van de overheid aan het pensioenfonds. Nadat de overheid zich realiseerde dat de consequentie van ‘uitnemen’ bij overschotten zou zijn, dat er bijgestort (ingeven?) zou moeten worden bij een tekort en ook omdat het fonds dit zelf wilde om uit de greep van de overheid te ontsnappen is het ABP toen verzelfstandigd. In dat proces hebben o.a. de bonden en de pensioenbestuurders zitten slapen en zijn de schulden aan het ABP tussen wal en schip verdwenen. Men wilde kennelijk zo graag zelfstandig worden, dat er te gemakkelijk concessies zijn gedaan. Het gaat om een bedrag van omgerekend ca. € 30 miljard. Dit zou bij doorberekening van de behaalde rendementen naar het heden inmiddels ca. 80 miljard zijn. Wanneer je dit bedrag telt bij het huidige vermogen van ABP (ca. 450 miljard) kom je op een bedrag waarmee de dekkingsgraad onmiddellijk naar 115% tot 120% zou stijgen en de meeste problemen opgelost zouden zijn. Dit schandaal behoort inmiddels al weer tot het verleden, maar laat zien hoe onbetrouwbaar en opportunistisch onze overheid was en is. Het is vergelijkbaar met ouders die stelen uit de spaarpot van hun kinderen.
Nog wat cijfers
Momenteel zit er voor iedere deelnemer van een pensioenfonds gemiddeld € 250.000 in de pensioenpot. Dat betreft de pensionado met een goed pensioen, of die (de meeste) met een klein pensioentje, maar ook de kleuterschooljuffrouw die vorige week begonnen is aan haar eerste werkweek, of een politieman die een jaartje werkt. Kortom iedereen die aangesloten is bij een pensioenfonds, zo’n 5 miljoen Nederlanders.
Als de zuinige rekenmeesters gelijk hebben en de toekomst uiterst somber is. Wat gebeurt er dan met de pensioenpotten?
-Stel de pensioenuitkeringen van 30 miljard lopen op door de vergrijzing (inmiddels loopt, slecht nieuws misschien, de groei van de levensverwachting al terug) en dat wordt 40 miljard (30% meer pensioenjaren is wel erg veel maar vooruit). Stel verder dat de premiebijdragen teruglopen van 33 miljard naar 30 miljard, omdat er steeds minder jongeren komen (een tijdelijk effect, want dan zijn er later ook minder ouderen). In dat geval hebben we ineens een jaarlijks tekort van 10 miljard. Stel verder, het allerzwartste scenario, dat de reserves geen cent rendement meer opbrengen. Aandelen, huizen, hypotheken geen enkele belegging brengt meer een cent op. In dat geval zit er nog steeds 1.400 miljard in de pensioenpotten en kun je dus nog 140 jaar doorgaan met dit systeem. Overigens denk ik dat we in dat scenario inmiddels heel andere problemen zouden hebben die geen enkele overheid op zal kunnen lossen.
Wie meer informatie wil kan terecht op de website van de stichtingpensioenbehoud.nl
Over deze blogger
-
BramSiam is 73 jaar en komt al 45 jaar in Thailand. Eerst vaak als vakantieganger tijdens zijn loopbaan in de ICT en later, na het geluk van een zeer vroege pensionering, verdeelt hij zijn tijd gelijkmatig over Nederland en Thailand.
In Thailand heeft hij al 12 jaar een latrelatie met zijn vriendin, die twee schattige hondjes meebrengt. Hij houdt van sport, muziek, lezen en relaxen. Zijn standplaats in Thailand is Pattaya.
Lees hier de laatste artikelen
- Leven in Thailand6 oktober 2024Nederland – Thailand, uitslag ….. ongewis
- Leven in Thailand13 juni 2024Bankzaken in Thailand
- Lezersinzending22 december 2023Zorgplicht, maar hoe lang nog…….
- Leven in Thailand20 december 2023Waarom zijn de bananen krom?
Bram, bedankt voor het uitgebreide en goede verhaal. Er is geld genoeg, alleen het wordt voor andere dingen ingezet. Zelf ben ik over een paar maanden 66 en moet dan nog een paar maanden wachten voor ik mijn pensioen en AOW krijg. Ik vraag me af waar het pensioengeld is gebleven dat ik normaal gesproken vanaf mijn 65e zou hebben gekregen. Het ziet er naar uit dat voor dat ik ook maar een cent zie, er nog een korting wordt toegepast ook, en dan krijgt mijn ex haar deel er nog van. Ook daar kun je niet tegen sparen.
Het rare vind ik dat niemand hier blijkbaar iets tegen kan doen. Het gaat maar door en met gemak wordt er verder geld afgenomen. Niet dat we verhongeren, maar het voelt ook bepaald niet eerlijk.
In jouw reactie zijn enkele onwaarheden ingeslopen. Ten eerste zeg je dat er geld genoeg is. Dat is maar ten dele het geval. Het is maar tot hoe ver je wilt kijken. Want wat is genoeg? Genoeg voor jou, voor mij? Feit is dat als je ook toekomstige generaties, dus mijn kinderen, hun kinderen en kinderen daarna enz, een pensioen gunt dat er nooit geld genoeg is.
Dat geld van de pensioenpotten voor andere “dingen worden ingezet” is op z’n minst ongenuanceerd. Zeg dan voor welke “dingen”. Al het geld dat nog niet wordt uitgekeerd blijft gewoon in kas van de fondsen.
Er is geen geld dat “normaal gesproken al vanaf jouw 65ste zou zijn uitgekeerd”. Stemmingmakerij.
Het kan zijn dat er kortingen plaats vinden, maar informeer jezelf eens zorgvuldiger. Krijg je een beter humeur van. Dat jouw ex een deel van jouw pensioen krijgt, is door jou slecht geregeld, en ligt volledig bij jouzelf. Verder is het zo dat in de pensioenwereld volop beweging is hoe huidig en toekomstig pensioenstelsels vorm te geven, wat een fatsoenlijk pensioen anno 2020 betekent, en hoezo en waarom garanties niet meer kunnen worden gegeven. En inderdaad, je verhongert niet.
Beste Ruud, jammer van je wat ongenuanceerde reactie. Ik baseer mij op mijn eigen situatie, ik werk vanaf mijn 16e, heb mijn eigen pensioen opgebouwd en mocht tot voor kort verwachten dat op mijn 65e het pensioen tot uitkering zou komen, Dat er geld genoeg is, is algemeen bekend en wordt door deskundigen ook bevestigd. Ik ben dat zelf niet, maar jij ook zeker niet. Een ex heeft recht op een deel pensioen, althans dat was (toen) zo en daar kun/kon je niets aan veranderen, maar dat kun je ook niet maar zo even bij-sparen. Ik heb zelf 4 kinderen en die gun ik uiteraard ook alles, maar dat heeft hier toch niets mee te maken? Ik val niemand aan en constateer alleen maar. Dat de pensioenwereld in beweging is, is ook een dooddoener, want “volop” zou ik het niet willen noemen. Maar er blijft vast genoeg over voor jou als jij aan de beurt bent. En anders maar niet, zeg ik dan.
Het gaat mij niet om jouw situatie. Die vul je zelf maar in. Het gaat mij om dat altijd maar quasi verontwaardigd toontje dat bij het neerzetten van persoonlijke omstandigheden wordt gebezigd. Zelf ben ik al ruim 5 jaar met pensioen. Ik ben gaan werken na de ULO nog voor ik 16 werd. Enkele jaren nadien de avondlyceum gedaan. En na 47 jaar werken gestopt. In die jaren gespaard, en mij kinderen goed wegwijs gemaakt. Mij hoor je niet klagen.
Mensen worden gemiddeld twee jaar ouder dan 20 jaar geleden, en krijgen 2 jaar langer een pensioen en AOW. Mooi toch?
Dan kun je een aantal dingen doen: de premie verhogen, de uitkering verlagen of de pensioenleeftijd verhogen. Zeg maar waar je voor kiest. Alle drie gelijk houden kan niet.
@Tino
Je klets Tino, twee jaar later met pensioen is ook globaal oo twee jaar langer premie betalen.
Dat is precies wat ik zeg: één van de drie mogelijkheden de langere levensduur financieel op te vangen. Vertel: heb je nog een ander idee?
