Verkiezingen in Myanmar

Aung San Suu Kyi (Nadezda Murmakova / Shutterstock.com)

Met alle drukte rond de verkiezingen in de Verenigde Staten zouden we het haast vergeten zijn dat op zondag 8 november 2020 in Myanmar, de meest noordelijke buur van Thailand, verkiezingen hebben plaats gevonden.

Bij de eerste vrije verkiezingen in 2015 kwam een einde aan de militaire dictatuur en behaalde Aung San Suu Kyi en haar partij de Nationale Liga voor Democratie (NLD) een ruime meerderheid. De NLD behaalde toen 75 procent van de ‘vrije’ zetels in het parlement.  In de grondwet die destijds door de militaire junta is geschreven staat dat een kwart van de te verdelen zetels altijd aan het leger is toegewezen. Bovendien heeft het leger het recht om de ministers van defensie, binnenlandse zaken en grenszaken te benoemen en daarop controle uit te oefenen. Het leger heeft tevens het vetorecht om wetsvoorstellen en veranderingen te blokkeren. Kortom een machtspositie.

Suu Kyi

Na vijftig jaar militaire dictatuur won Suu Kyi vijf jaar geleden de eerste vrije verkiezingen. Zij kreeg daardoor officieel de titel Staatsadviseur en is daarmee de regeringsleider van het land.

In Myanmar wonen maar liefst 135 etnische groepen die ondanks de verkiezingswinst de afgelopen periode geen grotere zelfstandigheid hebben verkregen. Veel is er sinds 2015 dus niet veranderd en de militairen hebben nog steeds een hele dikke vinger in de pap. Kritiek uiten op de regering heeft al snel gevangenisstraf tot gevolg.

Van alle na de verkiezingswinst in 2015 door Suu Kyi gedane beloften zoals democratische hervormingen en wijziging van de grondwet is weinig terecht gekomen.

Van de 37 miljoen stemgerechtigden kunnen bijna twee miljoen stemmers uit conflictgebieden hun stem niet uitbrengen omdat de verkiezingscommissie het daar te gevaarlijk acht. Dat geldt ook voor de etnische minderheidsgroepen in de grensgebieden waar het leger al jaren vecht tegen guerrillagroepen. Ook dat is onder Aung San Suu Kyi niet veranderd.

En dan de Rohingya; die worden in Myanmar niet erkend als burgers van het land en hebben simpel geen stemrecht.

(kan Sangtong / Shutterstock.com)

Internationaal Gerechtshof

Als State Counsellor of Myanmar en dus hoofd van de regering verdedigde Suu Kyi in december 2019 voor het Internationaal Gerechtshof te Den Haag de etnische zuiveringen die het leger pleegt op de Rohingya. Mede daardoor is haar reputatie met name in het buitenland ernstig beschadigd doordat zij het leger vrij spel gaf bij brute wraakacties op Rohingya-moslims in de provincie Rakhine.

In eigen land blijft de 75-jarige Nobelprijswinnaar echter zeer populair. Die populariteit geniet ze echter enkel bij haar eigen volk, de Birmanen. Met 68 procent de grootste en dominante bevolkingsgroep in het land. Velen zien haar nog altijd als de vrouw die de invloed van de militairen teruggedrongen heeft, maar ook omdat ze bij het Gerechtshof in Den Haag de onderdrukking van de Rohingya-minderheid in de deelstaat Rakhine heeft verdedigd. De Rohingya worden daar beschouwd als illegale vreemdelingen die niet in Myanmar thuishoren, ook al toont de geschiedenis aan dat ze daar al eeuwenlang wonen.

Internationaal heeft het haar veel prestige gekost

Toch een beetje vreemd voor iemand die in 1991 de Nobelprijs voor de Vrede ontving en internationaal in vele landen maar liefst 46 maal met hoge onderscheidingen werd geëerd. Maar wat heeft zij in te brengen tegen door de militairen benoemde ministers die met de grondwet in de hand en bijbehorend vetorecht alles kunnen dicteren of afwijzen?

Als die grondwet niet herzien gaat worden blijft haar macht zeer beperkt en blijven de militairen de lakens uitdelen.

Grondwet

Volgens de grondwet uit 2008 wordt 25% van de parlementaire zetels automatisch aan het leger toegewezen en blijven belangrijke ministeries zoals Defensie, Binnenlandse Zaken en Grenszaken steevast in militaire handen om de macht in ‘noodgevallen’ over te nemen.

In 2015 behaalde de NLD 57 procent van de stemmen en liet daarmee de partij van de militairen, de USDP met nauwelijks 7 procent ver achter zich. Aung San Suu Kyi heeft nu 255 van de 440 zetels in het Lagerhuis. Het militaire blok heeft 110 (25% via de grondwet) plus 30 van de door de USDP behaalde stemmen, in totaal dus 140 zetels. De grondwet kan slechts gewijzigd worden als meer dan 75% van het parlement daarmee instemt.

De politieke macht van het leger is dus bij wet geregeld en van de door Suu Kyi beloofde hervorming van de grondwet is tot op heden niets terecht gekomen.

(Robert Bociaga Olk Bon / Shutterstock.com)

Het enige dat is bereikt is dat thans politieke partijen opgericht kunnen worden en campagne mogen voeren. Het enthousiasme kent geen grenzen want maar liefst 90 partijen hebben dit jaar 2020 aan de verkiezingen deelgenomen. Een aardige versnippering en niet in het voordeel van de NLD.

Hoewel volgens de kiescommissie de officiële verkiezingsuitslag pas begin volgende week bekend zal zijn heeft Suu Kyi’s partij afgelopen maandag, dus daags na het sluiten van de stembureaus, de winst in de parlementsverkiezing van Myanmar opgeëist.

Een woordvoerder heeft aan persbureau Reuters gemeld dat de NLD volgens eigen tellingen een niet in te halen meerderheid heeft behaald.

Ondanks de verwachte winst zal als de grondwet niet wordt aangepast weinig in Myanmar veranderen. De militairen zullen middels die grondwet de werkelijke macht in handen blijven houden.