(Editorial credit: Youkonton / Shutterstock.com)
Vaak wordt verondersteld dat persoonlijkheid en gedrag in grote mate wordt bepaald door de cultuur waarin de desbetreffende persoon leeft en is opgegroeid. Ik bestrijd die visie. Cultuur is niet of nauwelijks verantwoordelijk voor iemands gedrag of persoonlijkheid, en als dat al zo zou zijn, dan kunnen we dat toch nooit weten en moeten we ons dus onthouden van een oordeel vanuit de cultuur.
Mensen zijn tegelijkertijd gelijk en ongelijk. Over die ongelijkheid ga ik het hebben, en wel wat betreft de aspecten persoonlijkheid en gedrag tegen de achtergrond van de cultuur. Wat ik wil weten is hoe het nu zit in die relatie tussen cultuur en gedrag. We lezen en horen immers vaak ‘Dat zit hem in de cultuur’, ‘Dat komt door de cultuur’ of ‘Dat zit ingebakken in de cultuur’ of het nu gaat over persoonlijke meningen en gedrag of over meer gemeenschappelijke waarden en uitingen, zoals in politiek en onderwijs. Bepaalt cultuur gedrag? Dat vraag ik me al lang af.
Ik ben tot de overtuiging gekomen dat cultuur weinig tot geen invloed heeft op iemands persoonlijkheid of gedrag en dat we dus moeten ophouden cultuur daarvoor verantwoordelijk te maken. Dat wijkt nogal af van de gangbare mening dat cultuur juist bepalend is voor iemands persoonlijkheid en gedrag. Ik verwijs ook naar de Stelling van de week: ‘Relatieproblemen met een Thai door cultuurverschillen is onzin!’ (zie link onderaan) en de heftige discussie die daar op volgde; dit inspireerde mij tot deze posting.
Hierna leg ik uit waarom ik deze mening, namelijk dat je cultuur niet mag betrekken bij de verklaring van iemands gedrag of mening, ben toegedaan. Ik begin met het begrip cultuur, dan persoonlijkheid, vervolgens gedrag en stereotypering om te eindigen met een conclusie.
Cultuur
‘Cultuur beschrijft tuinen en geen bloemen’, interview met Hofstede (2010)
Culturen verschillen. Die verschillen kunnen we meten door een grote groep mensen uit een bepaalde cultuur vragenlijsten voor te leggen en de antwoorden op te tellen om een gemiddelde te kunnen berekenen en de uitkomsten te vergelijken met eenzelfde procedure in andere culturen (landen in dit geval).
Een van de eersten die dat deed, was Geert Hofstede, een organisatiepsycholoog, die vooral voor het bedrijfsleven schreef. Zijn boek ‘Culture’s Consequences’, ook wel het ‘dikke boek’ genaamd, kwam voor het eerst uit in 1980 en is de Bijbel voor onderzoekers op dit gebied. Hij onderzocht een aantal dimensies van culturen te weten Machtsafstand, Individualisme, Masculiniteit, Onzekerheidsvermijding, Lange- of kortetermijndenken en Toegeeflijk vs. terughoudendheid. Zo is China hét voorbeeld van een collectivistische cultuur en de Verenigde Staten van een individualistische cultuur. Het is interessant daar mee te spelen (zie de link naar geert-hofstede.com).
Hofstede vond opmerkelijke verschillen tussen culturen en hij wordt vaak geciteerd. Maar we kunnen er weinig mee op individueel niveau bij de beoordeling van iemands persoonlijkheid of gedrag in al deze verschillende culturen. Dat vraagt uitleg.
Bij de verschillen in culturen die Hofstede vaststelde, gaat het om gemiddelden. Gemiddelden is het operationele woord. Hofstede stelde ook vast dat de spreiding van die bovengenoemde dimensies over de bevolking binnen elke cultuur erg groot is, veel groter dan het verschil tussen culturen.
Laat ik het uitleggen aan de hand van lichaamslengte. De gemiddelde lichaamslengte van Nederlanders is 10 cm meer dan de gemiddelde lichaamslengte van Thais. Betekent dat nu dat alle Nederlanders langer zijn dan alle Thais? Welnee, er zijn genoeg Nederlanders die kleiner zijn dan de gemiddelde Thai en wat minder Thais die groter zijn dan de gemiddelde Nederlander. Een gemiddelde lichaamslengte zegt helemaal niets over de lengte van een individu uit dat land.
