Dit boek van Thongchai Winichakul beschrijft hoe de herinneringen aan de massaslachting op de Thammasat Universiteit op 6 oktober 1976 werden beleefd op persoonlijk en op nationaal niveau. Hij vertelt hoe herinneringen werden onderdrukt omdat ze te pijnlijk waren en hoe de herinneringen werden vervormd. Herdenkingen op nationaal niveau waren er de eerste twintig jaar niet.
Deze studie over hoe herinneringen worden verwerkt heeft universele waarde, denk aan de Holocaust of het koloniale verleden. Het boek heeft een diepe indruk op me gemaakt, en leidde ook bij mij tot soms zeer emotionele reacties.
Korte inleiding
Thongchai was een 19-jarige student op de Thammasat Universiteit en lid van de Studenten Raad, toen in de vroege ochtend van die 6 oktober 1976 paramilitaire eenheden en de politie het terrein van de universiteit binnendrongen en een ware massaslachting aanrichtte. Studenten werden door kogels gedood, opgehangen en mogelijk levend verbrand.
Thongchai maakte het van heel dichtbij mee. Hij zag zijn vrienden gedood worden. Na de slachting werden een paar duizend studenten opgepakt en opgesloten, waarbij ze door de politie als minderwaardig uitschot werden geslagen en uitgescholden. De meesten kwamen na een paar weken vrij, achttien studenten werden daadwerkelijk aangeklaagd en verschenen in 1978 voor een rechtbank. Door afkondiging van een algehele amnestie voor alle betrokkenen kwam uiteindelijk ook deze studenten vrij. Aan de kant van de overheid is nooit iemand aangeklaagd, vervolgd of gestraft.
Thongchai maakte na zijn studie carrière als historicus. Zijn meest bekende boek is ‘Siam Mapped’, een boek dat de totstandkoming van de moderne grenzen van Thailand bespreekt en het idee ontkracht dat Thailand ooit een groots rijk was dat hele gebieden heeft moeten verliezen. In 1996, twintig jaar na het bloedbad, organiseerde hij met een aantal anderen de eerste openbare herdenking.
Hier beneden deel ik een ingekorte vertaling van het voorwoord uit zijn boek over de slachting op de Thammasat universiteit. Als u meer wil weten over de wrede gebeurtenissen op 6 oktober 1976 klik dan op onderstaande links.
Een paar nuttige bronnen
Een korte video van 5 minuten waarin Thongchai praat over wat hij meemaakte in ‘76:
https://www.youtube.com/watch?v=U1uvvsENsfw
Meer over 6 oktober:
https://en.wikipedia.org/wiki/6_October_1976_massacre
Of hier op Thailandblog:
https://www.thailandblog.nl/achtergrond/6-oktober-1976-massamoord-thammasaat-universiteit/
Het voorwoord van Thonchai in Moments of Silence:
Dit boek is één van mijn levensmissies geweest. Het gaat over een gruweldaad die op woensdagochtend 6 oktober 1976 in Bangkok plaatsvond. Een gebeurtenis die Thailand heeft geprobeerd zich niet te herinneren, maar ik kan het niet vergeten. Sindsdien ging er geen dag voorbij waarop ik er niet aan dacht. Dit boek heeft te veel jaren geduurd om te voltooien. Het was een schaduw die mij mijn hele carrière heeft achtervolgt. (…)
Naarmate de jaren verstreken vervaagde mijn hoop op de waarheid en gerechtigheid over het bloedbad van 6 oktober, en de stilte eromheen baarde me steeds meer zorgen. Thailand leek niet om zijn verleden te geven. Mensen probeerden het te begraven. Gerechtigheid deed er niet toe. Ik geloof echter dat de stilte over het bloedbad luid spreekt over de Thaise samenleving, op manieren die verder gaan dan de gebeurtenis zelf: over waarheid en gerechtigheid, hoe de Thaise samenleving omgaat met conflicten en zijn lelijke verleden, over de ideeën van verzoening, de cultuur van straffeloosheid en rechten, en over de rechtsstaat in het land. Dit alles maakte mijn wil te schrijven over 6 oktober des te steviger. (…)
In 1996, op de twintigste verjaardag van het bloedbad, heb ik het initiatief genomen tot een herdenking. Ik schreef een artikel voor die gelegenheid. (…) Om te voorkomen dat het een excuus leek voor mijn verleden was het artikel meer gericht op de herinneringen aan die gebeurtenis dan wat er gebeurde of wie wat deed op die dag. Veel mensen moedigden me aan om van het artikel een boek te maken. (…)
