Chiang Rai en fietsen….

Op weg naar de Khun Kon waterval

Chiang Rai is de hoofdstad van de meest noordelijke – gelijknamige – provincie van Thailand, grenzend aan (vanuit het zuiden met de klok mee) de provincies Phayao, Lampang en Chiang Mai en aan Myanmar en Laos. De machtige Mekong – Mae Nam Khong – vormt de grens met dat laatste land.

Het is geen grote stad, absoluut niet te vergelijken met het zo’n 180 km zuidwestelijker gelegen Chiang Mai; veel kleinschaliger maar toch groot genoeg om voorzieningen te bieden die voor al dan niet gepensioneerde langverblijvende Nederlanders en Belgen van belang kunnen zijn. Om maar wat te noemen: naast een groot overheidsziekenhuis ook een viertal privé-ziekenhuizen, een grote ‘shopping mall’ (Central Plaza), een tweetal ‘Big C’ supermarkten, een voetbalstadion met een profclub (Chiang Rai United), enkele golfterreinen en een gevarieerd aanbod van restaurants. Voor wie het nachtleven op het verlanglijstje heeft staan: ook dat is er, zij het op relatief beperkte schaal. Als een bruisende barscène een prioriteit voor je is zou ik je Chiang Rai niet aanraden.

Verblijfsaccommodatie is er volop, met simpele op backpackers gerichte hostels en 5-sterren hotels – en alles wat tussen die uitersten valt. Voor de langverblijver is er een goed aanbod van huizen en condo’s te koop en te huur. Het prijsniveau – en niet alleen voor vastgoed – ligt hier nog wat lager dan elders in Thailand.

Het bovenstaande als inleiding op mijn persoonlijke (fiets-)ervaringen in Chiang Rai. Ik kwam er voor het eerst in november 2014, op vakantie. Ik verbleef net buiten de stad, bij Homestay Chiang Rai in het dorp Ban Hong O. Daar voelde ik me direct thuis en vanuit die vertrouwde basis ging ik met de fiets – Toony, de Nederlander die de zaak met zijn vrouw Phaet runt, heeft prima fietsen voor de gasten klaarstaan – de omgeving verkennen. Dat bleek een fantastische manier te zijn om land, bevolking en cultuur beter te leren kennen. Het jaar daarop ben ik nog tweemaal terug geweest, in 2016 zelfs drie keer. Intussen ook een Thaise dame ontmoet met wie het zéér klikte en zo komt het dat ik inmiddels nu voor het derde jaar een kleine 8 maanden per jaar – verdeeld over 2 verblijfsperiodes – in Chiang Rai verblijf.

Kenmerkend, vind ik, voor de stad Chiang Rai is dat de natuur nooit ver weg is.

Zelfs met de fiets ben je vanaf elk willekeurig punt in de stad binnen tien minuten ‘buiten’, in het groen, tussen de rijstvelden of in de nabijgelegen heuvels. Die fiets is dan ook mijn belangrijkste ‘verplaatsingsgereedschap’; ik heb er al heel wat kilometers mee afgelegd. Lang heb ik één van Toony’s fietsen, een Fuji MTB met 29” wielen gebruikt, maar tweeëneenhalf jaar geleden kocht ik hier een relatief simpele, maar degelijk gebleken aluminium MTB met 27.5” wielen, hydraulische schijfremmen en 27 versnellingen. Merk LA, en ‘Made in Thailand’. Niet te vergelijken met de hightech carbon mountainbike die ik in NL heb staan – het gewichtsverschil, bij voorbeeld, is ruim 6 kg – maar daar was de prijs ook naar…