En zo is het ook met culturen. De vaststelling van een gemiddelde waarde voor een culturele karaktertrek zegt in het geheel niets over de karaktertrek van een willekeurig individu uit die cultuur. Daarvoor is de spreiding binnen een cultuur veel te groot. Een masculiene cultuur kent vele feminiene persoonlijkheden en omgekeerd. Hofstede gaf dat zelf ook toe: ‘De bruikbaarheid van de landelijke uitkomsten ligt niet in het beschrijven van individuen, maar dient om de sociale omgeving waarin zij leven te beschrijven.’ (Hofstede, 2001)
In een interview in 2010 zei Hofstede het meer beeldend: ‘Cultuur beschrijft tuinen en geen bloemen.’ Bovendien vindt Hofstede dat je de scores op de dimensies van cultuur niet op zich mag nemen, ze zijn alleen bedoeld ter vergelijking. Ik vergeleek China met Thailand en Thailand met Nederland. Wat bleek: de verschillen op alle dimensies van cultuur samen waren groter tussen China en Thailand dan tussen Thailand en Nederland! Thailand lijkt, als je alles samen neemt, meer op Nederland dan op China.
Oysterman et all. (2002) concluderen in hun uitputtende studie dat: ‘Culturele verschillen, wat de dimensies individualisme en collectivisme betreft, waren noch zo groot noch zo systematisch als vaak wordt verondersteld.’
Samenvattend: we moeten met het begrip cultuur en de verschillen tussen culturen heel zorgvuldig omgaan. Het is niet een ja of nee, het is meestal een beetje min of meer, regelmatig hetzelfde en een enkele keer tref je een groot verschil.
(Editorial credit: Wasu Watcharadachaphong / Shutterstock.com)
Persoonlijkheid en cultuur
‘Persoonlijkheidstrekken zijn meer uitingen van biologie (erfelijkheid) dan producten van levenservaringen.’ McCrae (2000)
De vroegste antropologen, mensen als Franz Boas, Margaret Mead en Ruth Benedict namen als vanzelfsprekend aan dat de cultuur in hoge mate de persoonlijkheid bepaalt. Dat is nog steeds een mening die opgeld doet. Toch is het niet waar.
Allerlei onderzoek in de afgelopen 50 jaar wijst uit dat cultuur slechts voor een klein deel verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van een persoonlijkheid. We zien dit al aan de voor een groot deel (meer dan vijftig procent) gelijke persoonlijkheden van eeneiige tweelingen die opgroeien in verschillende culturen. We zien dat ook aan de verschillende persoonlijkheden van broers en zussen die in dezelfde cultuur, dezelfde familie en in dezelfde onderwijssituatie groot worden.
Er zijn wel aanwijzingen dat een cultuur of andere levenservaringen de scherpe kantjes van een persoonlijkheid kunnen bijslijpen, maar een bepalende invloed heeft het niet. Biologie, erfelijkheid, is verreweg de belangrijkste factor bij de ontwikkeling van een persoonlijkheid.
Gedrag, persoonlijkheid en situatie
Hoe je je gedraagt, wordt door drie factoren bepaald: de eigen persoonlijkheid, de persoonlijkheid van diegene waar je eventueel contact mee hebt, en de situatie of omstandigheden waarin je je bevindt. De invloed van de situatie wordt vaak onderschat. Als ik in contact kom met een vreemde ben ik op mijn hoede, voorzichtig en aftastend, ik laat me niet direct kennen.
Dat geldt nog in sterkere mate voor een vreemde uit een andere cultuur. De neiging is groot om te veronderstellen dat een zodanige houding iets met de cultuur van de ‘ander’ te maken heeft (niet met je ‘eigen’ cultuur natuurlijk) terwijl het in werkelijkheid zuiver situatiegebonden is. Mijn ervaring is dat ik de persoonlijkheid van een Thai in den beginne vaak verkeerd inschat en mijn mening moet bijstellen, vaak door te zien hoe hij of zij met een andere Thai omgaat.
Laten we eens kijken naar de culturele dimensies Individualiteit (je bekommert je meer om jezelf en je directe familie, ‘ik’ staat centraal, gemiddeld sterk in westerse landen als Nederland en de VS) en Collectiviteit (je laat je oren hangen naar jouw groep als geheel, je stelt jezelf meer op de achtergrond, ‘wij’ staan centraal,gemiddeld sterker in landen als China en Thailand).
Maar betekent dat nou dat elk individu in Nederland individualistisch denkt of handelt? Geen sprake van. In Nederland denkt 60 procent meer individualistisch en 40 procent meer collectivistisch (deze mensen zitten meer in verenigingen, vakbonden, gezondheidszorg etc.) maar het gemiddelde is individualistisch. Kunnen we dus van een willekeurige, vreemde Nederlander zeggen dat hij of zij absoluut individualistisch denkt? Nee, dus. We moeten dat op individueel niveau nagaan.
Voor China geldt hetzelfde. In deze collectivistische cultuur denkt 40 procent min of meer individualistisch en de rest meer collectivistisch. Resultaat: een gemiddeld collectivistische cultuur. Elke cultuur is een mengeling van al die diverse dimensies, alleen in een verschillende verhouding. Verschillende culturen kunnen op zekere punten toch gelijk scoren. Zo was ik verbaasd dat op het item ‘goede zorg voor de familie’ China even hoog scoort als de Verenigde Staten.
