Thaise namen zijn welluidend en vaak erg lang
Heeft u zich wel eens afgevraagd wat al die moeilijke namen van de Thais betekenen? Bhumibol Adulyadej? Of Thaksin Shinawatra? Wandee Phornsirichaiwatana, mijn huisbazin? Ze zijn zeker welluidend en betekenisvol, soms kenmerkend voor de persoon en … vaak erg lang!
Inleiding
Alle Thais hebben een officiële voor- en achternaam en een bijnaam. De meeste mensen kennen, zelfs van hun beste vrienden en naaste familieleden, meestal alleen de bijnaam. De oude Thaise bijnamen (je treft steeds meer Engelse aan, een ontwikkeling die de minister van Cultuur vruchteloos probeert tegen te houden) zijn vaak grappig, kleinerend of duidend op bijzondere eigenschappen: Vogeltje, Muisje, Varkentje, Dikkertje, Vreemd, Kleintje, Krab (Poe: Yingluck!). Zo worden de geesten op een dwaalspoor gebracht. ‘Ga je mee naar bed, Muisje?’ ‘Ik houd van je, Varkentje!’ De bijnaam van de koning is (Ong) Lek, ofwel ‘Kleine (Heer)’.
De officiële namen zijn een stuk deftiger en langer en geven altijd prettig positieve eigenschappen weer, zoals ook in Nederland. (‘dapper, krachtig’ is een favoriet bij mannen). Anders dan in de Oost-Aziatische traditie komt de gegeven naam eerst en dan de familienaam. Voornamen worden nogal eens door monniken gegeven. Als iemand gelooft dat zijn naam tegenspoed brengt, dan kan die naam heel eenvoudig op de amphoe (het gemeentehuis) worden veranderd. Op de ambassade zie je regelmatig vrouwen met wel drie tot vijf naamsverandering documenten. Voornamen gaan zelden van generatie op generatie over. De meeste achternamen zijn erg uniek, er zijn er heel veel van en het is zelfs verboden een nieuwe achternaam aan te nemen die al bestaat. Mensen met dezelfde achternaam zijn bijna altijd familie van elkaar. De beleefde manier om een Thai (in het bijzonder een persoon van hogere of officiële status) aan te spreken is het noemen van zijn voornaam voorafgegaan door khun (spreek uit: khoen) wat zowel meneer als mevrouw betekent. In het dagelijks verkeer zal een Thai zich echter meestal voorstellen met zijn/haar bijnaam die daarna gebruikt kan worden. Dat geeft een gevoel van vertrouwelijkheid.
Het was koning Rama VI, die in 1913 voorschreef dat iedere Thai een achternaam moest hebben, dat was in Europa immers ook het geval. Deftige lui hadden al een achternaam, hoe meer lettergrepen hoe deftiger. In sommige dorpen leidde dat tot een lichte paniek die door de phujaibaan (het dorpshoofd) werd opgelost door iedereen dezelfde achternaam te geven. In het dorp waar ik vroeger woonde, heet bijna iedereen (incl. mijn ex) Homnaan (‘Lang Geurig’), de rest is import.
Vóór 1900 gingen namen meestal over via de vrouwelijke lijn (behalve in adelijke kringen) maar Rama VI, die in Engeland had gestudeerd, vond het beschaafder als achternamen via de mannelijke lijn werden doorgegeven. Europa was beschaving, Azië was achterlijk. Ik weet het niet helemaal zeker, maar volgens miij kan het nu ook met de achternaam van de moeder.
Chinezen en andere vreemdelingen, die de Thaise nationaliteit wilden aannemen, kozen over het algemeen een nieuwe, Thaise, achternaam, wat mijns inziens de integratie van deze groep sterk bevorderde. Mensen, die er meer verstand van hebben dan ik, kunnen dikwijls aan een achternaam zien of de persoon van Chinese oorsprong is. Zou het een goed idee zijn om ook in ons kikkerlandje Hassan Hussein te verplichten bijvoorbeeld de naam Jan Janssen aan te nemen?
Betekenis van een aantal bekende namen
Ik noteer eerst de naam zoals die hier meestal geschreven wordt, dan de uitspraak tussen haakjes. De uitspraak van de tonen wordt als volgt weergegeven a midden; á hoog; à laag; ǎ stijgend; â dalend. Een dubbele punt : achter een klinker betekent een lange klinker. Daarna komt de betekenis.
