Geesten; begint het geloof te verwateren?

Jaren geleden kwam ik vaak in Ban Tam, een gehucht onder de rook van Chang Dao, ongeveer tachtig kilometer ten noorden van Chiangmai gelegen. Ban Tam staat bekend vanwege de werkelijk schitterende grotten die wellicht de mooiste van Thailand zijn en als de duisternis invalt, doet de prachtige sterrenhemel je hart smelten.

Op de weg van Chang Dao naar Ban Tam passeer je de crematieplaats van deze kleine gemeenschap. Menigmaal heb ik daar een voor mij steeds imponerend crematieritueel meegemaakt.

Geesten

Om de geesten en met name de boze geesten, te verdrijven werd als de begrafenisstoet zich in beweging zette, en ook tijdens de plechtigheid, behoorlijk geknald. Voor geen goud wilden de inwoners van het gehucht als de duisternis was ingetreden in hun eentje op de motorfiets, laat staan lopend, de crematieplaats passeren. Je weet het immers maar nooit wat die geesten van plan zijn als je die plek passeert.

Geestenhuisje

Om de geesten goedgehumeurd te houden plaats je bij de woning een zogenaamd geestenhuisje. Per slot van rekening ben jij de boosdoener die de grond ten eigen gerieve heeft bebouwd en daarmee de geesten hebt verdreven. Denk nu niet dat je zomaar simpel een dergelijk huisje kunt plaatsen; niks daarvan. De dorpsoudste, die veelal in hoog aanzien staat, zal voor een geringe vergoeding je wel vertellen op welke dag en op welke plek het huisje geplaatst moet worden.

Een ding staat vast een geest wil beslist niet richting toilet kijken en nimmer plaats je zo’n huisje ter linkerzijde van een deur.

Soorten geesten

We hebben het tot nu toe gehad over geesten die de woning beschermen, maar in totaal bestaan er in de Thaise beleving een aantal verschillende geesten. Behalve de bewakers van het huis zorgen andere geesten voor het wel en wee van de tuin, maar ook de ingang en zelfs de drempel van het huis. Bij het betreden van een huis ga je dus nooit of te nimmer op de drempel staan. Andere geesten beschermen ondermeer dieren, bossen, bergen, rijstvelden, tempels en rivieren. Als je het allemaal moet geloven bestaan er een negental verschillende soorten geesten die bescherming bieden. De Thai is goedgelovig want boze geesten kom je nauwelijks tegen. Waarom zijn ze dan bang voor geesten?

Geen idee en ik moet het antwoord daarop schuldig blijven.

Oude geestenhuisjes

Als de Thai om welke reden dan ook een nieuw geestenhuisje plaatst, zal hij het oude exemplaar niet zomaar bij het oud vuil plaatsen, want een dergelijke handelswijze brengt ongeluk. Een oud geestenhuisje breng je naar de tempel of naar een min of meer heilige plaats, veelal een grote boom, die als ‘rustplaats’ dient voor een diverse verzameling van dit soort huisjes. Menigeen die vaker in Thailand is geweest zal ongetwijfeld een dergelijke verzamelplaats hebben gezien. Bij het passeren van meer bekende verzamelplaatsen zal de chauffeur beschaafd claxonneren als groet aan de geesten. De inzittenden zullen even stil zijn en met de handen bij het voorhoofd gevouwen van respect getuigen

Verwatering

Toch kunnen we constateren dat zoals bij Westerlingen een soort ontkerkelijking haar intrede heeft gedaan bij de Thai het geloof in geesten begint te verwateren. De ‘heilige’ plaatsen waar de oude geestenhuisjes, wil niet het woord afgedankte huisjes bezigen, krijgen steeds minder allure en nog nauwelijks zie je iemand eerbiedig groeten bij het passeren van een dergelijke plek.

Het summum van verloedering van de Thaise cultuur is wel de plek waar een aantal geestenhuisjes op een soort vuilnisbelt terecht is gekomen. Zelfs als niet kerkelijk, noch gelovig individu deed het mijn wenkbrauwen fronsen. Geesten moet je in ere houden dat is mijn vaste overtuiging. Want onze de geest blijft ook na de dood voortleven.