‘Een oude vriend’, een kort verhaal van Chart Korbjitti
‘Een oude vriend’, een kort verhaal van de Thaise schrijver Chart Korbjitti, beschrijft een ontmoeting met een oude vriend tegen de achtergrond van de gebeurtenissen van 6 oktober 1976. Sommigen kunnen het verleden onmogelijk loslaten, anderen lukt dat beter.
Chart Korbjitti (foto: Wikipedia)
Chart Korbjitti (Thais: ชาติ กอบจิตติ) is een bekende Thaise schrijver. In 1969 in de provincie Samut Sakhon geboren schreef hij zijn eerste verhaal op zijn vijftiende. Hij stichtte zelf de uitgeverij Howling Books waar al zijn boeken zijn uitgegeven. ‘Ik verkoos het schrijverschap en wijdt er mijn hele leven aan’, zei hij eens.
In 1981 won hij met zijn boek ‘The Judgement’ de S.E.A Write Award en in 1994 nog eens met het boek ‘Time’. Zijn verhalen zijn vaak somber, ze beschrijven de tragiek van de condition humaine, zijn maatschappijkritisch en in heel verschillende stijlen geschreven.
Het korte verhaal ‘Een oude vriend’ is daar een voorbeeld van. Het is geschreven tegen de achtergrond van de gebeurtenissen op 6 oktober 1976 toen honderden studenten op het terrein van de Thammasaat Universiteit op gruwelijke wijze werden verkracht, gemarteld en vermoord door rechtse paramilitaire organisaties.
Duizenden studenten vluchtten daarna naar de al bestaande communistische bases in het Noorden en het Noord-Oosten. Velen keerden vroegtijdig bitter teleurgesteld terug en in 1981 zorgde een algemene amnestie er voor dat allen het oerwoud verlieten. Velen van deze ex-communisten vervullen nu functies op de universiteiten, in het zakenleven en aan beide kanten van het politieke spectrum.
Dit is een link naar een video die beelden laat zien van de slachting van ongewapende studenten op de Thammasaat Universiteit 6 oktober 1976. Niet voor de weekhartigen! www.youtube.com
Het verhaal ‘Een oude vriend’ staat in: Chart Korbjitti, An Ordinary Story (and others less so), Howling Books, 2010.
Andere vertaalde boeken van zijn hand zijn The Judgement, Time, Mad Dogs & Co, No Way Out en Carrion Floating By. De laatste twee heb ik ook gelezen en zijn zeer de moeite waard.
Tino Kuis
Een oude vriend
1
San kan zijn ogen niet geloven. Hij kan niet geloven dat die man, leunend tegen een tamarinde te midden van een aantal toeschouwers, Tui is, zijn oude vriend Tui.
Maar het is waar, ontegenzeggelijk waar.
Het is moeilijk te zeggen of het nu het noodlot is of gewoon toeval, maar als San niet had besloten een wandeling te maken over de Rachadamneun had hij Tui nooit ontmoet, en hij kan niet besluiten of deze ontmoeting nu geluk of ongeluk zal brengen. Hij staat daar sprakeloos, alsof zijn hersenen elk moment kunnen ontploffen.
Een uurtje geleden verliet hij de uitgeverij aan de Tha Phra Chan. Zijn ontwerp voor de omslag van een theetafelboek was juist goedgekeurd en hij had een cheque ontvangen voor zijn werk, die lag nu aangenaam in zijn tas. Zijn werk zat erop, hij hoefde zich niet meer te haasten. Hij haatte de verkeersopstoppingen rond deze tijd als iedereen tegelijkertijd naar huis wilde, en hij wilde niet als een hoopje ellende in een overvolle en voorkruipende bus gaan zitten. In plaats van een taxi aan te roepen besloot hij de tijd te doden totdat het verkeer afnam.
San dronk nooit in zijn eentje en hij zette de gedachte aan een koud biertje en gegrilde eend in de zaak om de hoek bij de boekwinkel van zich af. Terwijl hij moest wachten op de uitgeverij had hij al de ronde gemaakt langs alle boeken, en hij twijfelde nu wat te doen.