Woorden die vaak in namen voorkomen: Phorn ‘zegen, gezegend’; Kaew ‘kostbaar, dierbaar’; Thong of Soewan ‘goud’; Phoem ‘land, wereld’; Chan ‘de maan’; Soeri ‘de zon’; Boen ‘verdienste’; Thana ‘rijkdom, welvaart (thanakaan is ‘bank’); Phon ‘leider’; Wong en Kul ‘afkomst, familie, geslacht’; Soe ‘goed’, Sri ‘glorie, eer, pracht’; Siri ‘gunstig, voorspoed, geluk’ (Siriraj ziekenhuis ‘voorspoed van het volk’)
Bhumibol Adulyadej (uitspraak: Phoe:míphon Àdoenjádèet) Phoe:m betekent ‘land, wereld’ en Phon ‘leider’, Bhumibol dus: ‘Leider(ook wel ‘Kracht’) van het Land’. Adulyadej is “Onvergelijkbare Macht’.
Sirikit (Sìerìekìet) Sierie betekent ‘gunstig, veelbelovend’ en Kiet ‘roem’, samen dus: ‘Veelbelovende Roem’.
Maha Vajiralongkorn Bodindradebayavarangkun (máhǎa wáchíraalongkohn bodinthráthêepháyáwárâatkoe:n). De huidige koning, Rama X. Zijn volledige naam is nog drie keer zo lang maar dat wil ik de geachte lezers niet aandoen. Dit eerste en meest gebruikte gedeelte (in het nieuws bijvoorbeeld) betekent ‘De Grote Heer van de Bliksem, bij Vlees en Bloed afstammend van de God Indra, Opperheer over alle Engelen’.
Thanathorn Juangroongruangkit (thánaathorn tjeungrôengruuangkit) De leider van de nieuwe Future Forward Partij, letterlijk ook wel Nieuwe Toekomst Partij) . Thanaa is ‘rijkdom, welvaart’, thorn is ‘behouden, ondersteunen’, en de achternaam betekent ‘ voorspoed door werk en plicht’
Abhisit Vejjajiva ( Àbhísìt Vêedjaajiwá) Abhisit: ‘succes, voltooiing’. Veed is ‘medicijn’ en Jiwa ‘leven’ Vejjajiva dus: ‘Levenselixer’.
Thaksin Shinawatra (Tháksǐn Shináwát) Thaksin betekent ‘Zuiden’ (geboren ten zuiden van China ?), Shinawatra betekent ‘Weldoener’
Yingluck Shinawatra (Jînglák Shináwát) Jing betekent ‘veel, groot’ en Lak ‘succes, geluk, charme’ Yingluck dus: ‘Zeer Gelukkige (Charmante, Succesvolle)’. Shinawat: zie hierboven.
Prayut Chan-Ocha (Pràjoét Chan-oo-chaa) Prajoet betekent ‘vechten, aanvallen’. Chan is ‘maan’ en Oocha ‘lekker, heerlijk’. Dus: ‘Smakelijk eten onder het maanlicht’ (een bepaald Chinees gebruik). (Generaal Prayut was de bevelhebber van de landmacht en nu de premier)
Surayuth Chulanont (Sòerájóet Chòelanon) Soerajoet betekent ‘dappere strijder’. Choela is ‘klein’ en Non is ‘geluk, vreugde of zoon’. Deze achternaam werd gegeven door koning Rama VI en betekent zoiets als ‘zoon van Lek (kleintje)’. (Generaal Surayuth was premier na de coup van 2006)
Sukumpol Suwannatat (Sòekamphon Sòewannáthát) Phon is ‘leider’, Soe is een voorvoegsel dat ‘goed, mooi’ betekent en Kam is ‘vuist of leger’. Opgeteld: ‘Goede Leider van het Leger’. Soewana is ‘goud’ en That is ‘gift’. Soewananathat is ‘ Gouden Gift’. (Maarschalk luchtmacht, minister van Defensie, won onlangs een gevecht met zijn militaire ondergeschikten)
Samak Sundaravej (Sàmák Sǒentháráwêet) Samak is ‘vrijwilliger’, Soentara is ‘aardig, prettig’ en Weej ‘geneesheer’, samen ‘Aardige Dokter’. Achternaam gegeven door Rama VI aan zijn lijfarts. (Samak was een tijdje premier maar werd afgezet omdat hij betaald werd voor een kookshow. Hij overleed aan leverkanker door het eten van te veel rauwe vis)
Wandee Phornsirichaiwatana (Wandie Phornsìríchaiwátáná) Wandie betekent ‘Goed Uiterlijk’ en de achternaam ‘Gunstige Zegening van een Zegevierende Voorspoed’. (Mijn aardige, deftige en behulpzame vroegere huisbazin)
Suwannaphumi (Sòewánnáphoe:m) ‘Het Gouden Land’, een oude benaming van Thailand. (Het vliegveld natuurlijk)
Tino, afgeleid van mijn officiele naam, Valentinus, wat ‘dapper, krachtig’ betekent (als in Engels ‘valiant’)
Anoerak Karel Kuis (Ànóerák) Anoerak betekent ‘behouden, bewaren, verzorgen’. Karel betekent hetzelfde als ‘kerel, volwassen man’ en Kuis, heel kort, ik kom uit een Groningse boerenfamilie. Mijn zoon.