In 2006 waren mijn ideeën en onderzoek grotendeels geordend maar toen stortte Thailand in een politieke crisis [staatsgreep]. Mijn project raakte daar ook door getroffen aangezien de voormalige radicalen uit de jaren zeventig een rol speelde in de neerwaartse spiraal van de democratie. Ik legde het boek opzij om te zien hoe het verhaal van de voormalige radicalen zich zou ontvouwen. Het onvoltooide manuscript lag een tijdje werkeloos op mijn bureau. Helaas waren er in Bangkok in 2010 nog meer doden en opnieuw een bloedbad. Ik besloot met pensioen te gaan in 2016 om het boek af te kunnen maken. (…)
Mijn persoonlijke missie blijft, ik wil iets in deze wereld achterlaten om de herinnering aan mijn gesneuvelde vrienden te bewaren en om ze de gerechtigheid te brengen die ze verdienen, ongeacht hoe lang dat ook duurt. Een deel van mij is nog steeds de politieke activist die herdenkingsactiviteiten organiseert, zoals ik in de loop der jaren meerdere malen heb gedaan. Een ander deel van mij is de historicus die een wetenschappelijke bijdrage wil achterlaten in de hoop dat het van tijd tot tijd van de plank zal worden gehaald, zodat het bloedbad van 6 oktober ook in de toekomst bekend blijft. Het is een voorrecht om een gedenkteken op te richten voor vrienden in de blijvende vorm van een goed boek, iets dat heel dicht bij mijn hart ligt als historicus. (…)
De moeilijkste aspecten [bij het schrijven van dit boek] waren persoonlijk en intellectueel. De emotionele prijs kan ik met geen woorden beschrijven en daarom heeft het project misschien zo lang geduurd. Ik wilde geen persoonlijk memoir schrijven, niet met melancholie, niet met een heldhaftig gevoel, niet met schuld-of wraakgevoelens. Als historicus wilde ik slechts een kritische studie schrijven over veranderende herinneringen omtrent deze gruweldaad. Dat is moeilijk, want ik was geen buitenstaander, ik maakte het allemaal persoonlijk mee. Ik was zelf het onderwerp van de gebeurtenissen waar ik als geleerde over wou schrijven. De oplossing was niet alleen voorzichtigheid en zelfkritiek, maar ook het kiezen van een middenweg tussen het zijn van getuige, deelnemer en historicus. Iedereen die zegt dat dit boek niet alleen maar academisch is, het zij zo. Een deel van mijn ziel ligt in dit boek. Wetenschap en activisme kan heel goed samengaan. (…)
Ondanks de ongebruikelijke aanpak door de tegenstrijdigheden in de positie van de auteur, hoop ik niettemin dat lezers dit boek serieus en kritisch zullen vinden. Het zijn gedachten van een historicus over een gebeurtenis waarvan hij zelf getuige van was en de geheugenveranderingen waar hij deel van uitmaakte. Het schrijven van dit boek is een bevredigende ervaring geweest. Ik zal er misschien nooit echt helemaal tevreden mee zijn omdat de gruweldaad en het verlies
van mijn vrienden buiten mijn vermogen ligt om uit te drukken. Maar ik ben dankbaar dat ik eindelijk de wereld dit verhaal heb kunnen vertellen, een verhaal dat niet mag worden vergeten. Ik vertrouw er op dat de herinnering aan het bloedbad zal doorgaan zolang dit boek ergens in deze wereld op een plank ligt.
Thongchai
Het boek: Thongchai Winichakul, Moments of Silence, The Unforgetting of the October 6, 1976, Massacre in Bangkok (2020, Silkworm Books / University of Hawaiʻi Press)
De Thammasat University in Bangkok in 2018 (Donlawath S / Shutterstock.com)
Over deze blogger
-
Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.
Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.
Lees hier de laatste artikelen
Opinie30 december 2024Twintig verspilde jaren in de Thaise politiek
Achtergrond25 december 2024Wat zegt ons DNA? Een paar gevalletjes uit Nederland en Thailand
Pattaya23 december 2024De donkere kant van Pattaya
Geschiedenis19 december 2024Op zijn verjaardag in 1995 gaf koning Bhumibol aan dat alle mannen een gratis sterilisatie konden ondergaan
Het geweld moet beestachtig zijn geweest als je de commentaren zo hier en daar leest. Schrijver gebruikt het woord ‘gesneuveld’ niet voor niets. En het ergste is, de ultra’s in Thailand blijken ook op vandaag in staat tot geweld zoals schoolkinderen in elkaar rammen omdat ze het dagelijkse lied voor land en vorst niet luid genoeg meezingen….
