Haak in en zing mee

Sornkiri Sriprachuab had het goed. Decennia geleden zong deze Thaise countryzanger met een door ontberingen geteisterde stem: “Meisje, jïj zegt, dat een grote overstroming beter is dan een droge periode / Ik zeg je, laat de droogte komen en laat het water niet stijgen.”

Met profetische woorden gaat de zanger verder: “Dit jaar brengt de overstroming angst in elk huis / ik vluchtte naar het dak, maar het water vermengt zich met mijn tranen.”

Vergeef me mijn vertaling. Deze pen is te droog en deze geest te saai om de rijke en innerlijke kracht te verwoorden van Sornkiri’s teksten net als de onvergetelijke poëzie van Paiboon Butrkhan, die 40 jaar geleden geschreven zijn en waarvan elke woord ook nu nog relevant is.

Als Froc – Frog Revolution Oh-la-la Crocodile – tenonder is gegaan aan ziekelijke geruchten in een moeras van satire, kan men onze doorweekte geest troosten door dit lied als een nieuw volkslied elke dag om 6 uur ’s avonds te laten horen na ons echte volkslied. Niet alleen omdat Paiboon’s teksten hartverscheurend mooi zijn, maar ook omdat het nummer “Nam Tuam” de complexe relaties belichaamt, die ons land altijd heeft gehad met overstromingen, droogte, moesson, modder, lucht, klimaat: het water des levens en het water van tranen en angsten. In deze agrarische utopie betekent water rijst en rijkdom, maar ook pest en armoede, en in onze melancholische geest verandert dit in poëzie. Met de stem van Sornkiri en de tekst van Paiboon klinkt het beroemde lied Cry Me A River als een kinderliedje.

Nam – water – is een inspiratiebron die overal opduikt in de poëtische salto’s van de Thaise taal. En de “water” referenties in Siamese uitspraak en zinnen hebben een diepere betekenis dan in een simpele vertaling. Sornkiri’s verzen kun je wel in een andere taal overbrengen, maar niet de hierin verborgen volksaard.

Onze mevrouw de Minister-president is een prima voorbeeld van wat wij “Nam tuam pak (letterlijk, “een overstroming in de mond”’) noemen. Overweldigd door vloeibare en vaste tegenstanders, heeft onze arme PM de neiging te rochelen met veel umm … arrr … errr … urgh, en haar taak bij het bestrijden van de feitelijke overstroming wordt bemoeilijkt door deze metaforische vergelijking.

Zij heeft mijn oprechte sympathie. Maar wat we nog steeds nodig hebben van Froc is de oplossing voor “Nam Ning Lai Luek” – Shakespeare gaf ons de Engels versie, “Smooth runs the water where the brook is deep” (“Rustig stroomt het water naar waar de beek diep is”) – maar in plaats daarvan hebben we vooral Nam Tuam Thoong Pakboong Rong Reng. Dat is al Shakespeariaans, de term betekent letterlijk “het veld is overstroomd, maar er is weinig toekomstglorie”. Het gezegde combineert zowel sarcasme en smaad, met een directe verwijzing naar het hoge water, en in zijn allegorische mogelijkheden is het meer verheven, meer organisch dan “praatjes vullen geen gaatjes” Of zoals ik eens een Texaan hoorde zeggen “Allemaal een hoed maar geen vee”

We kunnen aan de trillende hand van Froc door meer water-gerelateerde spreekwoorden waden. Ze zullen er mij eerst één toevoegen: “Mue Mai Phaai Oa Thaao Ra Nam – “uw hand peddelt niet en u vertraagt de boot met uw voet in het water”. Dat is waarschijnlijk waar, maar dit gezegde gaat over een boot op het water en niet over een auto op de weg of een vliegtuig, gestrand op een ondergelopen landingsbaan.

En in “Nam Chiew Ya Oa Rua Kwang” gaat het weer over water en een boot. Froc zal dit onvermijdelijk aanbevelen, want het betekent zoveel als “Leg de boot niet aan tegen de stroom in”. Deze filosofie is oud en helder en het lijkt te zijn geboren uit eeuwen van scheepswrakken en een lange geschiedenis van samenleven met overstromingen: laat het water door, of zoek een manier om het door te laten, omdat er geen zin heeft te trachten haar natuurlijke, onverbiddelijke en onomkeerbare gang te blokkeren.

Het is te laat. Lang voordat de Big Bags worden geïntroduceerd om het water te blokkeren of om te leiden, heeft onze rusteloze verstedelijking de stroom al geblokkeerd met beton, wegen, gebouwen en een gebrek aan ruimtelijke ordening in het algemeen. De ernst van deze ramp zal straks duidelijk worden “Nam Lod Tor Phud – “als het water zakt, zullen de wortels blootgelegd worden” – als vele problemen tevoorschijn komen, die zich nu nog onder water bevinden. Eigenlijk zien we al wat van die boom- en plantenresten, de ontlasting, slangen, enz. en men kan alleen maar wensen (tegen de verwachting in) dat ze tijdig weg kunnen worden weggepompt,

Sornkiri heeft gelijk, het water vermengt zich nog steeds met onze tranen. Haak in en zing mee!

Column van Kong Rithdee in de Bangkok Post, (soms vrij) vertaald door Gringo

Over deze blogger

Gringo

Bert Gringhuis (1945), geboren en getogen in Almelo in het mooie Twente. Later vele jaren in Amsterdam en Alkmaar gewoond, werkzaam in de export voor diverse bedrijven. Ik kwam in 1980 voor het eerst in Thailand en was meteen verliefd op het land. Vele malen sindsdien terug geweest en na mijn (vroeg)pensionering als weduwnaar naar Thailand verhuisd. Daar woon ik nu al 22 jaar samen met mijn ietwat jongere Thaise dame Poopae.
Mijn eerste ervaringen in Thailand als een soort nieuwsbrief aan familie, vrienden en kennissen gestuurd, die later onder de naam Gringo op Thailandblog hebben gestaan. Veel, heel veel artikeltjes hebben die eerste verhalen gevolgd en dat is uitgegroeid tot een vrijwel dagelijkse hobby.
In Nederland nog een verwoed voetballer en voetbalscheidsrechter, maar de jaren gaan tellen en in Thailand nog altijd verwoed, maar het poolbiljarten is echt van mindere kwaliteit, ha ha!

Lees hier de laatste artikelen

Oudere postings van deze blogger

• Steden21 november 2024Chumphon: Rust en lekker eten!
• Cultuur18 november 2024Pua, Pua, Pua
• Achtergrond11 november 2024Bananen in Thailand
• Bezienswaardigheden11 november 2024Ban Chiang – Een juweel in de kroon van Udon Thani