Tino
Je verkort de uitkeringduur met twee jaar als je twee jaar langer premie betaald. Werd de uitkeringsduur door een later over verlijden na 65 langzaam van 20 jaar naar 22 jaar. Daar werd opgereageerd met de AOW leeftijd te naar 67 jaar te brengen. Blijft de babyboom als probleem zegt men. Maar ook deze groep AOW’ers heeft net als als iedere 65\67 jarigen een 50 jarige premie betaling achter de rug. Wat is dan nog het probleem. Je vergeet bij je oplossingen te noemen twee jaar langer premie betalen te noemen en twee jaar langer werken. En daar wees ik je op. Egoïstich denken!!! Ik hoop dat je dat nu begrijpt.
Dat er 50 jaar pensioenpremie is betaald is a b s o l u u t niet waar. Dat zou namelijk betekenen dat iemand van nu 67 jaar op z’n 17e al is gaan betalen. Klopt niet. Iemand gaat pas betalen als ie in loondienst terecht komt en dientengevolge aangesloten raakt bij een pensioenfonds. Het een houdt niet diorekt het ander in. Het zou ook betekenen dat een 17 jarige al aan afdracht van AOW- en andere sociale premies zou zijn onderworpen. Ook niet waar. Ook doet men voorkomen dat er immense premies zijn betaald. Dat soort bedenksels kunnen idem naar het rijk der fabelen worden verwezen. Er wordt wat afgegoocled om gelijk te halen. Voor de eigen gemoedrust is het echt gunstiger de juiste gegevens te gebruiken.
AOW premies 2019: 17,9% tot maximaal € 9.483,= per jaar, te betalen door iedere ingezetene die inkomen heeft. Dus ook een 17 jarige kan premies AOW moeten betalen. Voor wat betreft de pensioenfondsen die de overheid ‘blind’ gevolgd zijn in het verhogen van de uitkeringsleeftijden, terwijl hun actuarissen en vooral die van levensverzekeringsmaatschappijen, die nota bene winst maken met hun producten, al donders goed wisten dat de levensverwachting slechts enkele maanden hoger was in plaats van ruim 2 jaar zoals de overheid de burgers heeft wijsgemaakt (getuige ook het weer wat terugbrengen van de pensioenleeftijden voor enkelen), zijn de periodes van inleg meestal korter. Alle omstandigheden in aanmerking genomen lijkt het erop dat de overheid ook in de toekomst grepen uit de pensioenpotten zal gaan plegen (vooral vanwege massa migratie en klimaathysterie). De kunstmatige laag gehouden rekenrente (te vergelijken met de vermogensrendementsheffing waarbij al sinds 2001 wordt uitgegaan van een zeker rendement van 4%, om dat te behalen moet je wel beleggen) zorgt ervoor dat pensioenfondsen zeer moeilijk aan hun toekomstige verplichtingen zullen kunnen voldoen, omdat hun beleggingsresultaten niet mogen worden meegerekend en er nu kortingen op uitkeringen plaatsvinden. Hoe krom zijn deze redeneringen, opgelegd vanuit de overheid niet ? Enerzijds zeggen ze dat een zeker rendement voor alle burgers van 4% evident is (aan de betalingskant voor de burger natuurlijk) en anderzijds mogen de pensioenfondsen niet uitgaan van werkelijk behaalde rendementen, maar moeten rekenen met een rekenrente van ca 1,5%.
Mensen worden 2 jaar ouder.
Ze gaan 2 jaar later met pensioen.
Ze krijgen dus net zo lang geld van het pensioenfonds als voor die tijd.
Maar ze betalen wel 2 jaar extra premie.
Wat klopt hier niet?
Eenvoudig, je krijgt een hoger pensioen indien je 2 jaar langer premie betaalt. En daarnaast de opgebouwde rechten 2 jaar korter uitkeren en dus 2 jaar langer renderen krijg je dus ook een hoger pensioenbedrag. Zodra er iemand iets anders beweert mag hij zijn bedragen van zijn Uniform Pensioenoverzicht hier melden, hieruit blijkt wat ik schrijf. Immers de pensioenfondsen, in tegenstelling tot de AOW, hielden wel voortdurend rekening met de langere levensverwachting en baseren hierop hun verplichtingen. Dus indien je 2 jaar later met pensioen gaat krijg je een hogere pensioenuitkering want de periode in jaren dat je pensioen krijgt is 2 jaar korter.
Plus de uitkerings leeftijd is verhoogd, wat ook veel centjes in de graaipot houdt.
LOUISE
Beste Tino, de meeste mensen ontvangen thans hun pensioen ook op latere leeftijd dan 20 jaar geleden.
@Mensen worden gemiddeld twee jaar ouder dan 20 jaar geleden.
Ja Tino, maar jij als arts moet helemaal weten dat de simpele arbeider die al vaak op zijn 15de/16de begonnen is, veel korter leeft (ongeveer 8-10 jaar) als mensen zoals jij die de luxe hebben gehad 2/3 van hun leven parttime te kunnen werken.
Het is weer een beetje als rijke mensen die zeggen dat geld niet gelukkig maakt.
Het is de gewone werkman die hier de klos is, en waarvan gezegd word dat hij ondankbaar is en niet moet zeuren
Begrijp mij niet verkeerd ik heb niets tegen mensen die geld hebben of het beter doen, maar hun instelling daar schort vaak veel aan, Het zijn mensen zoals jij die de vruchten plukken, en niet die stratenmaker die een hartaanval krijgt op zijn 64ste
Ik ben het helemaal met je eens, KhunKarel. . Ik vind, en ik begrijp dat daar nu mogelijk wat aan gedaan wordt, dat de werkduur en de zwaarte van het werk moet tellen en niet alleen de leeftijd.
En ik vind dat de gemeenschap moet betalen voor het geld wat daarmee extra gemoeid is. In mijn vroegere werk stond ik bekend als de ‘rode’ huisarts…ik weet niet wat dat betekende…Die andere huisartsen klaagden vaak over de hoogte van hun belastingen terwijl ik ze altijd met plezier betaalde.
Ik vind het toch een fenomeen iets het pensioen als de vrouw overlijd krijgt de man zijn gewone pensioen en als de man overlijd krijgt de vrouw maar zoveel procent. Dat is iets waar ik niet bij kan. En nu willen ze ons nog korten ook terwijl er zoveel geld is.
1 Nederland heeft het beste pensioenstelsel ter wereld. Samen met de AOW krijgen vrijwel alle gepensioneerden 90% van hun gemiddeld inkomen van de laatste 5 jaar. Er zijn helaas wat uitzonderingen
2 De pensioenwet en de Nederlandse Bank als controlerende instantie zorgt er voor dat de pensioenfondsen zich aan bepaalde regels moeten houden. Niets is perfect in deze wereld maar deze regels zorgen ervoor dat verreweg de meeste pensioenuitkeringen vrijwel waardevast zijn, zoals bv bleek tijdens de financiële crisis van 2008. Een grote pensioenpot is absoluut noodzakelijk om een toekomstige uitkering redelijk te garanderen. Nadere invulling is aan de fondsen zelf
3 de meeste pensioenfondsen worden als stichting beheerd, met een neutrale voorzitter, 4 leden uit de werkgevers, 4 leden uit de werknemers en 3 leden uit de al gepensioneerden. Zij bepalen het beleid binnen de bepalingen van de wet. Over het algemeen betalen werkgevers en werknemers ieder de helft van de premie.
PS. Mijn pensioen is betrekkelijk gering omdat ik 2/3 van mijn werkzame leven parttime heb gewerkt en vervroegd met pensioen ging.
PPSS Die beruchte pensioenroof uit de kas van het ABP in de negentiger jaren ging gepaard met een verhoging van de ambtenarenlonen bv door vrijstelling van de betaling van pensioenpremie. Tijdelijk voordeel met natuurlijk later nadeel. Al die miljarden kwamen wel weer bij de ambtenaren terecht hoewel niet in de latere pensioenen.
“Niets is perfect in deze wereld maar deze regels zorgen ervoor dat verreweg de meeste pensioenuitkeringen vrijwel waardevast zijn”
Wat bedoelt u met waardevast, als pensioenen al vele jaren niet meer indexeren en soms zelfs moeten korten.