Opeens schoot het beeld van de Rachadamnoen door zijn hoofd, de kinderen die vliegers op lieten en de mensen die in de vroege avond ontspannen neer zaten, iets wat hij al jaren niet had gezien.
Toen hij de Rachadamnoen opliep zag hij een groep mensen kijken naar iets onder een tamarinde. Hij liep er langzaam naar toe om te kunnen zien wat er zich afspeelde.
Wat hij zag was Tui, zijn oude vriend.
2
‘Jij rotzak! Hoe kan je dat nou doen!’ schreeuwde een woedende Tui tegen San toen hij hoorde dat San van gedachten was veranderd en niet mee het oerwoud wilde invluchten, zoals afgesproken.
‘Ik kan echt niet gaan. Mijn moeder voelt zich niet goed. Ik moet naar huis’, loog San tegen zijn vriend hoewel hij voelde dat Tui die leugen ook begreep, en hij zelf wist dat hij smoesjes bedacht omdat hij bang was.
‘Succes, het beste!’ San gaf zijn vriend een stevige handdruk toen hij de trein instapte.
‘Er komt zeker een razzia, weet je. Dat heb ik uit een goede bron. Geloof me. Loop niet in een val, blijf buiten die betogingen’. Tui drukt San’s hand voor de laatste keer.
San ziet Tui verdwijnen in de treinwagon, zijn rugzak over zijn schouder.
Tui verdween in het oerwoud op 1 oktober 1976.
Gewaarschuwd voegde San zich de volgende dagen niet bij de betogingen. Hij koos er voor alles gade te slaan vanaf de Rachadamneun. Ongelukkig genoeg is hij op 6 oktober getuige van verschrikkelijke misdaden, gepleegd op klaarlichte dag onder het oog van vele toeschouwers, wreedheden zelfs begaan aan lijken die werden geschopt en geslagen en tot moes verwerkt. Deze beelden blijven hem achtervolgen tot de dag van vandaag.
Op die dag werden verschillende van San’s kameraden gearresteerd; sommigen werden vermoord. San had het geluk niet zelf te worden opgepakt.
Hij was Tui dankbaar voor de waarschuwing. Als hij die dag op de besloten binnenplaats van de Thammasaat Universiteit was geweest was hij ook in moeilijkheden gekomen en misschien had hij wel zijn leven verloren.
San kon de vraag niet van zich afzetten hoe Tui had geweten dat die dag de vrijheid zou worden neergeslagen. Dat betekent dat er mensen waren die het wisten. Maar niemand op die binnenplaats wist het tot het te laat was.
Pionnen blijven altijd pionnen. En pionnen worden altijd het eerst opgeofferd.
3
Tui verdween in het oerwoud voor zo lang dat San’s herinnering aan hem begon te vervagen. In die tijd maakte San zijn studie af, vond werk en nieuwe vrienden waarmee hij een prettige tijd doorbracht.
Op een dag kwam Tui weer tevoorschijn. Omdat ze elkaar al zo lang niet hadden gezien nodigde San Tui uit om ergens wat te gaan drinken maar Tui weigerde. San begreep het niet want toen ze nog studeerden pakten ze samen vaak een biertje, maar nu weigerde Tui hoezeer San ook aandrong. Tui had het drinken opgegeven. Hij was nu een model partijlid. Hij zag er anders uit, praatte voorzichtig en indrukwekkend, op zijn woorden lettend alsof hij bang was geheimen te verklappen aan zijn vriend.
Terwijl de guerrilla in het oerwoud voortduurde kwam Tui San af en toe opzoeken en iedere keer gaf San Tui wat zakgeld.
De brand in het oerwoud doofde uit en liet alleen wat as en rook na, en iedereen daalde af uit het oerwoud. Maar Tui kwam San niet opzoeken zodat San zich soms afvroeg of het model partijlid misschien dood was.
Op een dag dook Tui toch weer op bij San’s huurwoning. Tui was dronken, hij stonk naar bier en was versloft alsof hij zich al dagen niet had gewassen. Nu was het Tui’s beurt om San uit te nodigen voor een drankje. Die nacht stortte Tui zijn hart uit. Hij was totaal teleurgesteld in de Partij en in het Volk. Het leek alsof het flonkerend paleis van zijn verbeelding voor zijn eigen ogen in scherven was gevallen.
