Boekbespreking: The Kings of Ayutthaya

Eenieder die op een ernstige manier aan historisch onderzoek met betrekking tot Siam wil doen wordt met hetzelfde probleem geconfronteerd. Toen de Birmezen in 1767 de Siamese hoofdstad Ayutthaya verwoesten gingen ook de archieven en de belangrijkste bibliotheken van het land in vlammen op. Hierdoor is het verdomd moeilijk om de geschiedenis van Siam voor 1767 correct te reconstrueren, laat staan te interpreteren.

Mythen en legenden bleven gelukkig bewaard in het collectieve geheugen maar deze aanvechtbare bronnen volstaan natuurlijk niet om een historisch correct verhaal neer te pennen. Desalniettemin heeft Robert Smith met zijn nieuwe, vorig jaar verschenen boek ‘The Kings of Ayutthaya – A Creative Retelling of Siamese History’ een niet geheel onverdienstelijke poging gewaagd om precies dit te doen.

Robert Smith, een veelzijdige auteur die al enkele jaren in Phitsanulok woont, is met dit boek niet aan zijn proefstuk toe. Hij lijkt zich nu vooral toe te leggen op dynastieke verhalen uit  Zuidoost Azië. King Naresuan the Great,  The Rise and Fall of the Toungoo Empire – dat binnenkort wordt heruitgegeven als The Kings of the Toungoo Empire – The Tiger King of Siam en The Kings of Angkor bewijzen alvast zijn stevige historische interesse in deze kleurrijke vorstendommen.

Gelukkig voor de lezer heeft de auteur gekozen voor een chronologisch verhaal want zelfs voor iemand met een degelijke academische historische scholing als uw dienaar lijkt het dynastieke verhaal van het koninkrijk Ayutthaya en diens voorganger Sukhothai vaak op een historisch onontwarbaar kluwen, een gonzend wespennest van dodelijke intriges en al even bloederige staatsgrepen waarin zoveel moorden plaatsvinden dat het nog nauwelijks bij te houden is.

Op een heldere maar helaas ook – zeker wat de beginfase betreft – op een apocriefe manier schetst Robert Smith bevattelijk hoe uit het van de Khmer afgescheurde Sukhothai het rijk van Ayutthaya ontstond en hoe beide rijken, in een periode die meer dan een half millennium overspande, hun stempel hebben gedrukt op de sowieso al erg turbulente geschiedenis van Zuidoost Azië. Ayutthaya was eeuwenlang een machtsfactor van belang in de regio waar men beter rekening mee hield in plaats van te negeren of te irriteren.

Vanuit de meestal beperkte en vaak etnocentrisch gekleurde historische visie van de meeste Farang zou men de geschiedenis van het koninkrijk Ayutthaya kunnen samenvatten in één zin: Prinsen en koningen met vaak onuitspreekbare namen bedreven nog onuitspreekbaardere gruweldaden om aan de macht te komen en vooral te blijven…. Gelukkig ligt het allemaal niet simpel en weet Robert Smith met gevoel voor nuance, verassend veel begrip en een oog voor drama, de vaak erg duistere kanten van deze geschiedenis uit te klaren. Hierbij wordt natuurlijk ook bijna onvermijdelijk stilgestaan bij de rol die buitenlandse handel voerende mogendheden zoals de Portugezen, Fransen en vooral de Hollanders hebben gespeeld bij het ontsluiten van dit deel van de wereld. Of het ook allemaal 100% historisch correct is, laat ik evenwel in het midden.

Als overtuigde republikein heb ik het niet zo voor autocratisch regerende absolutistische monarchen maar tegelijkertijd wordt ik wel gefascineerd door hoe ze gedreven door eerzucht, ambitie of omwille van de mooie ogen van een bekoorlijke vrouw hun lot en de toekomst van hun volk in de waagschaal hebben geworpen. The Kings of Ayutthaya – A Creative Retelling of Siamese History schetst niet alleen de geschiedenis, mythes en legenden van Siam maar illustreert ook hoe het cultureel erfgoed en institutionele instellingen dit land hebben gekneed tot de natie die het nu is en hoe – maar al te vaak te vuur en te zwaard – uit verscheidenheid eenheid werd gesmeed.

Men kan niet anders dan vaststellen dat de fundamenten van het huidige Thailand in Ayutthaya werden gelegd. Alhoewel ik vanuit mijn opleiding lichtjes huiver wanneer ik lees dat het gaat over het creatief hervertellen van geschiedenis en ik mijn twijfels heb bij de historiciteit van sommige van de aangehaalde feiten blijf ik de mening toegedaan dat deze erg vlot lezende paperback, voor de geïnteresseerde lezer een mooie aanleiding kan vormen om zich verder te verdiepen in de rijke en vooral fascinerende geschiedenis van de regio. The Kings of Ayutthaya is Geschiedenis die met een – piepklein – korreltje zout moet worden genomen…

The Kings of Ayutthaya – A Creative Retelling of Siamese History door Robert Smith is een uitgave van Silkworm Books  (2017)

• ISBN: 9786162151347
• Kostprijs: 595 Bath