Stereotypering
Stereotypering is vaak het, misschien onbedoelde, resultaat van het benadrukken van culturele factoren bij persoonlijkheid en gedrag. Het volgende onderzoek kon ik niet meer terugvinden, u zult me op mijn woord moeten geloven.
Een paar honderd Nederlanders werd gevraagd op te schrijven hoe een ‘typische Nederlander’ eruit zag. Al die beschrijvingen leken erg veel op elkaar. Vervolgens werd dat vergeleken met hoe deze paar honderd mensen werkelijk in elkaar staken en het bleek dat er geen enkel verband was met de eigenschappen van de ‘typische Nederlander’.
Conclusie
Een mening of een gedrag van een individu verklaren vanuit de cultuur is een gemakkelijke, maar doodlopende weg. Er is geen enkele aanwijzing dat zoiets op werkelijkheid is gestoeld. Als het al zo is, dan nog alleen in geringe mate en alleen te bepalen en te meten in grotere groepen en niet op individueel niveau.
Persoonlijk zou ik het tot op zekere hoogte beledigend vinden wanneer iemand mijn mening of gedrag afdoet met de opmerking: ‘Dat zeg (of doe) je alleen maar omdat je uit de Nederlandse cultuur stamt.’ Ooit iemand over zichzelf horen zeggen: ‘Ik denk (of doe) dit omdat het nu eenmaal mijn cultuur is.’ Nee toch? Nou, zeg dat dan ook niet over een ander. Laat iedereen in zijn waarde en betrek er de cultuur niet bij.
Ik dank Chris de Boer voor het meelezen. De fouten die nog in mijn verhaal zitten, komen geheel voor mijn rekening.
Bronnen:
Harry C. Triandis and Eunkook M. Suh, Cultural influence on Personality, Ann. Rev. Psychology, 2002, 53: 133-66
Vasyl Taras and Piers Steel, Beyond Hofstede, Challenging the Ten Commandments of cross-cultural reseach, Chicago, 2009
Nan Dirk de Graaf, De verklaringskracht van cultuur, Mens & Maatschappij, 2002
Verónica Benet-Martinez & Shigehiro Oishi, Culture and personality, Handbook of Personality, 2006
Hofstede, G., Cultural’s Consequences, 1980
Hofstede, G. & McCrae, R.R., Personality and Culture Revisited, Linking Traits and Dimensions of Culture, Cross-Cultural research, 2001, 38 (1) 52-89
Daphna Oyserman, Heather M. Coon and Markus Kemmelmeier, Rethinking Individualism and Collectivism, Psychological Bulletin, 2002, Vol.128, No. 1, 3-72
McCrae, R.R., Trait psychology and the revival of personality-and-culture studies, Am.Behav.Sci. 44:10-31 (2000)
http://geert-hofstede.com/netherlands.html
https://www.thailandblog.nl/stelling-van-de-week/relatieproblemen-thai-door-cultuurverschillen/
Een soortgelijk verhaal schreef ik over schuld- en schaamteculturen:
https://www.thailandblog.nl/achtergrond/schuldig-schamen/
Over deze blogger
-
Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.
Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.
Lees hier de laatste artikelen
Geschiedenis19 december 2024Op zijn verjaardag in 1995 gaf koning Bhumibol aan dat alle mannen een gratis sterilisatie konden ondergaan
Geschiedenis14 december 2024Hoe een Nederlandse krant schreef over de studentenopstand van 14 oktober 1973
Geschiedenis12 december 2024Hoe schreef de Nederlandse pers in 1960 over de geschiedenis en de huidige situatie in Thailand
Cultuur17 november 2024Schemering op de waterweg
Het stuk is te lang om overal op te reageren, maar ik wil er toch wel een paar opmerkingen over kwijt.
Als je stelt dat cultuur tuinen beschrijft en geen bloemen, klopt dat wel, maar de bloemen maken de tuin en de tuin bepaalt de bloemen.
Op een kale rotsgrond groeien andere bloemen, dan in een bemeste tuin, waar een tuinman het onkruid weg schoffelt en iedere dag water geeft als het niet regent.
De tuin en de bloemen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Dat persoonlijkheid door erfelijkheid wordt beinvloed is zonder meer waar.
De wetenschap heeft echter niet stilgestaan.
Die is er ondertussen achter, dat de omgeving waarin de ouders wonen, bij de kinderen invloed heeft op de mate waarin erfelijke eigenschappen tot uitdrukking komen.
Kinderen van mensen die weinig te eten hadden zullen makkelijker dik worden dan kinderen van ouders waar volop te eten was.