Suriphorn (Sòeríphorn) ‘Gezegend door de Zon’, een vroegere relatie
Chaliow Homnan, (chàlǐow hǒhmnaan) Chaliow is ‘intelligent, slim’ en Homnan ‘Langdurig Geurend’ . Mijn ex.
Ga eens in jullie eigen omgeving, bij echtgenoot, vriendin, vriend of familie op zoek naar de betekenis van hun namen. Laat ze hun namen in Thaise schrift noteren. Leraren en monniken kunnen je zo nodig op weg helpen. De betrokkenen vinden dat leuk en interessant want vaak kennen ze de betekenis ook niet.
Ik ben niet aansprakelijk voor gemaakte fouten
Met veel dank aan mijn trouwe en goede leraar Thais, Sommon Khamfuphen (“reincanatie van de Mon’ en ‘Gouden Voorspoed van de Volle Maan’)
– Herplaatst en verbeterde versie –
Over deze blogger
-
Geboren in 1944 in Delfzijl als zoon van een eenvoudige winkelier. Gestudeerd in Groningen en Curaçao. Drie jaar als arts gewerkt in Tanzania, daarna als huisarts in Vlaardingen. Een paar jaar vóór mijn pensioen getrouwd met een Thaise dame, we kregen een zoon die drie talen goed spreekt.
Bijna 20 jaar in Thailand gewoond, eerst in Chiang Kham (provincie Phayao) daarna in Chiang Mai waar ik graag allerhande Thai lastigviel met allerlei vragen. Volgde het Thaise buitenschoolse onderwijs waarna een diploma lagere school en drie jaar middelbare school. Deed veel vrijwilligerswerk. Geïnteresseerd in de Thaise taal, geschiedenis en cultuur. Woon nu alweer 5 jaar in Nederland samen met mijn zoon en vaak met zijn Thaise vriendin.
Lees hier de laatste artikelen
Geschiedenis19 december 2024Op zijn verjaardag in 1995 gaf koning Bhumibol aan dat alle mannen een gratis sterilisatie konden ondergaan
Geschiedenis14 december 2024Hoe een Nederlandse krant schreef over de studentenopstand van 14 oktober 1973
Geschiedenis12 december 2024Hoe schreef de Nederlandse pers in 1960 over de geschiedenis en de huidige situatie in Thailand
Cultuur17 november 2024Schemering op de waterweg
Altijd leuk om de betekenis achter een naam te weten, jammer dat niet iedereen zijn of haar naam altijd eer aan doet…
Tino,
leuk informatief stukje.
mijn vrouw heet vrij vertaald “mooie ogen’.
we hadden een piloot bij thai airwais die’ “vliegende arend heette.
mischien kun je nog een stukje schrijven over de betekenissen van de bijnamen en waarom de personen die gekregen hebben.
wij hebben kenissen die tik en tak heten, een tweeling genoemd naar het geluid van de klok.
