In de kringloopwinkel van de tijd: nostalgie of ouwe meuk

“Je schrijft wel heel boeiend over mooie muziekuitvoeringen, maar kun je dat niet vooraf doen, zodat ik ze ook bij kan wonen?”

Hulpeloos en radeloos keek ik hem aan. Wat kon ik daarop zeggen? Ik ben over het algemeen dol op paradoxen, maar deze kwam te dichtbij. In de ruimte kun je je verplaatsen naar boven of naar beneden, naar links of naar rechts, vooruit of achteruit, maar verplaatsen in de tijd, dat is een heel ander verhaal. Dat gaat nu eenmaal niet. De pijl van de tijd kent maar één richting: in rechte lijn vooruit. Filosofisch gezien is het trouwens zeer de vraag of de tijd een rechte lijn is, dus uit een oneindig aantal punten bestaat, of slechts uit één punt (het nu) zodat je kunt concluderen dat tijd eigenlijk helemaal niet bestaat.

Phya Thai Palace aan de Ratchawithi Road

Je verplaatsen in de ruimte kost trouwens soms behoorlijk wat tijd, dat merkte ik maar weer eens toen ik op 19 mei in een busje van Jomtien Beach Road naar Victory Monument in Bangkok reed en daar uitstapte, op zoek naar het nabijgelegen Phya Thai Palace aan de Ratchawithi Road.

Het prettig ogende, bescheiden paleis grenst aan het reusachtige Phramongkhutlao Hospital van het leger, waarbij vergeleken het AMC in Amsterdam, toch ook geen kleintje, bepaald een dreumes is. Het Phya Thai Palace werd gebouwd in 1909 in opdracht van koning Chula- longkorn (Rama V), door hem slechts korte tijd bewoond, en is later achtereenvolgens gebruikt als luxe hotel, als het eerste radiostation in Thailand, als ziekenhuis en nu als museum.

Thewarat Sapharom Hall

Waar ik voor kwam was een concert ter ere van prinses Galyani Vadhana in de wonderschone Thewarat Sapharom Hall bij het paleis, een neoklassiek pronkstuk van adembenemende schoonheid. Van buiten oogt hij enigszins rustiek maar als je naar binnen stapt, loop je zo een villa van Palladio in, anno 1560 of misschien wel een bijgebouw van de Sint Pieter, anno 1626. Of misschien kun je dat niet zo zeggen, want Palladio is classicistisch en natuurlijk niet neoklassiek, en de Sint Pieter is barok. Bovendien dateert dit bouwwerk van 1909 dus dat is allemaal wel heel verwarrend. Misschien is de pijl van de tijd dan toch niet zo dwingend en kun je zo maar in allerlei gespiegelde kringlopen terecht komen….

En daar bleef het niet bij want voor aanvang van het concert waar ik voor kwam, ging ik even een kopje koffie drinken in de koffiekamer van het paleis. Ik liep daar naar binnen en ik wist niet wat me overkwam: zo’n mooie koffiekamer had ik nog nooit gezien! Het is als een Weens koffiehuis uit het fin de siècle, van een bijna griezelige perfectie. Ik was sprakeloos en genoot nog veel meer van die ruimte dan van mijn cappuccino, tijd en plaats ontstegen.

Tijdmachine van het concert

Daarna ging ik de tijdmachine van het concert in: pianovariaties van Mozart uit 1781 (gespeeld door de 12-jarige Nattawat Luxsuwong), een pianokwartet van Beethoven uit 1785 (toen hij 15 jaar oud was!) en het pianokwintet nr. 2 in A groot opus 81 van Dvorak uit 1887, onweerstaanbare Slavische muziek, subliem gespeeld door Pornphan Banternghansa aan de piano met Leo Phillips, Jirajet Jesadachet , Tasana Nagavajara en Edith Salzmann als strijkers.

Het duizelde me: muzikaal was ik verplaatst naar het Wenen van eind achttiende eeuw en het Praag van eind negentiende eeuw. Maar daar bleef het niet bij want aangezien architectuur kan worden gedefinieerd als gestolde muziek, was ik ook nog eens terecht gekomen in het Italië van de zestiende eeuw en nogmaals in Wenen maar dan dat van eind negentiende eeuw. En dat allemaal zomaar op een avond in Bangkok anno 2013!

Tenslotte kan ik verklappen dat ik dat pianokwintet van Dvorak samen met een strijkkwartet deze zomer zelf ga spelen in Tsjechië, in Ceske Budejovice om precies te zijn. Ik zou zeggen: mijn gesprekspartner, die ik in het begin van dit stuk citeerde, weet wat hem te doen staat! Op naar Ceske Budejovice….

Kringloopwinkel, vol nostalgische uitstapjes

Muziek en architectuur zijn in staat om de obsessieve, monomane pijl van de tijd te veranderen in een regelrechte kringloopwinkel, vol nostalgische uitstapjes naar tijden en plaatsen waar je nooit of misschien toch wel ooit geweest bent, een wonderlijke en dierbare tijdmachine. Sommigen beschouwen het als ouwe meuk, maar het moge duidelijk zijn dat ik daar heel anders over denk. En mocht u ooit in de buurt zijn van het Phya Thai Paleis, verzuim dan niet om de prachtige Thewarat Sapharom Hall te gaan bewonderen en een cappuccino te drinken in de werkelijk sublieme koffiekamer. U zou zichzelf tekort doen.