Niet omdat de erfelijke eigenschappen zijn veranderd, maar wel de werking van bepaalde genen wordt versterkt of verzwakt bij de kinderen, door de ervaringen van de ouders.
Uw redenatie over individualisme ontgaat me eerlijk gezegd.
Natuurlijk is niet ieder individu binnen een cultuur gelijk.
De cultuur is alleen maar de som van alle mensen in die groep.
Gemiddeld en/ of naar percentage binnen de groep.
De cultuur waarin iemand woont beinvloedt wel het gedrag van een individu, net zo goed als de erfelijkheid.
Ik mag er toch van uit gaan, dat u het met me eens bent, dat als u in de tempel een monnik over zijn kale bolletje aait, het hele dorp oprecht geschokt zal zijn.
Dat komt echt niet uit de genen.
Stereotypering is waarschijnlijk ontstaan uit de noodzaak om toen we nog in bomen woonden een groep te worden en onze overlevingskansen te vergroten.
Als je echter tot een groep wilt behoren, moet je dus idee hebben om te bepalen wie die groep is.
Als je dus een wezen met 4 handen in een boom ziet zitten en je hebt zelf een lange gespierde neus waarmee je water op kunt zuigen en aarde over je rug gooien, moet je waarschijnlijk tot de conclusie komen, dat je in de in de verkeerde groep zit en dat je nog even verder moet zoeken.
Dus nee, ik ben het niet zomaar met uw conclusie eens.
Wel een goed verhaal, Ruud, met punten waar ik het mee eens kan zijn. Misschien heb ik in mijn enthousiasme wat overdreven maar ik blijf bij mijn kern: cultuur is maar voor een klein gedeelte verantwoordelijk voor iemands gedrag, vaak alleen etiquette zaken zoals je schoenen uitdoen voor je een tempel binnengaat en een wai geven. En nauwelijks voor iemands persoonlijkheid.
Een mooi voorbeeld is jouw opmerking: ‘Ik mag er toch van uit gaan, dat u het met me eens bent, dat als u in de tempel een monnik over zijn kale bolletje aait, het hele dorp oprecht geschokt zal zijn’. Ja, maar ik denk dat sommigen ook stiekem lachen, anderen denken dat ze dat ook wel eens zouden willen doen etc. En denk je dat het in Nederland geaccepteerd wordt als je meneer pastoor in de kerk over zijn bolletje aait? Zoveel verschil is er dus niet. Dat bedoel ik nou. Heeft niets met de Thaise cultuur te maken maar is gewoon een universele beleefdheids norm. Dat een vrouw een monnik niet mag aanraken is wel weer ten dele cultureel bepaald.
Ik geef nog een ander voorbeeld over ‘persoonlijkheid, cultuur en omgeving’. Preutsheid. Mijn Thaise ex ging in Hua Hin altijd geheel gekleed te water. We hebben een jaar in Nederland gewoond. Ik vroeg haar of ze eens wilde meegaan naar het naaktstrand in Hoek van Holland. OK, zei ze. Toen we er aankwamen keek ze om zich heen, trok zonder aarzeling al haar kleren uit en ging liggen. Het zeewater vond ze dan weer te koud…..Niks (culturele, persoonlijke) preutsheid, gewoon een omgevingsfactor. Ook niet-preutse mensen passen zich daarbij aan (hoop ik). Sorry voor het lange antwoord….
Ik heb 25 jaar internationale projecten “gedaan” voor een internationale NGO en in veel totaal verschillende gemeenschappen en culturen in alle delen van de wereld gewerkt en gewoond. IK ben tot de conclusie gekomen dat cultuur wel degelijk invloed heeft op iemands gedrag en dat niet alleen erfelijkheid bepalend is. Ik heb dit niet zogenaamd wetenschappelijk onderzocht, maar simpelweg ervaren uit eigen waarneming, ervaring.en vergelijking.
Het sleutelwoord is “alleen maar”. Respect voor uw geschreven stuk en voor de reactie van Ruud daarop. Maar natuurlijk is het een “open deur” om te bewijzen dat alleen maar de cultuur bepaald of je wel of niet van elkaar verschilt. Het socialisatieproces is immers een som der delen namelijk het totaal van cultuur, opvoeding, omstandigheden, levenservaring en tijd van leven, etc.. Al deze en wellicht nog een aantal andere vormen het individu. Maar moet je dan verschillen helemaal maar niet determineren omdat je nooit volledig inzicht hebt over in welke mate de afzonderlijke beïnvloedingselementen verantwoordelijk zijn voor het uiteindelijk resultaat? Dat lijkt me toch niet. Als evident er bij een grote groep mensen uit dezelfde cultuur een ander gedragspatroon opvalt en zoals zelf al aangeeft de individuele omstandigheden variëren (rijk of arm, gestudeerd of amper geschoold, etc.) Dan denk ik dat cultuur best als grootse oorzaak mag worden aangewezen. Niet als ALLEEN de oorzaak; daarin ga ik met u mee.