Vanaf die nacht zocht een dronken Tui San op als hij in de buurt was en hij praatte alleen over het verleden. Toen hij het oerwoud verliet was alles anders geworden, zelfs zijn vrienden waren niet meer dezelfde als voorheen.
San dacht dat Tui nog steeds niet in staat was zich aan te passen aan het gewone stadsleven. Hij had te lang in het oerwoud doorgebracht, zoals zo veel anderen, en hij had meer tijd nodig.
Iedere keer als Tui genoeg had gedronken begon hij te keer te gaan tegen de partij en vervloekte hij allerlei kameraden en leiders. San begreep hoe bitter Tui was over wat er was gebeurd maar hij kon niets voor zijn vriend doen behalve hem aanmoedigen werk te vinden. Tui echter was niet afgestudeerd.
San herinnerde zich dat de laatste keer dat Tui hem dronken opzocht hij niet doorzeurde over de guerrillastrijders en de partij zoals anders. Die nacht bleef hij maar zijn oude kameraden uitschelden die teruggekeerd waren in de schoot van de maatschappij en die zich vervolgens nog erger gedroegen dan bonafide kapitalisten. Hij was volledig teleurgesteld in zijn oude kameraden die zijn laatste toevlucht waren. Hij was als een man die telkens weer hoop had moeten opgeven en nu alles had verloren.
De volgende morgen ontdekte San Tui liggend op de mat voor de badkamer.
Daarna zag San Tui niet meer terug. Af en toe hoorde hij iets over hem: Tui dronk nog steeds en zwierf wat rond zonder werk.
Het laatste wat San vernam was dat Tui teruggekeerd was naar zijn geboortedorp en gestopt was met drinken. San wist niet of het waar was maar hij was toch blij voor zijn vriend.
Maar dat was ruim tien jaar geleden.
4
San baant zich een weg door de toeschouwers om meer zekerheid te hebben.
Maar er is geen twijfel: het is inderdaad Tui.
Tui zit huilend tegen de stam van de tamarinde geleund. Soms staat hij op en kijkt naar boven terwijl hij in een soort gemompel de namen van zijn vroegere kameraden vervloekt. Hij draagt een wit overhemd netjes in zijn broek gestopt en leren schoenen en ziet eruit net als u en ik. Als je hem zo ziet zou je niet geloven dat hij gek is. San denkt dat er daarom zoveel mensen het schouwspel gadeslaan.
San staat daar te luisteren naar de mensen naast hem. Een vrouw die flessen drinkwater verkoopt zag hem al ‘s morgens daar rondhangen, afwisselend huilend en lachend.
San staat daar een lange tijd toe te kijken voordat hij moet erkennen dat het werkelijk zijn oude vriend Tui is.
San denkt dat, als Tui zou kunnen begrijpen wat hij gaat zeggen, hij Tui mee zou kunnen nemen naar zijn huis om de volgende dag een ziekenhuis te bezoeken. Maar dan ziet hij zijn vrouw en zoon voor zich. Waar moet Tui slapen? Hun huis is nogal krap bemeten. En wat als Tui het ‘s nachts op een schreeuwen zou zetten, de buren zouden er niet blij mee zijn. San is even het spoor bijster. Hij vraagt zich af wat te doen met Tui. Hij besluit eerst eens te zien hoe gek Tui is voordat hij andere stappen onderneemt.
Hij wil naar Tui toegaan om hem te begroeten maar durft niet goed, hij geneert zich met al die blikken op hem gericht.
5
San kijkt op zijn horloge, al na negenen. Het verkeer zal al wel zijn afgenomen maar San gaat nog niet naar huis. Er staan nu nog een vijftal mensen naar Tui te kijken die maar blijft schelden, lachen en huilen.
‘Zou iemand me willen helpen hem naar een ziekenhuis te brengen?’ vraagt San aan een paar omstanders waarmee hij net had gesproken over Tui’s toestand.
Een man draait zich om en staart San aan alsog hij niet kan geloven dat er een dergelijke vraag wordt gesteld.
