Mahachat, de ‘Grote Geboorte’, en zijn viering
De Witte Olifant wordt weggegeven. Protesten volgen
Mahachat, de vóórlaatste geboorte van de Boeddha, is het verhaal over de vrijgevigheid van Prins Wetsadorn Chadok (meestal kort Prins of Phra Wet genoemd) die alles weggeeft, op het laatst zelfs zijn kinderen en zijn vrouw. De avonturen van Chuchok, een oude, rijke bedelaar met een mooie jonge vrouw is een onderdeel van dit verhaal.
Een paar dagen geleden moest ik op mijn zoon wachten die een Engelse test deed op het British Council in Chiang Mai. Ik raakte in gesprek met een even oude man als ik, die zijn kleinzoon begeleidde. Ik vroeg hem naar de Mahachat. Hij leefde helemaal op. Hij was geboren in Yasothon (Isaan) en woonde dit festival vaak bij, één van de hoogtepunten in het Isaanse jaar en in zijn leven, zei hij. Hij vertelde hoe de toehoorders reageerden met ‘aarom’, emotie. Ze lachten, huilden, werden boos en klapten in hun handen. Het deed hen vaak denken aan hun eigen leven, de hoogtepunten en de dieptepunten, zei hij.
De Jakata verhalen
Er zijn wel 547 Jakata verhalen in omloop die vertellen over de vorige levens van Siddharta Gautama, levens die allemaal hebben bijgedragen tot zijn verlichting waarna hij de Boeddha werd genoemd. De 10 laatste geboortes echter zijn het meest bekend. Ieder van die verhalen en die levens gaat over een deugd die bijdraagt aan onze menselijkheid en die uiteindelijk tot verlichting (Nibanna of Nirwana) kan leiden. De laatste 10 levens gaan over onzelfzuchtigheid, kracht, welwillendheid, doorzettingsvermogen, inzicht, zedelijkheid, geduld, gelijkmoedigheid, waarheid en als laatste vrijgevigheid. Over die laatste belangrijke deugd in in het boeddhistische denken, vrijgevigheid, gaat het verhaal ‘Mahachat’ (noot 1). Deze is bekend en geliefd in alle boeddhistische landen
Helemaal altruïstisch is die vrijgevigheid nu ook weer niet want je verwerft er verdienste mee die weer ten goede komt aan je karma en zo een betere reïncarnatie garandeert.
De ‘Mahachat’
Dit is het verhaal van kroonprins Wetsandon Chadok. Toen zijn moeder de koningin eens uitging in de stad bezocht beviel zij onverwachts in het midden van een markt. Daarom werd hij ‘Wetsandon’ of ‘Vessantara’ genoemd wat betekend: ‘geboren in een koopliedenwijk’. Op diezelfde dag werd een wit olifantenkalf geboren.
Van jongs af aan was prins Wet heel gul. Hij gaf alles weg wat hem werd gevraagd en zijn vader en moeder hielpen en steunden hem daarbij. Hij trouwde met prinses Madri en zij kregen twee kinderen, een jongen en een meisje. Prins Wet besteeg de troon.
Een naburige koning in wiens rijk een ernstige droogte heerste kwam koning Wet vragen om de witte olifant die regen kan brengen. Koning Wet schonk hem het beest. Zijn onderdanen en zijn vader waren daar erg kwaad over en daarom gaf koning Wet het koningschap terug aan zijn vader.
Prins Wet schenkt een rozenkrans aan een bedelaar
Prins Wet en zijn familie besloten zich terug te trekken in de wildernis maar voordat hij vertrok gaf hij al zijn goud, juwelen en andere bezittingen aan zijn onderdanen. Op weg door het oerwoud schonk hij eerst zijn paarden en daarna ook zijn rijtuig aan mensen die er om vroegen. De prins en zijn familie leefden als kluizenaars.
