‘De magie van Loy Krathong, een ritueel van licht en herinnering’
501room / Shutterstock.com
De avond valt over Chiang Mai en het eerste, zachte licht van de volle maan komt op. Straten vullen zich met een gestage stroom mensen, lokale families, reizigers, kinderen in traditionele kleding, er hangt een zachte spanning in de lucht. Loy Krathong nadert, het festival van water en vuur, van oude zonden en nieuwe beloften. Maar net zoals met vele tradities in dit deel van de wereld is de oorsprong in nevelen gehuld. Of het nu een spirituele, praktische of zelfs politieke oorsprong heeft, het is onlosmakelijk verbonden met deze plek deze tijd van het jaar.
Langs de oevers van de Ping-rivier heerst een bedrijvigheid die zich uitstrekt tot ver in de avond. Kleine kraampjes verkopen delicate krathongs, drijvende offergaven die worden opgebouwd uit bananenbladeren, bloemen, een kaars, en wierook. Handen werken zwijgend, geconcentreerd aan deze kunstige vlotjes, net zoals ze dat al eeuwen doen op zoek naar een zekere perfectie die het water waardig is. Het zijn niet alleen handen die hier samenwerken, maar een verhaal dat zich uitstrekt over generaties, over continenten en over het hart van menig voorbijganger.
De krathongs zullen het water op gaan, net zoals ze dat eeuwen geleden al deden toen, zo zegt de legende, Nang Nopphamat haar eerste offer creëerde. Er is iets onaantastbaars aan deze legende, een melancholie die het verleden als een glinsterende sluier over het heden legt. Volgens de oude verhalen was Nang Nopphamat een devotionele figuur, een meisje van de hofhouding dat het water dankte voor overvloedige regenval en vruchtbare oogsten. Maar in de verte achter dit verhaal glinstert ook twijfel. De kronieken spreken niet van haar, ze blijft een schaduw, een silhouet dat verschijnt en verdwijnt.
Terwijl de avond donkerder wordt verschijnen ook de eerste lantaarns in de lucht. De khom loi stijgen op, gedragen door hete lucht, zwevend richting het uitspansel als verloren zielen op zoek naar een thuis. Dit deel van het festival, Yee Peng, heeft zich verweven met Loy Krathong, maar is toch iets eigen, iets noordelijks, iets wat voortkomt uit oude overtuigingen over hemel en aarde. De lucht is gevuld met zachte, bijna ongrijpbare dromen. Een korte vlucht in het onbekende, even vluchtig als de gedachte van zonde die met de krathongs de rivier wordt opgestuurd.
De verhalen en rituelen zijn verweven zoals overal in Zuidoost-Azië. In Laos heet het festival Boun That Luang, in Cambodja Bon Om Touk, in Myanmar Tazaungdaing. Een netwerk van herinneringen en betekenis overspant grenzen die slechts bij benadering zijn getrokken. De lampionnen stijgen als een golvende stroom op, even vluchtig als de beloften en verlangens die aan het water zijn toevertrouwd. De nacht is stil, slechts onderbroken door het ritselen van de bladeren in de lantaarns, een etherisch gefluister alsof de lucht zelf ons herinnert aan de eindigheid van alle dingen.
En zoals zoveel verhalen blijft ook de legende van Nang Nopphamat dansen op de rand van werkelijkheid en verzinsel. Het was Rama IV die in de negentiende eeuw Nang Nopphamat met Loy Krathong verbond. Alsof hij zocht naar een manier om een volkse traditie in de ogen van de koloniale grootmachten een diepere, historische waarde te geven. Door het stimuleren van een oude legende toonde Siam zich als een land met eigen erfgoed, eigen mythen, eigen riten die de eeuwen zouden trotseren.
Terwijl het feest verdergaat en de rivier zich vult met het zachte licht van honderden krathongs, voel je de wereld in beweging. Het festival herinnert aan vergankelijkheid, aan zwerflust, aan de onstuitbare drang van mensen om betekenis te zoeken in rituelen, in verhalen die we doorgeven aan wie na ons komt. De lantaarns verdwijnen in de verte de krathongs worden door het water meegesleurd, maar in de herinnering blijft Loy Krathong een stip aan de horizon, een moment dat zich eeuwig herhaalt, een licht dat altijd weer de lucht in stijgt.
Over deze blogger
-
Mijn leeftijd valt officieel onder de categorie ‘bejaard’. Ik woon al 28 jaar in Thailand – probeer dat maar eens na te doen. Nederland was ooit het paradijs, maar het raakte in verval. Dus ging ik op zoek naar een nieuw paradijs en vond Siam. Of was het andersom en vond Siam mij? Hoe dan ook, we waren elkaar goed gezind.
De ICT zorgde voor een regelmatig inkomen, iets wat jullie ‘werk’ noemen, maar voor mij was het vooral een tijdverdrijf. Schrijven, dat is de echte hobby. Voor Thailandblog pak ik die oude liefde weer op, want na 15 jaar zwoegen verdienen jullie wel wat leesvoer.
Ik begon op Phuket, verhuisde naar Ubon Ratchathani, en na een tussenstop in Pattaya woon ik nu ergens in het noorden, midden in de natuur. Rust roest niet, zeg ik altijd, en dat blijkt te kloppen. Hier, omgeven door het groen, lijkt de tijd stil te staan, maar dat doet het leven gelukkig niet.
Eten, vooral veel – dat is mijn passie. En wat maakt een avond compleet? Een goed glas whisky en een sigaar. Dan heb je het wel zo’n beetje, vind ik. Proost!
Foto’s, daar doe ik niet aan. Ik sta er altijd lelijk op, terwijl ik toch weet dat Brad Pitt erbij verbleekt. Het zal wel aan de fotograaf liggen, denk ik dan maar.
Lees hier de laatste artikelen
Cultuur21 december 2024‘Een liefde sterker is dan elke uitdaging’
Cultuur19 december 2024‘Van droom naar realiteit’
Cultuur17 december 2024‘Harde woorden over liefde, macht en geld’
Cultuur15 december 2024‘De adem van de Chao Phraya’