Chateau de Phratamnak

Begin vorig jaar veranderde het braakliggende driehoekige pleintje voor mijn condominium in een bouwput en begon er een raadselachtige constructie te verrijzen, waarvan wij ons allen afvroegen wat de bestemming daarvan zou zijn.

Gaandeweg werden de contouren ingevuld en het gebouw had nog het meest weg van twee tegen elkaar aan gekwakte, buitenmaatse, opengewerkte containers. Maar waarvoor? Waartoe? Ik kon tot geen andere conclusie komen dan dat het de hoofdzetel van een transportfima zou gaan worden, ontworpen door een dronken kleuter. Toen het gebouw enkele maanden geleden werd opgeleverd, bleek het nog geen bestemming te hebben en meteen te koop of te huur te zijn gezet, onder de benaming Chateau de Phratamnak. Een kasteel, een chateau nog wel! Natuurlijk! Stom dat ik dat niet meteen had gezien. Dat was toch duidelijk?!

Het is een bekende semantische truuk om iemand of iets een naam te geven die nergens op slaat, ja zelfs liefst een uitdrukking is van precies het omgekeerde van wat het werkelijk is. Bijvoorbeeld: moerasgebieden waaruit kwalijke dampen en wolken insecten opkolken, de naam geven van Buenos Aires.

Een ander voorbeeld is de naam van de wagen waarop eind negentiende eeuw in Amsterdam de giertonnen werden vervoerd: de boldootkar. Een schrijnend voorbeeld is ook de naam van de Berlijnse muur waarvan wij de val dit jaar herdenken: de antifascistische Schűtzwall, die feitelijk een gevangenis-muur was om de eigen bevolking de vrijheid te ontnemen.

Zo zijn er ook nog een paar “democratische” volksrepublieken, arbeidersparadijzen (onder andere Noord-Korea, China en Cuba) die feitelijk niets anders zijn dan schaamteloze dictaturen, waar de macht in handen is van een door niets gelegitimeerde kliek met dynastieke neigingen. Een uiterst merkwaardig staaltje van dit fenomeen is ook het volgende: de mensen die heden ten dage in Hong Kong demonstreren voor democratie, voor vrije verkiezingen, tooien zich met maskers die het gezicht presenteren van Guy Fawkes. Guy Fawkes, een Engelse ultrareactionair die in 1605 het parlementsgebouw in Londen wilde opblazen, als held van de democratie en symbool van antikapitalisme!

Veel gekker moet het niet worden. Zo kwam ik er tien jaar geleden achter, tijdens een bezoek aan Cuba, dat een van de helden van de revolutie (nog steeds trouwens), Che Guevara, in Cuba zelf wordt gezien als een platte moordenaar die de machtsstrijd met Fidel verloor en noodgedwongen zijn heil moest zoeken in het buitenland, waar de CIA hem vervolgens te grazen nam. Schijn en wezen staan vaak diametraal tegenover elkaar en ik vind het wezen fascinerend en de schijn abominabel. Maar de oude Romeinen wisten al: de wereld wil bedrogen worden,
mundus vult decipi, dus….

Ze weten natuurlijk in Thailand heel goed hoe een kasteel eruit ziet en dat blijkt bijvoorbeeld uit het gebouw dat op een steenworp afstand van het Chateau de Phratamnak vlak bij het strand is neergezet: het Chateau Wing. Een echt kasteel met hoektorens, kantelen, een toegangspoort en schietgaten. Alleen de gracht en de ophaalbrug ontbreken.

De ramen kloppen natuurlijk niet, maar die zijn later aangebracht, toen kastelen hun defensieve functie hadden verloren vanwege de ontwikkeling van kanonnen (zie foto links), die zonder enige moeite dwars door die dikke muren heen konden schieten. Dit frivool vormgegeven kanon is gefabriceerd in Brunei en maakt tegenwoordig deel uit van de buitengewoon boeiende en rijke collectie van het Tropenmuseum in Amsterdam.