Westerse schrijvers in Bangkok: Paul Theroux

Paul Theroux in 2008 (Photo by Rupal Agrawal, CC BY 3.0 Wikimedia)

Paul Theroux (°1941) is één van de schrijvers die van mij meteen zouden mogen aanschuiven wanneer ik een wens-gastenlijst voor een ultiem diner zou mogen opstellen. Oké, hij is arrogant en betweterig, maar wat een schrijfstijl heeft die man…!

In zijn unieke mix van reportage en reisverslag weet hij meestal in een paar raak geformuleerde zinnen een land, streek of volk te karakteriseren. Theroux is een veelschrijver, maar zijn omvangrijke oeuvre kent, naar mijn aanvoelen, niet één zwak werk. Bovendien heeft hij, net als ik, een gezonde afkeer voor toeristen en expats die in een exotische bestemming gedropt worden en daarna obstinaat weigeren ook maar iets op te steken van de lokale bevolking, cultuur of geschiedenis. Reizen is, voor hem en mij, leren en iemand die met deze instelling achter de schrijfmachine of computer plaatsneemt; daar heb ik nu eenmaal een boontje voor.

Ik heb welgeteld één keer het voorrecht gehad om hem in levenden lijve te mogen ontmoeten tijdens een lezing die hij in oktober 2009 hield in het mooie en unieke kader van de Nelson Hays Library aan Surawong Road in Bangkok. En ik geef grif toe dat ik onder de indruk was van zijn kennis over Zuidoost-Azië in het algemeen en van Thailand in het bijzonder. Hij vertelde dat hij al op het einde van de jaren zestig voor het eerst in Thailand was aanbeland en hoe hij er geregeld was teruggekeerd. Van 1968 tot 1971 doceerde hij Literatuur aan de National University in Singapore wat het reizen in de regio heel wat gemakkelijker maakte.

De eerste regels die hij aan Thailand wijdde zijn terug te vinden in zijn klassieker ‘The Great Railway Bazaar’ dat in 1975 van de persen rolde en waarin hij omstandig verhaalde over zijn continentale treinreis die hem van Londen naar Osaka bracht. Lees en geniet hoe raak hij bijna een halve eeuw geleden Hua Lamphong Station in Bangkok omschreef: ‘It is one of the most carefully maintained buildings in Bangkok. A neat cool structure, with the shape and Ionic columns of a memorial gym at a wealthy American college, it was put up in 1916 by the Western-oriented King Rama V. The station is orderly and uncluttered, and, like the railway, it is run efficiently by men in khaki uniforms who are as fastidious as scoutmasters competing for good-conduct badges.’

In ‘Ghost Train to the Eastern Star’ deed hij in 2008 niet alleen deze vier maanden durende trip nog eens dunnetjes over maar joeg hij ook op het spook van zijn jongere ik. Waarbij hij onder meer tijdens zijn treinreis door Thailand meer dan ‘a plesant hour long ‘een vrouwelijke medepassagier observeerde die een van z’n boeken zat te lezen ‘rapt – or nearly so – chewing her lips as she read’….

Paul Theroux is sinds het begin van zijn schrijverscarrière in de jaren zeventig van de vorige eeuw een geregelde en opgemerkte verschijning in Thailand geworden die met de regelmaat van een klok in interviews met bijvoorbeeld ‘The Bangkok Post’ zijn mening over land en volk ventileert.  In 1985 nam hij de honneurs waar als de gastspreker op de uitreiking van de prestigieuze South East Asian Writer Awards in het al even prestigieuze Oriental Hotel in Bangkok.

In 2012 schreef hij voor ‘The Atlantic’ de novelle ‘Siamese Nights’ waarin Boyd Osier, een ongelukkig gehuwde Amerikaanse zakenman uit Maine in Bangkok in de figuur van Song, een ladyboy, de liefde van zijn leven ontmoet die hem meteen ook leert dat het leven te kort is. Hij raakt geobsedeerd door haar maar wanneer de relatie op de klippen loopt eindigt zijn amoureus en exotisch avontuur beslist niet in rozengeur en maneschijn…