Ook in de toekomst zal de huidige waardevermindering van de pensioenen waarschijnlijk niet met terugwerkende kracht ongedaan worden gemaakt.
Als de rentes weer gaan stijgen, en de pensioenfondsen weer bulken van het geld, zullen waarschijnlijk de premies – ook die van de werkgevers – worden verlaagd.
Tenzij de overheid sneller is natuurlijk, en de te goed gevulde spaarpotten afroomt, om heel Nederland te voorzien van warmtepompen.
De Nederlandse regering zijn gewoon een stel witte boordecriminelen de oudere van nu moeten er onderleiding en straks wij laten ze het nu maar terug betalen zo als het beloofd is
Beste Ruud,
Om het kort te zeggen!
De jongeren zouden twee jaar eerder moeten beginnen met het opbouwen van pensioen.
Niet de ouderen die dit al gedaan hebben en nu even gekort worden om maar spaarzaam
te zijn.
Grote onzin, bulken van het geld.
Met vriendelijke onzin,
Erwin
Tino, in het verleden waren er pensioenfondsen die de uitkeringen baseerden op het laatst verdiende loon. Jaren geleden is dat bij verreweg de meeste pensioenen gewijzigd in een uitkering die gebaseerd is op het middelloon. Dus het gemiddelde vanaf de start bij de werkgever tot aan de beëindiging van het arbeidscontract. Derhalve niet het gemiddelde van de laatste 5 jaren zoals jij veronderstelt. Met mijn huidige AOW erbij kom ik bij lange na niet op het door jouw genoemde percentage van 90%, terwijl ik toch echt 47 jaar fulltime bij werkgevers in dienst ben geweest. Dat jij vanwege een parttime job slechts een gering pensioen hebt is wellicht/waarschijnlijk vervelend voor jou maar in feite niet relevant voor de discussie. Je had natuurlijk, en misschien heb je dat wel gedaan, voor jezelf ook een lijfrente kunnen afsluiten.
Dat wist ik niet Leo Th., sorry. Maar zou het toch niet misschien zo kunnen zijn dat voor veel mensen dat middelloon plus AOW dicht in de buurt komt van het gemiddelde over de laatste jaren van hun arbeidsleven? Ik weet natuurlijk dat er ook velen zijn die dat niet halen, en daar zou je wat aan moeten doen.
Tino, de ambtenaren lonen gingen toen niet omhoog, alleen de pensioenpremie werd lager zodat netto meer werd betaald. In die jaren gingen de bruto lonen jaarlijks omhoog. Stel dat de verhoging 2% normaal jaarlijks was.
Uiteindelijk betekende deze diefstal dat ik jaarlijks 2% voor de rest van mijn werkzame leven minder bruto loon ontving dan zonder deze pensioenroof. Het werd toen ook een koekje van eigen deeg genoemd. En het was meer dan een koekje, want je moest het uiteindelijk ook nog zelf betalen.
vrijwel alle gepensioneerden krijgen 90% van hun inkomen incl aow?
De meeste fondsen bouwden met eindloon ong 70% van hun laatste inkomen op incl.Aow (afhankelijk van de hoogte van de Franchise) Met de middelloonregelingen minder en niet te spreken van de huidige beschikbare premieregelingen daarbij is helemaal geen zekerheid en mag je het opgebouwde potje op pensioendatum aan een pensioenuitvoerder aanbieden die dan het bedrag afspreekt wat je de rest van je leven gaat krijgen en dat is momenteel zeer weinig.
dit is een oud artikel van 2000 dus 19 jaar geleden
https://www.nrc.nl/nieuws/2000/03/24/pensioen-als-70-procent-loon-is-fictie-7487771-a721119
Uitstekend weergegeven. Jaap van Duijn, de bekende emeritus econoom van Robeco, heeft een half jaar geleden in de Telegraaf een deel van dit verhaal verteld, met daarbij de focus op het werkelijke rendement en dat er voldoende geld is. Misschien tijd om massaal op de partij 55-Plus te stemmen
De laatste jaren wordt bij het presenteren van de begroting op de derde dinsdag in september telkens met gepaste trots verwezen naar de economische vooruitgang in Nederland. De minister president stelde onlangs nog dat het geld bij veel bedrijven tegen de kaaien aan klotst waardoor er volgens hem meer dan voldoende ruimte zou zijn voor flinke loonsverhogingen. Nu werd er in talrijke branches natuurlijk wel minimaal de inflatie gecompenseerd behalve sinds een jaar of tien bij de meeste pensioenen. Voorheen, ook in minder economische voorspoed, gebeurde dat zo goed als altijd wel maar sinds de politieke besluitvorming om een verplichte fictieve rekenrente te hanteren is daar geen sprake meer van. Nederlandse pensioenfondsen moeten absurde bedragen reserveren voor de verre toekomst, uitstekend uitgelegd door Bram Siam, en is daarmee vergeleken met de ons omringende landen gekke Henkie geworden. Vanzelfsprekend ondervinden een aantal in Thailand verblijvende gepensioneerden, die voor de jaarlijkse verlenging van hun verblijfsstatus afhankelijk zijn van de hoogte van hun pensioen, een toenemend probleem van het al lange tijd niet meer indexeren dan wel verlagen van hun pensioenuitkering. Op kritiek van het huidige pensioenbeleid met de constatering dat er van een toegezegd waardevast pensioen geen sprake meer is, wordt door een aantal gasten van Thailandblog niet inhoudelijk gereageerd. Sommigen suggereren dat pensionada’s in het algemeen en die in Thailand in het bijzonder voldoende in hun slappe was zitten en door anderen worden ze afgeschilderd als zeurende, klagende, inhalige en zelfs profiterende ‘rupsjes nooit genoeg’. De huidige generatie die thans een bedrijfspensioen opbouwen is blijkbaar al zo gekneed dat zij het normaal schijnen te vinden dat de pensioenen, ook hun toekomstige, nu al jarenlang uitgehold worden. Veranderingen zie ik vooralsnog niet plaatsvinden, hopelijk ben ik wat dat betreft te pessimistisch.
De redenering klopt niet. Nederland kent in vergelijk met buur- en andere landen een prima pensioenstelsel.
Met afgunst wordt daar naar gekeken. https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/14/het-beste-pensioen-ter-wereld-a3963798 Feit is echter dat door degenen die menen te weinig te krijgen omdat onvoldoende is ingelegd en/of te laat naar omgekeken, inhoudelijk categorisch ontkenning als onschuld wordt opgevoed.
Absoluut niet vanzelfsprekend is het gegeven dat in Thailand gepensioneerden afhankelijk zijn van de hoogte van hun pensioen/Aow. Wel dat zij vergaten fatsoenlijk voor te bereiden, en meenden dat in Thailand wel een gokje gewaagd kon worden. Kinderlijk magisch denken versus realiteitszin.
Beste RuudB, aan de kwalificatie van ons pensioenstelsel als beste ter wereld heeft een individuele pensioengerechtigde weinig wanneer hij moet constateren dat zijn toegezegde waardevaste pensioen de laatste 10 jaar niet geïndexeerd is. Het niet-indexeren heeft helemaal niets van doen met te weinig inleg. Juist door de hoge inleg in het verleden heeft het Nederlandse pensioenstelsel zijn gevulde kassen en in het buitenland zijn goede naam te danken. Wat mijn onschuld betreft t.a..v. mijn pensioen kan ik je inderdaad bekennen dat ik in de vele jaren voor mijn pensionering de jaarlijkse mededeling van mijn pensioenfonds, namelijk dat ik levenslang kon rekenen op een waardevast pensioen, voetstoots voor waar heb aangenomen. Heb er dus wel naar omgekeken maar achteraf blijkt dat mij iets op de mouw is gespeld. Eerder schreef jij dat jouw uitgebreide kennissenkring in Thailand geen problemen ondervindt van de huidige gang van zaken rondom het pensioen. Voor een buitenstaander en dus ook voor mij is niet vast te stellen in welke mate deze kennissen symbool staan voor Nederlandse gepensioneerden in Thailand. Ligt er maar net aan waaruit jouw kennissenkring is opgebouwd. Van de week was er trouwens op Thailandblog nog een vraag aan Ronny over de jaarverlenging ivm deze kwestie. Eigenlijk begrijp ik niet dat jong en oud niet samen schouder aan schouder staan om er zorg voor te dragen dat indexering weer mogelijk wordt. In politiek Den Haag slaan de gepensioneerden geen deuk in een pakje boter en schijnt het geen enkele indruk te maken dat er al tien jaar nauwelijks geïndexeerd is maar daar kan de generatie die nu hun pensioen opbouwt wezenlijk verschil in betekenen. Zij beseffen toch hopelijk wel dat elk jaar dat er niet geïndexeerd wordt ook ten koste gaat van hun toekomstige uitkering? Jouw verwijten dat gepensioneerden van nu verzuimd hebben om zelf bij te sparen voor hun pensioen lossen verder niets op. Verder is het hele leven vaak een ‘gok’, zelfs het oversteken van een straat en ééns te meer in Thailand.