Langs de Mae Kham in het noorden van de provincie

Bij het afleveren van de fiets moest ik concluderen dat de ‘technician’ (zo werd hij door de verkoper aangeduid) waarschijnlijk nog nooit op een fiets gezeten had: het stuur stond scheef en ook niet in het midden, de remhandels stonden in een stand waarin ze totaal onbruikbaar waren (links schuin omhoog, rechts vrijwel loodrecht omlaag). Bij de eerste rit vond ik de fiets zwaar trappen: de schijfremmen bleken flink aan te lopen waardoor er constant werd geremd. ‘Vergeten’ de remklauwen te centreren… Er was méér vergeten: aan het eind van dat eerste ritje ging ik op een klimmetje net voor de top op de pedalen staan en kon ik vervolgens maar op het nippertje een valpartij voorkomen. Wat bleek: het achterwiel was onvoldoende vastgezet en werd door mijn krachtsinspanning uit de zgn. uitvaleinden van de achtervork getrokken, waardoor de hele zaak blokkeerde. Dat ik, na nog wat latere technische akkefietjes, voor het onderhoud naar een andere zaak ben vertrokken zal dan ook geen verbazing wekken.

Inmiddels heb ik op deze fiets al ruim 20.000 km weggetrapt in deze mooie provincie, zonder al te veel pech onderweg. Wat lekke banden – (bijna) altijd een reserve binnenband plus plakspullen in m’n rugzak, en een pompje op het frame bevestigd – en één keer een gebroken ketting. Eigen schuld, ik wist dat-ie ‘op’ was maar had de vervanging nog even uitgesteld…. Sindsdien zitten er in die rugzak ook een tweetal kettingschakels en een ponsje. Goede kwaliteit vervangingsonderdelen, zoals kettingen en cassettes van het wereldbekende Shimano, en vooral ook banden, zijn hier overigens aanzienlijk goedkoper dan in onze Lage Landen aan de Noordzee, en vrijwel altijd worden ze gratis gemonteerd – klaar terwijl u wacht!

Zon en donkere wolken, nabij Mae Lao, maar gelukkig won de zon het…..

Wat de verdere uitrusting betreft: ik fiets altijd met een helm op. Die dingen wegen tegenwoordig niet meer dan een paar honderd gram, zijn ook prima geventileerd; en vormen dus geen enkele belemmering voor een flinke inspanning, zelfs niet in een tropisch klimaat. In Nederland heeft de fietshelm voor mij bij een zwaar ongeval met de racefiets al eens het verschil betekend tussen leven en dood, dus mij hoef je het belang ervan niet uit te leggen. Verder, behalve bij korte stadsritjes, specifieke fietskleding en -schoenen. Ik heb pedalen die je aan één kant met gewone schoenen/sandalen kunt gebruiken en waar je aan de andere kant je fietsschoenen in kunt vastklikken.

Fietsend heb je snel contact in Thailand. Rij je door dorpjes waar niet of nauwelijks toeristen komen (en al helemaal geen fietsende…) dan krijg je regelmatig opgestoken duimpjes, vaak vergezeld van de geroepen vraag ‘pai nai’ – waar ga je naartoe? Vaak roep ik dan ‘pai tiau’, waarmee ik aangeef (hoop ik) dat ik maar wat rondfiets en geen echte bestemming heb. Ook als je stopt om je watervoorraad aan te vullen of om wat te eten te kopen heb je snel aanspraak. Naast het onvermijdelijke ‘pai nai’ wil men weten waar je vandaan komt, of je ‘single’ bent, hoe lang je al in Thailand bent, hoe oud je bent, enz. Het antwoord op die laatste vraag, gecombineerd met het fietsen, levert nogal eens verbazing o…. Het mooiste welkom kreeg ik in een dorp ten oosten van de stad: een man die, met een wai, mij luidkeels toeriep ‘Good morning mister teacher’! Een kennelijk goed onthouden begroeting van de leraar Engels op school….

Onderweg naar Mae Suai

Ook werd ik onderweg een keer aan tafel genodigd bij een trouwfeest. Ik fietste door een dorp maar moest even stoppen bij een politieman die het bezoekersverkeer stond te regelen. Hij gebaarde me naar de feestlocatie en direct kwamen er ook een paar mensen die me meenamen en aan tafel zetten. Het aangeboden bier heb ik laten staan – ik moest nog een eind – maar de rijst met kip en groenten ging er wel in…. Op zo’n moment betreur ik dat mijn kennis van de taal beperkt is, maar dat doet aan de warme ervaring niets af.

