Woudreuzen en corona

Ik heb een gezonde portie ontzag voor olifanten. De jungle aan de overzijde van de naast onze woning stromende Mun wordt geregeld door de kornak, de olifantendrijvers, gebruikt om hun dieren een paar dagen te laten grazen en bijgevolg heb ik de dikhuiden goed leren kennen, vooral de waaghalzen, die af en toe de Mun oversteken om vakkundig mijn bananenbomen te plunderen. Net als mijn trouwe viervoeter Sam geraak ik niet uitgekeken op deze majestueuze woudreuzen en boeien ze me uitermate.

Niet alleen in de Thaise media maar ook op de BBC en in The New York Times doken de laatste weken alarmerende berichten op over hoe ook de olifanten slachtoffer dreigen te worden van de corona-crisis. De crisis heeft immers, bij gebrek aan toeristen en andere bezoekers, in het midden van maart geleid tot de sluiting van vele olifantenkampen in het noorden en noordoosten van Thailand. Deze flinke economische dreun met het bijhorende verlies aan inkomsten bedreigd de naar schatting 3.000 dikhuiden die hier verblijven. Zonder inkomsten hebben de managers van deze kampen de grootste moeite om de dieren te voeden en te verzorgen. Ze lopen effectief het risico om ondervoed te raken of om gezondheidsproblemen te krijgen. Om aan dit noodlot te ontkomen zijn volgens de verklaringen van Theerapat Trungprakan, de voorzitter van de Thai Elephant Alliance Association, een kleine duizend olifanten met hun kornak ‘huiswaarts’ gekeerd. Een trek van bijna epische allures, die nooit eerder in de moderne Thaise geschiedenis heeft plaatsgevonden.

Deze trek heeft echter ook voor nieuwe problemen gezorgd. Een voorbeeld daarvan is Huay Pakoot, een dorp in de provincie Chiang Mai, waar de Karen al 400 jaar olifanten kweken en trainen. Normaal leven er in dit dorp dat 400 zielen telt een tiental van deze woudreuzen maar nu zijn er plots, als gevolg van de trek, meer dan 90… Het wordt niet alleen een helse job voor de kornak om de 300 kg aan planten bij elkaar te zoeken die hun dieren elke dag verorberen. Bijkomende dagelijkse voedselsupplementen zoals bananen of rietsuiker kosten gemiddeld een slordige 500 Bath per dier en nu de kornak zonder inkomsten zitten brengt dit ontegensprekelijk betalingsproblemen mee voor hen. Het gevaar is dan ook niet denkbeeldig dat een aantal Kornak uit geldnood met hun dieren in de illegale maar lucratieve houtkap gaan verdwijnen langs de Thais-Birmese grens. De kans bestaat ook dat veel dieren opnieuw op straat moeten gaan bedelen voor bananen. Bovendien levert de aanwezigheid van de nieuwkomers spanningen op met de ‘autochtone’ sterk territoriaal ingestelde olifanten. Bij gevechten in Huay Pakoot zijn al verschillende dieren gewond geraakt, terwijl andere dieren ’s nachts aan het toezicht van hun kornak wisten te ontsnappen en een spoor van vernielingen door het dorp trokken…

Ze opnieuw vrijlaten in de wildernis is al helemaal geen optie. Niet alleen omwille van het simpele feit dat dit onherroepelijk tot bloedige conflicten met wilde olifanten zal leiden maar ook omdat deze dieren het gewend zijn om gevoed te worden. Ze hebben, met andere woorden, geen flauw benul hoe ze zélf aan eten dienen te geraken. Daarenboven verbiedt de Thaise wetgeving uitdrukkelijk het vrij laten van gedomesticeerde olifanten…