Twee Finse vrienden stellen zich bewust en zonder te lachen altijd voor als ” Tong” en “Ting” en genieten dan van de Baht die langzaam maar zeker bij de Thais valt….
Ik ken een gezin: het eerste kind noemden ze Ma, het tweede La en toen kwam er per ongeluk een derde en die hebben ze maar Koh genoemd, samen Ma-la-koh ofwel papaya! Grappig.
Wij hebben ooit een gids gehad op een tripje, die kook heette.
Het geluid dat haar opa maakte als hij de kippen riep.
Sanit = beste vriend
Noo = muis
Yui = bolle wangetjes
Kanplu = Kaneel
Lek = klein
Waan= zoet
Naam waan = zoet water
Kratin = Stier
Nok = vogel
Santi = Vrede
Meaw = Kat
Chat = Maansteen
Ploysai = heldere (sai) diamant (ploy)
Fonn = regen
Taa = ogen
Chumpoo = Roze of soort Thaise appel (afhankelijk van thaise schrijfwijze)
Fai ฝ้าย = Katoen
Fah Sai = heldere hemel
Nana (นานา) = divers
Ton (ต้น) = betrouwbaar persoon
Khau Hom = Lekker ruikende rijst
Gan (กันต์) = scheren
Phueng = bij (Bee)
En zo kan ik nog wel uren doorgaan 🙂
Poe- krab, Pa- vis, Khai-kip. Lek, Tia, en Noi – 3 variaties voor klein komen als naam denk ik het meeste hier voor. Nung-eerst geborene. Het jongere zusje van mijn schoonmoeder heet zo, maar is het 2e kind. In Thailand is het nooit wat je denkt!!
Een thaise vriend heet oet- varken. Hij is leraar en op school mag hij zo niet worden genoemd door de leerlingen.
Hoe langer de naam, hoe belangrijker je bent. Ik heb 3 lange voornamen en een korte achternaam, maar mijn thaise vrienden vinden het geheel heel mooi op mijn rijbewijs.
Volgens mijn informatie is betekent het woord “oet” kameel, het woord voor varken is “moe” (of “mu”) ,
net hoe je het fonetisch wil schrijven.
De mensen zie mij kennen noemen me “Lek Yai”
Met vriendelijke groet,
Lex K.
Wat zou de betekenis zijn van mijn oudste schoonbroer zijn volledige naam , Charn Lao-aksorn en van mijn vrouw, Chattakarn Lao-aksorn? Ze zijn van Chineese afkomst en mijn vrouw spreekt naast Thais, ook nog Chinees. Haar bijnaam is Nun (Nan). Mijn famillienaam heeft vermoedelijk ’n Nederlandse oorsprong (van Zeeuws Vlaanderen misschien).
Ik heb een poging gewaagd maar kom er niet uit. Probleem is dat je ‘Charn’ of ‘Chattakarn’ eerst terug moet brengen naar de Thaise letters, en dan kan het ชาน จาน ชาณ en nog veel meer zijn, nog even los van de tonen. Kan je vriendin de namen in Thais schrift noteren? Dan zoek ik het op. Lao zou ‘Laos’ kunnen betekenen en aksorn klinkt als อักษร en dat beteket ‘letter’ (van het alfabet).
Hier noemen ze mij “ton-ton”
Ofwel wordt er enten me bedoeld of bij een beer (varken) hij is geen beer meer.
Volgens mijn echtgenote, betekent oet kameel, MAAR oet is ook een klein varkentje, zodra oet groot word, veranderd een (big) klein varkentje in een kameel.
Groeten uit Isaan
Jom & John
Oet-oet (2 x sara oe kort) is inderdaad varkentje; oeoed (sara oeoe lang) is kameel. Twee verschillende sara, twee verschillende woorden.
Volgens mijn informatie staat ‘oet oet’ voor het geluid dat een biggetje maakt, net als ‘waf waf’ en ‘piep piep’ voor een hond en een muisje.
Een onomatopee of klanknabootsing ;~)
Inderdaad, oet oet , tweemaal korte -oe- en twee hoge tonen, kameel lange -oeoe- en een lage toon. Totaal andere uitspraak.
Mijn ex-vriendin heet Maliwan Khammaathit. Ik weet niet of het waar is , maar blijkbaar betekende dit Jasmijn ( Maliwan ) van de Zon ( Kham = woord , Aathit = zon ). Het zou kunnen want Wan Aathit is zondag.
