Column – Boeddhisme op z’n Thais: Verlichting in een whiskyglas
Thailand: waar de glimlach breed is, de tempels goud blinken en het boeddhisme soepel meebeweegt met een stevige borrel in de hand.
Het land waar monniken in saffraangele gewaden kalm over straat lopen, terwijl ze een selfie maken met de nieuwste iPhone. “Voor de volgers,” denken ze waarschijnlijk. Niet op het Achtvoudige Pad, maar op het pad naar meer likes.
Het Thaise boeddhisme lijkt eerder een rekbare handleiding dan een rigide geloofsboek. Neem de vijf basisprincipes. Niet doden, niet stelen, geen onwaarheid spreken, je niet overgeven aan zingenot en geen bedwelmende middelen gebruiken. Klinkt nobel, maar in de praktijk? Een vleugje creativiteit doet wonderen. Een Thaise barbecue vol vlees? Ach, de dieren zijn al dood, dat telt niet. Bedwelmende middelen? Alleen als je de ochtend na een volle fles Mekhong-whisky meetelt. En zingenot? Nou ja, het heet niet voor niets The Land of Smiles.
Klinkt dit bekend? De katholieke kerk heeft ook van die fraaie richtlijnen. Niet liegen, niet stelen, niet verlangen naar andermans vrouw. In theorie prachtig, maar in de praktijk staan de biechtstoelen niet voor niets klaar. Zondigen is blijkbaar een fundamenteel onderdeel van het geloof. Net als in Thailand draait het uiteindelijk om het balansspel: zondig wat, beken wat en begin opnieuw. Het Thaise boeddhisme heeft geen biechtvader, maar donaties in de tempel doen hetzelfde werk. Het is een wonderlijk systeem waarin een handvol kleingeld karmische reiniging belooft – de Thaise versie van aflaten, minus de tussenkomst van de paus.
De middenweg is hier het ultieme kompas. Niet te veel ascese, niet te veel genotzucht. Of beter gezegd: niet zó veel dat het je dag verpest. Een voorbeeld? De kunst om tussen twee biertorens door te zigzaggen zonder te struikelen. Balans. Zelfs Boeddha zou het waarderen, toch? Katholieken hebben ook zo’n middenweg gevonden. Hemel en hel zijn harde extremen, maar in het gezellige Purgatorium kun je jezelf nog wat herpakken. Je zit weliswaar vast, maar niet voor eeuwig. Met de juiste tussenkomst, een gebedje hier, een kaarsje daar, kom je er wel.
En toch. Het werkt. Altijd. Ondanks deze dagelijkse contradicties is het Thaise boeddhisme verrassend effectief. De tempels blijven vol, de donaties stromen binnen, karma is hier een soort ruilhandel: je doneert een zak rijst of wat kleingeld en je krijgt een stempel ‘goed mens’ terug. Alles binnen vijf minuten. Zonder meditatie, zonder zelfreflectie, zonder gedoe. Verlichting, maar dan pragmatisch. Katholieken zouden dat herkennen: zonden wegspoelen met een Ave Maria, zonder dat je je dagelijkse praktijken écht hoeft te veranderen.
Misschien draait verlichting hier helemaal niet om het overstijgen van verlangens. Misschien is het de kunst om ze soepel te omarmen. Een beetje whisky, een beetje Som Tam en een glimlach die elke tegenstrijdigheid gladstrijkt. Eerlijk? Dat klinkt een stuk bereikbaarder dan Nirvana. En misschien ook wel dan de hemel.
Ondertussen kijken westerse toeristen hoofdschuddend toe. Hoe inconsistent! Terwijl ze zelf hun Boeddha-beeldjes fotograferen, gemaakt door onderbetaalde arbeiders in fabrieken die het principe niet nemen wat niet gegeven is waarschijnlijk nooit hebben gehoord. Hun katholieke geloof draagt overigens dezelfde hypocriete bagage. Een kerk die eeuwenlang preekte over nederigheid en tegelijkertijd paleizen van goud liet bouwen. Het lijkt erop dat spiritualiteit altijd beter gedijt in theorie dan in de dagelijkse praktijk.
Thailand: waar boeddhisme en pragmatisme samen dronken worden. En als verlichting hier al te vinden is, dan misschien wel in de zachte gloed van een Thaise zonsondergang, of in de bodem van een leeg whiskyglas. Misschien dat katholieken daarom wijn gebruiken: het heiligste drankje om alles wat krom is, toch nog een beetje recht te praten.
Over deze blogger
- De Expat (66) woont al 17 jaar in Pattaya en geniet van elke dag in het land van melk en honing! Vroeger werkzaam in de wegen en waterbouw, maar het grillige weer in Nederland ontvlucht. Woont hier met zijn Thaise vriendin en twee honden net buiten Pattaya, op 3 minuten loopafstand van het strand. Hobby's: genieten, uitgaan, sporten en met vrienden filosoferen over voetbal, Formule 1 en politiek.
Lees hier de laatste artikelen
Column26 januari 2025Column – Boeddhisme op z’n Thais: Verlichting in een whiskyglas
Column23 januari 2025Column – Thailand: het land van de glimlach… en moord en doodslag
Column21 januari 2025Column – ‘De reden waarom ik Thailand ga verlaten’
Column19 januari 2025Column – Gezichtsverlies in Thailand is een cultureel mijnenveld
‘Een barbecue vol vlees’ zeg je.
Zo organiseerde ik eens een barbecue party op mijn balcon voor o.a. een aantal Thaise vrouwen.
Maar bij binnenkomst verontschuldigden zij zich geen vlees te eten op Boeddha dag.
Er zat dan niet anders op hen het vlees mee naar huis te laten nemen voor een niet-Boeddha dag.
Het hilarisch toppunt van hypocrisie vind ik wel de bak muntjes die klaar staat waaruit je je ‘genereuze’ giften kan doen in de vele schaaltjes in een tempel.
In elke tempel staan meerdere doneerboxen. Een voor zonnepanelen, een voor reparatie van een dak, een voor een middagmaaltijd voor de school, een voor? en een voor? Zo groot dat ze het mooie van de tempel verpesten. De Thais doneren in elke box. Wij denken er het onze van en kopen wat bij het kraampje. We zien buiten monniken uit een dikke auto stappen met de nieuwste I-phone. De Thai doen net of ze dit niet zien.
In Chiang Rai kon je in een tempel een zak rijst sponsoren voor de schoolkinderen. Je kon je naam op een etiket schrijven wat op de zak zit. Dezelfde zak rijst is al 5 keer betaald aan de etiketten te zien. De Thai zeggen ” je koopt het niet, maar je huurt het om te geven. Daarna huurt iemand anders het en geeft het”. Zo is het ook met de oranje pakketten die je bij elke tempel kunt kopen om te schenken, die huur je. Rare gedachtengang.
De laatste zin zegt toch genoeg?
Iedereen weet dat er misbruik gemaakt wordt terwijl vele het toch als afkopen zien.
In mijn familie die in Zuid Korea werkte en niet zo trouw was aan zijn vrouw terwijl iedereen het wist. Terug in Thailand het huis uitgezet en gekozen om monnik te worden. Doet ie best goed en hij valt er niemand lastig mee.
Blijft onverlet wat de waarde het grootste geloof in het land betekent. Geloof dan niets als je er niets mee doet maar zo stoer zijn de meeste ook weer niet. Het zouden zomaar katholieken kunnen zijn.
Doe mij maar geen geloof ipv schijnheiligheid al zijn de rites bij een dood dan wel weer mooi. Ook hier blijft een lijntje naar geloof.