Mijn pensioenfonds heeft ook altijd beweerd dat er waardevaste pensioenen zouden worden uitgekeerd. Iets beweren is wat anders dan iets waarmaken. Ik blijf liever bij de feiten, en een ‘waardevast’ feit is dat het jaren gaat duren voor pensiopenen worden geïndexeerd. Iets om rekening mee te houden, tevens ook om van uit te gaan, generaties die nu hun pensioen opbouwen starten al met een tekort vanwege de overgangsperikelen van het pas gesloten pensioenakkoord. Minder gokken, meer naar links en dan naar rechts kijken, vooral in TH. En met z’n allen ophouden de calimero uit te hangen, zegeningen tellen, en vooral beseffen dat als je al in TH (een aantal jaren van) je pensioen kunt doorbrengen, dat je echt wel met je kxnt in een Nederlands pakeje boter bent terechtgekomen. We hebben het niet slecht. Niemand!
Beste Ruud B , ik weet niet of u op dezelfde planeet leeft, maar uw reacties zijn ver beneden pijl en deels bezijden de waarheid. Uw reacties komen hard aan bij een aanzienlijke groep gepensioneerden. Dit verdienen zij niet. Het lijkt wel alsof u een bepaald belang heeft bij dit soort praktijken van de pensioenfondsen en de graaiende kabinetten. U bent het maar met ze eens. De laatste jaren is er alleen maar roofbouw gepleegd op de pensioenen door middel van aangepaste belastingmaatregelen. Ik heb voordat ik blijvend naar Thailand vertrok mij zeer terdege voorzien van allerhande informatie van belang in relaas tot mijn vertrek. Ik wilde niets aan het onzekere overlaten en dacht dat op bepaalde instanties wel te bouwen zou zijn. Ik moet constateren alleen maar bedrogen te zijn door mijn pensioenfonds die zich op geen enkele wijze druk maakt over hoe het met mij gaat. Ik ben op mijn 15e begonnen met werken en op mijn 17e bij de gemeente Amsterdam in dienst gegaan en pensioengerechtigd geworden. Op mijn 20ste begonnen bij de politie en daar 40 jaar gewerkt. De laatste jaren waren roofbouw en dusdanig zwaar dat ik besloot op mijn 60 ste met pensioen te gaan. Er was mij altijd beloofd dat ik dan een waardevast pensioen zou krijgen. De ABP kassenroof was al jaren bekend en de manier waarop de bevolking tegen elkaar wordt uitgespeeld is ook al jaren bekend. De rekentruckjes zoals het middelloon versus het eindloongebeuren is ook zo’n manier om alleen maar minder te hoeven uit te keren. Het is alleen maar minder en minder geworden. Indexeren ho maar. In plaats van het mij al vanuit de oudheid beloofde pensioen percentage van bijna 80 % van mijn laatstverdiende salaris uit te keren, is dit uiteindelijk zo’n 67 % middelloon geworden. Waar is de rest gebleven. Wie geniet hiervan? Ik niet kan ik u delen. In 2015 alle instanties aangeschreven en informatie opgevraagd. Alles zwart wit binnen en de beslissing genomen om op 1 januari 2016 van mijn rust te gaan genieten. Viel dat even tegen ,want de belastingregels werden eind van het jaar weer aangepast en ik kreeg ruim 300 euro netto minder pensioen per maand als was beloofd. Het pensioenfonds die wast altijd de handen in onschuld, want die kunnen er zogenaamd nooit iets aan doen. Ik heb daar nog nooit iemand zich druk zien maken om hun klanten. Ik dacht dat ik een contract had met het pensioenfonds, maar het zijn velen handen op een buik die smerig werk afleveren. Het vooruitzicht om AOW te krijgen is ook iets om kopzorgen van te krijgen. Mede omdat dan het pensioenfonds ABP het nodig acht om mijn pensioen af te bouwen van ruim 40.000 euro naar ruim 12.000 euro. Ik val ook weer in de prijzen voor het terugdraaien van de AOW leeftijd. Dit grapje gaat mij weer 3500 euro kosten over 5 maanden, want ik ga er aanzienlijk op achteruit. Voor mij zijn het witte boorden criminelen die op deze wijze met de mens omgaan. En maar verhalen brengen dat het zo goed gaat met de maatschappij en de pensioenfondsen, die zijn net zo lekker bezig. Het zwarte zwanen verhaal zijn er velen al weer vergeten, maar ik niet. Nederland is ingeslapen en verworden tot een narcotica staat waar de criminelen het voor het zeggen hebben. Daar kan Van Laarhoven ook nog wel bij. Het wordt alleen van kwaad tot erger en de toekomst ziet er niet best uit en dat komt niet alleen door Nederland, maar de hele wereld is gedoemd tot malaise, kijk naar de Engelsen die compleet van de leg af zijn. President Trump met zijn America first en zijn strijd met de Chinezen etc. Corrupte notarissen en advocaten in Nederland . De bankenmentaliteit. De huizenwereld. Dragie, als aanvoerder van het bankwezen, die maar met geld smijt, het kan niet op. Ja, ja slaap rustig en alles komt goed en wees gelukkig, dat is een boodschap die zeker bij velen aan zal komen, over realisme gesproken.
Beste Jaques, ik denk niet dat mijn reacties beneden peil (!) zijn, wel stevig, maar lezers van dit blog kunnen wel tegen een stootje. Het wonen en leven roept meer verbijstering op. Ook woon ik op dezelfde planeet, maar niet met “wolven in het bos”, zoals een goed Nederlands spreekwoord veel reageerders zou kunnen duiden. Het is jammer dat een aantal gepensioneerden meent dat zij tekort gedaan worden. Het tegendeel is waar, en daarmee praat ik niet bezijden de waarheid. In tegendeel. Wij zijn van de generatie babyboomers van na de oorlog, en onze generatie had prima mogelijkheden en kansen, en heeft die ten volle benut en gekapitaliseerd. De rest is gejammer. Denk ook eens aan, en betrek huidige generaties van 45+, of e nog jongere generaties in het verhaal.
In de pensioenproblematiek zoals die er ligt in Nederland gaat er gekort worden, en zeker niet geïndexeerd. Hoe dat komt is volop te lezen in diverse media. Ik heb daarvan vele links in mijn reacties meegestuurd. Maar ook op TV, en dus ook in Thailand, was voldoende uitleg. Zie bv Buitenhof van afgelopen zondag. En lees eens een goede krant.
Het gaat niet om persoonlijke verhalen, individuele tragedies, incidentele lotgevallen. Het gaat om het grote geheel, om de belangen van allen. Zo ben ik hier te Rdm jaarlijiks o.a. met gepensioneerden bezig, vrijwillig na vele jaren in welzijns- en maatschappelijk werk bezig te zijn geweest; nu via vrijwilligerswerk collectief bezig ons hard te maken dat ook onze stem wordt gehoord, en staan wij in de hele discussie niet aan de zijlijn. Maar van ons, en zeker niet van mij geen geweeklaag omdat het ons niet zint.
Argumenten aanvoeren als zou er gegraaid worden, beleids- en beslissingskaders aanwijzen als wiite boorden criminelen: onzin. Bereik je niets mee.
Ieder moet doen waar hij meent goed in te zijn. Ik zet me actief in. Anderen het werk laten doen, enkel hen observeren, als toeschouwer toekijken, roepen met een toeter, op afstand: ieder zijn zin, en vooral zijn deel.
