Wat Phra Singh in Chiang Mai – het mooiste voorbeeld van een klassiek Lanna-tempelcomplex

Wat Phra Singh Woramahawihan

Ik heb er nooit een geheim van gemaakt dat ik een boontje heb voor Chiang Mai. Eén van de vele – voor mij alvast aantrekkelijke – pluspunten van de ‘Roos van het Noorden’ is de grote concentratie aan interessante tempelcomplexen binnen de oude stadsmuren. Wat Phra Sing of de Tempel van de Leeuwen-Boeddha behoort tot mijn absolute favorieten. Met uitzondering van de Boeddhistische feestdagen, wanneer het er erg hectisch aan tie kan gaan, is dit tempelcomplex, ondanks de aanwezigheid van honderden monniken en novicen een oase van rust in de drukke binnenstad van Chiang Mai.

Wat Phra Singh ligt aan de westzijde van de Oude Stad en aan het einde van de drukke verkeersader die de Ratchadamnoen Road op vrijwel alle uren van de dag is. Het is zonder twijfel één van de oudste en meest eerbiedwaardige tempelcomplexen in de stad. Het als oudste te dateren bouwsel op deze site is de grote, en recent stevig in de goudlak gezette chedi die zich achter de al even imponerende en erg kleurrijke Wihan Luang uit 1925 bevindt. De eerste steen van deze chedi werd in 1345 gelegd toen koning Pha Yau, de derde verst uit de Mengrai-dynastie een grafmonument liet bouwen om er de asse van zijn overleden vader, koning Kham Fu in onder te brengen. De ronde chedi werd op een massieve vierkante basis gebouwd en wijkt nogal af van de geijkte stupa’s uit die periode omwille van de olifanten die uit het grafmonument lijken te stappen.

Laat u bij een geleid bezoek echter niets wijsmaken. Enkel de kern van dit bouwwerk is nog veertiende-eeuws want door latere generaties werd dit monument gevoelig uitgebreid en vergroot. Toen de hele tempel in de jaren twintig van de vorige eeuw op aandringen van de beroemde monnik Khru Ba Srivichai, ingrijpend werd gerestaureerd, vond men op deze locatie een kleine chedi die drie urnen bevatte waarvan men aannam dat die de koninklijke asse bevatten. Deze vanuit cultuurhistorisch oogpunt belangrijke urnen gingen echter een paar jaar later gewoon verloren. Niet bepaald een schoolvoorbeeld van zorgvuldige erfgoedzorg…

Een van de fraaiste voorbeelden van wat ik maar gemakkelijkheid halve zal omschrijven als de klassieke Lanna-stijl is de Wihan Lai Kham. Deze grote en imponerende vergader – en gebedshal werd op het einde van de veertiende gebouwd om er een hoog vereerd Boeddhabeeld de Phra Singh in te huisvesten. De oorspronkelijke benaming van de hele tempel was Wat Li Chiang Phra maar daar kwam verandering in het jaar 1367 toen plots, als uit het niets de wonderlijke Phra Sing opdook. De origine van dit beeld is een raadsel.

Lokale legendes willen dat het een Sri-Lankaanse oorsprong heeft, maar qua stijlkenmerken lijkt veel te suggereren dat de oorsprong veel dichter bij huis, in het huidige Noord-Thailand, dient gezocht te worden. Volgens andere verhalen zou het dan weer een kopie zijn van een erg vereerd, maar verloren gegaan, beeld dat de Leeuw van Shakya werd genoemd en dat zich oorspronkelijk in de Mahaboditempel in het Indiase Bodhgaya bevond. Dit beeld zou via Sri Lanka in het Siamese Nakhon Si Thammarat zijn verzeild en uiteindelijk naar Chiang Mai zijn gebracht. Om het verhaal nog iets gecompliceerder te maken het volgende: Er staan in Thailand vandaag niet minder dan drie beelden als Phra Singh bekend. Naast het exemplaar in de Wihan Lai Kham is er nog een in terug te vinden in de Wat Phra Mahathat in Nakhon Si Thammarat én één in het Nationaal Museum in Bangkok. Alsof dit nog niet verwarrend genoeg is nog dit: Er bestaat een grote kans dat de Phra Singh in Chiang Mai niet langer de originele is. Een erg hardnekkige stadslegende wil namelijk dat in 1922 een onverlaat aan de haal is gegaan met het hoofd van dit Boeddha-beeld…  Mogelijk werd er dus een nieuw hoofd op het oude beeld geplaatst maar anderen beweren dat het verminkte beeld intussen door een kopie werd vervangen, wat het in feite een kopie van een kopie maakt….