Kees,
Als ik niet de Thaise letters heb blijft het wat gokken. มะลิ málí, twee korte hoge tonen, en dat is ‘jasmijn’, mooi wit bloemetje, toch? Ik denk dat ‘wan’ niet ‘dag’ is maar วรรณ met exact dezelfde uitspraak maar een andere spelling, en dat betekent ‘(gelaats)kleur, tint, huid’, komt ook veel in (vrouwen)namen voor. ‘Jasmijn-tint’ dus. อทิตย์ aathít betekent natuurlijk ‘zon’ maar ook ‘week’.
Ik denk niet dat ‘kham’ hier ‘woord’ betekent. คำ kham betekent namelijk óók ‘goud’, en samen dus ‘Gouden Zon’. Zo’n mooie naam Jasmijn-getinte’ ‘Gouden Zon’, en zij is nu je ex?
Tino,
bedankt voor het uitzoeken. De Thaise tekens voor Maliwan en Khamaathit die jij geeft zijn exact dezelfde als die zij indertijd heeft opgeschreven. En niet alleen haar naam was mooi. Zij was ook een hele mooie vrouw. Maar het is inmiddels al 15 jaar geleden.
mijn vriendin in wording heet Pui Arapaporn, wat zou dit betekenen?
vriendelijke groetjes
Patrick
Patrick,
Dat was lastig. Ik vermoed dat Pui haar bijnaam is, klopt dat? Het eeste wat me te binnen schoot was ปุ๋ย pǒei, met stijgende toon maar dat betekent ‘(kunst)mest)’. Ze hebben de gekste bijnamen hier maar mest? Dat zal toch niet? Het zal wel ปุ้ย pôei zijn, met een dalende toon. Dat is een bijnaam die in het zuiden van Thailand voorkomt en betekent ‘bol-wangig, bol van wangen’. Vertel me of het klopt.
Van Arapaphorn kon ik geen gehakt maken. พร phorn is ‘gezegend’, heel vaak in namen. Maar dan arapa? Geen ideen. Misschien een samenstelling met อร ará wat ‘mooie vrouw, maagd, mooi’ betekent. arákaai is een ‘mooi lichaam’.
Als je vriendin de naam in Thaise letters schrijft kom ik een heel eind verder.
Ik ken ook een jongen die heet “Om”.
Dat betekent zoveel als zuigen.
Dat klinkt voor een baby misschien leuk, maar niet als je tiener bent.
Er zitten ongewenste associaties aan dat woord.
Ik heb zijn ouders voorgesteld hem “Am” te noemen, maar die willen er niet aan.
อม om betekent zuigen maar alleen op iets wat al in de mond is zoals in ลูกอม loek om ‘snoepje. Als een baby op een tepel zuigt is het ดูด doe:t.
Een bekende jongensnaam is โอม ‘oom’ met echt een lange -oo-. Ik ken de betekenis niet. Dat is volgens mij zijn naam. Laat de Thaise spelling maar eens zien aan de familie en laat het me weten.
อ้อม (ohm) Kan een nickname zijn voor een meisje en โอม (oom) voor een jongen.
อม heeft vaak een negatieve betekenis, zoals verduisteren (อมเงิน verduisteren van geld).
ik wil ook wel eens proberen. Mijn vriendin heet Ratree Sroemwiset. Geen idee wat het zou kunnen betekenen. Ratree als voornaam komt wel meer voor, daar ben ik ondertussen achter. Iemand ? Haar bijnaam is Luknam, Ik denk dat het ooit Loknam (klein water) geweest is. Iemand een verklaring ?
Patrick,
ราตรี raatrie: betekent 1 plant met witte bloemen die ‘s nachts open gaan en een heerlijke geur verspreiden die je hoofd op hol brengt, ‘Lady of the Night’ genoemd (Brunfelsias: veel soorten) 2 gewoon ‘nacht’, als in raatrie sàwàt: goedennacht!