Hoop dat het boek in het Engels is. Ik heb een account bij Silkworm en dan is het met 14 dagen in Nederland.
Het is geschreven in het Engels, de taal der engelen. Ik ken weinig boeken die én heel persoonlijk én heel wetenschappelijk zijn.
Elk land heeft zijn ‘normatieve’ geschiedenis, de geschiedenis zoals die behoort te zijn, in de ogen van de heersers meestal om hun eigen reputatie en die van het land veilig te stellen. De Gouden Eeuw en het koloniale tijdperk zijn twee Nederlandse voorbeelden. Soms zijn er aanpassingen.
In Thailand is die tendens en de uitvoering ervan nog veel sterker. Laat ik alleen maar de rol van koningen noemen, van Sukhotai, via Ayutthaya naar Bangkok. Laat ik mezelf citeren:
Deze gebeurtenissen en de moordpartijen op de Thammasaat Universiteit op 6 oktober 1976 zijn nauwelijks terug te vinden in het geschiedkundig debat in Thailand, en zeker niet in de schoolboekjes.
Waar wij Nederlanders onze geschiedenis steeds zien tegen de achtergrond van de Opstand tegen Spanje, de grondwet van Thorbecke en de Tweede Wereldoorlog wordt Thailand die blik op het verleden onthouden en kan Thailand daaruit geen lessen trekken voor het heden. De Thaise geschiedschrijving is altijd heel selectief geweest; bewegingen van onderop kwamen nauwelijks aan de orde.
‘In Thailand zijn er door de hele geschiedenis heen veel personen en bewegingen geweest die verbetering van de sociale, economische en politieke toestand van de bevolking nastreefden. Ze zijn allemaal onderdrukt, onderbroken, verguisd en vergeten.’
Het boek wordt in de regio Thailand uitgegeven door Silkworm, de rest van de wereld door Hawaii Press. Zelf koop ik (ook) bij voorkeur via Silkworm. Het boek is ook in digitaal e-reader formaat beschikbaar. Het is zeker een emotioneel boek dat pijnlijk de “zand er over en we doen net of er niets voorgevallen is” reactie die op bijna alle bloedige gewelds- en moordpartijen volgde de afgelopen eeuw. Soms met het slechte excuus dat dat Boeddistisch zou zijn… (nee, het is “gewoon” dat de daders het hand boven het hoofd wordt gehouden, de slachtoffers zijn toch maar “onthais” tuig…)
Ik ben begonnen met het lezen van het boek. Het is inderdaad ten hemel schrijnd wat er toen gebeurd en de vele vragen die nooit zijn beantwoord. Het is vooral een persoonlijk relaas van een van de slachtoffers van de gruweldaden. Zo ben ik het aan het lezen.
Ik heb echter grote vraagtekens bij het wetenschappelijke gehalte van het boek. I was en ben een groot bewonderaar van sociologen als Max Weber en Norbert Elias. Beiden hebben mij ervan overtuigd dat zowel betrokkenheid en distantie nodig is voor echt wetenschappelijk werk. (Een wetenschapper kan geen activist zijn). Betrokkenheid (‘emotie’) bij het onderwerp van studie is nodig maar ook voldoende distantie om allerlei theorieen en veronderstellingen, ook die waarvan je persoonlijk wars bent, te toetsen.
Die distantie heeft Tongchai niet (onder andere blijkens de start van het boek waarin hij verhaalt over de aanval op de studenten) en dat is hem ook helemaal niet kwalijk te nemen. Hij had er beter aan gedaan het boek te schrijven als memoires en een historicus met enige distantie te vragen een ander boek te schrijven.
‘Een wetenschapper kan geen activist zijn’, zeg je, beste Chris. Daar zijn de meningen over verdeeld. Zie: https://edepot.wur.nl/583290
Ik vind dat het wel kan en soms moet, maar met de nodige zorgvuldigheid. Dit boek van Thongchai geeft duidelijk aan waar hij als activist spreekt en waar als wetenschapper.