Behulpzaamheid ondervind je ook: sta ik ergens langs de weg een bandje te wisselen dan stopt er vaak iemand om te zien of ik hulp nodig heb. Zo trapte bij voorbeeld een taxichauffeur op de rem toen hij me zag staan, opende zijn kofferbak en haalde daar een grote fietspomp uit. Ging toch een stuk gemakkelijker dan met het mini-pompje dat op m’n fiets zit! Een ander voorbeeld: ik kreeg een lekke band, een dikke 30 km van huis en ik had – het was niet mijn eigen fiets – niets bij me, zelfs geen pompje. Niet veel verderop was er een autobanden handel/werkplaats, maar die had geen spullen om mijn fietsbandje te repareren. Géén probleem: één van de monteurs stapte op zijn scooter, gebaarde me dat ik achterop moest klimmen en zo de fiets moest vasthouden, en reed me naar een motorfietsreparateur in een dorpje 3 km verder. Die liet de scooter waaraan hij werkte staan en ging onmiddellijk aan de slag om m’n band te plakken. De man die me gebracht had wilde absoluut niets weten van enige vergoeding. De rekening voor het plakken van de band was 20 baht… Hij weigerde méér aan te nemen, waarop ik aan de overkant van de straat ijsjes voor hem en z’n hulp kocht, en die gingen er goed in…. Ook in het geval van de gebroken ketting waar ik het eerder over had kreeg ik snel assistentie en reed de eigenaar van een koffietentje me, ongevraagd, met z’n auto naar een fietsenzaak, 10 km verderop.

Langs de Mae Kok, de rivier die vanuit Myanmar door Chiang Rai loopt en in de Mekong uitkomt

Ik hoor niet bij de roze bril-dragers en vind mezelf ook niet naïef, maar deze – en andere – ervaringen hebben toch bijgedragen aan mijn welbevinden in Thailand.

‘Geen echte bestemming’ schreef ik hierboven. Inderdaad, vaak heb ik die bij vertrek nog niet echt. ‘De reis is het doel’, en ‘het gaat niet om de bestemming maar om de weg ernaartoe’: clichés die zelfs aan Boeddha worden toegeschreven, maar waarvan ik de strekking wel deel. ik kies een richting – je kunt hier ook letterlijk alle kanten uit – en laat het verder afhangen van m’n gevoel, van de conditie van de dag, van wat ik onderweg tegenkom of zie. Bij het fietsen in de vlakke Nederlandse polders kies ik de richting meestal op basis van de wind: tegen de wind in héén, met de wind in de rug terug. Hier hoef je daar niet of nauwelijks rekening mee te houden. Bestemmingen zijn er overigens in overvloed in deze provincie; het hangt natuurlijk ook af van je actieradius: hoeveel kilometers kun je/wil je rijden? Mijn langste rit hier, twee jaar geleden alweer, is vanaf een dorp ten zuiden van de stad naar Mae Sai – de grensovergang naar Myanmar. Een retourtje van 150 km, maar wel zo goed als vlak.

Ik vrees dat ik dat ‘record’ niet meer ga verbeteren, maar dat is ook niet zo belangrijk. Het gaat om de beleving, het plezier wat je ondervindt, de voldoening die het fietsen geeft en die factoren hangen niet af van de lengte van de rit. Met het voortschrijden van de leeftijd neemt de pure spierkracht af (of maken de Thais die klimmetjes soms stiekem steiler in de maanden dat ik niet hier ben?), maar het duurvermogen gaat een stuk langzamer achteruit, gelukkig. Zo kan ik nu op m’n 74e nog steeds met betrekkelijk gemak enkele malen per week 80 – 120 km wegtrappen, ook met klimwerk erin, en daar prijs ik me héél gelukkig mee.

Buffels zoeken verkoeling in een irrigatiekanaal ten zuiden van de stad. Langs het kanaal over meer dan 50 km een stille weg, fantastisch voor de fietser

Is het niet heel gevaarlijk, dat fietsen in Thailand, véél gevaarlijker dan in België of Nederland? Mijn antwoord op die vraag is genuanceerd.

