De Thaise nationale & andere bibliotheken

National Library of Thailand (Takaeshiro / Shutterstock.com)

Het begon allemaal in de zevende eeuw voor onze jaartelling met de duizenden kleitabletten van koning Assurbanipal in Nineve. Een verzameling teksten die systematisch geordend én gecatalogiseerd was en het is intussen al achtentwintig eeuwen, zij het met vallen en opstaan, zo doorgegaan. De oudste bibliotheek was dus die van goeie ouwe Assurbanipal, de jongste nieuwkomer is het internet.

Het wereldwijde net is meteen de grootste én slechtste bibliotheek ter wereld. De grootste, omdat ze geen fysieke beperkingen kent, de slechtste omdat ze door niemand wordt gerund en men er bijgevolg maar wat naar eigen godsvrucht en vermogen rotzooit… Ergens tussen beide uitersten zijn in de tijd de nationale bibliotheken te situeren.

Elke zichzelf respecterende natie beschikt over een Nationale Bibliotheek. Deze instellingen plegen nogal eens van elkaar te verschillen wat kan verklaard worden door de historische ontwikkelingen die de respectievelijke landen hebben meegemaakt maar sommige taken en doelstellingen hebben ze vrijwel allemaal gemeen en zijn onlosmakelijk met het begrip ‘Nationale Bibliotheek’ verbonden. Zo is het wetenschappelijk verantwoorde behoud, beheer en ontsluiting van het nationale culturele erfgoed – in zoverre dit in documenten is vastgelegd – een essentiële taakstelling voor elke Nationale Bibliotheek. Deze taak omvat onder meer de zorg voor wat men in vaktermen meestal omschrijft als de ‘bijzondere collecties’, zijnde originele manuscripten, oude handschriften en drukken, de functie van expertisecentrum voor conservering en de functie van depotbibliotheek, waaraan meestal het samenstellen van een nationale bibliografie is verbonden. En bovendien is elke Nationale Bibliotheek een internationaal aanspreekpunt, niet alleen voor andere nationale bibliothecaire instellingen maar ook voor de academische wereld. De meeste van deze eerbiedwaardige instellingen kregen een officiële status in de negentiende eeuw en de Thaise nationale bibliotheek vormde geen uitzondering op deze regel.

Staar u echter niet blind op dit gegeven want de basis voor deze Nationale Bibliotheek, werd net als in zovele andere landen, al véél vroeger gelegd. Eeuwen voor in de zomer van 1836 door het toedoen van de Amerikaanse zendeling Dr. Dan Beach Bradley, de eerste drukpers in Siam arriveerde, bestonden er al bibliotheken in het Land van de Glimlach. Het grootste deel van deze bibliotheken bevond zich in de belangrijkste tempelcomplexen waar de handgeschreven heilige schriften op  stroken geschept papier of palmbladeren werden bewaard.  Veel van deze kloosterbibliotheken bevatten naast Boeddhistische teksten ook boeken die thematisch varieerden van wetgeving over kunst en geschiedenis tot medische handboeken. Veel van deze teksten gingen echter onherroepelijk verloren toen de Birmezen in 1767 de Siamese hoofdstad Ayutthaya te vuur en te zwaard verwoesten.

In 1881 gaf koning Chulalongkorn de opdracht een bibliotheek op te richten waarin Siamese en buitenlandse literatuur niet alleen diende te worden bijgehouden maar ook toegankelijk moest worden gemaakt voor een breed publiek. Deze bibliotheek droeg de naam Phra Wachirayan Royal Library en was een eerbetoon van de kinderen van koning Mongkut aan hun vader. De naam verwees naar de naam die Mongkut als monnik had gedragen. Het was meteen een van de eerste openbare bibliotheken in heel Zuidoost-Azië. Het had echter nog heel wat voeten in aarde voor deze bibliotheek ook daadwerkelijk, in 1885 operationeel werd. Chulalongkorn, die op zijn buitenlandse reizen met veel aandacht een aantal toonaangevende bibliotheken had bezocht meende dat de verdere uitbouw tot een volwaardige Nationale Bibliotheek niet alleen een belangrijke bijdrage kon leveren tot het door hem nagestreefde Siamese staatkundige unificatieproces maar dat hierdoor Siam ook aan prestige kon winnen in internationale, lees Westerse ogen. De volgende jaren werd dan ook flink geïnvesteerd en schoten een aantal van Chulalongkorn’s halfbroers met de onvermijdelijke prins Damrong Rajanubhab op kop, ter hulp om alles in goede banen te leiden.

In 1905 werden drie bibliothecaire instellingen, zijnde de Mandira Dharma Library, de Bhuddasasana Sangaha Library en de Phra Wachirayan Royal Library gefusioneerd tot de Wachirayan Library for the Capital City. Deze bibliotheek opende haar deuren binnen de muren van het paleis en stond onder koninklijke patronage. In 1916 verhuisde deze langzaam uit haar voegen barstende bibliotheek naar de Thavaravathu Building bij Wat Mahathat. Het was in diezelfde periode dat de bibliotheek pas écht op een wetenschappelijk verantwoorde manier werd gerund door de belangrijke inbreng van de Franse filoloog, archeoloog en historicus George Coedès die van 1918 tot 1928 met vaste hand en veel inzicht de bibliotheek bestuurde. Na de coup van 1932, die een einde maakte aan de absolutistische monarchie, werd de naam gewijzigd in Nationale Bibliotheek. Sinds dat jaar valt het beheer van de Nationale Bibliotheek ook onder het Fine Arts Departement van het ministerie van Cultuur.