Maar goed: onderhand is genoeg gediscussieerd. Over en sluiten dit dossier.
Nou RuudB, ik ben het met de mening van Jacques over de wijze waarop jij de met name in Thailand wonende gepensioneerde landgenoten wegzet volledig eens. Je schrijft dat je in de discussie hierover niet aan de zijlijn staat en je samen met anderen hard maakt om een collectieve stem te laten horen. Eén ding is zeker, mijn standpunt vertegenwoordig je beslist niet. Het dossier zal ongetwijfeld nog lang niet gesloten worden maar het lijkt mij inderdaad verstandig om de discussie hierover met jou te staken. Ben het wel zat om ook in deze reactie van jou weer negatief omschreven te worden, deze keer als een jammerende wolf in het bos.
Geweldig betoog Jacques. Duimpje van mij
Zo ziet men ook eens wat getallen en wat de inpakt is, erg spijtig te horen dat ze jou financieel zo te pakken hebben genomen. en natuurlijk ook zo veel mede Nederlanders.
Het is een groot schandaal dat dit in Nederland mogelijk is dat hardwerkend mensen zo een oor word aangenaaid, laten we hopen dat men tot bezinning komt in Den Haag, echter de stugheid van Den Haag beloofd niet veel goeds, en ik vrees dan ook dat we hier mee moeten leren leven.
Niettemin toch fijn te horen van uit Den Haag dat we uit de depressie zijn (is dat zo?) en dat het nu weer goed gaat in Nederland, dat was dan ook de reden om meteen de btw en de energieprijzen te verhogen, die nu met name mensen die aan de onderkant zitten helemaal het water aan de lippen zet, en die hadden toch al weinig.
Aantal daklozen is verdubbeld en voedselbanken hebben geen voedsel genoeg meer i.v.m. de grote toename van klanten, mensen met geestelijke problemen slaan nu helemaal door i.v.m bezuinigingen, en veroorzaken maar al te vaak overlast of nog veel erger, plegen zelfmoord of plegen moord, En Nederland heeft nu de eervolle titel gekregen een Narcostaat te zijn, Mensen mensen wat gaat het goed allemaal. en zo kan ik nog wel even doorgaan.
ik verbaas mij ook erg over RuudB, en zijn kennisenkring die nergens last van schijnen te hebben hebben, maar zelfs als dat zo is dan zou een beetje solidariteit toch het minste zijn wat je mag verwachten, maar helaas niet dus, misschien als deze groep mensen zelf aan de beurt zijn, ze misschien ander geluiden laten horen.
Met vr gr KhunKarel
Geweldige argumentatie Leo, dikke 10 met een griffel. En ja de huidige generatie is inderdaad al zo ”gekneed” c.q. geïndoctrineerd dat ze het normaal gaan zijn vinden betreffende de uitholling. Een goede afleidingsmanoeuvre is hierbij de klimaat hysterie, wat een dikke business is voor velen.
Beste RuudB,
Simpel.
De waarheid mag gezegt worden!
Neemt niet weg dat we nooit genoeg hebben.
Met vriendelijke groet,
Erwin
Bram,
bedankt voor je helder en inzichtelijk verhaal. Zeer herkenbaar en als een executive van een internationaal bedrijf heb ik van nabij meegemaakt hoe de pensioenpot werd geplukt. Niet alleen door de overheid dus.
Wat ik niet begrijp is hoe “”onze vertegenwoordigers” dit accepteren??? Slaapt men hier? Of klopt je verhaal niet? Ik tendeer naar het eerste. Dus vraag: Wat te doen??? Ik doe mee.
Slaapt men hier? ja, in zekere zin wel.
1/4 van NL zit aan de partydrug
1/4 (waarschijnlijk meer)van NL zit aan drugs op doktersvoorschrift,die niet bevorderlijk zijn voor het geestelijk welzijn. (slaapmiddelen, zware pijnkillers, antidepressiva etc…)
1/4 weten eigenlijk niet meer of ze in leven zijn (in de echte wereld) videogames, Facebook, PC en smartphone zijn hun enige interesse.
Dan blijf de groep over die alles bestiert, en ze lachen hun dood om al die domme loonslaven, ze weten maar al te goed dat massale volksprotesten iets van de 80er jaren zijn en dat zal meer zal voortkomen, iedereen is in slaap gesukkeld.
Daar komt ook nog bij dat Nederlanders niet echt van die politieke vechtjassen zijn zoals in Frankrijk bijvoorbeeld, Polderen mensen!
Dus wat overblijft is een leger gewillige zombie-loonslaven, die niet krijgen wat ze belooft is als ze met pensioen gaan…. Ach wat ! Big deal ! , die mensen moeten niet zo veel zeuren. Het gaat iedereen nu immers voor de wind volgens de statistieken.
Gelooft u nog in Sinterklaas?
Helder betoog,
Ik ben jaren geleden opgehouden met kwaad worden hierover.
Het helpt niet echt en is niet goed voor mijn gemoedsrust ook nog.
Mijn plan is heel oud worden hier in Thailand en als er toch actie komt tegen dit schandaal, ondersteun ik dat van ganser harte.
Veel kans op actie zie ik echter niet aangezien de vakbonden en werkgevers, die de beheerders van al dat geld zijn, aan de leiband van de regering blijven lopen.
Mooie woorden over de rol van de overheid in het artikel, vermeldenswaardig vind ik ook de rol van de “sociaal”-democraten hierin, door de jaren heen.
Het betoog mag dan helder genoemd worden, de teneur van het verhaal is dat het niet klopt. Maar hoezo eigenlijk niet? Nederland heeft een van de beste pensioenstelsels, tot heden is er geen enkele korting geweest, er is voorlopig geld zat om ook toekomstige inleggende generaties te voorzien van een uitkering. Wat is daar mis mee? Wel schandaal speelt zich af? Wees daar eens helder over! Huidig pensioenakkoord is gesloten na 20 jaar overleg in de polder. Hoe kun je dan beweren dat vakbonden en werkgevers aan de leiband van de regering lopen?
Mijn conclusie? Heb het over AOW en/of pensioen en de dommigheid regeert.
Ik geloof dat Bram Siam heeft geprobeerd iets uit te leggen naar eer en geweten.
Niemand is perfect in deze en het is ook maar net hoe men iets leest en of wil lezen.
Om het dan maar als een verzuurde pruimenboom af te serveren RuudB vind ik wel erg kort door de bocht.
Het zou jou prijzen als je het dan maar zelf eens gaat uitleggen aan de lezers van dit blog.
De beste stuurlui……..
Mooie praatjes hebt u en nog onwaarheden ook. U zegt: “tot heden is er geen enkele korting geweest”. Pertinent onwaar. Ik zit in het pensioenfonds van de kleinmetaal – waar ik en mijn werkgever fors voor betaald heb – en die hebben de laatste jaren 2 keer een korting doorgevoerd. In totaal 6,8 %! Het pensioenfonds van de grootmetaal heeft toen ook gekort en ik denk nog wel meer fondsen. Ik moet er niet aan denken aan weer een korting. Zo kom je zonder dat je er iets aan kan doen van ooit modaal vanzelf op een minimum inkomen uit.
Dank je wel voor je duidelijke uitleg en feiten reeks,
Ik bouw al vanaf mijn 17e pensioen op en werk dit jaar 45 jaar het duurt nog 3 jaar en 10 maanden voor ik van mijn pensioen kan gaan genieten ( als ik dit haal ) zit met forse gezondheid klachten.
Het is wel heel vreemd dat onder andere het ABP voornemens is de pensioen te gaan korten.
Vreemd ja… de rente is laag of bijna nul maar volgens mij gaat het met de beurzen en beleggingen de laatste jaren verschrikkelijk goed.
En last but not least het is ons geld de mensen die inleggen en niet het ABP deze moeten alleen zorgen dat het goed wordt beheert.
Met een droevige groet, Bert
Dan zal het wel aan mijn ex werkgever liggen , maar bij onze CAO werd er pas pensioen opgebouwd vanaf je 25 ste jaar. Bij 40 dienstjaren kwam je dan aan je volledige pensioen met 65. Later kwam er een prepensioen tot je 62 ste. Bouwde je dus in 37 jaar volledig pensioen op. Pensioen is verschillend per CAO , maar moet natuurlijk WEL aan de wet voldoen.