วิเศษ wísèet betekent ‘geweldig, prachtig, uitzonderlijk, heilig’
Sroem kan ik niet thuisbrengen. Begin ‘sr’ bestaat als klank niet in het Thais, zal wel ศรี zijn schrijf srǐe maar spreek uit ‘sǐe’ dat is ook weer ‘glorieus, eer, pracht’. Staat vaak voor namen zoals Nákhorn Srǐethammárâat. Als je Sroem in Thaise letter schrijft kan ik het opzoeken.
Patrick,
Bijnaam ลูกน้ำ lôe:knáam. Dat zijn de larven van muggen in water.
heel erg bedankt: komt ie in Thai
ราตรี เสริมวิเศษ
Ah Patrick, Sermwiset, Extra Speciaal haha
Goedemorgen Peter,
เสริมวิเศษ Seum wiseet (tonen stijgend, hoog, laag). Seum is ‘versterken, verbeteren, vermeerderen’. Wiseet zou ik vertalen als ‘ het goede’. Dus ‘Het Goede Vermeerderen’. Mooie naam toch?
Dag Tino,
Je hebt gelijk natuurlijk. Vond ‘extra special’ of beter nog ‘extra magical’ (want special is พิเศษ) wel een leuke speling. Ook een mooie naam toch?
Zeker mooie naam. Klopt inhoudelijk ook met -intussen- mijn echtgenote 😉
Nog even gezocht naar de roepnamen van de huidige Thaise vorst en vorstin. Koning Mahavajiralongkorn heeft als roepnaam ชาย chaai met een midden toon wat natuurlijk ‘man’ betekent. Koningin Suthida heeft als roepnaam นุ้ย noei met een hoge toon en het betekent ‘dik, vet’.
O ja, en koningin Suthida. Het is สุธิดา. Het voorvoegsel su betekent altijd ‘mooi, goed, voorspoedig’. Thida betekent ‘dochter’. Suthida is een ‘Goede Dochter’.
Ook ik wil een poging wagen. Mijn vrouw heeft de naam: Yaowarat Pornsakunphaisan. Kan iemand er iets zinnigs van maken? Bedankt.
Beste Hans, voor het beste resultaat kan de Thaise partner de naam in het Thais schrift intikken. Er zijn al snel per lettergreep 2 tot 5 mogelijkheden en per naamsdeel dus diverse opties.
Yaowarat Pornsakunphaisan is waarschijnlijk:
เยาวราช พรสกุลไพศาล (Yao-waa-raat Phon-sakoen-phai-saan). เยาวราช yaowaaraat (denk aan China town) = jeugdig majestueus. พร phon = gezegend, สกุล sa-koen = familie/stamboom, ไพศาล phai-saan = groots, breed. Maakt dus: Koninklijke-jeugdigheid Gezegende-Grootste-Familie.
Nb: ik lees nu een boek in het Thais, met Nederlandse namen in Thais schrift. Dat is soms puzzelen hoor! En zo is ook van westers schrift terug naar Thais soms flink puzzelen.
– มูร์ตี้ = moertie (Moortje)
– เออซูล่า = eesoelaa (Ursala)
– วาสคุยล์ = waaskhoeyl (Voskuil)
– วาน ดาม = waan daam (van Dam)
Deze was weer behoorlijk moeilijk maar ik heb er altijd veel plezier in het uit te zoeken. Het grootste opgave is altijd van de fonetiek te gaan naar Thaise letters. Ik vermoed sterk dat het als volgt is in Thaise letters. Zo niet laat het me weten.
Yaowarat Pornsakunphaisan. เยาวราช พรสกุลไพศาล
เยาวราช ่yaowaraat (tonen: midden hoog dalend). yaowa betekent ‘jeugd’ en raat is ‘koning’. Dus ‘prins, kroonprins’. Maar het is ook een (Chinese) wijk in Bangkok.
พรสกุลไพศาล phornsakoenphaisaan (tonen: midden, laag, laag, midden, midden, stijgend: ga lekker oefenen!) phorn is waarschijnlijk ‘gezegend’, sakoen betekent zeker ‘familie, clan’ en phaisaan betekent ‘groot (letterlijk en figuurlijk), breed’ en is op zich ook een gegeven voornaam.
Samen dus: ‘Prinses’ ‘Gezegend Groot Geslacht’.
Ik denk van Chinese afkomst.
Laat me weten of het klopt. Ik doe dit zo graag. Nog meer mensen die een vraag hebben?