Geestenhuis in Thailand
Het aanbidden van geesten is zo oud als de mensheid. Overal ter wereld was animisme ooit de vrijwel enige “religie”. Vanaf het moment, dat de Thai’s vanuit China naar hier migreerden, gold dat ook voor dit gebied, dat nu Thailand heet.
Toen het Boeddhisme als religie werd aanvaard, gebeurde dat in een ontwikkeling gelijkopgaande met het animisme. Vandaag de dag is veel van het oude animistische geloof verweven met het Boeddhisme en sommige animistische praktijken bestaan nog steeds in Thailand. Eén daarvan is het geestenhuis (spirithouse)
Geestenhuisjes zie je overal in Thailand: bij de ingang van een hotel, restaurant, bar, disco en zelfs op markten. Ze staan op het terrein van de boeddhistische tempels, bij de ingang van grotten in de bergen, bij visvijvers en af en toe midden in een verder onbewoond bos. Het belangrijkste geestenhuis staat echter bij veel Thai’s direct bij de woning.
Het doel van een geestenhuis is om een aantrekkelijke schuilplaats te bieden voor de huisgeesten, of hemelse wezens, die anders in de hemel zouden blijven of hun plek zouden zoeken in grote bomen, in grotten of ergens anders in een natuurlijke omgeving. Volgens de folklore zijn geesten goed of kwaad, die respect eisen van de mens en tot rampzalige gevolgen kunnen leiden als zij niet hun zin krijgen.
De geest van het land bijvoorbeeld verwacht geinformeerd te worden wanneer iemand van plan is een bedrijf te starten of een verbouwing van een bestaand bedrijf wil doorvoeren. Als de geest niet op de hoogte wordt gesteld en als de mens niet respectvol om toestemming van de geest vraagt, is zo’n onderneming gedoemd te mislukken.
De stijl en de bouw van een geestenhuis kan simpel zijn, maar ook zeer uitgebreid en pompeus, hetgeen afhangt welke geest men wenst te behagen en uiteraard hoeveel geld men er aan wil besteden. De bouw zelf is een gespecialiseerd terrein en voorbehouden aan vakmensen, die ook geacht worden bekend te zijn met de nodige rituelen om de geest(en) uit te nodigen zich in dat geestenhuis te vestigen.
Het huis kan gemaakt zijn van hout, beton of baksteen en worden afgewerkt met beelden, kleine figuren of symbolen van andere dan de uitgenodigde geesten. Daarnaast kunnen er dierfiguren, zoals olifanten, figuren van mensen, zoals een echtpaar of andere afbeeldingen, geplaatst worden. Een geestenhuis heeft meestal een soort balkon waar plaats is voor wierookhouders, kandelaars en vazen voor bloemen.
Er zijn talloze goden en andere hemelse wezens in de Thaise folklore. Voor de Thai’s zijn de belangrijkste geesten wel Phra Bhum Jowthee, of Guardian Spirits of the Land (Beschermengels van het land). Er zijn negen van deze beschermengels en elk geeft een ander soort bescherming . De huisgeest en de tuingeest worden het meest geraadpleegd en aanbeden, zodat men vaak bij huizen niet één, maar twee geestenhuisjes ziet.
De huisgeest is de geest die over het huis waakt en het ook beschermt. Het is niet zeker of er één huisgeest bestaat voor alle huizen of dat elke huis een individuele huisgeest heeft. Kijk maar rond in Thailand en je ziet, dat vrijwel alle huizen wel voorzien zijn van een geestenhuis. Vaak zullen de bewoners elke morgen een offer met o.a. wierook brengen aan de huisgeest om daarmee het huis te beschermen en er over te waken.
De huisgeest is ook aanspreekbaar in zakelijke aangelegenheden en je ziet dan ook eenzelfde soort geestenhuis bij veel bedrijven en fabrieken. Veel Thai’s hebben hun zaak ook gewoon aan huis.