Laten we Chuchok ten tonele voeren. Chuchok was een Brahmaan, een Hindoe-priester, en rijk geworden met bedelen. Hij was een oude man, gebocheld, kaal en lopend met een wandelstok. Op een dag vroeg hij een vriend zijn fortuin te bewaren terwijl hij verder ging met bedelen. Bij terugkomst bleek dat zijn vriend zijn hele fortuin had verkwist. Geen nood, zijn vriend had een jonge en mooie dochter, Amittada genaamd, die Chuchok graag in ontvangst nam in plaats van zijn geld. De dorpelingen waren jaloers en begonnen Amittada te pesten waardoor zij niet meer het huis durfde te verlaten. Zij zeurde bij haar man om bediendes en Chuchok gaf uiteindelijk toe en ging op zoek. Chuchok had gehoord over een prins Wet die alles weggaf en twee kinderen had. Na vele avonturen in het het bos bereikte hij de kluizenaarshut van prins Wet en vroeg om zijn twee kinderen. In een dramatische scene weet de prins zijn weigerachtige vrouw er van te overtuigen dat deze opoffering grote verdienste met zich mee zal brengen.
De god Indra wist dat prins Wet ook zijn vrouw, het laatste wat hij nog had, zou weggeven. Hij nam de vorm aan van een oude Brahmaan en vroeg prins Wet om zijn vrouw. Prins Wet stemde toe waarop de god Indra zijn ware aard onthulde, zijn vrouw teruggaf aan prins Wet om goed voor te zorgen.
Ondertussen dreef Chuchok de twee kinderen met veel schelden en slaan door het woud op weg naar huis. Maar hij verdwaalde en kwam terecht in de stad van prins Wet’s vader. De oude koning herkende zijn kleinkinderen en bood Chuchok geld om de kinderen terug te krijgen. Chuchok nam het geld, ging zich te buiten aan een zodanig copieuze maaltijd dat hij barstte en stierf. De oude koning vergaf zijn zoon de gift van de olifant en ging vervolgens met een stoet hovelingen op zoek naar hem en vroeg hem terug te keren als koning waar prins Wet in toestemde. Het volk ontving hen met grote vreugde en uitgebreide festiviteiten.
Chuchok met de twee prinsenkinderen
Het ‘Thet Mahachat’ Festival
Na het einde van de boeddhistische regenretraite en na de oogst (eind oktober) wordt dit verhaal met zijn vele dramatische en humoristische scênes,zijn edele en minder edele sentimenten en prachtige natuurbeschrijvingen gedurende een aantal dagen durend feest opgevoerd in een tempel. Dat heet het ‘Thet Mahachat’ feest. (noot 2)
Het hele verhaal is onderverdeeld in 13 episodes, ‘kan’ in het Thais, en kan enige uren, een dag en soms een dag en nacht duren afhankelijk van hoeveel ‘kan’s worden gezongen en/of gelezen. Het geheel wordt omlijst met muziek en dans.
Aan het begin van het feest zijn er optochten waarin afbeeldingen uit het verhaal worden meegevoerd, soms in de vorm van een meterslang doek.
Noten
1. Mahachat (มหาชาติ spreek uit máhǎachâat): maha is ‘grote’ en chat ‘geboorte’ (en nationaliteit). Jakata is daaraan verwant en betekent ook ‘geboorten’). In de literatuur meestal de ‘Vessantara Jakata’ genoemd.
2. Thet (เทศน์ spreek uit thêet) is een preek maar ook een leerrede en toespraak
3. Chuchok amuletten zijn zeer gewild. Ze brengen roem en rijkdom.
Zo wordt de Mahachat gezongen, het duurt drie uur maar luister even mee, met als illustratie mooie afbeeldingen uit het verhaal: www.youtube.com/watch?v=YFqxjTR4KN4
Geniet van de volgende video over een Chuchok schrijn in Bangkok waar hij op Thaise wijze wordt gevierd. Kijken! www.youtube.com/watch?v=esBSBO_66ck
Over deze blogger
Lees hier de laatste artikelen
Opinie30 oktober 2024Hervorming van het monnikendom of anders komen er steeds nieuwe schandalen
Maatschappij28 oktober 2024Straffeloosheid na de Tak Bai massamoord op 25 oktober 2004
Achtergrond23 september 2024Politieke activist Panupong “Mike Rayong” Jadnok is gevlucht naar Nieuw-Zeeland
Cultuur3 september 2024Hoe Siam/Thailand reageerde op de aantrekkingskracht van het Westen
Mocht het de bedoeling zijn dat prins Wet mij moet overtuigen van de deugd vrijgevigheid, dan slaagt hij daar toch niet helemaal in. Hij geeft zijn kinderen weg, wat die daar van vinden wordt in het geheel niet vermeld. Een pedagoog zal hier niet enthousiast van worden denk ik. Zijn vrouw vraagt hij dan nog wel om toestemming voor hij ze weg geeft. Dit zou grote verdienste voor hen brengen. Voor hem en zijn vrouw? Goed, net als bij ons in de middeleeuwen schonk men toen weinig aandacht aan de emoties van kinderen ala.