1. Als men het heeft over de invloed van cultuur op gedrag, wordt met cultuur niet de scores op de Hofsteede vragenlijsten bedoeld. Het gaat dan om de verhalen die groepen mensen elkaar vertellen, zoals hoe hun land gesticht is, wat een goede manier is om je ouders te behandelen, en of je bang moet zijn voor spoken. Die “verhalen”, die geintegreerd zijn tot normen en waarden en leefregels, hebben een sterke invloed op het gedrag.
Als het verhaal is dat je bang moet zijn voor spoken, dan zul je meer geneigd zijn om de voorschriften van je cultuur te volgen voor spoken. Dat zal maar heel weinig beinvloed worden door je persoonlijkheid. Als je in Nederland opgegroeid bent maar toch bang bent voor spoken, dan zul je andere dingen doen dan in Thailand. Dus zelfs als angst voor spoken uit je persoonlijkheid zou voortkomen (wat wel een ongelooflijke manier is van het oprekken van het begrip persoonlijkheid), dan nog is het *gedrag* cultureel bepaald.
Als ik Thailand woon maar niet bang ben voor spoken, speel ik het spelletje waarschijnlijk wel mee. In Nederland doe ik niks.
Andere voorbeelden: de kleren die men draagt, het soort eten wat men eet, of/en hoevaak je naar een kerk/tempel/moskee gaat, en of je je aandelen verkoopt als vele andere denken dat ze minder waard worden wordt niet zozeer door je persoonlijkheid bepaalt als wel door je omgeving en die omgeving wordt gevormd door cultuur en zijn normen, waarden, en regels voor goed gedrag.
2. Cultuur moedigt sommige gedragingen aan en keurt sommige af. Ik kom in Nederland in het Pieter Baan’s centrum terecht als ik probeer een weduwe op een brandstapel te gooien. Er was een tijd dat ik in India geacht werd dat te doen.
Dit is bijna hetzelfde wat Ruud betoogt, alleen in wat andere woorden.
Als meneer Kuis schrijft: “Ik ben tot de overtuiging gekomen dat cultuur weinig tot geen invloed heeft op iemands persoonlijkheid of gedrag”, dan is dat waar voor persoonlijkheid maar niet voor gedrag.
3. Het is natuurlijk waar dat de situatie belangrijk is. Maar om het voorbeeld van het ontmoeten met een vreemdeling aan te halen: in een cultuur waar zorgen voor vreemdelingen belangrijk is (zoals het oude Griekenland vroeger), is wat voor gedrag – vriendelijk, gastvrij – je vertoont als je je niet helemaal lekker voelt met een vreemde, toch een kwestie van normen en verhalen, en dus cultuur. Dat geldt ook natuurlijk voor de vriendelijke glimlach van de Thaise bevolking in situaties waarin in Nederland tegenwoordig een protestvergadering belegd wordt.
Weduwenverbranding: ‘Nooit was het zo dat alle weduwen aan deze praktijk werden onderworpen. Ook in de periode dat ze algemeen in zwang was, vanaf de vroege middeleeuwen tot in de 19e eeuw, werd waarschijnlijk zelden veel meer dan een procent van de weduwen aan deze praktijk onderworpen, hoewel dit percentage aanzienlijk hoger kon zijn bij vrouwen van hoge kaste’. Wikipedia.
Als je alles wat in een land en tijdperk gebeurt beschrijft als cultuur of als door de cultuur aangemoedigd wordt cultuur een container-begrip die alles en dus niets verklaard. Net zoiets als ‘God’ in een godsdienst.
wikipedia? serieus
Sorry voor het chatten…
Beste Dutch,
Als je die 1 procent weduwenverbrandingen verklaart vanuit de cultuur dan moet je ook die 99 procent niet-verbrandingen vanuit diezelfde cultuur verklaren. Kun je dat? Of ga je dan opeens over op individuele meningen en gedragingen?
Ik ben het niet eens met hetgeen Tino hierboven beschrijft.
Er zijn heel veel studies die juist bewijzen dat veel gedrag aangeleerd is vanuit cultuur. Natuurlijk is het zoals Wibar terecht stelt nooit alleen maar en zijn we een mix van eigen persoonlijkheid/karakter, omgeving, cultuur, etc etc.
Ik wil als voorbeeld de sociale leertheorie van professor Albert Bandura aanhalen die stelt dat “Gedrag zowel door persoonlijke factoren als door de omgeving wordt bepaald, maar hij voegde daaraan toe dat mensen door hun gedrag ook zichzelf en hun omgeving beïnvloeden. Gedrag bepaalt de cultuur, en de cultuur bepaalt het gedrag.