De tuingeest, die dus zijn eigen geestenhuisje heeft, waakt over en beschermt de natuurlijke omgeving van een huis, het erf, de tuinen en boomgaarden. Deze tuingeest moet men niet verwarren met die van de landbouw en rijstvelden, waar een andere geest heerst.
De andere zeven hoeders van het land zijn de geest voor poorten en trappenhuizen in woningen, daarom nooit op een drempel van een Thais huis stappen, omdat de geest daar huist, de geest van de dieren, de geest van pakhuizen en schuren, de geest van de landbouw, die bossen, (rijst)velden en de bergen beschemt, de geest van tempels, de geest van het water en de geest van de militairen.
Naast de bovengenoemde geestenhuisjes, die permanent zijn, kan bij een speciale gelegenheid ook een geestenhuis tijdelijk worden aangelegd om in dat geval een bepaalde geest uit te nodigen hierin te huizen.
Een voorbeeld hiervan is een geestenhuis, dat midden in een rododendronbos aan de top van Doi Inthanon in het noorden van Thailand is gebouwd voor soldaten die vorig jaar sneuvelden in een helikoptercrash. Aan de voorzijde van dit geestenhuis zijn naast ruimte voor kandelaars en wierookhouders, kleine richels aangebracht voor het plaatsen van brandende sigaretten. Dit omdat men denkt, dat de slachtoffers allemaal rokers waren.
Het offer om een geest gunstig te stemmen kan bijna van alles zijn. Het traditionele aanbod omvat bloemenslingers, betelbladeren, bananen, rijst, kip, eend, en een breed scala van andere etenswaren en andere artikelen. Kaarsen worden vaak gebruikt, terwijl wierookstokjes meestal dagelijks worden aangestoken.
Een geestenhuis is één van de meest fundamentele kenmerken van de Thaise samenleving. Met alle toewijding aan het Boeddhisme neemt men deel aan rituelen in de tempel, maar even belangrijk, zo niet belangrijker is de toewijding aan The Guardians of the Land in eigen voortuin.
Beknopt naar een artikel op de MCOT website
Over deze blogger
-
Bert Gringhuis (1945), geboren en getogen in Almelo in het mooie Twente. Later vele jaren in Amsterdam en Alkmaar gewoond, werkzaam in de export voor diverse bedrijven. Ik kwam in 1980 voor het eerst in Thailand en was meteen verliefd op het land. Vele malen sindsdien terug geweest en na mijn (vroeg)pensionering als weduwnaar naar Thailand verhuisd. Daar woon ik nu al 22 jaar samen met mijn ietwat jongere Thaise dame Poopae.
Mijn eerste ervaringen in Thailand als een soort nieuwsbrief aan familie, vrienden en kennissen gestuurd, die later onder de naam Gringo op Thailandblog hebben gestaan. Veel, heel veel artikeltjes hebben die eerste verhalen gevolgd en dat is uitgegroeid tot een vrijwel dagelijkse hobby.
In Nederland nog een verwoed voetballer en voetbalscheidsrechter, maar de jaren gaan tellen en in Thailand nog altijd verwoed, maar het poolbiljarten is echt van mindere kwaliteit, ha ha!
Lees hier de laatste artikelen
Achtergrond14 december 2024Cashewnoten in Thailand
Isaan12 december 2024We gaan naar Ubon Ratchathani!
Achtergrond6 december 2024De geschiedenis van de Thaise keuken
Bezienswaardigheden2 december 202424 uur in Bangkok (video)
Het zal wel aan de tolerantie van het Boeddhisme liggen waardoor dit soort dingen kon voortbestaan naast de officiële religie. In Europa zou men zo niet hier zijn verbrand dan toch zeker in het hiernamaals. Overigens zijn veel Thais op dat gebied toch ook wel selectief. Bij mijn schoonouders heb ik nooit een geestenhuis aangetroffen. Ook in het dorp is het echt niet zo dat er bij elk huis zoiets staat. Moest er echt naar zoeken. Zo algemeen is het dus allang niet meer.