‘Ik ben niet vrij. Ik heb nog wat verplichtingen’, zegt hij en wandelt weg. Ook de anderen sluipen weg zodat San alleen achterblijft met Tui onder de tamarinde.
San besluit naar Tui toe te gaan. Tui kijkt omhoog langs de stam de boom in terwijl hij verwensingen mompelt naar zijn oude kameraden die teruggekeerd zijn in het gewone leven; hij noemt de namen van zakenmensen en politici, scheldt ze overvloedig uit en verklapt wat biografische gegevens over hen.
‘Tui? Kalmeer alsjeblieft, wil je’. San heeft heeft besloten het geprevel van zijn vriend te onderbreken, maar Tui blijft vloeken zonder aandacht aan hem te besteden.
‘Ze zijn de rechtvaardigheid vergeten. Ze zijn de mensen vergeten waarvan ze zeiden dat ze zich er om zouden bekommeren. Vandaag de dag graaien ze ook mee. Jullie klootzakken zijn niet anders dan de klootzakken die jullie vroeger veroordeelden. Loop naar de bliksem en word niet herboren’.
‘Tui? Tui! Ik ben het, San. Kun je me voor de geest halen?’ San wil de arm van zijn vriend vast pakken om hem door elkaar te schudden maar hij durft niet.
Tui blijft in zichzelf mompelen zonder op San te letten. San denkt dat Tui waarschijnlijk niemand meer herkent, zich niemand herinnert, zelfs zichzelf niet.
‘Tui? Tui! Tui?’ San probeert het nog een keer zonder dat er iets gebeurt en San geeft het op.
Tui kijkt nog steeds al vloekend de boom in alsof San’s stem hem niets kan schelen.
Het zou erg moeilijk zijn Tui zelf helemaal alleen naar een ziekenhuis te brengen. San kijkt nog een tijdje naar zijn oude vriend die hem niet meer herkent.
Hij besluit terug te wandelen naar de Tha Phra Chan.
Terwijl hij wat slokjes neemt van zijn sinaasappelsap en wacht op de bestelde khaaw pat bedenkt hij opeens dat hij beter een taxi kan nemen in plaats van te wandelen. Hij is bang dat Tui wegrent. Als hij dan terugkomt en Tui is er niet meer dan heeft Tui niets te eten.
San stapt uit de taxi met zijn twee doosjes eten en twee flessen water en gaat meteen naar de tamarinde. Hij voelt zich wat beter als hij Tui ziet die met hangend hoofd tegen de tamarinde aanzit. Hij is blij dat hij nog op tijd is. Als hij naar Tui toe wandelt vraagt hij zich toch wat verslagen af of dat eten en dat water wel genoeg is om Tui te helpen.
‘Tui! Tui!’, roept hij naar zijn vriend.
Maar Tui heeft het te druk met huilen en snikken.
‘Hier Tui, ik heb wat eten voor je gekocht. Eet nou iets, misschien ben je dan minder kwaad en verdrietig’.
San zet het eten en het water aan de voet van de tamarinde, naast Tui, zijn oude vriend, die maar blijft huilen.
‘Het ga je goed, mijn vriend’, zegt San op het laatst zachtjes tegen dat lichaam. Hij draait zich om en loopt weg. Is dit nu alles wat ik voor mijn vriend kan doen, denkt hij nog bij zichzelf.
Hij roept een taxi aan om naar huis te gaan, denkend aan zijn vrouw en kind. Als hij gaat zitten in de taxi draait hij zich nog even om en slaat een laatste blik op Tui.
Tui’s donkere schaduw zit er nog steeds, huilend onder de tamarinde, helemaal alleen.
https://www.youtube.com/watch?v=siO2u9aRzns
Over deze blogger
-
Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.
Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.
Lees hier de laatste artikelen
Geschiedenis19 december 2024Op zijn verjaardag in 1995 gaf koning Bhumibol aan dat alle mannen een gratis sterilisatie konden ondergaan
Geschiedenis14 december 2024Hoe een Nederlandse krant schreef over de studentenopstand van 14 oktober 1973
Geschiedenis12 december 2024Hoe schreef de Nederlandse pers in 1960 over de geschiedenis en de huidige situatie in Thailand
Cultuur17 november 2024Schemering op de waterweg
Hallo Tino,
Mijn lieve hemel.