Met ‘omgeving’ bedoelde Bandura trouwens zowel de sociale omgeving als de fysieke wereld om ons heen.”
M.a.w. het gaat zeker te ver om te stellen dat cultuur weinig tot geen invloed heeft op gedrag.
Ik heb dan ook sterk het vermoeden dat Tino ons probeert te prikkelen met zijn erg stellige uitspraak.
cultuur is alles wat mensen maken en/of doen.
mn eerste thaise vriendin was boedhistisch en haar gedrag kwam overeen met de stereotypen over thailand.
mn tweede relatie(inmiddels reeds 15 jr) bleek een christelyke lisuvrouw te zynik heb in nederland op christelyke scholen gezeten, veel van haar gedrag sluit by nederlandse xrstenen aan.
Cultuur geeft veel aan, de persoonlyke variatie is daar een afwyking of correctie op.
Mensen zeggen op soms heel verschillende manieren precies hetzelfde. Vandaar dat je een cultuur en ook de lichaamstaal moet kennen om elkaar te begrijpen.
En over de titel gesproken ‘Thais komen echt van een andere planeet’ dat ruikt weer zo als ‘Alles wat niet Nederlands is, is gek, vreemd en bijna verkeerd’.
Tino, dank voor dit doorwrochte stuk. En de andere schrijvers dank voor hun visie.
Heerlijk wollig verhaal met veel “wetenschappelijke” onzin! Hieronder een stukje over “individualistische cultuur”:
Een vijand doden betekende een overwinning en diens hoofd ‘nemen’ was het verwerven van een trofee die aanzien bracht. Door het hoofd van de gedode vijand af te snijden en ten toon te stellen kon je de ziel van de vijand tot een bondgenoot maken. De ziel van het slachtoffer werd opgenomen in de rijen der voorvaderen en zou na de dood van de koppensneller diens helper worden in de ‘bovenwereld’, waar goden en geesten huizen.
Het offeren van mensen aan een overledene werd ook volbracht om deze in het hiernamaals te dienen. Het koppensnellen gebeurde altijd onder invloed van animistische en spiritistische drijfveren.
Bij de snellende Dajakstammen trokken afzonderlijke personen, bijvoorbeeld zoons van een overledene van aanzien, er op uit om te snellen. Soms snelde men in groepen van 3 tot 10 personen, voor de gelegenheid gekleed in krijgskostuum, en het liefst bij stammen waarmee men in bloedvete leefde. Gesnelde koppen verdeelde men.
En dan de erbarmelijke en uitermate gemakkelijke conclusie: “Een mening of een gedrag van een individu verklaren vanuit de cultuur is een gemakkelijke maar doodlopende weg. Er is geen enkele aanwijzing dat zoiets op werkelijkheid is gestoeld. Als het al zo is, dan nog alleen in geringe mate en alleen te bepalen en te meten in grotere groepen en niet op individueel niveau.” Neen, er lopen al jaren geen koppensnellers rond in Amsterdam en omgeving, maar dat gedachtegoed leeft nog steeds onder de Dajakstammen!
Even kijken of ik je goed begrijp. De heksenverbrandingen in Europa (tot 60.000 tussen zeg 1500 en 1700) is een cultureel bepaald iets? Misschien moeten we ook de cultuur verantwoordelijk stellen voor de Holocaust en de misdaden van Stalin en Mao?
Maar misschien heb je wel (een beetje) gelijk. Ik ga er voor dat soms bepaalde cultureel bepaalde gedachten en meningen en gewoontes het gedrag bepalen. Gaat dat dan vervolgens op voor elke persoonlijkheidstrek of gedrag?
Beste Tino,Waarom hebben we inburgeringscursussen nodig als er geen culturele verschillen zijn? Waarom willen we burqas verbieden? Waarom zijn groepsverkrachtingen in India “normaal”? Waarom vinden wij ereschuld achterlijk? Waarom vinden wij corruptie in Thailand “echt Thais”? Waarom vinden wij onthoofdingen als straf in Saudi Arabië beestachtig? Als ik er rustig voor ga zitten kan ik nog wel 100 “waarom’s” bedenken. Iedere “waarom” is in dit geval een afwijking in cultureel gedachtegoed. Als je cultuur beschrijft als de leefstijl van een samenleving; de vorm, inhoud en geestelijke gerichtheid van menselijk handelen, dan is in jouw verhaal de holocaust inderdaad ook verklaard! Helaas houden veel mensen van “sappige” onderzoeken en dito verklaringen! Professoren moeten tenslotte ook gefinancierd worden!
Tino Kuis blinkt uit in helderheid door logisch denken en een degelijke onderbouwing
Ik ben het op veel, zo niet alle punten met hem eens, het was en is voor mij een eyeopener.