Bij een nog te bouwen huis mag de schaduw niet op het geestenhuisje komen.
De voor- en achterdeur van een huis mogen niet in elkaars verlengde liggen.
Veel lof voor dit artikel.
Op een neutrale, informatieve manier wordt een beeld van geestenhuizen en de verering van geesten getekend. Dat is zeldzaam.
Zonder moreel waardeoordeel of vooringenomenheid. Heel sereen.
Terecht wordt gesteld dat het een soort van oer-religie is.
Bewijzen hiervoor zijn terug te vinden in archeologische vondsten van meer dan 80 000 jaar geleden.
De hedendaagse westerse mens heeft de neiging om animisme als bijgeloof af te doen.
Dus flauwekul.
Maar hoeveel voetballers (ik kies maar iets) doen een bepaalde specifieke handeling voor ze het veld opkomen, een kruis maken bijvoorbeeld of met de middelvinger van hun linkerhand hun rechterhiel aanraken, zoals ik ooit las. Of even tijdens de match een knabbelbeweging maken in de schouder van een tegenstander. Ik zeg maar wat!
En wie is niet bijgelovig als hij de lotto invult…
Bijgeloof in de tijd dat we reizen in de ruimte kunnen maken. Het lijkt ondenkbaar en we duwen het naar mensen die volgens ons minder ontwikkeld zijn. Maar bijgelovig zijn is onuitroeibaar en actueel.
Overigens is bijgeloof en religie ontstaan doordat ons brein explosief groeide.
Het bracht ons ertoe over onszelf te kunnen denken (‘Ik zie mezelf in de spiegel’ – zet je kat of hond eens voor de spiegel…, die herkennen zichzelf niet).
Dat is dus abstract denken, meta-denken en dat bleef zich ontwikkelen. Zo konden we ons stilaan ook voorstellingen maken van zaken die niet bestaan of bestonden. Gedachten of inbeeldingen dat er een superwezen is dat boven ons staat en ons gemaakt zou hebben. Levende wezens in bomen en rivieren zien. Wat een grap! Maar we blijven het volhouden.
Nuchter gezien is het gedachtegoed van alle godsdiensten ter wereld dus een soort animisme of bijgeloof.
Het verschijnsel waarbij je abstracties of natuurgegevens van een zgn. ziel voorziet.
Om het concept ‘God’ te kunnen hanteren, moet je inderdaad bepaalde mentale capaciteiten hebben. Dat die vooral zitten in de hersenkwabben die typisch zijn voor de mens en pas ‘laat’ geëvolueerd zijn, kan nauwelijks verbazing wekken. Koalabeertjes doen niet aan religie of wetenschap. Geen enkel dier trouwens, zelfs geen hoogontwikkelde chimpansees.
Ik weet niet welke kat jij hebt, maar de mijne herkent zichzelf in de spiegel.
In vrijwel alle hedendaagse geloven komen elementen voor van geloven die er waren voordat deze werden vervangen door de huidige geloven. Kijk maar naar het christendom, Kerstmis was vroeger het lichtfeest, waarmee met veel drank en eten het weer lengen van de dagen werd gevierd en Pasen was vroeger een feest waar het aanbreken van de lente en een nieuw groeiseizoen werd gevierd. Met name in het oosten van Nederland zijn daar nog rituelen van te vinden, met name het eten van eieren (vruchtbaarheids-symbool) en het ontsteken van een paasvuur.
Ik meen zelf begrepen te hebben, dat je de geesten een woning gaf om in te wonen, omdat je hun plekje op de wereld in beslag neemt, door er een huis te bouwen.
Overigens zie ik ze nauwelijks in het dorp.
Het is meer iets voor de duurdere huizen met rijkere mensen.