Vervolgens geeft hij ook nog zijn vrouw weg (vraagt hij haar toestemming?) maar gelukkig maakte Indra zich kenbaar!
Het laatste heeft duidelijke overeenkomsten met Abraham die zijn zoon (bijna) offert.
Bovendien: waar altruïsme is het niet zoals Tino terecht opmerkt. Immers er wordt een beloning in het vooruitzicht gesteld.
De meeste religies prediken vrijgevigheid en stellen daar dan ook een beloning voor in het vooruitzicht.
Getuigt van inzicht in de ware aard van de mens. Men geeft alleen iets weg als er iets tegenover staat. Gewoon koehandel. Op zijn minst dankbaarheid of een goed gevoel bij de gever. Maar een plaatsje in de hemel of een betere wedergeboorte na een grote tempeldonatie is zeker nooit weg!
Wederom bedankt Tino.
In het Volkenkunde museum was er in de periode februari t/m augustus 2016 een tentoonstelling over Boeddhisme. Verschillende landen kwamen aan bod waaronder natuurlijk ook Thailand. Daar was o.a. een meters lang doek te zien met dit verhaal er op alsmede een mini docu over de viering van dit feest waarbij de jeugd jaarlijks met dit meters lange doek naar de tempel gaat. Het was een prachtige tentoonstelling, ik heb de hele dag nodig gehad om alle informatie aan te horen en te lezen. Had er natuurlijk nog liever met mijn lief heen gegaan, hadden we vast nog langer kunnen praten over de presentaties.
Website over de tentoonstelling, met o.a. een filmpje waarin je ook dit doek kunt zien:
https://volkenkunde.nl/nl/de-boeddha
Ik lees nu dat de tentoonstelling voortgezet is in Amsterdam (Tropenmuseum) van 23 september 2016 t/m 29 januari 2017:
“De succesvolle tentoonstelling De Boeddha – van levensverhaal tot inspiratiebron gaat op doorreis naar het Tropenmuseum in Amsterdam. In 5 maanden tijd heeft de tentoonstelling ruim 70.000 bezoekers getrokken in Museum Volkenkunde in Leiden. Vanaf 23 september is deze omvangrijke tentoonstelling over een van de meest inspirerende figuren uit de wereldgeschiedenis te zien in het Tropenmuseum. (…)
In de tentoonstelling zijn circa 100 Boeddhabeelden te zien. Een daarvan is een Boeddhabeeld uit Nepal dat in mei j.l. door de Nepalese ambassade werd geschonken aan het museum. Nooit eerder zijn zoveel Boeddhabeelden tegelijkertijd tentoongesteld in het Tropenmuseum. Ook is er een zeldzaam, meer dan 35 meter lang Vessantaradoek te zien met scènes uit een vorig leven van de Boeddha. Samen met unieke internationale topstukken uit onder andere het Victoria & Albert Museum in Londen, het Berlijnse Museum für Asiatische Kunst en het Asian Civilisations Museum in Singapore, vertellen deze voorwerpen het levensverhaal van de Boeddha.”
Bron: https://tropenmuseum.nl/nl/pers/tentoonstelling-de-boeddha-reist-naar-tropenmuseum
Beeldmateriaal:
https://volkenkunde.nl/nl/pers/de-boeddha
Nog mooier, er is een PDF verslag die diverse scenes uit dit doek laat zien en behandeld. Achtergrondinformatie Vessantara doek:
https://volkenkunde.nl/sites/default/files/Achtergrondinformatie%20Vessantara%20doek.pdf
Ik vind het echt geweldig, beste Rob, dat je deze extra informative plaatst! Vooral die laatste PDF met die schitterende afbeeldingen uit het verhaal moet iedereen gaan bekijken.
Hieruit blijkt ook weer eens wat een prachtige cultuur de Isaan heeft als je wat dieper gaat. In veel opzichten mooier en aansprekender dan Bangkok.
En weer een stomme fout, sorry.
Het is niet ‘Jakata’ maar ‘Jataka’ vergelijkbaar met het Thaise ‘chaat’ (dalende toon) : geboorte.