Als je het stuk van Kuis goed leest zonder geconditioneerde vooringenomenheid ( wat bijna niet mogelijk is), kan je niet anders concluderen dat karakter genetisch bepaald wordt, en niet gevormd wordt door cultuur, stereotiep gedrag of socialisatie.
Ik kijk naar me zelf en m’n genetische identieke broer, gescheiden van elkaar opgegroeid maar in karakter en gedrag identiek,
Dat is ook mooi in beeld gebracht in een docu over een Chinese identieke tweeling die bij geboorte afzonderlijk door adoptie opgroeide in de VS en Frankrijk.
Als twee jonge vrouwen worden ze bij toeval (internet herkenning), weer herenigd, het karakter was niet alleen identiek hun gedrag in details ook.
Ruud heeft het mooi proberen te verwoorden met een aforisme maar,
Aforisme is de waarheid als een kalfje, ( C.Buddingh ).
Ik ben van mening dat de cultuur wel degelijk grote invloed heeft op individueel gedrag. Voorbeeld; een groot onderzoek wijst uit dat er in een bepaald land (A) er een cultuur heerst om heel veel alcohol te drinken en de bewoners daar heel vaak dronken zijn, in een ander land (B) blijkt er een cultuur te heersen om weinig alcohol te drinken en de bewoners daar haast nooit dronken zijn . Dan kan het inderdaad goed zijn dat je in land B een zware alcoholist tegen komt en in land A een geheelonthouder, maar de kans dat het andersom is is gewoon groter…Dus inderdaad nooit een gehele cultuur over één kam scheren want iedereen heeft een andere persoonlijkheid die dus niet aan de algehele cultuur van zijn land hoeft te voldoen, maar de kans dat bepaalde dingen in een bepaalde cultuur eerder gebeuren is simpelweg veel groter omdat dit door onderzoek immers aangetoond is.
een interessant stuk. Naar mijn mening word persoonlijkheid en gedrag niet bepaald door cultuur, maar wordt de cultuur bepaald door de collectiviteit van de persoonlijkheden en hun gedrag. En die kunnen elkaar wederzijds beinvloeden, wat weer voor iedere persoon anders is. De individualiteit binnen de cultuur.
Culturele achtergronden beinvloeden mede de gedachten over iets. Deze gedachten bepalen het gevoel erover, de voedingsbodem voor het gedrag. Wil je je gevoel over iets en je gedrag veranderen, verander dan de gedachte.
Bijv. je hebt met iemand afgesproken en die komt niet opdagen, niet de eerste keer. Je gedachte is meteen, wat een klootzak laat ie me weer stikken, je bent kwaad (gevoel). Gedrag bijv. hij kan me de pot op die hoeft niet meer bij me aan te kloppen en balend als een stekker bestel je chagrijnig een drankje. ´s Avonds hoor je dat hij een ongeluk heeft gehad en in het ziekenhuis is terecht gekomen. Meteen verandert je gedachte en daaropvolgend je gevoel (wordt ineens schuldgevoel) en je gedrag (ik ga even bij hem langs om te kijken hoe het met hem is).
Zo kun je ook je gevoel en dus je gedrag beinvloeden. Voel je je klote achterhaal welke gedachte erachter zit, verander die gedachte en je voelt je een stuk beter. Het vergt enige oefening, het werkt wel.
helaas ben ik het hier niet, mee eens. Ten eerste de titel al, die mij toch wel een bepaald gevoel gaf van..
Maar goed, ik ben geen fan van psychologisch gedrag, aangezien men graag alles in hokjes plaatst.
U zegt dat Thailand meer op Nederland lijkt dan China? Ik vind dat je de Thaise cultuur en zijn mensen niet eens kan vergelijken met ons. En cultuur bepaald wel zeker het gedrag van de mens, bijvoorbeeld de Limburgse cultuur, weer heel anders dan bijvoorbeeld Amsterdam. Zo ook Thais vergeleken met het westerse leven, Ik vind Thais persoonlijk, veel vrijer,opener en spontaner omdat zij naar hun cultuur en geloof zijn opgevoed. Verder lees ik het stukje, dat China en de USA even hoog scoort, betreft de zorg qua familie, Dan mag u mij eens uitleggen waarom bijna de helft van de Nederlandse bevolking en de USA er op tegen is om voor familie te zorgen, als straks de thuiszorg weg valt, en wij onze ouders zelf moeten gaan verzorgen, zoals ze dat in China en Thailand wel doen, in de meeste landen in Azië staat familie op 1.Zij worden niet, zoals de VS en Europa in een verpleeghuis gedaan, en de familie komt 1x in het jaar even langs. Nee wat mij opvalt is dat de Thai meer respect heeft voor hun ouderen, dan bij ons of in de USA, dan vraag ik mij echt af waar u dat vandaan heeft. Er zijn nog wel meerdere punten, maar het verhaal is me wat te lang.