Interieur van de Wihan Lai Kham (Stripped Pixel / Shutterstock.com)

Dit belet de inwoners van Chiang Mai echter niet om het beeld elk jaar opnieuw, tijdens het Songkran-festival, in de straten van de stad te verwelkomen wanneer het in een plechtige processie wordt rondgedragen en het overvloedig met water wordt besprenkeld. Let bij een bezoek aan deze wihan ook eens op het complexe, met meesterlijke hand vervaardigde houtsnijwerk en de prachtige, buitengewoon geraffineerde schilderingen in goudverf op de rode okerachtergronden. Dit behoort tot de absolute top van de decoratieve Lanna-kunstambachten en kent nauwelijks zijn gelijke in het land. Al even opmerkelijk zijn de levendige schilderijen op de zijmuren die niet alleen taferelen uit de Jataka, het leven van de Boeddha verbeelden, maar ook bijvoorbeeld straatscénes uit Chiang Mai afbeelden. Deze werken zijn rond 1820 te dateren. Toeval of niet, maar dit was de periode waarin de sterk in verval geraakte tempel voor het eerst grondig werd gerestaureerd.

Wihan Lai Kham

Al even fraai is de Ho Trai, de op het einde van de vijftiende eeuw gebouwde bibliotheek die net als de Wihan Lai Kham een perfecte afspiegeling is van de klassieke Lanna-architectuur en –stijl. Op een stenen en bepleisterde basis die werd versierd let bewaarengelen in bas-reliëf, verheft zich onder drie zadeldaken een teakhouten bibliotheek die qua verhoudingen zuiver evenwicht en gesublimeerde gratie uitstraalt. Dit is, zonder enige twijfel één van de mooiste voorbeelden van een kloosterbibliotheek in heel Zuidoost-Azië. Leeuwen bewaken – hoe kan het ook anders in deze tempel? – de ingang. Het ingelegde en gelakte houtwerk, waarbij onder meer parelmoer en glas werd gebruikt getuigt opnieuw van het enorme vakmanschap van de bouwers.

Phra Chao Thong Tip (Wayo / Shutterstock.com)

Het grootste gebouw op de gronden van de tempel is de al even eerder vermelde Wihan Luang die zich voor de grote chedi en bij de ingang van het tempelterrein bevindt. Dit bouwsel vervangt de grote vergaderhal die wellicht omstreeks 1400 was opgetrokken en in 1925 werd afgebroken en vervangen door de huidige Wihan Luang. In deze, door zijn afmetingen imposante Wihan Luang kan men een andere, erg aanbeden Boeddhabeeld terugvinden, namelijk Phra Chao Thong Tip. Dit uit een mengeling van goud en koper gegoten beeld dateert uit 1477.

U merkt dat ik bijna superlatieven te kort kom om dit tempelcomplex te omschrijven, maar geloof me vrij: een bezoek aan deze tempel is de beste manier om kennis te maken met de klassieke Lanna-stijl. Bovendien kan u er altijd wel een paar leerling-monniken aantreffen die maar al te gretig hun kennis van het Engels willen bijschaven… Een mooie kans om meteen ook een inkijkje in de dagdagelijkse wereld van het Boeddhisme te krijgen. Let echter wel op de ‘scammers’ die de laatste tijd blijkbaar bij de ingang te vinden zijn en je een overbodige tuk-tuk-rit naar een of andere winkel of fabriekje proberen aan te smeren