Schilderende olifanten

Het is drie jaar geleden dat ik met mijn goede vriend Fons door het noorden van Thailand reisde en wij ondermeer het olifantenkamp even buiten Chiangmai bezochten. Het is de allereerste keer dat hij in Thailand was en helemaal onderste boven raakte van de schilderkunsten van Jumbo.

Onze grijze vriend schildert bloemen en bomen en Fons praat daarna bijna drie jaar lang over de intelligentie van de olifant en heel wat keren heb ik moeten aanhoren hoe het hem speet destijds geen ‘olifantenschilderij’ te hebben gekocht. Nu we dit jaar samen weer Thailand op het reisprogramma hebben staan heb ik hem plechtig moeten beloven een olifantenshow in ons programma op te nemen.

Meningsverschil

De echtgenote van een andere goede vriend schildert niet onverdienstelijk en na het aanhoren van de enthousiaste verhalen over schilderende olifanten glimlacht zij slechts meewarig.

In haar ogen heeft het helemaal niets met kunst te maken, maar is het kunstig dat je een olifant zoiets kunt leren. Je voelt het al aankomen de meningen van de twee staan haaks op elkaar.

Lampang

Op doorreis brengen we nu in Lampang een bezoek aan het Thai Elephant Conservation Center (TECC) dat in 1993 is opgericht en waar eveneens het olifantenziekenhuis is gevestigd.

(www.thailandelephant.org) Het is het enige olifantenkamp dat onder de staat valt en tevens onder bescherming van het Koninklijk Huis. De 6 witte mannelijke olifanten van de koning, die als heilig worden beschouwd, verblijven hier. Helaas zijn deze heiligheden voor het gewone volk niet te bezichtigen en verblijven deze in de Koninklijke stallen ver verwijderd van hun gewone grijze soortgenoten. In 1997 slaagde men er in om als eerste ter wereld olifanten te laten schilderen en in 2001 werd een Cd geproduceerd van 14 samen musicerende olifanten.

Kunst of kunstig?

Als uitsmijter van de show worden enkele zware schildersezels ten tonele gevoerd waarachter de mahouts (verzorger) en een drietal olifanten gaan staan. Het enige dat de mahout doet is het dopen van een borstel in de verf om die vervolgens in de slurf van de olifant te steken. Jumbo begint daarna zeer zorgvuldig en heel accuraat te schilderen. Als de verf op is doopt de mahout de borstel opnieuw in de verf en gaat het verder.

Langzaam ontvouwt zich voor de ogen van de bezoekers een beeld. Een grote in mooie kleuren geschilderd bloemboeket, een boom met weelderige groen blad en zelfs een tweetal bomen met daartussen een olifant. Applaus van de bezoekers gevolgd door een diepe buiging van de artiesten.

De werkelijkheid

Om erachter te komen hoe artistiek de olifanten zijn heb ik het onvolprezen internet maar eens geraadpleegd. De mahout die naast de olifant staat dirigeert hem als het ware door Jumbo’s oor licht te bewegen. Het grote oor op en neer bewegend is het teken voor Jumbo om een verticale streep te trekken en een zijwaartse oorbeweging een horizontale streep. Als de mahout het oor naar voren beweegt is dat het teken dat een dot verf op een bepaalde plaats wordt gedeponeerd. De mahout dirigeert de olifant door kleine bewegingen aan het oor. In feite is de mahout dus de ontwerper van het schilderij.

Toch toont het ook de intelligentie, het gevoelige zenuwstelsel en de nauwkeurigheid van werken van onze Jumbo aan. Sommigen beweren dat Jumbo geen kleuren kan onderscheiden maar dat is niet juist. Wij mensen onderscheiden de drie zogenaamde primaire kleuren rood, groen en blauw. De olifant kan slechts twee primaire kleuren onderscheiden namelijk rood en groen. Je zou dus van een bepaalde kleurenblindheid kunnen spreken.

Voor Fons is en blijft Jumbo een klasse apart en ook een echte kunstenaar. Dat inmiddels twee schilderijen van Jumbo tot zijn bagage behoren is niet zo verwonderlijk. Wat anderen ook mogen beweren voor hem is en blijft het niet alleen kunstig maar ook Kunst met een hoofdletter.