Is het niet zo dat er pas vanaf je 25ste pensioen kan worden opgebouwd of gold dat alleen voor werkende vrouwen in het verleden?
Dat klopt, beste L. Nix. Men doet in pensioendiscussie net alsof men jaren en jaren vanaf hun 15e resp 17e levensjaar enorme premies is gaan betalen. Er wordt flink bezijden de waarheid geredeneerd, enkel en alleen om een eigen gelijk van kwasi-verontwaardiging overeind te houden.
Afhankelijk van de arbeidsvoorwaarden RuudB. Op mijn 17e gestart bij een Amerikaanse firma in Nederland, Fluor Ned., twee jaar gewerkt, pensioenpremie betaald en pensioen ontvangen. En vanaf mijn 19e een aantal jaren in overheidsdienst, ook premie betaald en pensioen van het ABP. Totaal niet bezijden de waarheid. Verontwaardigd ben ik wel, het woordje’kwasi’ mag je wat mij betreft weglaten. Beste RuudB, jij bepaalt niet of ik mij wel of niet belazerd voel door de perikelen rondom het pensioen.
Allle pensioen muizenissen op een compacte en zeer overzichtelijke wijze neergezet. Proficiat. Dit zou eens gepubliceerd moeten worden in een Nederlandse krant. Bij het NRC kun je het echter schudden. De Telegraaf?
Op een of andere manier blijkt een antenne voor genuanceerdheid bij een aantal reageerders afwezig. De eigen portemonnaie is kennelijk drijfveer, althans het tekort aan inhoud ervan. Terwijl dat tekort toch op z’n minst voornamelijk eigen verantwoordelijkheid betreft. Dus even terug naar die nuance:
De FNV riep om het hardst dat kortingen die eind van het jaar dreigen uit den boze zijn. Terwijl juist de FNV als vakbond lange jaren aan de onderhandeltafel heeft gezeten, om nu juist de methodiek van verhoging resp. verlaging mogelijk te maken, aan de hand van de stand van de economie van dat moment. Nu is er kennelijk zo’n moment van verlaging, is en staat de FNV zichzelf tegen te spreken.
Dé oplossing voor het probleem van dreigende kortingen is een stijging van de rente. Maar de kans daarop wordt klein geacht. De rente gaat echt niet omhoog. Noch door de ECB, zeker niet van de FED.
Ook een hogere pensioenpremie biedt geen soelaas. Zelfs als de premie (nu 24 procent van het bruto loon) verdubbelt, brengt dat geen voldoende buffer.
Er is nog wat anders aan de hand: de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel dreigt voor huidige 45plussers zeer nadelig uit te vallen. Voor hen ontstaat sowieso al een gat van zo’n 60 milliard euro. Gehoopt was dat dit geld uit de reserves van het pensioenfonds viel te halen. Maar de meeste pensioenfondsen melden dit soort reserve extra niet te hebben.
Maw: behalve de huidige portemonnaie zijn komende generaties een factor die zwaarder tellen.
Ik zou nog wat verder willen gaan. De fondsen die het slechter doen dan de gemiddelde fondsen zijn (niet toevallig..) de fondsen waar het FNV/ de vakverenigingen de grootste stem in het kapittel hebben. Als je teveel je oren naar bepaalde voorkeur meningen en lobbyisme laat hangen, zijn de rendementen het eerst de klos.
Overigens worden pensioenfondsen door wetgeving gedwongen om voor een fors deel, plm 70 % , zogenaamd ultra veilige beleggingen aan te houden. juist ja: Staatsobligaties die steeds minder rendement opleveren door het ECB beleid en momenteel zelfs negatieve opbrengsten leveren. De betoogde hoge rendementen van 7 % zijn volstrekt onmogelijk geworden.
Voorts nog het volgende punt. Gedurende heel lange tijd ging men bij het berekenen van de pensioenduur uit van gemiddeld 10 jaar pensioen betaling, later 12 jaar. Vrouwen werden geacht zo’n 3 jaar langer te leven. De premiegrondslag is feitelijk te laag berekend, zeker nu mensen in Nederland heel veel ouder worden. ( ondanks een recentelijk zeer kleine verlaging. ) Linksom of rechtsom nemen de verplichtingen van de pensioenfondsen dus toe.
Ook bij commerciele verzekeraars werden zogenaamde rentestandskortingen verleend aan de premiebetalende werkgevers op momenten dat de beleggings opbrengsten dit ruimschoots toestonden, daarin zijn pensioenfondsen dus niet uniek.
Het ING pensioenfonds kan wel haar positieve rendementen inzetten voor haar deelnemers ondanks dat zij ook aan de wetgeving voor veilig beleggen moeten houden. Dus het is niet de wetgeving die ons beschermt maar de mensen die achter de knoppen zitten om rendement te behalen die afgerekend moeten worden op het resultaat.
Ja RuudB, de inhoud van mijn eigen portemonnee gaat mij inderdaad aan het hart. Of er sprake is van een tekort kan jij echter niet beoordelen. Met betrekking tot de vakbeweging, waaronder de FNV, merk ik op dat zij hebben zitten slapen bij de onderhandelingen. Er is namelijk verzuimd om afspraken te maken over de fictieve rekenrente. En ook al zou de huidige marktrente stijgen, wat op korte termijn niet in de lijn van de verwachtingen ligt, dan zijn kortingen op het pensioen nog niet van de baan zolang de fictieve rekenrente niet aangepast wordt. Op zich heb ik zelf geen probleem wanneer een pensioenuitkering zou dalen bij economische tegenwind. Maar dan ook stijgen bij economische voorspoed. En ondanks dat daar nu al jaren sprake van is en ook voor volgend jaar voorspeld wordt, willen een aantal fondsen toch zeer ingrijpend, er wordt over 10 á 15% gesproken, gaan korten. Zeer begrijpelijk dat het FNV daarop tegen is, het gaat tegen het principe van het onlangs overeengekomen akkoord in. Een fabel is dat de pensioenfondsen niet over reserves zouden beschikken. Ze barsten uit hun voegen en die door jou genoemde 60 miljard zouden zou geen probleem hoeven te zijn wanneer, en daar komt die weer, de politieke spelregels van de fictieve rekenrente aangepast worden. Nu wordt er enkel extra reserve gekweekt maar niemand mag eraan komen. Over nuances gesproken, het bevordert de discussie niet om gepensioneerde landgenoten weg te zetten als inhalig, te beschuldigen van kinderlijk magisch denken en op onverantwoorde wijze naar Thailand te zijn vertrokken.
Deze posting van Bram Siam met belangstelling gelezen.
Het is voor het eerst dat ik hoor dat er nu een club is die in het verweer komt, (zie de link stichtingpensioenbehoud.nl).
Ik zou iedere pensionado aan willen raden dit te lezen en deze stichting met hun voorgenomen actie te steunen met een donatie.
Ik woon hier nu 6 jaar en telken male als de beroemde blauwe enveloppe in de bus viel, of helemaal niet bezorgd werd, dacht ik nou dat is weer een mooie rib uit mijn financiele lijf.
Tot dat een expat mij aangaf dat de overheid, c.q. de belastingdienst gewoon zowel je AOW als je Pensioen belast. Een duidelijke brief naar de belastingdienst bracht uitkomst, daarin vermelde ik dat ik als in Thailand permanent wonende Nederlander de belastingdienst wijs op het volgende:
” http://www.jongbloed-fiscaaljuristen.nl/files/belastingverdragen09/Thailand.dpf “.
Waarin ik ook aangaf dat de overeenkomst tussen Nederland en Thailand de mogelijkheid biedt om je belasting over je PENSIOEN in Thailand met zeer veel aftrekposten te betalen. Ik ben druk bezig om over de 6 jaar dat terug te vorderen, waar ik recht op heb en mijnsinziens onterecht belast werd en wordt in Nederland. Mocht iemand nadere informatie willen dan kan men mij mailen [email protected] ik woon in Hua Hin
De opgegeven website van jongbloed is niet te openen.
Bij mij werkt het wel
Maar Yuundai, dat je vergeten bent vrijstelling te vragen voor jouw pensioen is toch jouw eigen schuld? Dit blog staat al jaren bol van vragen en adviezen over die vrijstelling.