Wij hebben dit nooit geweten.
Ik zit niet echt snel met mijn mond vol tanden, maar hierbij wel en heb dit afschuwelijke filmpje ook afgekeken
Hoe ik hier over denk, zal ik maar niet opschrijven, maar ik denk dat het de algemene gedachtengang is.
LOUISE
Dit zijn inderdaad gruwelijke beelden van een mensonterende tragedie. Ik kan er met mijn kleine verstand onmogelijk bij hoe mensen elkaar (en in dit geval letterlijk hun eigen toekomst) zoiets kunnen aandoen.
Het bekijken van de beelden riep een vergelijkbaar gevoel op als datgene wat me overviel toen ik in Phnom Penh het museum van het voormalige uitroeiingskamp van de Rode Khmer bezocht.
Het valt me ook op dat die gebeurtenissen in dezelfde periode (en in een nabije regio) plaats hebben gevonden. Kan dat met de tijdsgeest te maken hebben gehad, waardoor er een bepaalde simulariteit tussen die gebeurtenissen kan worden getrokken?
Laat ons vooral hopen dat zo’n verschrikkingen niet meer gebeuren.
Kito
beste Kito.
Je moet dit filmpje natuurlijk wel in zijn tijd plaatsen om het beter te kunnen begrijpen. Dit was de tijd van de Vietnam-oorlog waarin Amerika de hele wereld eerst deed geloven dat men een rechtvaardige strijd streed tegen het opkomende gele gevaar vanuit China. Ook hordes Nederlanders geloofden dat. Cambodja en Laos waren al onder Chinese invloedssfeer. Thailand was een trouwe bondgenoot van de USA en steunde Amerika tot het eind van de oorlog. De oorlog werd mede vanuiit Thailand geregisseerd. Niet merkwaardig is dan ook dat iedereen die tegen de regering was voor communist werd uitgemaakt en daarmee als staatsgevaarlijk.
Ik vind je relativering in dit geval misplaatst, Chris, en dan druk ik me nog voorzichtig uit. Er is geen enkele rechtvaardiging voor dergelijke gruwelijke misdaden.
Ik verontschuldig me voor het chatten maar dit moet ik even kwijt.
De studenten die op die 6 oktober 1976 vanaf half zes ’s morgens werden vermoord op het terrein van de Thammasaat Universiteit (en elders, studenten die in de Chao Phraya rivier sprongen om te ontsnappen, werden ook gedood) demonstreerden NIET tegen de regering en waren GEEN communisten. Door de communistische dreiging er bij te halen wordt ons zand in de ogen gestrooid over de werkelijke achtergrond van deze massamoord. Het is dus geen ‘beter begrijpen’, of ‘context’, maar een bewuste poging de waarheid geweld aan te doen; en deze valse ‘context’ diende dan ook in de dagen na de moordpartij (en tot de dag van vandaag) als rechtvaardiging door zowel de regering als de betrokken paramilitaire organisaties.
Moderator: reageer op het artikel en niet alleen op elkaar.
Beste Louise,
Jambo, habari gani? ‘Wir haben es nicht gewusst’. De Thaise commentaren onder deze gruwelijke video spreken boekdelen. ‘We wisten dit niet’,lees ik vaak. Dit is een episode uit de Thaise geschiedenis die vrijwel geheel uit de boeken en de collectieve herinnering is verdwenen; met opzet: weggevaagd is een beter woord. Wij kennen 5 mei, in het ‘Land van de Glimlach’ is dat onmogelijk. Waarom? Probeer zelf het antwoord te verzinnen. Het heeft iets te maken met het getal 112.
Dank je wel, beste Chris, dat je ons ‘het’ (het woord slachting kwam bljkbaar niet uit je toetsenbord) beter hebt leren begrijpen. Ik snap het nu ook. Je koele analyse komt geheel overeen met de (zeldzame) rechtvaardigingen van sommigen na 6 oktober 1976.
Allemaal de schuld van die studenten zelf, die tegen de regering waren, communisten dus en staatsgevaarlijk, heel begrijpelijk dat die moesten worden afgeslacht.
