Blog Ambassadeur Kees Rade (16)

Het zal u niet verbazen dat alles wat wij de afgelopen maand hebben gedaan, en dat zal vrees ik de komende weken niet veel anders zijn, in het teken stond van slechts een onderwerp: de COVID-19 crisis. In februari hadden we al een voorproef met de perikelen rond de Westerdam. Maar nu is de crisis in volle omvang losgebarsten in zo’n beetje de hele wereld, en zeker ook in “onze” drie landen.

Om met Thailand te beginnen, het is elke dag weer een spannend moment wanneer bekend wordt gemaakt wat de groei van het aantal besmette personen in de laatste 24 uur is geweest. Thailand zit wat de groeicurve betreft immers nog steeds precies tussen de snel groeiers Italië, Iran en de VS aan de ene kant en de milde stijgers Hongkong, Singapore en Taiwan aan de andere kant in. Er is de regering, en ons allen, veel aan gelegen om de curve minder te laten stijgen, waardoor de crisis wel langer duurt maar het gezondheidssysteem het aantal patiënten beter aankan. “Flattening the curve”, zoals de Wereld Gezondheids Organisatie dat noemt. Zolang het de regering lukt om de groei enigszins in bedwang te houden zullen we misschien ontsnappen aan een uitgaansverbod.

De situatie in Cambodja en Laos is wat minder overzichtelijk. Aan de ene kant nog relatief lage cijfers, al gaat het in Cambodja de laatste dagen wat sneller. Ook nog geen noodtoestand, met de nadruk op “nog”. Maar aan de andere kant bestaat er ook wat minder vertrouwen in de statistieken dan in Thailand. En uiteraard zou een crisis ook grotere gevolgen hebben gezien de minder ontwikkelde gezondheidszorg. Laos heeft in totaal een tiental beademingsapparaten, essentieel voor ernstig zieke patiënten. Begrijpelijk dat men zich in die landen dan ook ernstige zorgen maakt over de gevolgen van een serieuze uitbraak.

Het coronavirus heeft een enorme impact op ons dagelijkse werk. Absolute prioriteit voor alle Nederlandse ambassades in de wereld is het zo goed mogelijk ondersteunen van Nederlandse toeristen, die naar Nederland willen terugkeren. De regering heeft elke Nederlandse toerist opgeroepen om dit te doen, al staat het uiteraard aan eenieder vrij daar wel of geen gehoor aan te geven. Maar oproepen is een, daadwerkelijk in staat zijn om weer veilig op Schiphol te landen is in toenemende mate een ander verhaal. Bijna alle internationale vluchten zijn geschrapt, er gelden in toenemende mate reisbeperkingen binnen en tussen landen. En dit is nu typisch zo’n onderwerp waar een ambassade een nuttige rol kan spelen.

Een voorbeeld. Voor Nederlandse toeristen in Laos en Cambodja is een transfermogelijkheid in Bangkok van essentieel belang, verreweg de meeste vluchten naar Europa gaan immers via deze hub. Het plotselinge besluit van de Thaise overheid medio maart om deze transfer praktisch onmogelijk te maken door een gezondheidsverklaring dat men vrij van COVID-19 besmetting is te eisen, was dan ook erg slecht nieuws. Er is immers geen land ter wereld waar doctoren de schaarse testkits zullen gebruiken om toeristen te faciliteren. We hebben dan ook snel samen met de ambassades van de EU- en Schengenlanden in een nota aan de regering om uitstel van deze eis gevraagd. Dezelfde boodschap heb ik samen met een paar collega’s ook gegeven aan minister voor Gezondheidszorg Anutin tijdens een informele vergadering bij mijn Zwitserse collega. Dankzij deze acties is de maatregel voor transitpassagiers opgeschort tot 1 april, waardoor nog veel toeristen via Bangkok terug hebben kunnen reizen.

Een ander voorbeeld. De KLM benaderde ons met de noodkreet dat zij geen toestemming kregen om langer dan vier uur hun toestel aan de grond te houden in Bangkok wegens schaarse parkeermogelijkheden op het vliegveld. Hiermee werd het voor hen onmogelijk om de dienst op Bangkok open te houden, in verband met de verplichte rusttijd voor de crew moet het vliegtuig 36 uur aan de grond blijven. Na overleg met Den Haag hebben we toen samen met onze Franse collega’s snel een brief opgesteld aan de verantwoordelijke ministers, om soepelheid te vragen. Vlak voor de verzending werd het langere tijdsslot alsnog toegekend. We zullen nooit weten of de aankondiging van diplomatieke actie een doorslaggevende rol heeft gespeeld, maar het heeft ongetwijfeld wel geholpen.

Verder zijn we druk bezig om te proberen gestrande Nederlanders in met name Laos en Cambodja op extra vluchten te krijgen. Het bereiken van deze landgenoten gaat niet altijd even makkelijk. Maar dankzij de grote inspanningen van onze consulaire mensen, en onze onvolprezen honorair consuls in Vientiane, Phnom Penh, Siem Reap en Phuket is het redelijk goed gelukt om de meest urgente gevallen weg te krijgen. Wel blijkt dan toch weer hoe belangrijk communicatie is. Soms gaan wij er iets te makkelijk van uit dat iets bij iedereen bekend is omdat het immers in onze berichten staat. Zo simpel blijkt het dus niet te werken, vaak moet informatie herhaald en uitgelegd worden voordat het echt doordringt. Aan de andere kant is het toch weer verrassend om te merken hoe makkelijk sommigen (gelukkig een kleine minderheid) er van uit gaan dat het zich registreren in een overheidssysteem automatisch betekent dat men zelf niets meer hoeft te doen, en dat alles nu door deze overheid tot in de puntjes geregeld zal worden. Op alle mogelijke manieren wordt de primaire eigen verantwoordelijkheid benadrukt, zeker als er nog commerciële vluchten zijn. Maar dat dringt helaas niet altijd door. Des te mooier is het als er dan dankbare mailtjes van reizigers binnenkomen die wel weg zijn gekomen!

We zijn er nog niet. Of zoals sommigen zeggen, het zal eerst nog slechter worden voordat het gaat verbeteren. Laten we proberen deze moeilijke periode samen zo goed mogelijk door te komen, zoals ik ook in mijn videoboodschap van 30 maart heb gezegd. Als ambassade en met onze HCs zullen we u waar mogelijk proberen te steunen. Maar het is aan eenieder om er alles aan te doen gezond te blijven, dus: houd afstand!

We wensen u veel sterkte in deze moeilijke tijden!

Vriendelijke groeten,

Kees Rade