Zo zie je maar weer, regelmatig Thailandblog.nl lezen en het levert behalve kennis ook nog geld op……
Het blijkt dat veel mensen iet weten wat er werkelijk op de achtergrond speelt. Er is gewoon sprake van geldroof door de NL regering en een afwachtende EU voor de grootste pensioenpot ter wereld.
Lees dit artikel en huiver:
https://www.dlmplus.nl/2019/08/28/het-onwaarschijnlijke-verhaal-van-de-nederlandse-pensioenroof/
Wat heeft de EU hier mee te maken? Niets, die kan en wil niets met onze pensioenen doen.
Beste Rob, Nederlandse pensioenfondsen hebben zich te houden aan Europese richtlijnen voor pensioenen, (IORP). In Elsevier van 10-7-’17 wordt aan de Europese invloed op onze pensioenen vanuit Brussel een artikel aan gewijd. Brussel maakt nu geen aanspraak op ons pensioen maar zou graag willen dat er een Europees pensioenstelsel zou komen waar de Nederlandse pensioenfondsen aan deel zouden moeten nemen. Vooralsnog stuit dat op bezwaren van het Nederlandse kabinet.
In Elsevier staat weleens vaker stemmingmakerij. De EU krijgt niets te zeggen over ons geld en wil dat ook niet. Toen dit actuele was heb ik weleens een factcheck gelezen (NRC?) die duidelijk maakte dat dat niet speelt. Ook logisch als je er over denkt omdat er vanuit Brussel praktisch geen wetten doorkomen tenzij de lidstaten instemmen. Maar sommige geloven graag in de ‘EU dictatuur’…
“Gaat Europa nu over de Nederlandse pensioenen?
De herziene EU-pensioenregels betekenen niet dat er macht of bevoegdheden naar de EU overgaan. Nederlandse pensioenfondsen kunnen pensioenen blijven organiseren zoals ze dat zelf willen. Het pensioengeld blijft van de Nederlandse deelnemers. Er gaat dus geen pensioengeld naar de EU. Pensioenfondsen hoeven geen geld af te dragen aan de EU.”
Bron: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/pensioen/europese-regels-voor-pensioenen
“Toch mogen we blij zijn dat de EU onze pensioenen niet links laat liggen. Invloed van de EU betekent meer transparantie en dat geeft burgers nieuwe mogelijkheden om onduidelijke contracten aan te vechten voor de nationale rechter. (..)
De EU kan pensioenfondsen dwingen opener te zijn
Bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2017/05/19/vrees-eu-bemoeienis-niet-uw-pensioen-wordt-er-beter-van-a1559625
Over dat het kolder is dat de EU in de Nederlandse pot wil graaien (2012):
https://www.nrc.nl/nieuws/2012/09/25/europa-bedreigt-de-nederlandse-pensioenen-12447572-a226720
Beste RuudB,
Ik vraag me af in welke wereld jij leeft we worden toch echt genaaid waar we bij staan, ik heb als FNVer voor het pensioen akkoord gestemd.
Maar de inkt van de handtekeningen was nog niet droog of er kwamen al berichten dat er waarschijnlijk toch gekort gaat worden, dan wordt je toch genaaid of niet dan.
Een laatste vraag aan jou, ben je soms een vriendje van de almachtige Mark?
@Maar de inkt van de handtekeningen was nog niet droog of er kwamen al berichten dat er waarschijnlijk toch gekort gaat worden.
Ik vond het sowieso een zeer belabberd akkoord, (A bad deal zou Trump zeggen) maar dan ook nog berichten dat er waarschijnlijk alsnog nog gekort gaat worden! Wouw!! ze hebben wel lef, dat zal niemand kunnen ontkennen.
Vroeger kregen politici of bestuursleden nog wel eens een heel klein beetje schaamrood rond de kaken als duidelijk werd dat ze de boel aan het belazeren waren of leugens aan het verkondigen waren, maar vandaag de dag maakt het hen helemaal geen bal meer uit wat het klootjesvolk er van vind.
Geen cent meer naar Griekenland, en elke Nederlander krijgt 1000 euro…….ik wacht nog steeds op die 1000 euro, O.K. heeft niks met pensioen te maken maar zegt genoeg over het kaliber van de heren waar we mee te maken hebben.
Zeer triest allemaal, ik denk niet dat er ook maar ooit een strobreed word toegegeven naar het volk toe.
Pensioenfeitjes
Hoewel er opgemerkt wordt dat Nederland bijna het beste pensioenstelsel ter wereld heeft, reageren veel mensen toch bezorgt.
Aantoonbare feiten zijn daar de oorzaak van. Aanvankelijk zou men 70 procent van het laatst verdiende loon ontvangen, wat veranderd werd in een uitkering op basis van middenloon.
Het waardevaste toegezegde pensioen bleek een loze belofte en kent reeds 10 jaar geen indexatie. ( zie ook het kwartje van Kok!) Laatste verhoging deze maand in Nederland de huurverhoging met 7,5 procent, naast de vele andere verhogingen zelfs het lage BTW tarief!
De vermogensbeheerders die voor pensioenfondsen als ABP, PFZW en pensioenfonds Bouw strijken steeds hogere bonussen op. De prestatieafhankelijke vergoedingen gingen vorig jaar met 488 miljoen euro omhoog naar 2 miljard euro! ( zie onderzoek adviesburo LCP onder 222 pensioenfondsen) Pure diefstal over de ruggen van gepensioneerden. De totale vermogensbeheerkosten, inclusief de transactiekosten liepen op tot 7,6 miljard euro (11-09-2018)
Een oneigenlijke aanname is dat de rente hoogte zelfs de negatieve rente 30 jaar onveranderd zou blijven. Slechts een paar politieke partijen hebben tegengestemd zoals 50plus, SP, CDA, PVV en Partij voor de dieren.
Het zou de overheid sieren dit jaar 2019 de gepensioneerden eenmalig een uitkering van 1000 euro te geven te financieren uit de winstbelasting van bedrijven.
Te triest voor woorden …..onbegrijpelijk dat hier niet wordt ingegrepen. Nederland moet zich aanpassen aan de omringende landen. Daar hebben ouderen en jongeren recht op. Het geld van de pensioenfondsen klots werkelijk over de plinten heen….hoezo niet indexeren? Hoezo pensioenen korten?? Kom nou toch, we zijn toch met z’n allen niet achterlijk!
En dat je heden morgen in de krant moet lezen dat de bazen van ons uitgesteld loon er zo veel bij krijgen boven de Balkenende norm vind ik het tijd dat deze graaiers op staande voet ontslag krijgen en andere hun plaats in nemen knot van DNB op staande voet ontslag krijgt en dat de reken rente omhoog gaat waardoor de geïndexeerd kan worden dit een bedrag wordt van 15 jaar achter stand in inkomen al dit niet gebeurt Knot voor het gerecht dagen door de bonden.
Beste yuunday
Toen jij je destijds in Thailand ging vestigen had je Heerlen kunnen informeren en om belastingontheffing over je bedrijfspensioen (niet AOW) kunnen verzoeken.
Als dit hebt verzuimd, dan is het jammer dan.
Ik neem aan dat je die 6 jaar in Thailand geen belasting in Thailand hebt betaald, Dan kun je die terugvordering wel op je buik schrijven.
Overigens als je nu alsnog van die belastingontheffing in NL. gebruik wil maken, zal je toch eerst aan moeten tonen dat je in Thailand belastingplichtig bent, door je Thaise belastingnummer naar Heerlen op te sturen.
Beste mensen,
Goed artikel en uitleg over pensioenstelsel en wie zich daar allemaal mee bemoeien.
Het pensioen is van de burgers en niet van de overheid en al helemaal moet DNB zich daar niet mee bemoeien. Er is voldoende vermogen in de kassen van de pensioenpotten, waarom moeten bestuurders en directie van de pensioenpotten met een salaris gaan strijken van over de 500.000 euro per jaar en ook nog bonussen krijgen bij goede prestatie. Dat is geld van de burger, ze stelen het gewoon af. Dat heeft de overheid gedaan door 25 miljard gulden uit de kas van ABP te halen voor hun begroting tekort.