Ja, het is gevaarlijker omdat het verkeer een stuk chaotischer is en het gedrag van medeweggebruikers veel minder voorspelbaar is dan in België en Nederland. Dat ‘minder voorspelbaar’ geldt ook voor het wegdek: het ene ogenblik rij je op mooi strak asfalt, het volgende moment duiken er plotseling gaten (de beruchte ‘potholes’), scheuren en soms hoge randen op die, als je onvoldoende alert – of gewoon niet zo stuurvast – bent, je fietstocht zomaar voortijdig kunnen beëindigen en een kennismaking met de Thaise medische zorg in gang kunnen zetten. Enne, fietspaden? Die zijn er bijna niet en als ze er al zijn, worden ze ook als parkeerplaats of als extra rijbaan voor auto’s en motoren gebruikt.

Nee, het is niet gevaarlijker wanneer je, je bewust van je kwetsbaarheid je rijgedrag aanpast, je defensief rijdt, je er niet zomaar van uitgaat dat een andere weggebruiker je ziet of dat je de voorrang krijgt waar je misschien recht op denkt te hebben, wanneer je je hoofd er bij houdt, goed ver vooruit blijft kijken maar tegelijkertijd ook het wegdek onmiddellijk voor je blijft ‘lezen’. In die ruim 20.000 km met mijn eigen fiets en de daaraan voorafgaande enkele duizenden kilometers met de fietsen van Homestay Chiang Rai hebben zich maar enkele situaties voorgedaan waar ik onverwacht – en hàrd – in de remmen moest. Bijna altijd veroorzaakt door een motor- of scooterrijder, die me rechts inhaalde om vervolgens onmiddellijk voor m’n voorwiel in de remmen te gaan en linksaf te slaan. Opzet? Dat geloof ik niet, eerder een totaal gebrek aan verkeersinzicht.

Samen met de mogelijkheid om ‘offroad’ te gaan (van het asfalt af, dus) is dat onvoorspelbare van het wegdek een goede reden om voor een MTB te kiezen. Dan heb je een breed stuur, geveerde voorvork en 50mm brede banden, en daarmee ook op ongelijke ondergrond voldoende controle en stabiliteit. Alhoewel ik in Europa ook vele racefietskilometers heb liggen, zou ik zelf – het zal ook de leeftijd zijn – me op de daarbij gebruikelijke 24mm bandjes hier in Thailand een stuk kwetsbaarder voelen.

Terug naar die bestemmingen, c.q. het ontbreken daarvan: waar voeren mijn tochten, al dan niet ‘met voorbedachten rade’, mij dan zoal heen? De grensplaats Mae Sai noemde ik al, maar ik ben ook verschillende malen in het historische Chiang Saen, aan de Mekong, beland. Phan, de eerstvolgende grote plaats langs Highway 1 ten zuiden van Chiang Rai doe ik ook regelmatig aan, evenals Mae Suai langs de hoofdweg naar Chiang Mai. De prachtige theeplantage Choui Fong, niet ver van Doi Mae Salong is ook een aantrekkelijk keerpunt. Mae Chan, Ta Khao Plueak, het Huai Sak stuwmeer, de vele watervallen en Hot Springs – ik kan er een lange saaie opsomming van maken dus ik laat het maar bij deze voorbeelden.

Op m’n tochten passeer ik natuurlijk ook regelmatig de bekende toeristische ‘hotspots’, zoals het Singha Park, de Witte Tempel, de Blauwe Tempel en Wat Huai Pla Kang met het gigantische, van ver zichtbare witte beeld, allemaal binnen een straal van 5 – 15 km vanuit het centrum van de stad. Stoppen doe ik daar maar zelden; ik heb ze uiteraard wel bezocht maar dan niet als – te vroege – stopplaats in een beoogde lange rit.

Ze zijn absoluut een langer en meer gericht bezoek waard – en dat geldt in feite voor de hele provincie Chiang Rai!

In ieder geval hoop ik hier nog lang rond te fietsen. Want, zoals Albert Einstein zei:
‘Life is like riding a bicycle. To keep your balance you must keep moving’

Ingezonden doo: Cornelis