We moeten niet te snel oordelen maar het zien in het licht van de omstandigheden van die tijd. Ik krijg opeens een totaal andere kijk op andere massamoorden in de geschiedenis van de mensheid. Gewoon plaatsen in die tijd, die cultuur, die omstandigheden…….Ik ben blij dat je er zoveel van afweet en ons voor snelle en verkeerde oordelen als ‘verschrikkelijk’ en ‘mensonterend’ (Kito) hebt weten te behoeden.
Beter begrijpen betekent niet (of beter: in het geheel niet) rechtvaardigen. Ik was in mijn studententijd een radicale tegenstander van de Vietnam-oorlog en dat werd me niet altijd in dank afgenomen (hoewel ik nooit CPN heb gestemd). Ik relativeer ook helemaal niks….Maar zaken uit de geschiedenis beoordelen op basis van misdaden uit hun context lichten leidt NIET to beter begrip van hetgeen gebeurd is en ook niet tot het beter herkennen van situaties die anno 2014 tot dezelfde rampzalige gevolgen kunnen leiden.
Beste Tino
Ja gruwelijk wat er toen gebeurde. Toen zich dat afspeelde was ik in Bangkok
Ook gruwelijke dingen gezien. We zijn toen weggevlucht uit Bangkok
E n kwamen in Pataya terecht waar het leven zijn gewone gangetje ging
Na het zien van de video besef ik eigenlijk pas hoe erg het was
Ik schaam me ervoor dat ik daar de vakantieganger uithing terwijl dat allemaal gebeurde.
Volgens Pon was het 2 jaar eerder 1974 nog veel erger. Containers vol met lijken werden gedumpt
in zee. Het zet je wel aan het denken. Over het Land van de Glimlach
Wat ik er van denk kan ik niet kwijt op het Blog. Ook dat doet pijn
Groet Kees
Beste Kees,
Ja, het doet pijn. Ik kan niet naar die beelden kijken zonder tranen in mijn ogen. En het doet pijn dat deze afschuwelijke gebeurtenissen nog steeds worden weggewassen, ontkend en gebagatelliseerd, juist hier in Thailand. Sommige van die video’s worden gecensureerd door de Thaise staat. De echte revolutie moet nog komen. De jeugd moet weten wat er echt gebeurde, anders is er geen hoop voor de toekomst.
Tino
Somkit Lerdpaitoon, de huidige rector van de TU, houdt zijn studenten goed onder knoet en let er op dat zij onderdanig blijven en enkel hun steun betuigen aan Suthep & Co.
Somkit heeft mee de huidige grondwet opgesteld na de staatsgreep, is juridisch raadsman van de zogenaamd onafhankelijke EC, en steunt de protestbeweging openlijk.
Tino,
Je hebt destijds een stuk geschreven over Pridi en Pribun. Volgens mij ligt jouw artikel in het verlengde daarvan. Als ik je goed begrepen heb, wordt op de Thamnasaat Universiteit het gedachtegoed van Pridi in ere gehouden.
Het bestuur van de TU steunde 2 maanden geleden het plan om zo’n 15 miljoen mensen het stemrecht te ontnemen. Het lijk me zeer onwaarschijnlijk dat de stichter van de TU daar mee zou instemmen!
Zo zie je maar weer dat ook helaas ons geliefde Thailand haar zwarte bladzijden in de geschiedenis kent en dus niet alleen maar het ‘land van de glimlach’ is.
Frappant is iedere keer weer dat er personen zijn die het anders doen willen geloven want zo gauw er een negatief aspect over Thailand belicht wordt het dan haastig willen vergoelijken en of te bagatelliseren, zo valt er overal wel een verzachtende reden voor te vinden.
Die verkrachtingen, moorden en martelingen behoren in het licht van die tijd gezien te worden en ach dergelijke gruwelijkheden vonden ook plaats en heden ten dage in vele andere landen dus zo erg is het dan niet. 🙁
Oké, ik zie dat de video over de slachting 6 oktober 1976 op de Thammasaat Universiteit nu onder het verhaal staat.