Ben zelf ondernemer geweest en heb eigen pensioen opgebouwd die uitbetaald gaat worden als ik 65 jaar ben. Dus ik hoef niet te wachten, en heb geen korting of wat dan ook. Mijn pensioen is doordat ik al langer dan 10 jaar uit Nederland weg ben vrijgesteld van belastingen, papier van belasting daarvan heb ik reeds ontvangen.
Ik kan maar 1 ding concluderen, pensioen stelsel is corrupt en diefstal van geld van de burgers die eraan hebben betaald. Maar er is nog een ander veel belangrijker ding, de overheid verhoogd de belasting gaandeweg, in 2007 nog 1,6% belasting en nu al 9% en dat gaat door naar 19%.. De overheid rekent al uit, 19% belasting in de toekomst over ruim 1400 miljard wat er nu in de pensioen potten zit, ze worden de graaiers in de overheid betaald. Dan nog belangrijker de Europarlementariërs die met pensioen gaan krijgen potverdorie volgend jaar nog een pensioen verhoging terwijl dekkingsgraad voor dat pensioen maar 37% is. Dat wordt dus weer betaald door de lidstaten, dus ook uw geld, belasting over uw pensioen gaan naar de graaiers in de EU zodat die er warmpjes bij zitten.
Overheden en EU is gewoon 1 grote criminele bende, die de burgers onderdrukken.
Afhankelijk van de arbeidsvoorwaarden RuudB. Op mijn 17e gestart bij een Amerikaanse firma in Nederland, Fluor Ned., twee jaar gewerkt, pensioenpremie betaald en pensioen ontvangen. En vanaf mijn 19e een aantal jaren in overheidsdienst, ook premie betaald en pensioen van het ABP. Totaal niet bezijden de waarheid. Verontwaardigd ben ik wel, het woordje ‘kwasi’ mag je wat mij betreft weglaten. Beste RuudB, jij bepaalt niet of ik mij wel of niet belazerd voel door de perikelen rondom het pensioen.
Ach perikelen, laten we eerlijk zijn want hadden we voor een € nog steeds zo rond de baht50 gekregen dan had niemand het over ‘pensioenperikelen’.
Sterker nog dan liepen we ook niet zo te mopperen m.b.t verblijfsvergunningen én niet in de laatste plaats op dat vermaledijde TM30-formulier wat momenteel zo actueel is.
Beste Charles, niet alle lezers van Thailandblog zijn gepensioneerde Nederlanders inThailand.
De waarde van de Baht staat los van de ‘perikelen’ rondom het pensioen, al tikt het voor de wél in Thailand verblijvende landgenoten dubbel aan.
Er wordt zoveel gediscussieerd over de pensioenen en waar al dat geld nu gebleven is.
Geen dekkingsgraad? ONZIN!
Lees dit artikel maar even:
https://pfzw.typepad.com/blog/2011/02/prutsende-pensioenfondsen.html
Beste Bram Siam.
Goed en degelijk onderbouwt verhaal.
Wat ik mis is welk deel van de 1400.000.000 eoro is opgebouwd door de mensen en eventueel al overleden personen. En welk deel (bedrag) hiervan komt voor rekening van de mensen die na 2018 met pensioen gaan.
Dit gegeven lijkt mij belangrijk, zeker als je wilt stemmen over korten of niet;Kijk ik ga ervan uit dat de mensen die nu met pensioen zijn meer hebben ingebracht dan degene die nog met pensioen moeten gaan.
Dit gegeven is dus belangrijk voor het nemen van besluiten.Tja en die 36 miljard dat is jammer natuurlijk de overheid had er wel voor gespaard, maar Wouter Bos heeft ze weggeven !!
Groet Antonius
Oh ik bedoel welk deel is betaald door mensen en eventueel al overleden personen welke nu pensioen betaald krijgen. en de gerchtigden die nog met pensioen moeten gaan.
Foutje sorry
Je zou ook moeten weten, hoe oud de mensen gemiddeld zijn, ofwel hoeveel jaar die mensen gemiddeld nog pensioen ontvangen.
Als het allemaal oudjes zijn van tegen de honderd zijn – niet erg waarschijnlijk, maar als voorbeeld – mag je verwachten, dat ze niet zo lang meer uit de pensioenpot mogen snoepen en zit er dus zat geld in het fonds.
Als ze allemaal net aan hun pensioen zijn begonnen, – net zo onwaarschijnlijk – zal er waarschijnlijk niet genoeg geld in kas zijn.
Zo zijn er allerlei dingen die je zou moeten weten, wil je iets zinnigs zeggen over pensioen, waar niet of nauwelijks achter te komen valt, en wat men waarschijnlijk ook liever niet vertelt.
Je zou ook moeten weten, hoeveel rechten de nog niet gepensioneerden hebben opgebouwd en wanneer ze dat geld gaan krijgen en hoeveel er niet aan hun pensioen toe zullen komen.
Overigens zijn veel gepensioneerden van nu, de sterke mensen, die de tweede wereldoorlog en de hongerwinter hebben overleefd.
Ik ben er niet zo van overtuigd, dat de gemiddelde leeftijd waarop mensen overlijden enthousiast zal blijven stijgen, want zo gezond leven we niet.
Hooguit zal er een lagere sterfte op jonge leeftijd zijn, door betere medicijnen, die de gemiddelde leeftijd verhoogt..Maar dat hoeven geen extra kosten voor het pensioenfonds te zijn, omdat die mensen ook premie betalen, en als ze jong al veel medische problemen hebben gehad, ze waarschijnlijk ook een lagere levensverwachting zullen hebben.
Goed stuk. Ik begrijp nu niet dat de pensioenfondsen niet voor de rechter gedaagd zijn/worden om die reserves aan te spreken waar zij voor bedoeld zijn.
Beste Bram, een mooi stuk van je. Alleen het laatste gedeelte van je verhaal klopt helaas niet. Je stelt het veel te simpel voor met je conclusie dat we nog 140 jaar door kunnen gaan met indexeren zelfs zonder rendement. Dat kan natuurlijk absoluut niet. Hoe het wel berekend moet worden staat in de laatste alinea.
Door de pensioenfondsen is inderdaad ook de laatste jaren een hoog rendement gehaald. Maar ten koste van wat? Als voorbeeld neem ik de staatsobligatie met een dertigjarige looptijd (1998-2028) met een rentecoupon van 5.5%. Die obligaties hebben de pensioenfondsen waarschijnlijk in 1998 gekocht voor 1000 euro (alhoewel toen nog in guldens). Als ze die obligatie nu zouden verkopen zouden ze 1530 euro ervoor krijgen. Een winst op papier van 53%. Leuk natuurlijk, alleen die obligatie wordt over 9 jaar afgelost tegen 1000 euro. We krijgen dus te maken met een gegarandeerd verlies van 530 euro. Daarvoor krijgen we nog wel 9 jaar lang een rente van 55 euro maar dat is niet genoeg om het verlies goed te maken. Elk pensioenfonds heeft daarmee te maken en dan te bedenken dat staatsobligaties waarschijnlijk de belangrijkste post zijn waarin geïnvesteerd wordt. Waar moeten de pensioenfondsen dan wel hun rendement uit halen? Uit aandelen? Er zijn economen die denken dat Europa op Japan gaat lijken, met tientallen jaren van geen of een zeer lage economische groei. Dertig jaar geleden stond de Nikkei (de index voor Japanse aandelen) op bijna 50.000. Nu op 20.700. Bijna 60% verlies in dertig jaar. Staat ons dat ook te wachten? Dan is een rekenrente van 1% misschien wel aan de optimistische kant. Heel jammer natuurlijk en zelf heb ik daar ook last van. Maar het is niet anders. Maar gelukkig kennen we de toekomst niet en wie weet komen er nog geweldige meevallers. Maar daar kan en mag een pensioenfonds niet op rekenen.
Elk pensioenfonds maakt gebruik van een actuaris voor het bepalen van hoeveel geld er nodig is om de pensioenen ook in de toekomst uit te kunnen betalen. Die actuaris is verplicht om daarbij gebruik te maken van de rekenrente die door de Nederlandse Bank wordt bepaald. En verder is de levensverwachting van de deelnemers natuurlijk van belang; voor deze levensverwachting maken ze gebruik van ‘prognosetafels’ opgesteld door het Actuarieel Genootschap. Veel vrijheid is er dus niet.