Library Chulalongkorn University (Supermop / Shutterstock.com)

In de eerste jaren van haar bestaan focuste de bibliotheek zich vooral op het verzamelen en conserveren van historische handschriften en manuscripten. Door de enorme toename van gedrukte werken verordonneerde koning Vajiravudh echter in 1922 dat in navolging van de Printing & Publishing Act er van elk werk dat in Thailand werd gedrukt twee exemplaren in de Nationale Bibliotheek moesten worden gedeponeerd binnen de week dat het werk van de persen was gerold.

In 1966 werd de nieuwe Nationale Bibliotheek in een imposante nieuwbouw aan de Samsen Road in Dusit geopend. Momenteel zijn er 160 personeelsleden – waaronder 60 bibliothecarissen en 15 specialisten Oriëntaalse talen – verbonden aan de Nationale Bibliotheek en heeft ze de laatste jaren een werkingsbudget van om en bij de 90 miljoen Bath per jaar. Deze bewaarbibliotheek telt vandaag meer dan 1,5 miljoen volumes en 200.000 manuscripten. Het totale aantal volumes dat in de Nationale Bibliotheek en de 11 bijhuizen wordt gestockeerd bedraagt echter meer dan 5 miljoen exemplaren. Tussen 2015 en 2018 onderging de Nationale Bibliotheek een ingrijpende renovatie die 258 miljoen Bath kostte en een bezoek aan deze instelling sindsdien een stuk aantrekkelijker maakt.

Andere belangrijke bibliotheken in de Thaise hoofdstad bevinden zich in de Chulalongkorn- en Thammasat Universiteiten, het Asian Institute of Technology en de Srinakharnowirot Universiteit.  En dan is er natuurlijk ook nog de Bangkok City Library, de hoofdstedelijke bibliotheek. Een modern, vier verdiepingen tellend en bijna 5.000 m² groot complex dat in 2017 werd geopend, vier jaar nadat Bangkok door Unesco tot Wereldboekenhoofstad was uitgeroepen. Eén van de doelstellingen die de Unesco daarbij voorop stelde was het bevorderen van de leescultuur en dit fraaie en aantrekkelijke gebouw op wandelafstand van het Democracy Monument bij het Kaw Wua-kruispunt aan de Ratchadamnoen Road was daarvan het resultaat.

Buiten Bangkok zijn ook de universiteitsbibliotheken van Chiang Mai en Khon Kaen niet te versmaden. En voor wie op zoek is naar verlichting: Sinds 1999 beschikt de in opdracht van Chulalongkorn gebouwde Wat Benchamabophit in Bangkok over een erg uitgebreide Boeddhistische bibliotheek, die naast teksten in het Thai, Sankriet en Pali ook duizenden publicaties in het Laotiaans, Birmees, Chinees, Japans en Sri Lankaans bevat.

Neilson Hays Library (Radiokafka / Shutterstock.com)

Graag eindig ik met een buitenbeentje en een must see voor elke bibliofiel die de Thaise hoofdstad bezoekt: de Neilson Hays Library. Deze bibliotheek aan Thanon Surawong in Bang Rak biedt onderdak aan meer dan 20.000 titels in de Engelse taal en is dan ook met voorsprong de grootste Engelstalige bibliotheek van Thailand. De Neilson Hays Library is in meer dan één opzicht een unieke instelling. Ze is ouder dan de Nationale Bibliotheek want ze ontstond in 1869 toen 13 Britse en Amerikaanse, in Bangkok residerende dames, de ‘Bangkok Ladies Library Association’ oprichtten. Deze leeskring ’voor dames uit de betere stand’ kocht en verzamelde boeken en magazines en door de aangroei van deze collectie werd naar een geschikte locatie gezocht om ze verder te kunnen ontsluiten. In 1914 werd met dit oogmerk een stuk land aan Surawong Road aangekocht. Toch duurde het nog even voor hier een heuse bibliotheek verrees.

Dit gebeurde na het overlijden van de Deense Jennie Neilson. Zij had sinds 1881 in Siam gewerkt als protestantse zendelinge en had jarenlang diverse bestuursmandaten bekleed in de ‘Bangkok Ladies Library Association’. Toen ze in 1920 onverwacht overleed liet haar man, dokter Thomas Heyward Hays, de hoofdarts van het Royal Thai Navy Hospital, op dit stuk land ter nagedachtenis de huidige bibliotheek bouwen, die op 26 juni 1922 officieel werd geopend. Ontwerper van dienst was de Italiaanse architect Mario Tamagno die met een bijzonder fraai en elegant neoclassicistisch gebouw op de proppen kwam. Het was dezelfde Tamagno die het imposante Hua Lampong treinstation en samen met z’n landgenoot Annibale Rigotti de monumentale Ananda Samakhom Troonhal in Dusit ontwierp. In 1986 werd het gebouw uitgeroepen tot ‘Historic Landmark’ door de Association of Siamese Architects, als één van de weinig overblijvende architectonische pareltjes uit het interbellum.

Deze unieke bibliotheek werd nog even in haar voortbestaan bedreigd toen Japanse troepen er in december 1941 hun intrek in namen. Meer dan 1.000 boeken of zowat een vijfde van het toenmalige bestand van de bibliotheek werden, samen met de blauwdrukken van het gebouw gestolen en naar Japan verscheept. Gelukkig kon een gedeelte van de gestolen boeken na de oorlog worden gerecupereerd. Indien u een bezoek aan deze originele bib plant maar geen lid bent, is het wel handig te weten dat men van u een vrijwillige donatie van100 Bath verwacht want tot op de dag van vandaag is dit een privé-bibliotheek.