Beste Rick,
Ja ja, die zorg voor ouderen. Heel slecht in Nederland en heel goed in Thailand.
In Nederland wonen 85 (!) procent van de tachtig-plussers nog gewoon thuis, de helft zonder hulp, de anderen met enige tot veel hulp. Ik heb als huisarts in Nederland meegemaakt hoe familieleden het vuur uit hun sloffen liepen om hun bejaarde ouders te verzorgen tot ze er bij neervielen. Dat komt ook in Thailand voor.
In Thailand heb ik meegmaakt hoe kinderen hun ouders in de steek lieten. Een grootmoeder werd opgescheept met een kleinkind. Af en toe kwam ze bij mij langs en dan gaf ik haar 500 baht voor babymelk. De kinderen deden niets. Na een jaar of wat pleegde ze zelfmoord.
Kom mij niet vertellen dat de zorg voor ouderen tussen Thailand en Nederland zo veel verschilt. Ze is alleen in Nederland meer geinstitutionaliseerd (moest ik opzoeken in het woordenboek) en in Thailand meer persoonlijk.
Ik heb van bovenstaande reacties wel wat geleerd. Ik verlaat mijn absolute standpunt ‘nooit…’ en denk nu dat er een aantal gedragingen zijn die wel degelijk door de cultuur worden bepaald. Dat geldt in mindere mate voor de persoonlijkheid.
Maar ik wil toch blijven waarschuwen om alles tot een culturele oorzaak terug te brengen omdat je dan regelmatig iets mist.
Laat ik het volgende voorbeeld geven. Als een Thais een klusje verprutst dan hoor en lees je vaak: ‘dat is nu weer door die vervelende Thaise mai pen rai mentaliteit’ (‘doet er niet toe,never mind, ik gooi er maar met de pet naar’). Dat dacht ik vroeger ook vaak en zal soms best wel waar zijn. Maar het kan natuurlijk ook zijn dat het een slechte vakman was, of dat het een haastklus was omdat hij zijn zoon van school moest halen, of dat de klus te moeilijk was, of dat hij de juiste instrumenten en materialen was vergeten mee te nemen enz.
Culturele verklaringen leiden ons nogal eens op een dwaalspoor. สาธุ sathoe zeggen de Thais dan en dat betekent ‘amen’.
Wat ik mij afvraag. Farang Jef komt 20 jaar geleden op vakantie in Thailand, maakt Thaise vrouw Sita zwanger. Jef is allang thuis en weet van niks. Sita bevalt omdat ze tegen abortus is, zoon noemt Jack. Jack is een mooie halfbloed duidelijk. Jack is nu 20 ,tuctucdriver in Bangkok, 100 procent Thai in houding en zijn behalve zijn uiterlijk.
Jef maakt 20 jaar geleden Sita zwanger en weet het en neemt haar mee naar België… halfbloed zoon Jack is nu 20 een taxichauffeur in Antwerpen en klapt Aaaantweeerps.
Als ik goed begrijp zou Thai Jack en Aaaantwerp Jef bijna identieke persoonlijke eigenschappen hebben op een beetje cultuurverschil na?
Het spreekwoord zegt ” zo de ouden zongen zo piepen de jongen” m.a.w. Als Jack enkel door zijn Thaise moeder in Thailand opgevoed word zal er een duidelijk verschil zijn met de Jack die In A’pen opgevoed is. Het is wel zo dat niet enkel de omgeving een invloed heeft en bepalend zijn ( maar het is wel belangrijk) , er zijn ontelbare factoren die ook een rol spelen.
U kunt stellen het karakter zal eerder identiek zijn echter het denken, de houding, het gedrag etc. zelfs de zintuigelijke ontwikkeling zal duidelijk verschillen
De verschillen binnen Nederland zijn ook groot. Wat is het verschil tussen een rijke, jonge, hoogleraar in Leiden en een arme, oude, religieuze boer in Drenthe? Die Nederlandse hoogleraar zou heel goed kunnen opschieten met een soortgelijke hoogleraar op de Thammasat Universiteit in Bangkok ondanks hun verschillende nationaliteiten. In Thailand keek ik bij een contact met een Thai naar zijn/haar persoonlijkheid en vergat de culturele achtergrond. Mijn kennis van de Thaise taal was daarbij essentieel. Zelden daarmee een probleem gehad. In Thailand piepen de jongeren al heel anders dan de ouderen zongen. Zie de recente verkiezingen. Vergeet de culturele achtergrond. Ga een gesprek aan en wissel kennis, opvattingen en normen uit. Dat is beter dan er zomaar van uit gegaan dat deze Thai volledig voldoet aan de ‘Thaise normen en waarden’.