De video die er direct op volgt is ook zeer emotioneel. Het is een kort interview met Thongchai Winichakul, hij was op die helse oktoberdag één van de studentenleiders. Hij raakt overmand van emoties, de pijn na al die jaren nog steeds in zijn hart.. Hoe hij de politie smeekte om te stoppen, een smeekbede die hij alsmaar herhaalde over de microfoon maar waar geen gehoor aangegeven werd. De wrede en onmenselijke slachting ging door. De powers that be waren bang en vernietiging van wie als de vijand (links) werd gezien was blijkbaar (wederom) geoorloofd… Zo triest en onmenselijk.
https://www.youtube.com/watch?v=U1uvvsENsfw
Thongchai is o.a auteur van het zeer lezenswaardige boek Siam Mapped, over de illusie van een “groots Siam dat ons door het westen ontnomen is”. Hij bracht ook een boek uit over de slachting van ’76: Moments of Silence: The Unforgetting of The October 6, 1976, Massacre in Bangkok.
Het verhaal is mooi geschreven, maar sommige lezers kunnen misschien wat meer context gebruiken. Kort samengevat: in 1973 werden de “drie tirannen” verjaagd en kwam er tijdelijk een einde aan een van de vele periodes met dictatoriale militaire machtshebbers. Het regime van veldmaarschalk Thanom Kittikachorn was niet meer. Er volgde een periode van persvrijheid en debat, zoals die in decennia niet gezien was (de laatste keer was in de jaren 20). Democratie leek weer wortel te schieten. Maar de conservatieve powers that be maakte zich zorgen, dit alles rook namelijk wel erg links, misschien zelfs communistisch. Organisaties zoals de Village Scouts en de Red Gaurs (semi para militaire organisaties) roerde zich. Wie het etiket “communist” kreeg liep het risico in elkaar geslagen of gedood te worden.
Toen keerde op 19 september ’76 Thanom terug uit ballingschap en hield zich in een tempel op als monnik. Dat gaf protesten, mensen die niets van een mogelijke terugkeer van het militair regime wilden weten. Op 24 september werden twee vakbondsleden die posters plakten tegen de terugkeer van Thanom door politieagenten aangevallen, gedood en opgeknoopt aan een hek. Op 4 oktober demonstreerde studenten hier tegen en deden op het podium die ophanging na. Toen verschenen in diverse media foto’s waarop één van die studenten die zogenaamd opgeknoopt was wel erg zou lijken op de kroonprins… Daarop kwamen de paramilitairen, politie en leger in actie en volgde de slachting op de Thammasat universiteit.
Hoe ik het verhaal persoonlijk verder plaats: Tui koos nog voor de oktober slachting om het oerwoud in de vluchten. Daar zaten communistische verzetsgroepen. Na de slachting zouden veel studenten ook de noordelijke jungle in vluchten om aan wrede razzia’s te ontkomen. Na enige jaren raakten studenten gedesillusioneerd, o.a. omdat de oude communistische rotten de studenten niet als gelijkwaardige partners zagen, en omdat het leven in de jungle helemaal geen pretje is. Toen het militaire regime wat aan de macht was amnestie verleende keerde de studenten dus terug. Vele zouden de linkse idealen bij het grofvuil zetten. Meelopen is nu eenmaal makkelijker dan verzet en tegenspraak geven. Diverse van hen werden succesvolle zakenlieden die hogerop klommen. Tui bleef vasthouden aan de kernwaarden (waarschijnlijk: democratie, vrijheid, einde aan uitbuiting van de arbeider etc). Hij zag hoe voormalig kameraden zelf zakkenvullers werden, profiteurs, die democratie, inspraak van en door al het volk, niet langer respecteerde of voor vochten. De brute realiteit van (semi) dictatuur en uitbuiting en onderdrukking van het volk ging gewoon weer door. Machteloos en terneergeslagen raakte hij aan de drank of andere narigheid. Zijn leven kapot en het land niets beter. San, die het wel gemaakt heeft, die ziet die pijn en wat verloren gegaan is maar weet ook niet zo goed wat hij kan doen om de dingen recht te zetten. Met pijn op het hart maakt hij een klein gebaar maar gaat dan ook met de stroom mee. Vaarwel idealen.